افراد مبتلا به صافی کف پا یا قوس های فرو افتاده، یا هیچ گونه خمیدگی در کف پاهایشان ندارند یا میزان این خمیدگی در آنها بسیار کم است. معمولاً یک فاصله خالی در زیر قسمت داخلی پا وجود دارد که وقتی فرد می ایستد، این انحنا کمی از زمین فاصله می گیرد. صافی کف پا تنها در صورتی نیاز به درمان دارد که باعث ناراحتی فرد شده، نشان دهنده یک اختلال زمینه ای بوده یا منجر به درد در جای دیگری از بدن شود. بعضی افراد که انحنای کف پای آنها کم است یا هیچ انحنایی ندارند، ممکن است هرگز با هیچ مشکلی مواجه نشوند. وقتی صافی کف پا باعث بروز علائم می شود، ابزارها و تمرینات ساده می توانند به کاهش ناراحتی حاصل از آن کمک کنند. ادامه این مطلب در سلام دنیا را بخوانید تا بیشتر درباره عوامل، علائم و درمان صافی کف پا بیاموزید.
صافی کف پا چیست؟
افراد مبتلا به این وضعیت دارای انحنای بسیار کم یا فاقد انحنا در کف پای خود می باشند؛ یعنی یک یا هر دو پای آنها ممکن است به صورت صاف بر رو سطح زمین قرار بگیرد. پای انسان دارای 33 مفصل می باشد که 26 استخوان مختلف را در کنار یکدیگر نگه می دارند. همچنین بیش از 100 ماهیچه، تاندون و رباط در پاها وجود دارد. انحنای کف پا نوعی حالت ارتجاعی در گام برداشتن ایجاد کرده و به توزیع وزن بدن در کل سطح پاها کمک میکند. ساختار این انحناها مشخص کننده نحوه راه رفتن افراد می باشد. انحناها باید محکم و انعطاف پذیر باشند تا بتوانند در مقابل فشار و حرکت بر روی سطوح مختلف بدرستی عمل نمایند.
وقتی فردی کف پای صاف داشته باشد، پاهای وی ممکن است در حالت ایستاده و در هنگام راه رفتن پاهایش به سمت داخل چرخش داشته باشد. این وضعیت گردش بیش از حد به سمت داخل نامیده شده و ممکن است باعث شود پاها به سمت بیرون متمایل شوند. بسیاری از افرادی که کف پاهای آنها صاف است، هیچ علامتی ندارند، اما بعضی ممکن است دچار انواع مختلفی از علائم شوند که این بستگی به شدت این وضعیت دارد.
علائم صافی کف پا
مرسوم ترین علامت صافی کف پاها، درد در آنها می باشد. این امر ممکن است بدلیل کشیدگی ماهیچه ها یا رباطهای مرتبط کننده بوجود آید. فشارهای غیرعادی بر روی زانو و لگن ممکن است باعث بروز درد در این مفاصل نیز بشود. این فشارها بویژه وقتی قوزک های پا به سمت داخل بچرخد، بیشتر خواهند شد. درد بیشتر نواحی زیر را در بدن درگیر می سازد:
- قوس کف پا
- ماهیچه ساق پا
- زانو
- لگن
- قسمت پایین کمر
- قسمت پایین پاها
یک یا هر دو پا ممکن است دچار گرفتگی شوند. صافی کف پا می تواند باعث توزیع ناهماهنگ وزن بدن شود. این امر می تواند سبب ساییدگی نامتقارن یا سریعتر از حد معمول کفش ها بویژه در یک سمت شود که این می تواند باعث بروز آسیب های بعدی گردد.
علل صافی کف پا
- عوامل ژنتیکی؛ زیرا صافی کف پا ممکن است از والدین به فرزندان آنها از طریق ژنها انتقال باید.
- انحناهای ضعیف؛ یعنی که وقتی که فرد می نشیند، قوس (انحنا) قابل مشاهده است، اما وقتی می ایستد کف پاهای وی صاف می شود.
