عدم رعایت درست و به موقع بهداشت دهان و دندان می تواند فرد را درگیر هزینه های سنگین درمان دندان بکند. تنفس بدبو یا لثه ایی که خونریزی می کند می تواند از یک پوسیدگی ساده دندان که براحتی می توان از بروز آن جلوگیری، شروع شود. اگر غذا به مدت یک یا دو روز در خلل و فرج دندان گیر کند و پاک نشود می تواند آغازگر روند پوسیدگی دندان شود و به مرور زمان این پوسیدگی وارد تاج دندان خواهد شد و طبیعتا در نهایت عصب دندان را مورد آسیب قرار خواهد و دندان پزشک را مجبور به عصب کشی دندان می کند. اگر پوسیدگی دندان در این مرحله نیز مورد رسیدگی قرار نگیرد بیمار مبتلا به عفونت دندانی خواهد شد و ممکن است این عفونت دندانی فک بیمار را نیز درگیر کرده و او دچار پیلوری لثه شود که این موضوع دندان بیمار را لق می کند و عملی بجز کشیدن دندان موثر ثمر نخواهد بود.
پوسیدگی دندان چیست؟
پس از مسواک زدن یک لایه نازک از بزاق دهان به همراه سایر مواد بر روی دندان باقی می ماند که با جذب فلوراید مانع از پوسیده شدن دندان ها می شود، با گذشت زمان باکتری ها خود را به این لایه می رسانند و با تغذیه کردن از مواد غذایی، اسیدی تولید می کنند که عامل پوسیدگی دندان می شود.
علائم اصلی پوسیدگی دندان
برای پی بردن به علائم پوسیدگی دندان کافیست بدانید که اگر بعد از مصرف شیریجات و همچنین خوردن مواد غذایی سرد مانند بستنی و یا مواد داغ مانند نوشیدن چای متوجه حساس شدن دندان ها شدید و دردی را احساس کردید، می توانید به شک خود در مورد در آستانه پوسیدگی قرار گرفتن دندان هایتان احتمال وقوع بیشتری بدهید.
چه مواردی خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهند؟
محل دندان
دندان های آسیاب که در عقب دهان قرار دارند، دارای شیارها و ریشه های بیشتر نسبت به دندان های جلویی هستند و این موضوع عاملی می شود تمیز نگه داشتن دندان های پشتی کار دشوارتری باشد و مواد غذایی بیشتر در این دندان ها انباشته شوند. لذا احتمال پوسیدگی این دندان ها بیشتر است.
تأثیر رژیم غذایی بر پوسیدگی دندان
افرادی که مواد غذایی چسبناک بیشتری مصرف می کنند بیشتر از سایرین در معرض پوسیدگی دندان قرار می گیرند. مواد غذایی مانند شیر، عسل، کلوچه، آبنبات های سفت، چیپس و ....
دادن غذا به کودک دقیقا قبل از خواب
اگر به کودکان دقیقا قبل از خواب غذا می دهید و فرصت مسواک زدن را از او می گیرید، این وضع سبب می شود تا مواد غذایی در طول ساعات خواب بر روی دندان کودک باقی بماند و این یک فرصت عالی برای باکتری هایی است که سبب پوسیدگی دندان می شوند.
خشکی دهان
بزاق دهان مایعی است که باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند را را از بین می برد. خشکی دهان به معنای نبود و یا کمبود بزاق است. پس اگر به دلیل مصرف دارویی خاص یا پرتو افشانی به سر و گردن خود دچار خشکی دهان شده اید بهتر است تدبیری در این زمینه بیندیشید.
تأثیر ریزه خواری بر پوسیدگی دندان
برای اینکه بدانید چگونه ریزه خواری می تواند به پوسیده شدن دندان شما منجر شود باید بگویم اگر شما یک ظرف شکلات را در یک وعده و پشت سر هم میل کنید کمتر در معرض پوسیدگی دندان قرار می گیرید، تا زمانی که هر نیم ساعت و یا یک ساعت یک عدد شکلات بخورید. در واقع هر بار که شما یک ماده قندی را در دهانتان می گذارید با فعال شدن عمل باکتری ها میزان اسیدی شدن محیط دهان شما افزایش می یابد و حدود 20 دقیقه زمان لازم است تا اینکه بزاق دهان این محیط اسیدی را خنثی کند، لذا با تجدید اسیدی شدن محیط دهان با ریزه خواری شما این فرصت را برای شستشوی محیط اسیدی دهان کمتر می کنید.
