فشارخون بالا یا پرفشاری خون به فشار خون بالاتر یا مساوی با 80/130 میلی متر جیوه گفته میشود. این وضعیت برای برخی از زنان باردار نگرانی جدی به همراه دارد.
اگر فشارخون بالا در دوران بارداری به خوبی مدیریت شود به طور همیشگی خطرناک نیست. اما گاهی اوقات ممکن است عوارض جانبی جدی برای مادر و نوزاد رو به رشد ایجاد کند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (سی دی سی) تخمین میزنند که حدود شش تا هشت درصد از زنان باردار 20 تا 44 ساله در ایالات متحده این وضعیت را دارند.
علل بالارفتن فشارخون در دوران بارداری
عوامل متعددی در فشارخون بالا در دوران بارداری دخیل هستند. که شامل:
- اضافه وزن یا چاقی
- نداشتن فعالیت فیزیکی کافی
- سیگارکشیدن
- نوشیدن الکل
- اولین بارداری
- سابقه خانوادگی در داشتن فشارخون بالا در دوران بارداری
- حمل بیش از یک فرزند
- سن بالای 35 سال
- فناوری باروری کمکی(مثل لقاح مصنوعی یا آی وی اف[2])
- داشتن دیابت یا بیماری خودایمنی
عوامل خطرساز برای فشارخون بالا در دوران بارداری
در اینجا چند مورد از عوامل خطرناک که ممکن است در دوران بارداری باعث بالارفتن فشارخون شود ذکر شده است.
1. سبک زندگی عامل فشار خون در دوران بارداری
داشتن سبک زندگی ناسالم ممکن است باعث بالارفتن فشار خون در دوران بارداری شود. داشتن اضافه وزن یا چاق بودن، یا نداشتن فعالیت عوامل عمده در فشارخون بالا هستند.
2. نوع بارداری
زنانی که برای اولین بار باردار شده اند بیشتر مبتلا به فشار خون بالامیشوند. خوشبختانه، در بارداری های بعدی این وضعیت کمتر مشاهده میشود.
حمل چند فرزند میتواند احتمال ابتلا به پرفشاری را برای یک زن بیشتر کند چرا که بدن برای تغذیه بیش از یک فرزند سخت تر کار می کند.
3. رابطه فشار خون در بارداری و سن
سن هم میتواند یک عامل باشد. زنان باردار بالای 35 سال در خطر بیشتری هستند.
زنانی که قبل از بارداری فشارخون بالا داشته اند نسبت به زنانی که فشارخون معمول داشته اند، بیشتر در خطر عوارض دوران بارداری هستند.
انواع وضعیت های فشارخون بالای مربوط به بارداری
فشارخون بالای دوران بارداری به 3 وضعیت متفاوت تقسیم میشود.
الف) پرفشاری خون مزمن
گاهی اوقات زنی قبل از بارداری دارای فشارخون بالا یا پرفشاری خون بوده است . این وضعیت برمیگردد به پرفشاری خون مزمن و معمولا با داروهای فشار خون درمان میشود.
از نظر پزشکان پرفشاری خون که در 20 هفته ی اول بارداری رخ میدهد همچنین میتواند پرفشاری خون مزمن باشد.
ب) پرفشاری خون بارداری
پرفشاری خون بارداری بعد از 20 هفته اول بارداری اتفاق می افتد و معمولا پس از زایمان رفع میشود. این وضعیت اگر قبل از 30 هفته تشخیص داده شود، شانس بیشتری برای پیشروی به عارضه پره اکلامپسی دارد. (به پایین توجه کنید)
ج) پرفشاری خون مزمن با پره اکلامپسی افزوده شده
زنانی که قبل از بارداری پرفشاری خون مزمن داشته اند ممکن است دچار پره اکلامپسی شوند. این وضعیت زمانی رخ میدهد که آنها دفع پروتئین در ادرار یا عوارض اضافی را در دوران بارداری خود تجربه میکنند.
کنترل فشار خون در دوران بارداری
فشارخون کسری است از: فشارخون سیستولیک شما برروی فشارخون دیاستولیک تان.
عدد بالایی فشارخون سیستولیک شما است که اندازه گیری فشار خونی است که قلب در هنگام تپش یا انقباض وارد رگ های خونی بدنتان میکند.
فشارخون دیاستولیک یا عدد پایین، اندازه گیری فشار خون داخل رگ هایتان است زمانیکه قلب در حال استراحت است.
فشارخون طبیعی در دوران بارداری چیست؟
برای تعیین فشارخون طبیعی تان در دوران بارداری ، پزشک در اولین ملاقات با شما فشار خونتان را با روش اندازه گیری معیار مشخص میکند. و در هر ملاقات پس از آن فشارخونتان را اندازه گیری میکنند.
فشارخون طبیعی چیزی کمتر از 80/120 میلی مترجیوه است.
فشارخون بالا در دوران بارداری چیست؟
فشارخونی که بالای 90/130 میلی متر جیوه یا 15 درجه بیشتر از عدد بالایی قبل از بارداری تان باشد ممکن است خطرناک باشد.
فشارخون بالا در دوران بارداری با سیستولیک 140 میلی مترجیوه یا بیشتر و دیاستولیک 90 میلی متر جیوه یا بیشتر شناخته میشود.
فشارخون زنی باردار، در اوایل بارداری معمولا از 5 هفته تا اواسط دوره سه ماهه اول ممکن است واقعا کاهش یابد. این بدین دلیل است که هورمون های بارداری میتوانند رگ های خونی را تحریک کنند تا پهن تر شوند. در نتیجه مقاومت جریان خون خیلی بالا نیست.
