آیا هرگز سعی کرده اید با استفاده از چشم بند وانمود کنید که نمی توانید جایی را ببینید؟ احتمالاً با اشیاء مختلف برخورد کرده اید و درباره اینکه از چه مسیری به حرکتتان ادامه دهید دچار سردرگمی شده اید. اما اگر مجبور باشید می توانید با این شرایط کنار آمده و یاد بگیرید که بدون بینایی نیز زندگی کنید. بسیاری از افراد این کار را انجام داده اند. آنها راه هایی برای یادگیری، بازی و کار علی رغم داشتن مشکل بینایی یا نابینایی مطلق یافته اند.
دیدن چگونه روی می دهد
چشم ها و مغز با یکدیگر همکاری می کنند تا ببینید. چشم از قسمت های مختلفی تشکیل شده است مانند قرنیه، عنبیه، عدسی و شبکیه. تمامی این بخش های با یکدیگر همکاری می کنند تا بتوانید بر روی نور تصاویر تمرکز نمایید. سپس چشم از اعصاب مخصوصی برای ارسال آنچه را که می بینید به مغزتان استفاده می کند. مغز این اطلاعات را پردازش کرده و می فهمد که شما چه می بینید. در چشمان سالم این فرآیند تقریباً بلافاصله روی می دهد. وقتی این فرآیند آن گونه که باید روی نمی دهد، فرد دچار مشکل بینایی شده یا نابینا می شود. این مشکل ممکن است یک یا دو چشم فرد را درگیر نماید. وقتی به نابینایی فکر می کنید، ممکن است تاریکی مطلق را تجسم کنید. اما اکثر افراد نابینا کماکان می توانند کمی نور و سایه را درک کنند. آنها تنها نمی توانند اجسام را واضح و درست ببینند. افرادی که کمی بینایی دارند اما کماکان به کمک فراوانی نیازمند هستند گاهی اوقات "نابینای قانونی" نامیده می شوند.
چه عواملی باعث نابینایی مادرزادی می شود؟
مشکلات بینایی می توانند حتی قبل از تولد یک فرد روی دهند. گاهی اوقات بخش هایی از چشم آنگونه که باید شکل نمی گیرند. ممکن است چشم نوزاد ظاهراً سالم به نظر برسد اما مغز در پردازش اطلاعات ارسالی از چشم ها دچار مشکل باشد. عصب بینایی تصاویر را به مغز ارسال می کند بنابراین اگر این عصب بدرستی شکل نگرفته باشد، مغز نوزاد قادر به دریافت پیام های لازم برای دیدن اجسام نخواهد بود.
- نابینایی می تواند ژنتیکی (یا وراثتی) باشد و این یعنی که این مشکل از ژن والدین به کودک منتقل شده است.
- نابینایی همچنین می تواند بر اثر حادثه و در صورتی که چیزی به چشم آسیب برساند، روی دهد. به همین دلیل است که بایستی با دقت در هنگام انجام بعضی ورزش ها مانند هاکی از چشم ها مراقبت نمود.
- بعضی بیماری ها مانند دیابت می توانند در گذر زمان به بینایی فرد آسیب وارد کنند. سایر بیماری های چشم مانند آب مروارید نیز می توانند باعث بروز مشکلات بینایی یا نابینایی شوند اما این موارد معمولاً افراد سالخورده را درگیر می نماید.
پزشکان چه کاری می توانند برای نابینایی مادرزادی انجام دهند؟
کودکی که درگیر مشکلات عدیده بینایی می باشد می تواند به یک چشم پزشک که فردی متخصصی در زمینه مشکلات چشمی می باشد، مراجعه کند. حتی نوزادان نیز ممکن است در صورتی که والدین وی احساس کنند مشکلی در خصوص بینایی وی وجود دارد، به چشم پزشک مراجعه نمایند. در ملاقات با پزشک، وی با والدین و کودک صحبت خواهد کرد (اگر کودک به اندازه کافی بزرگ باشد که بتواند مساله را توضیخح دهد). پزشک ممکن است از نمودار چشم برای فهمیدن اینکه کودک تا چه حد می تواند اشیا را خوب ببیند استفاده کند. احتمالاً این نمودارها را دیده اید که دارای حروف مختلف با اندازه های متفاوت می باشند. این روشی برای سنجش میزان کیفیت بینایی فرد است. افرادی که دید کاملی داشته باشند می توانند این حروف را به خوبی از فاصله 20 فوتی (6 متری) بخوانند.
این چنین دید کامل چشمی، اصطلاحاً دید 20/20 نامیده می شود؛ هر چند بعضی افراد حتی دید قوی تری از این معیار دارند. این اعداد بسته به این که فرد تا چه حد می تواند اشیا را واضح ببیند تغییر می کنند. هر چه لازم باشد اشیاء بزرگتر و نزدیکتر باشند تا فرد قادر باشد آنها را ببیند، بینایی آن فرد ضعیف تر خواهد بود.
