خال های مادرزادی؛ دلایل، انواع و روش های درمان ماه گرفتگی

همه آنچه که باید درباره خال مادرزادی یا همان ماه گرفتگی بدانید از جمله: علل، انواع و راه های درمان آن در این مقاله مطرح شده است.

خال مادر زادی یا ماه گرفتگی چیست

خال مادرزادی انواع شایعی از لکه ها هستند که در هنگام تولد یا در چند هفته اول زندگی روی پوست ظاهر می شوند. این لکه ها معمولاً غیر سرطانی هستند. ماه گرفتگی می تواند در هر جایی از صورت و بدن ایجاد شود. این خال ها تنوع زیادی در رنگ، اندازه، ظاهر و شکل دارند. بعضی از آنها دائمی هستند و ممکن است با گذشت زمان بزرگتر شوند. برخی دیگر بعد از مدتی ناپدید می شوند. بسیاری از این لکه های مادرزادی بی ضرر هستند، اما بعضی حاکی از وجود یک بیماری اساسی هستند. در بعضی موارد، ممکن است بخاطر مسائل زیبایی لازم به برداشتن این خال ها باشد.

چه عاملی باعث ایجاد خال مادرزادی می شود؟

ممکن است شایعه ارتباط لکه های ماه گرفتگی با غذاهایی که مادر در طول بارداری می خورد را شنیده باشید، اما این عقیده درست نیست. لکه های مادرزادی هیچ ربطی به کارهایی که زنان باردار در طول حاملگی انجام می دهند ندارد. دلیل اصلی آن ناشناخته است.

آیا خال های مادرزادی یا ماه گرفتگی ژنتیکی است؟

برخی از خال ها ارثی هستند و در اعضای خانواده ها دیده می شوند، اما بیشتر آنها اینگونه نیستند. گاهی اوقات، بعضی از این خال ها در اثر جهش ژنی رخ می دهد. برای مثال، بعضی از نوزادان با بیماری نادر به نام سندرم کلیپل ترنونه بدنیا می آیند. این بیماری بر اثر جهش ژنی رخ می دهد که به طور کلی ارثی نیست. یکی دیگر از بیماری های نادر سندرم استورج وبر است که در اثر جهش ژنی ایجاد می شود. این بیماری ارثی نیست.

خال های مادر زادی ممکن است بعداً ظاهر شوند؟

خال های مادرزادی اشاره به لکه هایی دارند که در بدو تولد یا کمی بعد از آن ظاهر می شوند. لکه های روی پوست مانند خال ها که ممکن است بعدها در طول زندگی ایجاد شوند، به عنوان خال مادرزادی در نظر گرفته نمی شود.

انواع خال های مادرزادی (ماه گرفتگی)

بسیاری از خال های مادرزادی در دو دسته طبقه بندی می شوند و هر کدام علت متفاوتی دارند:

• خال های مادرزادی عروقی زمانی ایجاد می شود که رگ های خونی در نواحی خاصی از پوست شما، به شکلی که باید باشند نیستند. به عنوان مثال، ممکن است رگ های خونی زیادی در یک ناحیه جمع شده باشد یا رگ ها عریض تر از حد معمول باشد.
• خال های مادرزادی رنگدانه ای وقتی بوجود می آیند که تعداد بسیار زیادی از سلول های رنگدانه ای در یک ناحیه از پوست وجود دارد. سلول های رنگدانه ای همان چیزی است که به پوست شما رنگ طبیعی می دهد.

الف: ماه گرفتگی رنگدانه ای

این خال های وقتی ایجاد می شود که رنگ دانه های زیادی در یک بخش از پوست وجود دارند. انواع خال های مادر زادی رنگدانه ای عبارتند از:

1. خال 

رنگ خال ها از صورتی تا قهوه ای روشن یا سیاه تغییر می کند. همچنین اندازه آنها متفاوت است و می تواند صاف یا برجسته باشد و معمولاً به شکل گرد هستند. خال ها می تواند در هر جایی از صورت یا بدن شما ایجاد شود. برخی از خال ها به مرور محو می شوند اما برخی دیگر برای همیشه باقی می مانند. تغییر در خال ها گاهی با سرطان پوست مرتبط است.

