درک فرایند مردن انسان و نشانه ها و علائم پیش از مرگ

این مطالب برای کمک به شما در خصوص پاسخگویی به سئوالات دشواری که ممکن است در خصوص فرآیند مرگ مطرح شوند، تهیه شده اند. مهم است بخاطر داشته باشید که چون افراد منحصر بفرد می باشند، مرگ آنها نیز منحصر بفرد و خاص است. تقریباً بیان زمان و شیوه دقیق مرگ یک انسان غیرممکن است. با این وجود، بدون توجه به بیماری، چندین علامت فیزیکی و تغییرات احساسی مشابه با نزدیک شدن زمان مرگ افراد، قابل درک می باشند.

نشانه های از فرایند مردن افراد و چگونگی درک آن

افزایش خستگی

شما متوجه می شوید که در گذر زمان فردی که در حال مرگ است، بیش از پیش خسته و ضعیف می شود. هرچند جلوگیری از این خستگی دشوار است، انجام فعالیت های روزانه مناسب و تضمین داشتن استراحت کافی می تواند در این زمینه کمک کند. مهم است که این مساله را برای سایر اعضای خانواده و ملاقات کنندگان توضیح دهید. برای اکثر افراد بیمار، این خستگی به تدریج افزایش می یابد تا زمانی که فرد نهایتاٌ به وضعیت عدم هوشیاری می رسد.

مدیریت اضطراب و پریشانی

مدت کوتاهی قبل از مرگ، بعضی افراد بی قرار، مضطرب و پریشان می شوند با این وجود قادر به بیان دلیل بروز این شرایط نیستند. این وضعیت به عنوان بی تابی قبل از مرگ شناخته شده، معمولاً در مدت زمان چندین روز قبل از مرگ فرد روی می دهد و تقریباً نیمی از افرادی که در معرض مرگ قرار دارند را تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است دلایل مختلفی برای این وضعیت وجود داشته باشد و گاهی اوقات داروهای آرام بخش می توانند مفید باشند. ایجاد محیطی آرام، ساکت و عاری از استرس همراه با ایجاد اطمینان خاطر از جانب افراد نزدیک به فرد، می تواند در تسکین این علائم موثر باشد.

برقراری ارتباط

خستگی مفرط می تواند باعث شود فرد به سختی بتواند با دیگران مانند گذشته ارتباط برقرار کند. گاهی اوقات پس از زمان های استراحت صحبت کردن با این افراد کمی آسان تر می شود. اگر احساس می کنید که فرد مضطرب و نگران است، آرام بوده و گاهی تنها حضور شما در کنار وی می تواند باعث آرامش و تسکین خاطر وی شود. وقتی فرد هوشیاری خود را از دست می دهد، ممکن است نتواند به شما پاسخ دهد با این وجود کماکان حضور شما را در کنارش احساس کرده و حتی صداهای اطرافش را درک می کند. تحقیقات نشان می دهند که شنوایی آخرین حس انسان است که از دست می رود. بنابراین اگر می توانید کماکان با فرد (حتی اگر به نظر بیهوش می رسد) صحبت کنید. اگر مایلید می توانید دستها یا پاهای وی را در دستان خود گرفته و به آرامی آنها را ماساژ دهید تا از این طریق تماس بدنی خود را با وی حفظ نمایید. پخش کردن یک موزیک ملایم که فرد از آن لذت می برده است نیز می تواند بسیار آرامش بخش باشد.

مدیریت درد

بسیاری از افراد (نه تمامی آنها) در مدت بیماری قبل از مرگ دچار درد می شوند. این درد ممکن است دلایل مختلفی داشته باشید مانند فشار بر روی ارگانهای داخلی، آسیب به اعصاب یا ناتوانی در تامین خون برای اعضای بدن. داروهای مختلفی وجود دارند که می توانند در این شرایط بسته به طبیعت درد، تجویز شوند. دردهای تمامی افراد به یک شکل به یک درمان خاص پاسخ نمی دهند. دوز مورد نیاز داروهای ضد درد از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد. گاهی اوقات لازم است در میزان و نوع این داروها تنظیماتی صورت پذیرد. تکنیک های ساده ای مانند جابجا کردن بالشت زیر سر یا لباس خواب یا ماساژ آرام (در صورت تحمل کردن) نیز می توانند تا حدودی درد را تسکین بخشند.

از دست دادن اشتها

بسیاری از افراد اشتهای خود را در هفته های آخر زندگی از دست می دهند. این مساله بسیار طبیعی بوده و بخشی معمول از فرآیند مرگ محسوب می شود زیرا متابولیسم بدن کند شده و فرد نیاز کمتری به تغذیه پیدا می کند. در این زمان شما ممکن است به صورت غریزی تلاش کنید تا به فرد غذا بدهید تا وی توان از دست رفته خود را بازیابد. غذا دادن به فرد معمولاً یک سمبل تغذیه و علاقه به وی می باشد و محروم کردن وی از غذا به عنوان بی توجهی به وی تعبیر می شود. با این وجود چون افراد در حال مرگ به شدت ضعیف و ناتوان می شوند، عمل بلع و هضم غذا و مایعات برای آنها دشوارتر شده و ممکن است فشار بیشتری بر بدن آنها وارد نماید. در حالی که افراد در حال مرگ ممکن است به اندازه عادی غذا نخورند یا چیزی ننوشند اما کماکان مهم است از طریق دهان از آنها مراقبت شود.همچنین مرطوب نگاه داشتن مواد دهان و لب ها می تواند باعث آرامش بیشتر فرد شود. پرسنل درمانی می توانند در این زمینه به شما آموزش های لازم را ارائه دهند.

