از آنجا که بیت کوین تفاوت چشمگیری با پول بدون پشتوانه رایج دارد، نقاط قوت و نقاط ضعف زیادی نیز دارد. اگر مایلید عضوی از جنبش بیت کوین شوید و همچنان تلاش می کنید این موضوع را سبک سنگین کنید که آیا این کار ارزش پول و تلاشی که برای آن صرف می شود را دارد یا خیر، این مطلب به شما کمک خواهد کرد تا ببینید که آیا نقاط قوت و فواید بیت کوین بر نقاط ضعف و ریسک آن می چربد یا خیر؟
نقاط قوت بیت کوین چیست؟
1. بیت کوین غیرمتمرکز است
از آنجاکه بیت کوین به جای یک مرجع مرکزی بر روی یک بلاک چین و به صورت همتا-به-همتا فعالیت می کند، نمی توان به هیچ وجه آن را دست کاری کرد. هیچ فرد یا نهادی، حتی خود ساتوشی ناکاموتو نمی تواند به شکل یک جانبه هرگونه خط مشی ای اجرا کند، اطلاعاتی را تغییر بدهد و یا کد منبع را (تنها از طریق تأیید) تغییر بدهد. این بدان معناست که بیت کوین با یک مدل خالص اقتصادی از عرضه و تقاضا کار می کند که آن را از ارزهای بدون پشتوانه ای که تمرکز یافته هستند جدا می کند. تمرکززدایی بیت کوین، علاوه بر اینکه نمی توان آن را دست کاری کرد، بدین معنا نیز هست که فارغ از اعتماد نیز هست، و این یعنی هیچ واسطه و یا شخص ثالث قابل اعتمادی در هیچ تراکنشی دخالت ندارد.
هنگامی که می خواهید با استفاده از مستر کارت (MasterCard) هزینه خریدهایتان از بقالی را بپردازید، این خرید شما باید از طریق یک شخص ثالث، در این مورد شرکت مستر کارت، صورت بگیرد. شما باید اعتماد کنید که این شرکت اقدامات داخلی خودش را انجام می دهد تا مطمئن شود که برای این خرید دو بار از شما پول نگیرند و اینکه شرکت رفتار اخلاق مدارانه ای بخصوص در رابطه با حساب شما دارد. اگر شما از طریق دولت ایالات متحده یک وام دانشجویی بگیرید، باید اعتماد کنید که شخص ثالث رویکرد اخلاقی ای اتخاذ می کند، سرمایه ها را حیف و میل نمی کند و امنیت مناسبی دارد تا از هک شدن سیستم جلوگیری کند؛ اگر این کار را نکند، حساب شما ممکن است به خطر بیافتد. وقتی شما به حساب مسترکارت تان پول واریز می کنید، اعتماد می کنید که این موسسه پرداختی ها را به صورت دقیق در حسابتان اعمال می کند. به خاطر سیاستها و مدیریت ضعیف توسط نهادهای ثالث مورد اعتماد، شرکتهای بی شماری از جمله انرون و گلدمن ساز ورشکست شده اند و مردم تریلیون ها دلار از دست داده اند.
فارغ از اعتماد به این معنی است که مجبور نیستید برای انجام تراکنش ها یک شخص ثالث قابل اعتماد را درگیر کنید. از آنجا که اطلاعات در بلاک چین برای همه افراد ارسال می شود و بایستی توسط یک پروتكل تأیید-کار مورد تأیید قرار گیرد، شبکه بدون خطا است و طرف سومی در آن مداخله نمی کند. از زمان ظهور بیت کوین در سال 2009 تاکنون، برای رفع هیچ نوع اختلافی نیاز نشده که شخصی ثالث مجبور به دخالت شود. ممکن است به یک کیف پول ثالث همچون کراین اعتماد کنید، اما خود بلاک چین نیازی به هیچ نوع معتمدی ندارد.