2. لکه شیر قهوه

این خال های مادرزادی به شکل بیضی هستند و از فرانسه به عنوان "شیر قهوه" ترجمه شده است. آنها اغلب به رنگ قهوه ای کم رنگی هستند. هر چقدر رنگ پوست طبیعی شما تیره تر باشد، لکه شیر قهوه تیره تر خواهد بود. این نوع از خال مادرزادی ممکن است هر زمانی از تولد تا اوایل کودکی بوجود آید. ممکن است به مرور بزرگتر شوند اما اغلب محو می شوند. برخی از کودکان بیش از یک لکه شیر قهوه دارند. اگر کودک شما چند لکه از این نوع را دارد، ممکن است دچار یک بیماری نادر به نام نوروفیبروماتوز نیز باشد.

3. لکه های مغولی آبی

این لکه ها مسطح و مایل به خاکستری هستند و بیشتر در افرادی با پوست طبیعی تیره تر دیده می شوند. این لکه های ضرری ندارند اما گاهی با کبودی اشتباه گرفته می شوند. لکه های مغولی به طور معمول در قسمت پایینی کمر و روی باسن دیده می شود. آنها معمولاً تا 4 سالگی کاملاً ناپدید می شوند.

ب: ماه گرفتگی عروقی

بعضی اوقات گروهی از رگ های خونی اضافی در یک جا جمع می شوند و می توانند به شکل خوشه روی پوست دیده شوند. به آنها ماه گرفتگی عروقی گفته می شود. خال های مادرزادی عروقی در 40 درصد از نوزادان تازه بدنیا آمده اتفاق می افتد.

1. لکه های سالمون

این لکه های قرمز یا صورتی اغلب در ناحیه بین چشم ها، روی پلک یا پشت گردن ایجاد می شود. بعضی از اوقات به آن، عنوان بوسه فرشته یا گاز لک لک داده می شود. لکه های سالمون بعضی اوقات محو می شود و نیازی به درمان پزشکی ندارند.

2. همانژیوما

این خال های مادرزادی به رنگ های صورتی، آبی یا قرمز روشن دیده می شوند. اغلب در سر یا گردن پیدا می شود. همانژیوما ممکن است در اندازه های کوچک و به شکل مسطح باشند. بعضی اوقات آنها در طی چند ماه اول زندگی کودک رشد می کند و بزرگتر می شود. بسیاری از همانژیوما با رسیدن کودک به بزرگسالی به کلی محو می شوند. بعضی اوقات نیز لکه های کمرنگی از آنها باقی می ماند که به عنوان همانژیوم گیلاسی شناخته می شود. برخی از همانژیوم هایی که به سرعت رشد می کنند، نیاز به درمان دارند تا مانع از تداخل در بینایی یا تنفس کودک شود. کودکانی که همانژیوم های متعدد روی پوست خود دارند باید از نظر همانژیوم داخلی نیز بررسی شوند.

3. خال لکه شرابی

خال های لکه شرابی در اثر تشکیل غیر طبیعی رگ های خونی کوچک زیر پوست ایجاد می شود. این لکه ها می تواند در هر جایی از بدن بوجود آید اما اغلب روی صورت و گردن ظاهر می شوند. خال لکه شرابی ممکن است به رنگ صورتی یا قرمز شروع شود و به رنگ قرمز تیره یا بنفش درآید. این لکه ها به مرور زمان محو می شوند و در صورت عدم درمان ممکن است تیره تر شود. همچنین ممکن است پوست خشک و زبر شود. خال لکه شرابی که روی پلک بوجود می آید در مواردی نیاز به درمان و نظارت پزشکی دارد. این علائم ممکن است به ندرت با مشکلات ژنتیکی همراه باشد.

روش های درمان و برداشتن خال های مادرزادی (ماه گرفتگی)

بیشتر خال های مادرزادی بی ضرر هستند و نیازی به برداشتن ندارند. بعضی از این خال ها ممکن است به دلیل ظاهرشان موجب نگرانی شوند. انواع دیگر خال های مادرزادی مانند همانژیوما یا خال ها، می تواند منجر به افزایش خطر برخی از بیماری ها مانند سرطان پوست شود. این علائم باید توسط متخصص پوست کنترل شود و همچنین ممکن است نیاز به برداشتن آنها باشد.

