نادرترین ماه گرفتگی پس از هفت سال در تاریخ 16 شهریور ماه 1404 مصادف با 7 سپتامبر 2025 رخ خواهد داد که در ایران نیز قابل مشاهده است. یک ماه گرفتگی کامل هنگام ماه کامل «ماه ذرت» در مناطقی مانند قطب جنوب، استرالیا، آسیا، اقیانوس آرام غربی، اقیانوس هند، اروپا، اقیانوس اطلس شرقی و آفریقا قابل مشاهده خواهد بود. در این نوع ماه گرفتگی، ماه معمولاً به رنگ قرمز تیره درمی‌آید که به آن «ماه خونین» گفته می‌شود. سوال این است که این ماه گرفتگی تا چه اندازه تاریک خواهد بود؟ ؛ در این مقاله سلام دنیا درباره اینکه تاریخ دقیق ماه گرفتگی 1404 چه روزی است و چرا به آن ماه سرخ یا ماه خونین گفته می شود؛ زمان و مکان تماشای ماه گرفتگی کامل و معنی خسوف «ماه ذرت» چیست، صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
ماه خونین چیست و چرا اتفاق می افتد؟
«ماه خونین» نامی است برای خسوف کامل ماه، وقتی که ماه کاملاً در سایه زمین قرار می‌گیرد. در این هنگام، ماه به جای اینکه کاملاً تاریک شود، به رنگ قرمز یا مسی در می‌آید. نور خورشید هنگام عبور از جو زمین فیلتر و پراکنده می‌شود. نور آبی بیشتر پراکنده می‌شود و نور قرمز به دور زمین خم می‌شود و به ماه می‌رسد. این باعث می‌شود ماه رنگ قرمز خاصی پیدا کند. این پدیده همان دلیلی است که غروب خورشید به رنگ قرمز دیده می‌شود. پس، ماه خونین هیچ ارتباطی به خون ندارد و فقط رنگ قرمزی است که جو زمین به ماه می‌دهد، یکی از زیباترین پدیده های طبیعی.
حتما بخوانید: خورشید گرفتگی چیست به زبان ساده و کامل
نور خورشید هنگام عبور از جو زمین پراکنده می‌شود؛ نور آبی بیشتر پراکنده شده و فقط نور قرمز با طول موج بلندتر به ماه می‌رسد، که باعث می‌شود ماه رنگ قرمزی به خود بگیرد.برخلاف خورشیدگرفتگی، برای دیدن ماه گرفتگی نیازی به عینک محافظ نیست و می‌توان آن را با چشم غیرمسلح به‌راحتی مشاهده کرد
زمان و مکان تماشای خسوف کامل ماه یا «ماه خونین»
خسوف کامل ماه یا همان «ماه خونین» قرار است در شب 16 شهریور ماه 1404 و معادل با 7 سپتامبر 2025 اتفاق بیفتد. طبق گزارش مجله BBC Sky at Night، این پدیده در کشورهایی مانند هند، چین، روسیه، غرب استرالیا، شرق آفریقا و بخش‌هایی از آسیای مرکزی به‌خوبی قابل مشاهده خواهد بود. این خسوف 82 دقیقه به طول می‌انجامد که یکی از طولانی ترین خسوف‌های کامل ماه در سال‌های اخیر محسوب می‌شود. همچنین چون این خسوف نزدیک‌ترین زمان ماه به زمین است (حضیض ماه)، ماه کمی بزرگ‌تر و روشن‌تر از حالت معمول دیده خواهد شد.
حتما بخوانید: زنگ آهن چیست
زمان دقیق ماه گرفتگی به وقت ایران
پدیده ماه گرفتگی خونین در ایران در روز یکشنبه 16 شهریور ماه 1404 است که از ساعت 19:57 (به ساعت رسمی ایران) شروع می شود و به تدریج ماه وارد سایه زمین می شود و ماه گرفتگی کامل در ساعت 21 شروع شده و اوج خسوف نیز در ساعت 21:41 دقیقه و 46 ثانیه رخ می دهد و پایان ماه گرفتگی خونین ساعت 22:23 می باشد.
معنی خسوف «ماه ذرت»
این خسوف به نام «ماه ذرت» هم شناخته می‌شود. هر ماه کامل در طول سال اسم خاصی دارد که معمولاً به خاطر اتفاقات فصلی یا ویژگی‌های آن زمان انتخاب شده است. برای مثال، ماه کامل فوریه را «ماه برفی» می‌نامند چون معمولاً در آن زمان برف زیادی می‌بارد، و ماه کامل ژوئن را «ماه توت فرنگی» می‌گویند چون معمولاً برداشت توت فرنگی در آن فصل انجام می‌شود.
ماه کامل سپتامبر که به «ماه ذرت» معروف است، به دلیل زمان برداشت ذرت در این فصل این نام را دارد. این نام مخصوص سال 2025 نیست و هر سال در ماه سپتامبر تکرار می‌شود. امسال این ماه ذرت ویژه است، زیرا هم‌زمان با یک خسوف کامل ماه رخ می‌دهد و به همین دلیل به آن «خسوف ماه ذرت» گفته می‌شود. این رویداد در سپتامبر، ترکیبی از سنت و علم را در یک نمایش زیبا به نمایش می‌گذارد. برای علاقه‌مندان به رصد آسمان، این فرصت وجود دارد که علاوه بر دیدن ماه کامل، شاهد یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های طبیعی یعنی درخشیدن ماه به رنگ قرمز در آسمان شب باشند.
