مصرف مکمل های پروبیوتیکی اخیرا بسیار رواج پیدا کرده است. در حالی که شواهد بسیاری در مورد فواید سلامتی آنها وجود دارد، اما ممکن است داستان هایی در مورد عوارض جانبی ناشی از مصرف پروبیوتیک ها شنیده باشید. خوشبختانه آنها بسیار شایع نبوده و به آن بدی که به نظر می رسد، نیستند. پروبیوتیک ها نوعی باکتری هستند که به عنوان باکتری های «دوستار» روده شناخته می شوند- همچنین با نام میکروفلورا شناخته می شود- که در قسمت های مختلف بدن ساکن هستند. اگرچه بیشتر آنها در مسیر روده و معده قرار دارند، اما میکروفلورا در پوست، دهان و سایر قسمت های بدن نیز وجود دارد. مطالعات بیشماری نشان داده اند که سلامت میکرو فلور روده می تواند سرنخ هایی برای سلامتی عمومی و تندرستی فراهم کند.
فواید پروبیوتیک ها
مشکلات گوارشی می تواند با عدم تعادل در باکتری های روده مرتبط باشد، که به نوبه خود می تواند منجر به سایر شرایط جدی مانند آلرژی غذایی، اختلالات رفتاری، تغییرات خلقی، بیماری خود ایمنی، آرتروز، خستگی مزمن، اختلالات پوستی و حتی سرطان شود. به همین دلیل استفاده از پروبیوتیک ها به عنوان یک مکمل غذایی به عنوان یکی از موثرترین راه ها برای بازگرداندن سلامتی مورد بررسی قرار گرفته است. مکمل های پروبیوتیک، شکل هایی از باکتری و مخمرهایی هستند که در صورت مصرف مایعات، پودرها یا کپسول ها، می توان از فواید سلامتی آنها بهره برد. همچنین می توان آنها را به صورت غذاهای پروبیوتیک مانند ماست، کفیر، کلم ترش، کیمچی و میسو مصرف کرد. با این وجود، آنچه ممکن است متوجه نشوید، این است که مکمل های پروبیوتیک در ابتدا می توانند عوارض جانبی کمی ناخوشایند داشته باشند! اگرچه این اثرات گذرا هستند و فقط تعداد کمی از مردم را تحت تأثیر قرار می دهند، اما دانستن اینکه در هنگام شروع رژیم پروبیوتیکی باید برای چه چیزی آماده باشید، مفید است.
5 اثر و عوارض جانبی مصرف پروبیوتیک
1. علائم گوارشی
از آنجا که بیشتر میکروفلورای بدن در روده زندگی می کند، این ناحیه ای است که هنگام مصرف پروبیوتیک ها به شدت مورد هدف قرار می گیرد. علائم معمول ممکن است شامل گاز معده، نفخ، گرفتگی عضلات یا احساس کمی ورم کردن بیش از حد معمول باشد. اگر پروبیوتیک حاوی گونه ای از مخمر مفید است، ممکن است تغییرات دفع مدفوع را نیز تجربه کنید. برخی از افراد نیز احساس تشنگی بیشتری می کنند. یک مطالعه نشان داد که این علائم به این دلیل است که باکتری های سالم جدید، قلمرو خود را در روده گسترش داده و روده کوچک و روده بزرگ را مستعمره خود می کنند.
گاز معده اضافی نیز ممکن است در اثر تغییرات اعمال شده توسط باکتری ها در تحرک روده و یا زمان جابه جایی روی دهد. این تغییرات گاهی می تواند منجر به اسپاسم غیر طبیعی روده شود یا عضلات شکمی را از کامل خالی کردن غذای مصرفی توسط شما در معده باز دارد. اگرچه اقلیت کمی از افراد این شرایط را تجربه می کنند، اما از پیش دانستن آنها اغلب حائز اهمیت است. در حقیقت، این نیز نشانه خوبی است که پروبیوتیک در واقع کار می کند! خوشبختانه، این علائم معمولاً بعد از یک یا دو هفته از مصرف پروبیوتیک فروکش می کنند. اگر واقعاً نمی توانید با علائم مقابله کنید، سعی کنید دوز روزانه خود را به میزان نصف توصیه شده در برچسب محصول کاهش دهید. سپس می توانید به تدریج دوزهای مصرفی خود را طی هفته های بعد افزایش دهید. این به روده اجازه می دهد تا به آرامی با هجوم جدید باکتری ها هماهنگ شود.