روش های برداشتن خال ها شامل موارد زیر است:

1. لیزر درمانی

لیزر درمانی می تواند خال لکه شرابی را از بین ببرد یا به طور قابل توجهی آنها را کمرنگ کند. این نوع درمان توسط متخصصین پوست انجام می گیرد. روش کار با استفاده از پرتوهای پالسی متمرکز شده نور است که قدرت آن قابل تنظیم است. لیزر درمانی ممکن است وقتی در شیرخوارگی شروع شود موثرتر باشد اما در کودکان بزرگتر و بزرگسالان نیز استفاده می شود. معمولاً نیاز به چندین مرحله درمان است. لیزر درمانی ممکن است ناراحت کننده باشد و شاید نیاز به بی حسی موضعی داشته باشد. نتیجه معمولاً دائمی است. ممکن است تورم یا کبودی موقتی نیز ایجاد شود.

2. مسدود کننده های بتا

مسدود کننده های بتا داروهای خوراکی هستند که برای درمان فشار خون بالا مصرف می شوند. پروپرانولول نوعی از مسدود کننده های بتا هستند که برای کاهش اندازه یا ظاهر همانژیوما نیز استفاده شود. این دارو با کوچک کردن رگ های خونی و کاهش جریان خون عمل می کند. این باعث می شود همانژیوما کوچک، کمرنگ و محو شود. بتا بلاکر و تیمولول که به صورت موضعی مصرف می شود نیز ممکن است نتایج مشابهی داشته باشد.

3. کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی هستند که می تواند به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز شود. این دارو به طور مستقیم روی رگ های خونی عمل می کند تا به کوچک شدن اندازه خال مادرزادی کمک کند.

4. جراحی

برخی از خال های مادرزادی ممکن است از طریق برداشتن به روش جراحی با موفقیت درمان شوند. اینها شامل همانژیوم بسیار عمیقی هستند که می تواند به سلامت بافت اطراف خود آسیب بزنند. برخی از خال های بزرگ نیز ممکن است برداشته شوند. برداشتن خال های مادرزادی معمولاً می تواند به صورت سرپایی و حتی به جای بیمارستان، در مطب متخصص پوست انجام بگیرد. پزشک بعد از انجام بی حسی موضعی، با استفاده از یک اسکالپل کوچک اقدام به برداشتن خال می کند. اگر خال بزرگ باشد، ممکن است بیش از یک جلسه نیاز باشد.

گسترش بافت یکی دیگر از روش های جراحی است که بعضی اوقات برای کاهش جای زخم ناشی از برداشتن خال، استفاده می شود. در این روش نیاز به قرار دادن یک بالن در زیر پوست و در کنار خال است. این تکنیک باعث می شود پوست جدید و سالم به عنوان فلپ در آنجا رشد کند. این پوست جدید ناحیه ای که خال وجود داشته است را می پوشاند. سپس بالن برداشته می شود.

نکاتی درباره نظارت بر خال های مادرزادی  

بیشتر انواع خال های مادرزادی به خودی خود بی خطر بوده و ناپدید می شوند. شما باید هر نوع خال روی بدن نوزاد یا کودک خود را به پزشک نشان دهید. پزشک می تواند تشخیص بدهد که خال با بیماری ژنتیکی که نیاز به درمان دارد مرتبط است یا نه. تحت نظر داشتن خال های مادرزادی مسئله مهمی است که باید توسط شما و پزشک انجام شود. به دنبال تغییراتی مانند میزان رشد، برجستگی یا تیرگی رنگدانه های خال باشید. اگر متوجه رشد سریع خال مادرزادی شدید، پزشک کودکتان را در جریان بگذارید.

خال ها می توانند تبدیل به سرطان پوست شود. این مسئله در کودکان نادر است ولی در بزرگسالان بیشتر جای نگرانی دارد. باید فرزندان خود را درباره اهمیت تغییرات احتمالی خال ها آگاه کنید. چیزهایی که باید به دنبال آن باشید شامل تغییر رنگ، اندازه و شکل خال است. خال هایی که در مرزهای نامنظم رشد می کنند باید توسط پزشک معاینه شوند.

نتیجه گیری

خال های مادرزادی در نوزادان رایج است. این نوع خال ها شامل انواع رنگدانه ای و عروقی است. اغلب خال های مادرزادی بی ضرر هستند و بسیاری از آنها با گذشت زمان محو می شوند. برخی از آنها، مانند خال لکه شرابی ثابت هستند و حتی ممکن است روی صورت نیز ظاهر شود. خال های مادرزادی را می توان با لیزر درمانی از بین برد. درمان های انجام گرفته برای برداشتن خال ها، اغلب وقتی در نوزادی شروع می شوند موثرتر عمل می کنند.

منبع: healthline