- آسیب دیدگی پا یا مچ پا
- آرتروز یا آرتریت روماتوئید
- آسیب، زوال ماهیچه ای یا ستون فقرات شکافدار
- سیستم عصبی یا بیماری های عضلانی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا مهره‌شکاف (اسپینا بیفیدا)
یک وضعیت دیگر که ممکن است باعث صافی کف پاها شوند، یکپارچگی استخوان مچ پا می باشد. این وضعیت باعث می شود که استخوانهای پا به صورت غیر عادی به یکدیگر جوش خورده و باعث سختی و صاف شدن کف پاها شود. متخصصین اطفال معمولاً این وضعیت را در دوران کودکی تشخیص می دهند. افراد چاق با مبتلا به دیابت شانس بیشتری برای ابتلا به صافی کف پا دارند. صافی کف پا همچنین در دوران بارداری مرسوم تر است. صافی کف پا ممکن است به دلیل سن نیز روی دهد. استفاده مداوم از پاها می تواند باعث شود تاندون استخوان تیبیای خلفی تضعیف شده و این تاندون مسئول اصلی نگهداری ساختار قوس کف پاها می باشد. تاندون ها ممکن است ملتهب شوند (تاندونیت) یا به دلیل استفاده بیش از حد پاره شوند. آسیب به تاندون ها ممکن است باعث صاف شدن قوس کف پاها شود.
صافی کف پاها در کودکان
کودکان و نوزادان نیز ممکن است دچار این مشکل شوند. در واقع، قوس معمولاً در پاهای آنها وجود داشته اما هنوز به طور کامل شکل نگرفته است. به مرور زمان این قوس آشکار خواهد شد. چربی اضافی در پاهای نوزادان ممکن است قوس کف پا را پنهان کرده باشد. صافی کف پا در سالهای اوایل کودکی به این معنی نیست که فرد تا آخر عمر به این مشکل مبتلا خواهد بود. با این وجود، اگر کودک به دلیل رشد نادرست استخوانها یا مشکلات دیگر مانند ستون فقرات شکافدار دچار صافی کف پا شده باشد، لازم است که عامل زمینه ای ابتدا توسط پزشک درمان شود.
مطلب مرتبط: علل صافی کف پا در کودکان چیست و آیا میشود آن را درمان کرد؟!!!
تشخیص صافی کف پا
افراد مبتلا به سافی کف پا که درد یا علامت خاصی ندارند، معمولاً نیازی به مراجعه به پزشک نخواهند داشت. با این وجود، افرادی که علائم زیر را دارند باید به پزشک مراجعه نمایند:
- صافی کف پا که به تازگی بروز نموده است
- درد در پاها، قوزک یا اندامهای حرکتی تحتانی
- علائمی که با استفاده از کفش های مناسب و نگهدارنده بهبود نمی یابند
- صاف شدن روز افزون یک یا هر دو پا
- احساس گرفتگی، سختی و سنگینی در پاها
بسیاری از متخصصین مراقبت سلامت می توانند مشکل صافی گف پا را با معاینه آنها و نگاه کردن به فرد در هنگام ایستادن یا راه رفتن تشخیص دهند. پزشک پاها را از قسمت های پشت و جلو معاینه خواهد کرد. فرد ممکن است لازم باشد تا بر روی نوک انگشتان پای خود بایستد تا پزشک بتواند شکل و عملکرد هر پا را بررسی کند. پزشک همچنین نگاهی به سابقه پزشکی فرد خواهد انداخت. در بعضی موارد عکسبرداری با اشعه X، سی تی اسکن یا MRI نیز توصیه می شود.
تمرینات برای صافی کف پا
پزشک ممکن است یک سری تمربنات خاص را برای مدیریت علائم صافی کف پا یا ممانعت از ایجاد آن تجویز کند. آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS) تمرینات زیر را برای بهبود توان و انعطاف پذیری در پاها و قوزک پاها پیشنهاد کرده است که می توانند علائم مشکل را نیز تسکین بخشند:
کشش طناب پاشنه
تاندون آشیل سفت شده باعث چرخیدن پاها به سمت داخل می شود. هدف این تمرین، کشیدن تاندون های آشیل و ماهیچه های قدامی خلفی ساق پا می باشد.
- در حالت ایستاده رو به دیوار بایستید و دستان خود را در موازات چشم ها بر روی دیوار قرار دهید.