2. آمین ها در غذاهای پروبیوتیک ممکن است باعث سردرد شوند
سردرد و میگرن نیز توسط برخی از مصرف کنندگان جدید پروبیوتیک گزارش شده است. اگرچه مکمل های پروبیوتیکی باعث سردرد نمی شوند، اما به نظر می رسد برخی غذاها علائم خفیفی ایجاد می کنند. این ممکن است به دلیل آمین ها باشد، ماده ای که در طی فرآیند تخمیر ایجاد می شود. غذاهای سرشار از باکتری های پروبیوتیک و پروتئین (مانند کیمچی، ماست یا کلم ترش) حاوی مقادیر کمی آمین هستند. زیر گروه آمین ها شامل تیرامین، تریپتامین و هیستامین است.
همچنین مشخص شده است که مقدار زیادی آمین می تواند بیش از حد سیستم عصبی را تحریک نماید و باعث افزایش یا کاهش ناگهانی جریان خون شود. در برخی موارد، این امر می تواند منجر به سردرد یا میگرن شود. مطالعه ای نشان داد که کاهش مصرف آمین ها از طریق رژیم غذایی کم هیستامین، می تواند با کاهش علائم سردرد مرتبط باشد.
همچنین ممکن است یک واکنش شبیه به هرکس هایمر منجر به آن شود. این حالت زمانی اتفاق می افتد که باکتری یا مخمر در روده به تعداد زیادی بمیرند. اگر بعد از شروع رژیم غذایی پروبیوتیکی خود یک واکنش هرکس هایمر را تجربه می کنید، می تواند به این دلیل باشد که برخی از باکتری های قدیمی در دستگاه گوارش در حال از بین رفتن هستند و برخی از سیتوکین های پیش التهابی را آزاد می کنند. این می تواند باعث استرس اکسیداتیو یا آزاد شدن اندوتوکسین ها شود. خوشبختانه، این مرحله باید به محض عادت کردن بدن به پروبیوتیک برطرف شود. برای مشخص کردن علت سردردها، ممکن است نگه داشتن یک دفتر خاطرات غذایی هنگام خوردن غذاهای پروبیوتیکی کمک کند. برای دفع هر گونه سموم اضافی از بدن، به خوردن مقدار زیاد آب ادامه دهید.
3. واکنش منفی به آلرژن ها
کسانی که عدم تحمل مواد غذایی یا آلرژی دارند، ممکن است نسبت به واکنش های جانبی پروبیوتیک ها آسیب پذیرتر باشند. یکی از شایع ترین واکنش ها به محتوای لبنیات پروبیوتیک ها است. بسیاری از انواع پروبیوتیکی از لبنیاتی تهیه شده که حاوی لاکتوز، و قند موجود در شیر هستند. با این وجود، مطالعات نشان می دهند که باکتری های پروبیوتیک موجود در محصولات شیر تخمیر شده و تخمیر نشده می توانند در واقع علائم عدم تحمل لاکتوز را کاهش دهند. اثرات برای هر شخصی منحصر به فرد است و تعداد کمی از افراد دارای آلرژی به لاکتوز، گاز معده و نفخ را در هنگام شروع به مصرف انواع پروبیوتیکی مانند اثر پروبیوتیکی (بیفیدوباکتریوم) تجربه می کنند. اگرچه ممکن است این علائم ناپدید شود، اما توصیه می شود که از پروبیوتیک های بدون لبنیات استفاده نمایید.
کسانی که به مصرف سویا و تخم مرغ حساسیت دارند، ممکن است نسبت به وجود آلرژن ها در برخی محصولات واکنش نشان دهند. به طور مشابه، افرادی که حساس یا دارای آلرژی به مخمر هستند، باید از مصرف مکمل های غذایی که حاوی انواع مخمر هستند، خودداری نمایند. اگر به غذاهای خاصی حساس بوده و یا آلرژی دارید، قبل از خرید برچسب موجود در محصول را بررسی کنید.
فاکتور دیگری که باید در نظر بگیریم این است که بسیاری از مکمل های پروبیوتیک نیز حاوی پربیوتیک هستند. این ها فیبرهای گیاهی هستند که بدن قادر به تجزیه آنها نیست، در عوض باکتری های روده آنها را به عنوان «غذا» مصرف می کنند. رایج ترین پربیوتیک ها شامل لاکتولوز، اینولین و الیگوساکاریدهای مختلف است. اگرچه فرآیند تخمیر معمولاً برای باکتریهای روده مفید است، اما این پربیوتیک ها می تواند باعث ایجاد نفخ و گاز معده بسیاری شوند. این یک واکنش حساسیتی نیست، اما همین مساله کافی است تا اشخاص از مصرف آن خودداری نمایند.