ویژگی فارغ از اعتماد بودن بلاک چین آن قدر قوی است که یک برنامه نویس به نام ویتالیک برترین که بر روی نرم افزار بیت کوین کار می کرد، متوجه شد که میشود با آن چیزی به نام قراردادهای هوشمند ایجاد کرد. قرارداد هوشمند یک قرارداد کاملا دیجیتال و کاملا قابل اجراست که بر بستر بلاک چین قرار دارد. به عنوان مثال در نظر بگیرید که امیر حق بیمه اش را به یک شرکت بیمه برای بیمه سلامت از طریق یک قرارداد هوشمند پرداخت کند. او ذات الریه می گیرد و می بایست یک هفته را در بیمارستان بگذراند. به جای آنکه مسئول تعیین خسارت و یا مذاکره کننده دیگری سعی کند که میزان هزینه ای را که شرکت بیمه موظف به پرداخت آن است کم کنند، این قرارداد هوشمند به صورت خودکار مقدار معینی پول برای امیر آزاد می کند تا با آن هزینه بستری شدنش در بیمارستان را بپردازد. در این صورت نه خبری از تماس های تلفنی پر از عصبانیت است، نه بگومگو کردن بر سر تقاضاهایی که شرکت بیمه موظف به پرداخت آن است و هیچ رابط بیمارستانی و یا بیمه ای در کار نخواهد بود که تلاش کند توضیح دهد که چرا فقط این مقدار مشخص پرداخت شده است. پتانسیل قراردادهای هوشمند فارغ از اعتماد، عملا بی پایان است زیرا این قراردادها از وقوع بالقوه هر نوع فسادی توسط طرف های درگیر جلوگیری می کند.
2. نصب آن آسان است
ایجاد یک حساب بانکی و یا دریافت یک کارت اعتباری جدید ممکن است فرایندی طاقت فرسا باشد. شما مجبورید یا به بانک و یا به وب سایت آن کارت اعتباری مراجعه کنید، در یک صف طولانی منتظر بمانید، اطلاعات زیادی را وارد کنید، برای پیدا کردن برخی اطلاعات با اعضای خانواده تان تماس بگیرید و امیدوار باشید که بانک و یا آن کارت اعتباری حساب شما را تأیید کند. مجبورید به آن موسسه مالی بسیاری از اطلاعات فردی، از جمله آدرس، شماره بیمه تأمین اجتماعی، معرفها، تاریخ تولد، محل کار، درآمد و غیره را بدهید. واقعا استرس زیادی دارد اگر بدانید که در صورت اختلال در امنیت آن شرکت، ممکن است همه اطلاعات شخصی شما به خطر بیافتد.
شروع کار با بیت کوین، بسیار آسان است. برای خرید بیت کوین، تنها کافی است یک کیف پول را نزد یک صرافی تهیه کنید. برای نصب کیف پول ابتدا تصمیم بگیرید که کدام نوع کیف پول برای شما مناسب است: کیف پول سرد یا گرم؟ هنگامی که این تصمیم را گرفتید، ببینید آیا می خواهید یک کیف پول موبایلی داشته باشید یا یک کیف پول رومیزی، یا یک کیف پول سخت افزاری و غیره. به وب سایت آن کیف پول بروید، کیف پول را دانلود کنید (اگر چنین امکانی وجود داشته باشد و یا سخت افزار را سفارش دهید اگر چنین امکانی وجود داشته باشد) و یک حساب ایجاد کنید. اکنون می توانید از طریق خدمات صرافی آن کیف پول، بیت کوین خریداری کنید.
3. ناشناس است
استفاده از بیت کوین علاوه بر اینکه نسبت به مؤسسات مالی سنتی بسیار راحت تر است، کاملا ناشناس نیز هست. مجبور نیستید که از اسم واقعی تان برای حساب بیت کوین تان استفاده کنید؛ درواقع، بسیاری از کارشناسان امنیت بلاک چین توصیه می کنند که این کار را نکنید. لازم نیست هیچ گونه اطلاعات شخصی، هر آنچه که ممکن است به نحوی هویت شما را به خطر بیندازد، ارائه کنید. علاوه بر ویژگی ناشناس بودن بیت کوین، می توانید گام های بیشتری نیز بردارید و مطمئن شوید که همچنان در شبکه ناشناس باقی می مانید. از یک کیف پول کم حجم استفاده نکنید، همیشه هنگامی که در شبکه بیت کوین هستید از یک VPN استفاده کنید، از آدرس های متعدد استفاده کنید و حساب بانکی تان را به کیف پول بیت کوینیتان متصل نکنید.
4. بیت کوین کاملا شفاف است
هیچ کسی انتظار نداشت که انرون شکست بخورد، حتی حسابرس ها یا خدمات درآمد داخلی آمریکا نیز انتظار نداشتند. از هر لحاظ، به نظر می رسید که به خوبی کار می کند و هیچ مشکلی از نظر مالی ندارد. با این وجود، عملکرد حسابداری داخلی غیراخلاقی بود و موجب شد چنین به نظر برسد که وقتی پول نبود، در آنجا پول باشد. عدم شفافیت در حسابداری داخلی سبب شد که با فروپاشی شرکت، مردم تریلیون ها دلار از دست بدهند.