از دست دادن هوشیاری

اگر این اتفاق روی داد، جابجا کردن بدن افرادی که فاقد هوشیاری هستند می تواند مانند از درد و گرفتگی عضلانی آنها به دلیل خوابیدن طولانی مدت در یک وضعیت ثابت شود. همچنین می توانید از تشک های خاص برای این افراد استفاده کنید که باعث راحتی بیشتر و کاهش فشار بر بدن آنها می شوند. در این زمان مراقبت از دهان و چشمهای فرد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. گاهی اوقات یک لوله (کاتاتر) وارد مثانه فرد می شود تا ادرار وی به آرامی تخلیه شود اما در بیشتر افراد در حال مرگ مقدار خروجی ادرار به طور قابل توجهی کاهش یافته یا به طور کامل متوقف می شود.

گاهی اوقات افراد قادر به سرفه کردن نبوده و ترشحات ممکن است در انتهای گلوی آنها انباشته شده و باعث ایجاد صدای غرغره مانند در هنگام تنفس فرد شوند. معمولاً جابجا کردن فرد به پهلو می توانند باعث رها شدن این ترشحات شده و همچنین داروهایی نیز برای کم یا خشک کردن این ترشحات وجود دارند. پرستاران به ندرت از روال مکش (ساکشن) برای خارج کردن این ترشحات استفاده می کنند زیرا می تواند برای فرد ناخوشایند بوده و تحریک آن باعث افزایش میزان ترشحات شود.

تنفس

قبل از مرگ ممکن است متوجه تغییر در روند تنفس فرد شوید. ممکن در دوره هایی شدت تنفس وی افزایش یافته و پس از آن برای لحظاتی تنفس متوقف گردد. این وضعیت تنفس Cheyne-Stokes نامیده شده و در ساعات پایانی زندگی فرد بسیار مرسوم می باشد. چون فردی که فاقد هوشیاری است کماکان می تواند درد را احساس کند، داروهای مسکن کماکان اما به روشهای دیگر مانند تزریق زیر جلدی (یا از طریق سرم) در ناحیه شکم، دست یا پا در اختیار وی قرار می گیرند. اگر احساس می کنید که این حالت برای بیمار ناخوشایند است، به پرسنل بیمارستان این موضوع را اطلاع دهید تا به طور دقیق وجود درد در بیمار را بررسی نمایند.

فرآیند مرگ

بسیاری از مراقبین، اعضای خانواده و دوستان نزدیک می خواهند بدانند که فرد دقیقاً چه مدت زنده خواهد ماند. بعضی افراد چند روز قبل از مرگ هوشیاری خود را از دست می دهند و بعضی دیگر مرگی ناگهانی داشته و حتی تا لحظاتی قبل از مرگشان به نوعی هوشیار باقی می مانند. بیان اینکه فرآیند مرگ یک فرد دقیقاً چه مدت به طور خواهد انجامید امکان پذیر نمی باشد.

پس از وقوع مرگ

وقتی افراد می میرند تنفس آنها متوقف شده و قلب آنها از تپش می افتد. آنها با هیچ محرکی پاسخ نداده و دهان آنها ممکن است کمی باز باقی بماند. چشمان فرد ممکن است کماکان باز بوده اما مردمک چشم ها گشاد شده و در یک نقطه ثابت می شوند. فرد ممکن است پس از مرگ کنترل ادرار و مدفوع خود را نیز از دست بدهد. در این زمان معمولاً پزشک حضور پیدا کرده و مرگ بیمار را تایید می کند. در طول این مدت شما می توانید با دوستان یا اقوام نزدیک تماس بگیرید تا در این شرایط در کنار شما باشند. زمانی را برای وداع با فرد در نظر بگیرید. سایر دوستان و اقوام نزدیک نیز ممکن است بخواهند با فرد مرحوم وداع کنند. بعضی افراد ممکن است از حضور یک کشیش یا مبلغ مذهبی برای کسب آرامش بیشتر بهره بگیرند. در این زمان شما بایستی با فردی برای برگزاری مراسم خاکسپاری تماس بگیرید. آنها می توانند در طول مراسم افراد را راهنمایی و هدایت کنند.در مواقعی که از قبل انتظار مرگ بیمار می رود، ممکن است دیگر به حضور آمبولانس یا پلیس در این زمان نیازی نباشد.

مراقبت از خود

مراقبت از فردی که در حال مرگ است می تواند پر استرس و خسته کننده باشد. این تجربه می تواند احساسات ناخوشایند و ناراحت کننده ای مانند غم، پشیمانی و پریشانی را به ارمغان آورده و ممکن است فرد را در هم بشکند. اگر این چنین احساسی دارید، بهتر است در زمینه این تفکرات با کسی صحبت کنید. پرسنل بیمارستان یا پزشک می توانند در این زمان سخت از شما حمایت کرده یا شما را به مشاورین مناسب در این خصوص هدایت کنند.

به خاطر داشته باشید

• شنوایی یکی از آخرین حواس انسانی است که در طول فرآیند مرگ از کار می افتد.
• افراد فاقد هوشیاری ممکن است کماکان صدای شما را بشنوند بنابراین کماکان با آنها صحبت کرده، آنها را نوازش و مراقبت کنید.
• تعیین دقیق اینکه هر فرد چه مدت زمان زنده خواهد ماند، کماکان امکان پذیر نمی باشد.