بسیاری از مواقع، عینک یا لنزهای تماسی تنها چیزهایی هستند که کودک برای برخورداری از دید مناسب به آنها نیاز دارد. اما اگر عینک یا لنزهای تماسی نتوانند دید فردی را بهبود بخشند (و فرد کماکان لازم باشد برای دیدن چیزی بسیار به آن نزدیک شود) ممکن است آن فرد نابینا در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، فردی با دید مناسب می تواند اشیاء را از فاصله 200 فوتی (61 متری) مشاهده کند اما اگر فردی لازم باشد تا فاصله 20 فوتی (6 متری) به همان شی نزدیک شود تا بتواند آن را به خوبی ببیند، آن فرد به نوعی نابینا محسوب می شود.
نوزادان یا کودکان خردسال نمی توانند از نمودار چشم استفاده کنند اما پزشکان کماکان می توانند دید آنها را با استفاده از آزمایشات خاص بینایی یا حتی با قرار دادن یک اسباب بازی در مقابل کودک و بررسی اینکه آیا می تواند بر روی آن تمرکز شود یا خیر، بسنجد. چشم پزشکان همچنین درون چشمان کودکان را با استفاده از روش ها و ابزارهای خاص مشاهده و بررسی می کنند. وی همچنین بخش های مختلف چشم کودک را بررسی می کند تا از وجود مشکلات احتمالی مانند آب مروارید (کدر شدن عدسی چشم) مطمئن شود. وقتی پزشک توانست عامل اصلی بروز مشکل بینایی را بیابد، می تواند در خصوص نحوه رفع آن مشکل برنامه ریزی کند. در بعضی موارد، یک عمل جراحی می تواند به بهبود بینایی کودک کمک کند. به عنوان مثال اگر کودک به آب مروارید مبتلا شده باشد، پزشک می توان با انجام عمل جراحی آن را برطرف نماید.
آیا یادگیری افراد نابینای مادرزادی متفاوت می باشد؟
کودکی که نابیناست کماکان می تواند به صورت عادی رشد کند و بیاموزد. اما والدین وی به کمک متخصصینی که نحوه کمک به کودکان نابینا را می دانند، نیاز خواهند داشت. معمولاً این ایده خوبی است که کودک در برنامه های آموزشی خاص که برای کودکان خردسال با مشکلات بینایی طراحی شده اند، شرکت کند. این برنامه ها از سایر حواسی که کودک از آنها بهره مند است مانند: لامسه، شنوایی، بویایی و چشایی استفاده می کنند. وقتی کودک کمی بزرگتر شد می تواند از حس لامسه بیشتر بهره بگیرد و به کمک آن بخواند. کودکانی که مشکلات بینایی دارند می توانند با استفاده از سیستم خاصی به نام بریل یاد بگیرند.
بریل روشی برای نمایش حروف، کلمات و تفکرات است. برای خواندن بریل، فرد بایستی یک سری برجستگی ها را که با حروف الفبا در ارتباط می باشند، با انگشتانش لمس کند. به عنوان مثال حرف A با یک برجستگی نشان داده می شود. برنامه های کامپیوتری و سایر وسایل که می توانند ببینند کلمات را در یک صفحه به بریل تبدیل کنند. در صورتی که کودک مشکل بینایی داشته باشد، شنوایی حس مهمی برای وی محسوب می شود. بعضی وسایل می توانند آنچه را که بر روی صفحه نوشته شده است را با صدای بلند بخوانند. با ابزارهای مخصوص، یک کودک نابینای نیز می می تواند تقریباً هر چیزی را بخواند. این نوع تکنولوژی ها می توانند برای یادگیری مفید باشند. کودکانی که نابینا هستند می توانند به مدارس خاص بروند و یا با کمک گرفتن از این متخصصین و ابزارهای خاص در کلاس های درس عادی شرکت نمایند.
سگ با حال!
کودکانی که مشکل بینایی دارند از والدین، پزشکان و معلمان خود کمک می گیرند. وقتی بزرگتر شدند می توانند از یک سگ راهنما استفاده کنند. این سگ ها به گونه ای تریبت شده اند که چشم های افراد نابینا باشند. این یعنی که این سگ ها نسبت به محیط اطرافشان بسیار هوشیار هستند تا بتوانند راهنمای خوبی برای فرد نابینا باشند. این سگ ها دوستان خوبی برای افراد نابینا بوده و می توانند به افراد نابینا استقلال ببخشند تا آنها نیز بتوانند به تنهایی کارهایی را که مایلند، انجام دهند. بسیاری از افراد نابینا توانسته اند کارهای فوق العاده ای در زمینه های مختلف مانند موسیقی، هنر و حتی ورزش انجام دهند. مشکلات اساسی بینایی مانع مارلا رونیان به عنوان یک دونده حرفه ای نشدند. اون اولین فرد نابینایی بود که توانست جواز حضور در المپیک را بدست آورد!
منبع: kidshealth