سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی بی اِس (IBS) Irritable bowel syndrome نوعی اختلال در عملکرد روده است که اسهال عصبی، یبوست اسپاسمی و درد شدید در ناحیه پائین شکم از علائم روده تحریک پذیر هستند. این اختلال اغلب با استرس مرتبط است. با اینکه هنوز درمانی برای این سندرم پیدا نشده است، ولی با توجه دقیق به رژیم غذایی و مدیریت استرس می توان علائم آن را تحت کنترل درآورد.
انواع سندرم روده تحریک پذیر
1 . نوع «اسهال غالب» یا (IBS - D)
2 . نوع «یبوست غالب» یا (IBS - C)
3 . نوع «اسهال و یبوست متناوب» یا (IBS - A)
4 . نوع «آی بی اس بعد از عفونت» یا (IBS - P I)
علل سندرم روده تحریک پذیر
علت اصلی این بیماری تا به امروز مشخص نشده است. درباره علت بروز این بیماری فرضیه هایی به قرار ذیل مطرح شده است:
- عفونت های دستگاه گوارش
- ایجاد اختلال در هنگام بلوغ و جوانی
- تب طولانی مدت
- اضطراب و افسردگی
- عوامل روانی
- رژیم های غذایی سر شار از مواد محرک
درمان سندرم روده تحریک پذیر با منشا استرس
اگر در یک بیمار خاص، به نظر می رسد که استرس عامل محرک برای بروز علائم این سندرم است، در این صورت بیمار باید علائم و اتفاقات استرس زای مرتبط با آنها را به طور مرتب در یک تقویم یادداشت کند. این کار به روشن تر شدن ارتباط بین این دو کمک می کند. بعد از مشخص شدن حوادث با اوضاع استرس زا می توان برنامه مقابله با آنها را طراحی کرد. ورزش منظم یا شدید یا هر نوع سرگرمی دیگر می تواند فرصتی برای رهایی از موقعیت های استرس زا فراهم آورد.
کنترل بیماری سندرم روده تحریک پذیر با رژیم غذایی
باید مصرف غذاهای پرچرب را کاهش دهید. غذاهای ادویه دار برخی افراد را آزار می دهند. در حین حمله حاد این بیماری، بدن فرد فیبرهای پخته را در مقایسه با فیبرهای خام بهتر تحمل می کند. به عنوان مثال، سوپ های سبزیجات بهتر از آب میوه ها هستند، و سبزیجات پخته بهتر از سالادها. به جای کافئین، الکل یا نوشیدنی های شیرین (که محرک روده هستند)، بهتر است آب بنوشید. به طور کلی، رژیم غذایی افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، بر این اساس که علامت اصلی بیماری او يبوست است یا اسهال، تعیین می شود.
رژیم غذایی مناسب برای سندرم روده تحریک‌پذیر نوع «یبوست غالب» یا IBS - C
در صورت وجود يبوست، به رژیم غذایی تان فیبر اضافه کنید (در قالب میوه جات و سبزیجات تازه، حبوبات و غلات کامل) و همچنین مصرف آب را افزایش دهید. فیبرها آب را جذب و مدفوع را نرم می کنند. ورزش منظم هم به کار روده ها نظم می بخشد.
رژیم غذایی مناسب برای سندرم روده تحریک‌پذیر نوع «اسهال غالب» یا IBS - D
برای اسهال، محدود کردن مصرف یک مجموعه غذاهای خاص مانند انواع لوبیا، کلم پیچ، سیب، مرکبات، شیر و محصولات لبنی، قهوه، چای، نوشابه های گازدار، شکلات، الكل و غذاهای ادویه دار و سرخ کردنی ها مفید است.
همچنین، لازم است که بدانید بدنتان کدام غذاهای خاص را تحمل می کند و کدام ها را نمی تواند تحمل کند. داشتن یک دفتر یادداشت مخصوص برای غذاها می تواند شما را در این راه یاری دهد.
مشخص شده که نعناع، در تمام اشکالش، برای درمان حمله حاد سندرم روده تحریک پذیر مفید است.