با بیت کوین، لازم نیست هیچ نگرانی ای در ارتباط با فعالیت های غیراخلاقی داشته باشید زیرا تمام شبکه کاملا شفاف است. همه تراکنش ها، بدون استثنا، برای تک تک افراد درون شبکه بلاک چین قابل مشاهده است. هر کسی می تواند به آن وارد شود و دقیقا ببینید که چه اتفاقی رخ میدهد. جای هیچ تردیدی نیست که پول شما در مقابل فعالیت های غیراخلاقی در امان است. در راستای فلسفه تمرکززدایی که در پس جنبش بیت کوین است، هر گونه تغییر در پروتکل بیت کوین باید مورد توافق %51 از کل جامعه بیت کوینی قرار بگیرد. گروه توسعه دهندگان هسته نمی توانند به میل خود هیچ گونه تغییری اعمال کنند زیرا می خواهند مطمئن شوند که شبکه همچنان به طور کاملا شفاف باقی می ماند.
5. کارمزد تراکنش ها بسیار کم است
بسیاری از شرکتهای ارائه دهنده کارت اعتباری کارمزد تراکنش را معمولا در حدود 3 دلار اعمال می کنند که معمولا فروشندگان آن را متحمل می شوند. شاید 3 دلار مبلغ زیادی به نظر نیاید، اما تصور کنید که شما در یک بار بازدید از پاساژ 5 بار از کارتتان استفاده کنید. یعنی مبلغی برابر با 15 دلار خواهد شد، بدون احتساب سودی که مستقیما عاید آن شرکت کارت اعتباری می شود! وجود کارمزد تراکنش به این علت است که اطمینان حاصل شود شرکت کارت اعتباری درآمدزایی می کند که بدون شک درآمد خواهد داشت. این کارمزدهای تراکنش ها بر قیمت خرده فروش ها اضافه می شود و درواقع هزینه کالاها را نیز افزایش می دهد. برای مثال، اگر از کارت اعتباری استفاده نکنید می توانید انتظار داشته باشید که برای هر گالن بنزین 10 سنت کمتر بپردازید چون کارمزد تراکنش وجود نخواهد داشت.
برخلاف کارمزد بالای تراکنش ها در کارتهای اعتباری، کارمزد تراکنش های بیت کوین بسیار پایین است. این کارمزدها با هزینه استخراج مرتبط است و این اطمینان را به وجود می آورد که ماینرها به شکل منصفانهای حق الزحمه کارشان را می گیرند. اگر بخواهید تراکنش هایتان در بلوک بعدی -ظرف ده دقیقه - پردازش شود، باید 1 . 35 دلار پرداخت کنید. اگر می خواهید که در سه بلوک بعدی یعنی ظرف نیم ساعت پردازش شود، باید 1 . 12 دلار پرداخت کنید. اگر بخواهید که در شش بلوک بعدی یعنی ظرف یک ساعت آینده پردازش شود، باید 0 . 45 دلار پرداخت کنید. از آنجا که کارمزد توسط شما پرداخت می شود نه فروشنده، قیمت اجناس بالا نمی رود.
6. سریع است
آیا تا به حال صورت حساب بانکی تان را نگاه کرده اید و متوجه شده باشید که بعضی از تراکنش ها در آن وجود ندارد؟ شاید پولی به حسابتان واریز کرده اید و هنوز در حسابتان نیامده است و یا یک خرید بزرگ داشته اید و هنوز پردازش نشده است. در نتیجه، ممکن است موجودی حسابتان به شکل مصنوعی بالا یا پایین به نظر بیاید و شما موظفید بدانید چقدر پول واقعا در حسابتان دارید و آن را با میزانی که در صفحه حسابتان نمایش داده می شود، مقایسه کنید. تراکنش های بیت کوین ظرف ده دقیقه پردازش می شوند، بنابراین زمان انتظار برای مشاهده تراکنش ها در موجودی حسابتان بسیار کمتر است. اگر کسی برایتان بیت کوین بفرستد، می توانید انتظار داشته باشید که در ظرف ده دقیقه تا یک ساعت، بسته به میزان سرعت آن را در حسابتان مشاهده کنید.