حتما بخوانید: متافیزیک به زبان ساده
ماه کامل سپتامبر در صورت فلکی دلو
ماه کامل در شب 16 شهریور ماه 1404 و معادل با 7 سپتامبر 2025 در صورت فلکی دلو قرار دارد. در روز کامل بودن، ماه گردترین شکل خود را دارد، اما یک روز قبل و بعد از آن، ماه تقریباً کامل به نظر می‌رسد، ولی کاملاً کامل نیست.
زمان شروع ماه گرفتگی به وقت جهانی (UTC) و معادل آن به وقت رسمی ایران
- ماه کامل در ساعت 18:09 به وقت جهانی (UTC) در 7 سپتامبر اتفاق می‌افتد، یعنی حدود 39 دقیقه بعد از شروع ماه گرفتگی کامل.
- گرفتگی نیم‌سایه از ساعت 15:28 UTC آغاز می‌شود. (در ساعت 18:58 به وقت رسمی ایران)
- گرفتگی جزئی از ساعت 16:26 UTC شروع می‌شود. (در ساعت 19:56 به وقت رسمی ایران)
- گرفتی کامل (زمانی که ماه کاملاً در سایه زمین قرار می‌گیرد) از ساعت 17:30 UTC (در ساعت 21:00 به وقت رسمی ایران) شروع شده و حدود 83 دقیقه طول می‌کشد.
- اوج آن در ساعت 18:11 UTC خواهد بود. (در ساعت 21:41 به وقت رسمی ایران)
- پایان در ساعت 18:53 UTC است. (در ساعت 22:23 به وقت رسمی ایران)
- گرفتگی جزئی در ساعت 19:56 UTC پایان می‌یابد. (در ساعت 23:26 به وقت رسمی ایران)
- گرفتگی نیم‌سایه در ساعت 20:55 UTC به پایان می‌رسد. (در ساعت 00:25 بامداد روز 17 شهریور به وقت رسمی ایران)
مدت زمان کامل بودن خسوف حدود 83 دقیقه (یک ساعت و 23 دقیقه) است. این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که خورشید، زمین و ماه در یک خط قرار گیرند و زمین سایه خود را بر ماه بیندازد. مشاهده خسوف ماه کاملاً بی‌خطر است و نیازی به ابزار خاصی ندارد؛ البته استفاده از دوربین دوچشمی یا تلسکوپ دید بهتری ارائه می‌دهد. برای دانستن زمان دقیق خسوف در محل خود، می‌توانید به سایت timeanddate.com مراجعه کنید.
مشاهده خسوف
از ساعت 21:00 تا 22:23 به وقت ایران، ماه کاملاً در سایه زمین قرار دارد و در اوج این پدیده (ساعت 21:41)، ماه به تاریک‌ترین حالت خود می‌رسد. در این زمان ممکن است بتوانید سیاره زحل را در نزدیکی ماه مشاهده کنید، زیرا نور ماه کاهش یافته و اجرام کم‌نورتر بهتر دیده می‌شوند.
نکات مهم نجومی
- خسوف کامل ماه در تاریخ 16 شهریور ماه 1404 و معادل با 7 سپتامبر 2025 – ماه کامل «ماه ذرت»
- در روز 16 شهریور ماه 1404 ، یک خسوف کامل ماه که به نام «ماه خونین» نیز شناخته می‌شود، در بخش‌هایی از جهان مانند قطب جنوب، استرالیا، آسیا، اقیانوس آرام غربی، اقیانوس هند، اروپا، اقیانوس اطلس شرقی و آفریقا قابل مشاهده خواهد بود.
سخن آخر
تماشای ماه که آرام آرام رنگ و حال و هوای آسمان شب را تغییر می‌دهد، تجربه‌ای شگفت‌انگیز است. انسان‌ها از هزاران سال پیش تا امروز خسوف‌های ماه و تغییر رنگ ماه از سفید به نارنجی و قرمز را دیده‌اند. برخلاف کسوف خورشیدی که فقط چند دقیقه طول می‌کشد و نیاز به محافظت ویژه دارد، خسوف ماه زمان بیشتری طول می‌کشد، تماشای آن آسان است و بدون خطر می‌توانید آن را با چشم غیرمسلح ببینید. امسال، علاقه‌مندان به نجوم شانس دیدن یک خسوف کامل ماه را در سپتامبر دارند. این پدیده در بخش‌هایی از آسیا، آفریقا و استرالیا به خوبی قابل مشاهده خواهد بود. در شب 16 شهریور ماه 1404 و معادل با 7 سپتامبر 2025، خسوف کامل ماه ذرت (Corn Moon) در نیم‌کره شرقی زمین قابل مشاهده خواهد بود.
مقالات مرتبط:
اثرات طوفان خورشیدی بر سلامتی و فناوری
دیدگاه ها