4. واکنش های پوستی
اگرچه نادر است، اما گزارش هایی در مورد جوش های پوستی و خارش خفیف در اثر مصرف پروبیوتیک ها ثبت شده است. یک بررسی انجام شده در سال 2018 نشان داد که تعداد کمی از بیماران مبتلا به IBS که برای درمان علائم خود از یک پروبیوتیک استفاده کرده اند، به جوش های خارشی دچار شده اند. در نتیجه، حداقل یک بیمار از مصرف آنها انصراف داد. اگر شروع به مصرف مکمل پروبیوتیکی کرده اید و متوجه می شوید که پوست شما به طور ناگهانی دچار خارش شده است، احتمالاً یک وضعیت موقتی است که طی چند روز برطرف خواهد شد. اگرچه خارش ممکن است آزار دهنده باشد، اما بعید به نظر می رسد که شدید یا ناتوان کننده باشد.
یکی از تئوری های خارش پوست یا جوش پوستی بعد از مصرف پروبیوتیک این است که باکتری ها باعث ایجاد حساسیت می شوند. اگر به یکی از مواد افزودنی موجود در یک مکمل خاص - مانند تخم مرغ، سویا یا لبنیات - حساسیت دارید، سیستم ایمنی بدن ممکن است یک واکنش التهابی ایجاد کند. این حالت همچنین ممکن است بعد از خوردن غذاهای تخمیر شده که حاوی مقدار زیادی آمین بیوژنیک مانند هیستامین هستند، رخ دهد. وقتی یک گونه باکتریایی جدید به روده معرفی می شود، این واکنش ها کاملاً طبیعی است. اگر هم اکنون به آلرژی یا حساسیت به هیستامین مبتلا هستید، به احتمال زیاد به جوش پوستی یا خارش مبتلا خواهید شد. اگر مشکل غیر قابل تحمل شد، مصرف پروبیوتیک را متوقف کنید و با یک پزشک معالج مشورت کنید. مواد موجود در برچسب محصول را بررسی کنید. هنگامی که جوش ها برطرف شد، یک محصول پروبیوتیکی متفاوت که حاوی مواد دیگری است را امتحان کنید.
5. ممکن است به رشد بیش از حد باکتریایی روده کوچک (SIBO) کمک کند
یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که ممکن است ارتباطی بین مکمل های پروبیوتیکی در افرادی که به طور مرتب از «مه مغزی» رنج می برند، و SIBO وجود داشته باشد. به نظر می رسد با متوقف کردن مصرف پروبیوتیک و شروع به مصرف آنتی بیوتیک علائم این افراد بهبود یافته است. باکتری های موجود در روده کوچک و بزرگ معمولاً از نظر گونه ها و سویه ها تا حدودی با یکدیگر متفاوت هستند. روده بزرگ حاوی باکتری های بی هوازی است که می توانند بدون اکسیژن رشد کنند. این باکتری ها با تخمیر پربیوتیک ها زنده می مانند، کربوهیدرات هایی که نمی توانند در روده تجزیه شوند.
رشد بیش از حد باکتریایی روده کوچک SIBO هنگامی اتفاق می افتد که باکتری های روده بزرگ به روده کوچک منتقل شده و رشد خود را آغاز کنند. علائم بیماری اغلب در IBS اشتباه گرفته می شود؛ زیرا این علائم شامل گاز معده، نفخ و اسهال است. گاهی اوقات، SIBO می تواند باعث ایجاد «مه مغزی» و مشکلات حافظه کوتاه مدت شود. در حقیقت، SIBO در افراد مبتلا به IBS شایع تر است. اگرچه هنوز علت رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک مشخص نیست، اما برخی از محققان بر این باورند که ممکن است در نتیجه تحریک کند روده باشد. این باعث می شود مواد غذایی مدت طولانی تری را در روده بگذرانند که به نوبه خود به معنی تخمیر بیشتر در روده کوچک است.
اثرات جانبی پروبیوتیک معمولاً فقط موقتی هستند
بیشتر این عوارض جانبی در موارد معدودی رخ می دهد. آنها معمولاً تنها پس از شروع مصرف رژیم پروبیوتیکی برای مدت زمانی کوتاه رخ می دهند و با عادت بدن به آنها از بین می روند. اگر عوارض جانبی ناشی از عادت و تعادل مجدد روده باشد، بدترین کاری که می توانید انجام دهید قطع مصرف پروبیوتیک است! اگر عوارض جانبی ناشی از حساسیت یا عدم تحمل، یا به دلیل داشتن هیستامین بیش از حد است، ممکن است بخواهید به دنبال یک پروبیوتیک متفاوت باشید و یا به طور کلی مصرف پروبیوتیک ها را متوقف کنید. با پزشک معالج خود صحبت کنید تا بهترین مسیر عملی را برای سلامت روده و سلامت عمومی خود تعیین کنید.
منبع: lifehack