7. انکارناپذیر است
یکی از شیوه هایی که کلاهبردارها از آن درآمدزایی می کنند اعتراض کردن نسبت به پرداخت هایی است که به صورت قانونی برای کالاها و خدماتی که به صورت قانونی دریافت کرده اند و بدین ترتیب می کوشند تا آن پول را به حسابشان برگردانند. از دید برخی مردم تقلب یعنی اینکه همه کسانی که از یک موسسه مالی یکسان استفاده می کنند، متقبل هزینه شوند. برای مثال، تصور کنید که دیوید با کارت دیسکاور خودش یک بلیط فوری هواپیما تهیه می کند و هواپیما دو ساعت دیگر پرواز می کند. وقتی به مقصدش رسید، با شرکت دیسکاور تماس می گیرد تا یک تراکنش جعلی را برای خرید یک بلیط پرواز گزارش کند.
در صورتی که دیسکاور نتواند ثابت کند که این شخص در آن پرواز بوده است (کار بسیار دشواری خواهد بود، با توجه به اینکه دیوید می تواند همواره ادعا کند که یکی از خویشاوندانش که شباهت بسیاری با او دارد سوار این پرواز بوده است.)، مجبور خواهد شد پول بلیط را به او عودت دهد. از محل پرداخت سود و سایر کارمزدهای کارت دیسکاور که توسط همه کاربران پرداخت شده است، برای پوشش هزینه های تقلب دیوید استفاده می شود.
اما در بیت کوین، هیچ راهی برای برگرداندن آن پول نیست مگر آن که خود دریافت کننده، آن تراکنش را برگرداند. اگر دیوید از بیت کوین برای پرداخت هزینه آن بلیط هواپیما استفاده کرده باشد، هیچ نهاد مرکزی ای وجود ندارد که او بتواند به شکل فریبکارانه ای از آن درخواست کند که هزینه را به او برگردانند. تنها امیدش این خواهد بود که خود شرکت هواپیمایی پول را برگرداند که این هم یک سناریوی بسیار بعید است. از آنجا که بیت کوین انکارناپذیر است، شانس بسیار کمتری برای رخ دادن تقلب در آن وجود دارد.
نقاط نقاط ضعف بیت کوین چیست؟
1. عدم آگاهی و شناخت
یکی از نقاط ضعف بیت کوین این است. که بسیاری از مردم از آن آگاهی ندارند و نمی دانند که چیست. گرچه بسیاری از مردم نام بیت کوین را شنیده اند، اما لزوما اطلاعی از اینکه جنبش بیت کوین چیست و ارزهای رمزپایه چگونه کار می کنند، ندارند. اقتصاددانان و نشریات بزرگ مرتبا سعی دارند که بیت کوین را بی اعتبار کنند و رخدادهای متعددی را به عنوان پایان کار بیت کوین مطرح کنند. در عین حالی که نادرست بودن این پیش بینی ها همیشه ثابت شده است، اطلاعات نیز ممکن است آن چیزی نباشد که مردم در رسانه های بزرگ می بینند. این عدم آگاهی و شناخت عمومی نیز به این معناست که تعداد خرده فروشانی که پرداخت هزینه ها را به شکل بیت کوین قبول داشته باشند بسیار کم است. برخی از خرده فروشان همچون ساب وی، اوور استاک و مایکروسافت و نیز بسیاری از کسب و کارهای کوچک بیت کوین را می پذیرند. با این وجود، در مقایسه با تعداد فروشندگانی که دلار قبول می کنند، بسیار اندک است.
علاوه بر این، تعداد کمی قانون ارزشمند در رابطه با استفاده از بیت کوین وجود دارد که غالب اوقات، چیز خوبی است. عدم توانایی یک حکومت مرکزی در تنظیم آن یکی از دلایلی است که بسیاری از مردم استفاده از آن را انتخاب کنند. اما اگر یک دعوای قانونی رخ دهد که استفاده از بیت کوین در آن مطرح باشد چه؟ آیا می شود در دادگاهی قانونی آن را مطرح کرد؟ قانون چه دیدی نسبت به بیت کوین خواهد داشت، آیا آن را یک دارایی مالی واقعی در نظر خواهد گرفت یا بخشی از یک بازار خیالی؟ برخی از رسوایی های مطرح شده، همچون رسوایی جاده ابریشم و تقلب پس از آن توسط شان بریجز که یکی از مأموران اف بی آی و مأمور برملا کردن ماجرای جاده ابریشم بود، نشان داد که سیستم قضایی بیت کوین را دور نخواهد زد. با این وجود، هنوز سابقه قضایی بسیار کمی وجود دارد که نشان دهد چطور اختلافات مربوط به بیت کوین را باید حل کرد.