انواع کلاس پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان دارای 5 مرحله است که با بالا رفتن درجه پوسیدگی مشکلات آن حادتر شده و برای کنترل آن نیاز به وقت و هزینه بیشتری است. لذا 2 بار در سال مراجعه به دندان پزشکی می تواند به تشخیص به موقع فساد دندان کمک کند تا با رسیدگی به موقع از درگیر شدن با مشکلات پوسیدگی دندان جلوگیری شود.
مراحل پوسیدگی دندان
1. سینرالیزاسیون
بروز نقاط سفید و یا قهوه ایی رنگ بر روی دندان.
2. فرسایش مینای دندان
عاج مینای دندان در این مرحله آسیب می بیند و دندان حساس میشود زیراکه دنتین دارای لوله های میکروسکوپی است که به ریشه های دندان منتهی می شود. اما در این مرحله هنوز راهکارهای درمانی وجود دارد و می توان با پر کردن دندان از پیشروی پوسیدگی دندان جلوگیری کرد.
3. دنتین دندان آسیب میبیند
دنتین نسبت به مینای دندان آسیب پذیر است و صدمه دیدن آن باعث تجمع باکتری شده و روند پوسیدگی دندان سریع تر صورت می گیرد.
4. پالپ دندان
در این مرحله اگر پوسیدگی به کانال های ریشه سرایت کند باید پالپ دندان (که در آن اعصاب و رگ های خونی و مواد مغذی در آن قرار دارند) با جراحی برداشته شود تا بتوان پوسیدگی دندان را کنترل کرد.
5. شکل گیری آبسه
اگر پوسیدگی دندان در مرحله 4 درمان نشود، دندان آبسه خواهد کرد و عفونت ناشی از پوسیدگی دندان به دندان های مجاور، لثه و حتی شکم منتقل خواهد شد.
راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان
صحیح مسواک زدن
یکی از بهترین روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان مسواک زدن است. در هنگام مسواک زدن توجه کنید هیچگاه نباید مسواک را بر روی دندان های خود فشار دهید. اطراف منطقه پوسیدگی دندان را با دقت بیشتری تمیز کنید. استفاده از مسواک های نرم بیشتر به شما کمک خواهد کرد.
استفاده از خمیر دندان های فلوراید
استفاده کردن از خمیر دندان فلوراید میزان باکتری های داخل دهان را کاهش می دهد، البته باید به میزان فلوراید آن توجه کرد. (100-1500-5000 ppm)
قرقره کردن آب نمک
قدرت بالای نمک در از بین بردن باکتری ها و التیام زخم ها باعث شده است دندان پزشکان به بیماران خود قرقره کردن آب نمک را توصیه کنند. این محلول که به سادگی تهیه می شود و به فور در دسترس است می تواند از پوسیدگی دندان شما جلوگیری کند.
جویدن آدامس
جویدن آدامس با افزایش ترشح بزاق دهان به شستشوی دهان و دندان ها کمک می کند. آدامس هایی که دارای xylitol هستند برای جلوگیری کردن از پوسیدگی دندان توصیه می شوند.
پنیر برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
علاوه بر میزان کلسیمی که پنیر به بدن می دهد که سبب استحکام دندان ها می شود، پنیر ماده دیگری به نام کازئین نیز دارد که به جلوگیری از پوسیده شدن دندان کمک می کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برای اینکه بدانیم چه زمانی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان به پزشک مراجعه کنیم، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که حتی ممکن است ما از پوسیده بودن دندان خود هیچ اطلاعی نداشته باشیم و زمانی به این قضیه پی ببریم که شاید کمی دیر شده باشد و در آن زمان باید هزینه و وقت زیادی صرف ترمیم و یا کشیدن دندان خود بکنیم، لذا توصیه می شود در هر سال دو بار جهت ویزیت به دندان پزشک مراجعه کنیم تا از سلامت دندان های خود مطمئن شویم.