- پایی را که می خواهید در آن کشش ایجاد کنید را حدود یک قدم عقب تر از پای دیگر گذاشته و پاشنه پا را محکم بر روی زمین قرار دهید.
- زانوی پایی را که جلوتر قرار دارد آنقدر خم کنید تا کشیدگی را در پشت پایتان احساس کنید.
- در این وضعیت 30 ثانیه مکث کرده و سپس 30 ثانیه استراحت کنید. این کار را 9 مرتبه تکرار کنید.
- در این تمرین نباید پشت خود را خم کرده و باید آن را صاف نگه دارید. این تمرین را دو بار در روز تکرار کنید.
چرخش توپ گلف
این تمرین نیازمند یا صندلی و یک توپ گلف می باشد.
- بر روی صدنلی نشسته و پاهایتان را محکم بر روی زمین قرار دهید. یک توپ گلف را در زیر پایتان قرار داده و آن را در زیر قوس کف پایتان برای مدت 2 دقیقه به جلو و عقب حرکت دهید تا رباط کف پا کشیده شود.
درمان صافی کف پا
بعضی افراد مبتلا به صافی کف پا به نوعی اندامهای حرکتی خود را تنظیم می کنند که مانع از بروز علائم در آنها می شود. افرادی که علامت خاصی ندارند معمولاً نیاز به درمان نیز نخواهند داشت. اگر صافی کف پا باعث درد شود، آنگاه می توان از کفش های نگهدارنده مناسب استفاده نمود. کفش های با کفی بسیار پهن می توانند کمی علائم را تسکین دهند. کفی های طبی یا نگهدارنده های سفارشی قوس کف پا می توانند فشار را بر روی کف پاها کاهش داده و در صورتی که پاها بیش از حد به سمت داخل چرخیده باشند، درد را تسکین بخشند. با این وجود، این محصولات تنها علائم را درمان کرده و مزایای بلندمدتی به دنبال ندارند. افراد مبتلا به تاندونیت تیبیای خلفی همچنین می توانند با قرار دادن یک جسم گُوِه مانند در لبه داخلی کفش خود کمی از باری را که بدن بر روی بافت تاندون وارد می کند، کاهش دهند. پوشیدن مچ بندهای طبی نیز می توانند تا کاهش التهاب تاندون ها مفید باشد.
پزشک ممکن است به بعضی افراد توصیه کند تا بهبود علائم استراحت کامل داشته و از انجام فعالیت هایی که پاها را تحت فشار قرار می دهند، پرهیز نمایند. افراد مبتلا به آرتروز یا پارگی تاندون می توانند ترکیبی از کفی های طبی و تسکین دهنده های درد را برای کاهش علائم خود استفاده کنند. اگر این کار مفید فایده نبود، ممکن است نیاز به جراحی باشد. بعضی استخوانها در دوران کودکی به درستی رشد نیافته اند و این می تواند باعث شود صافی کفی پا از کودکی به دوران بلوغ کشیده شود. در این موارد نادر، مداخلات جراحی ممکن است برای جداسازی استخوانهای جوش خورده الزامی باشد. وقتی چاقی عامل بروز صافی کف پا می باشد، کاهش وزن می تواند علائم آن را تسکین بخشد.
مشکلات صافی کف پا
افراد مبتلا به سایر مشکلات ساق، قوزک یا ناحیه تحتانی پاها ممکن است احساس کنند که صافی کف پا به این مشکلات دامن زده یا علائم آنها را تشدید میکند. مثالهایی در این زمینه عبارتند از:
- تاندونیت آشیل
- آرتروز در ناحیه قوزک
- آرتروز در ناحیه ساق پا
- پینه پا
- شست کژی
- خار پاشنه، نوعی التهاب در رباطهای کف پاها
- تاندونیت تیبیای خلفی (ماهیچه درشت‌نئی پسین یا عضله تیبیالیس خَلفی)
- درد و ورم ساق پا
صافی کف پاها می تواند بر هم ترازی بدن وقتی که فرد در حالت ایستاده، راه رفتن یا دویدن قرار دارد، تاثیر بگذارد. در نتیجه، این امر می تواند باعث افزایش احتمال بروز درد در لگن، زانوها و قوزک پاها شود.
منبع: medicalnewstoday