فشارخون پایین در دوران بارداری چیست؟
به دلیل اینکه هیچ عدد مشخصی برای فشارخون بسیار پایین وجود ندارد، علائمی وجود دارند که در فشارخون پایین دخیل هستند:
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع
- احساس ضعف
- پوست سرد و مرطوب
نوسان فشارخون در بارداری
زمانیکه زنی دوران بارداری را تجربه میکند، ممکن است فشار خونش تغییر کند یا به سطوح قبل از بارداری برگردد. برای این مسئله دلایل ممکنی وجود دارد.
مقدار خون در بدن زن افزایش می یابد. طبق ادعای مجله سیرکولیشن، میزان خون یک زن در دوران بارداری بیش از 45 درصد افزایش پیدا می کند. این میزان خون اضافه ای است که قلب باید به سراسر بدن پمپاژ کند.
بطن چپ ( قسمت چپ قلب که به کار عمده ی پمپاژ را انجام میدهد) نازک تر و بزرگتر میشود. این تاثیر موقت به قلب اجازه میدهد تا سخت تر کارکند و بتواند از میزان خون افزایش یافته پشتیبانی کند.
کلیه ها مقادیر افزایش یافته ی وازوپرسین را آزاد میکنند، هورمونی که سبب افزایش بازجذب آب میشود.
در اغلب موارد، فشارخون بالای دوران بارداری با به دنیا آمدن کودک کاهش می یابد. در مواردی که فشارخونتان همچنان بالا می میاند، پزشک شما داروهایی را تجویز میکند تا به حالت طبیعی برگردد.
راهنمایی هایی برای کنترل فشارخون در دوران بارداری
راه هایی وجود دارد تا فشارخونتان را در بین ملاقات هایتان با پزشک پیگیری کنید.
میتوانید از داروخانه یا فروشگاه تجهیزات پزشکی آنلاین نمایشگر فشارخون تهیه کنید. بیشتر این دستگاه ها بر روی مچ دست یا بازو بسته میشوند. برای بررسی کردن دقیق نمایشگر، آنرا به مطب پزشکتان ببرید و اطلاعاتش را با نمایشگر پزشکتان مقایسه کنید.
به فروشگاه ، داروخانه یا هر جایی که دستگاه خواندن فشارخون را دارد مراجعه کنید.
برای خواندن دقیق تر، هرروز فشارخونتان را در زمان مشخصی اندازه بگیرید. این کار را در حالت نشسته و طوریکه زانوهایتان روی هم نباشد انجام دهید. در هر زمان فقط روی یک بازو انجام دهید.
اگر در طی چهار ساعت نتایج فشارخون بالای مکرر یا نشانه هایی از فشارخون بالا داشتید، فورا آن را با پزشکتان در میان بگذارید.
عوارض جانبی فشارخون بالا در دوران بارداری چیست؟
اگر در دوران بارداری فشارخون بالا دارید، ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد.
1. پره اکلامپسی بر اثر بالا بودن فشار خون در بارداری
این وضعیت میتواند منجر به آسیب های جدی به ارگان هایتان همچون مغز و کلیه هایتان شود. پره اکلامپسی به نام مسمویت بارداری هم شناخته میشود. پره اکلامپسی به همراه تشنج تبدیل به اکلامپسی یا تشنج بارداری میشود. اگر این بیماری درمان نشود منجر به مرگ میشود.
علائم پره اکلامپسی
- ورم غیرطبیعی دست ها و صورت
- سردردهای مداوم
- دیدن نقطه ها و یا تغییر در بینایی
- درد بالای شکم
- حالت تهوع یا استفراغ در بارداری
- مشکل تنفس
اگر هرکدام از این علائم را داشتید، باید با پزشکتان تماس بگیرید چون پره اکلامپسی میتواند برای خودتان و فرزندتان خطرناک باشد.
ملاقات هایی منظم با پزشک داشته باشید و پزشکتان را از هرگونه تغییری که کرده اید آگاه کنید تا آنها را تشخیص داده و پره اکلامپسی را هرچه زودتر درمان کند.
2. سندروم هلپ
هلپ از سرنام سه ویژگی آن یعنی (H) برای همولیز، (L) برای بالابودن ترانس آمیناز و (P) برای کمبود پلاکت گرفته شده است. این وضعیت جدی و مرگبار است و میتواند از عوارض پره اکلامپسی باشد.
علائم سندروم هلپ
- حالت تهوع
- استفراغ
- سردرد
- درد غیرطبیعی بالای شکم
به دلیل اینکه سندروم هلپ میتواند به سیستمهای ارگان های حیاتی آسیب برساند، مراقبت های اورژانسی در نظر گرفته میشود تا فشارخون را کاهش داده و سلامت مادر و کودک را حفظ کند. در برخی موارد زایمان زودرس لازم است.
فشارخون بالا در دوران بارداری همچنین اثراتی برمیزان رشد کودک میگذارد که نتیجه آن کمبود وزن نوزاد است.
بر اساس کنگره زنان و مامایی آمریکا عوارض دیگه عبارتند از:
- جداشدن زودرس جفت، یک شرایط اورژانسی که در طی آن جفت به طور موقتی از جنین جدا میشود.
- زایمان زودرس، زایمان قبل از 38 هفته بارداری
- زایمان سزارین، عموما به نام بخش سی شناخته میشود.