2. ریسک و بی ثباتی
پول وارد چرخه هایی می شود که در آن ابتدا ارزش بیشتری پیدا می کند و سپس بی ارزش می شود. همه سهام و سرمایه گذاری ها در نوسان هستند؛ هیچ کدام از آنها به طور کامل در یک روند صعودی و یا نزولی نیستند. به لحاظ تاریخی، بیت کوین بیش از سهم خودش افت و خیز بازار را تجربه کرده است و این افت و خیزها در مقیاس نسبتا بزرگی بوده اند، بخصوص وقتی که با سرمایه گذاری های سنتی و ارزهای بدون پشتوانه مقایسه شود. پیش آمده که بیت کوین %75 از ارزشش و یا بیشتر را تنها در عرض یک روز از دست بدهد! این بی ثباتی سبب شده که بسیاری از سرمایه گذاران بالقوه از بیت کوین دوری کنند. با این وجود یک مقایسه ساده می تواند نشان دهد که چرا بیت کوین این همه بی ثباتی را تجربه کرده است. در روزهای آغازین بیت کوین، کاربران زیادی وجود نداشت. به همین خاطر، هر اتفاقی می توانست تأثیرات عظیمی بر کل سیستم داشته باشد. برای مثال، در اوت 2012 افت شدیدی در ارزش بیت کوین رخ داد که همزمان بود با متوقف شدن یک برنامه پونزی توسط دولت ایلات متحده که تحت عنوان صندوق پس انداز بیت کوینی (Bitcoin Trust and Savings) فعالیت می کرد. تصور کنید که یک توپ بولینگ داخل یک استخر شنای کوچک و مخصوص کودکان بیفتد. آن توپ بولینگ موجب خواهد شد که حجم زیادی آب به اطراف پاشیده شود، موج هایی به وجود خواهد آورد و سبب می شود که حجم زیادی آب از استخر خارج شود.
چرا؟ جواب خیلی ساده است: چون در ابتدا آب زیادی در استخر نبوده است. نیروی توپ بولینگ (در این مورد، رویدادهای بزرگی که میتوانند بر بازار بیت کوین تأثیر بگذارند) هنگامی که آب کمتری وجود دارد تا نیروی آن را جذب کند (در این مورد، تعداد کمتر کاربران بیت کوین بیشتر به نظر می رسد. حالا، تصور کنید که همین توپ بولینگ را داخل یک استخر المپیک بیندازیم. بدون شک باعث پاشیدن آب خواهد شد و موج هایی نیز به وجود خواهد آورد و ممکن است سبب شود مقداری آب از لبه های استخر بیرون بریزد، اما برخلاف اتفاقی که در استخر مخصوص کودکان افتاد، در اینجا کل سیستم را مختل نمی کند. در این استخر آب بیشتری هست و بنابراین ضربه را مهار می کند. در حال حاضر میلیونها کاربر در شبکه بیت کوین هستند و بیت کوین هایی به ارزش تریلیون ها دلار در گردش است. گرچه رخدادهای بیرونی بدون شک همچنان بر بازار تأثیر خواهند داشت، اما دیگر قادر نخواهند بود به همان شدتی که در گذشته تأثیر می گذاشتند این کار را انجام بدهند.
3. هنوز در حال توسعه است
فناوری بلاک چین هنوز دوران طفولیت خود را می گذراند و شبکه بیت کوین هنوز در حال توسعه است. توسعه دهندگان به طور مداوم در حال افزودن به آن هستند. این حقیقت که هنوز در حال توسعه است بدان معناست که جایگاه حقوقی آن ممکن است مورد تردید قرار بگیرد، آیا مشکلی پیش خواهد آمد؟
4. انرژی زیادی مصرف می کند
ارزش اصلی بیت کوین که توسط استاندارد نیولیبرتی منتشر شد به استمرار مالی آن مربوط نمی شد بلکه به این مربوط می شد که چقدر پول نیاز است تا انرژی لازم برای ساخت یک بیت کوین تولید شود. آن حرکت می توانست کاملا نمادین باشد زیرا کل سیستم بیت کوین انرژی بسیار زیادی استفاده می کند. تصور کنید که چند هزار کامپیوتر لازم است تا یک تراکنش را پردازش کنند. تخمین ها نشان میدهد که تا سال 2020 بیت کوین به اندازه کل کشور دانمارک انرژی مصرف خواهد کرد! یکی از چالش هایی که بیت کوین با آن مواجه خواهد شد این است که چطور میزان انرژی مورد استفاده شبکه را کاهش دهد درحالی که امنیت آن به خطر نیافتد؛ در غیر این صورت، بیت کوین بدون شک قادر نخواهد بود که در بلندمدت دوام داشته باشد.