در میان گونه های مختلف بسیار بزرگ زنبق، گونه گیاه زنبق سیبری (Iris sibirica) نسبت به زنبق های ریشدار تا حدودی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مانند تمام زنبق ها، زنبق سیبری هم نیز دارای شاخ و برگ بنددار و شمشیر مانند می باشد. برگ های زنبق سیبری تا مدت ها پس از محو شدن گل ها نیز کاملاً زیبا می ماند و بافتی شبیه به علف های زینتی دارد. زنبق‌های سیبری - نسبت به اکثر زنبق های ریشدار - به سرما مقاوم‌تر هستند. از دیگر ویژگی های این گیاه می توان به مقاوم بودن آن در برابر کرم ها و پوسیدگی اشاره کرد. شکل های مختلف از این گونه معمولاً گل هایی آبی یا بنفش _ آبی رنگ هستند که معمولاً با رنگ گل هایی زرد، سفید، صورتی و قرمز هم نیز دیده شده اند. درست است که گل ها بر اساس استانداردهای زنبق، بزرگ نمی باشند ولی خب از طرفی رنگارنگ و زیبا هستند. همه گونه های زنبق برای حیوانات خانگی و انسان کمی سمی در نظر گرفته شده اند. در این مطلب سلام دنیا، ما به معرفی گیاه زنبق سیبری ؛ شرایط نگهداری گل زنبق سیبری؛ نکات پرورش و کاشت گیاه زنبق سیبری، نور، کود، آبیاری، روش تکثیر و آفات، طول عمر گل زنبق سیبری پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
اطلاعات لازم در زمینه گیاه زنبق سیبری
- نام متداول: زنبق سیبری/ Siberian iris
- نام گیاه شناسی: Iris x, Iris sibirica
- خانواده: Iridaceae
- نوع گیاه: علفی چند ساله
- اندازه بالغ: طول 3 تا 4 فوت ، عرض 2 تا 3 فوت
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید: کامل، کم
- نوع خاک: مرطوب، با زهکشی خوب
- pH خاک: اسیدی، خنثی
حتما بخوانید: خواص و مضرات گل زنبق برای پوست و سلامتی در طب سنتی
- زمان رسیدن: بهار، تابستان
- رنگ گل: آبی و بنفش رنگ هایی رایج هستند، سفید، زرد، صورتی، قرمز
- مناطق کشاورزی بر اساس نقشه‌ی مقاومت گیاه: 3-8 دپارتمان کشاورزی ایالات متحده (USDA)
- منطقه بومی: اروپا، آسیا
- میزان سمی بودن: برای انسان و حیوانات خانگی
نحوه مراقبت و شرایط نگهداری از زنبق سیبری
زنبق سیبری در یک مکان کاملاً آفتابی و در هر خاکی که مرطوب ولی خیس نباشد رشد نسبتاً خوبی دارد. رطوبت ثابت در بهار و اوایل تابستان از عوامل مهم محسوب می شوند. زنبق های سیبری به توجه کمتری نسبت به زنبق های ریشدار نیاز دارند. تقسیم (تکثیر غیرجنسی گیاهان) این نوع زنبق ها هر سه یا چهار سال یکبار برای جلوگیری از رشد بیش از حد توده های گیاه و چوب شدن آن، که به معنی شکوفه های کمتر است، ضروری می باشد.
1. نحوه مراقبت از گیاه زنبق سیبری: نور
در آب و هوای خنک‌تر شمالی، زنبق سیبری اگر در آفتاب کامل رشد کند در بهترین حالت از خود گل می‌دهد. توجه داشته باشید که این نوع گیاه سایه کم را هم نیز تحمل می‌کند. این گیاه در آب و هوای جنوبی گرمتر، سایه کم را ترجیح می دهد، به خصوص اگر نتوانید به طور منظم آن را آبیاری کنید. با این حال، توجه داشته باشید که اگر گیاه زنبق سیبری در سایه بیش از حد قرار گیرد، گیاه گل های کمتری را تولید می کند.
حتما بخوانید: شرایط نگهداری سرخس پرسیاوشان (گیاه آدیانتوم کوانتوم)
2. نحوه مراقبت از گیاه زنبق سیبری: خاک
در حالت ایده آل، زنبق سیبری باید خاکی دائماً مرطوب داشته باشد (در آب غوطه ور نشود). زهکشی خوب ضروری است زیرا خاک متراکم و با زهکشی ضعیف می تواند منجر به پوسیدگی ریشه ها شود. زنبق سیبری pH خاک کمی اسیدی تا خنثی (6.5 تا 7.0) را ترجیح می دهد. در خاک های قلیایی، تغذیه سالانه با کود اسیدی می تواند باعث دادن شکوفه های بیشتری در گیاه شود.
3. نحوه مراقبت از گیاه زنبق سیبری: آب
از آنجایی که زنبق سیبری مستعد پوسیدگی تاج یا طوقه گیاه است، خاک آن را عمدا با آب اشباع نکنید. آبیاری کم و منظم برای این گیاه ترجیح داده می شود. در طول بهار و نیمه اول تابستان، حتماً مطمئن شوید که گیاه حدود یک اینچ آب را در هفته از طریق بارندگی و یا آبیاری دریافت کند. شما می توانید در تابستان، آبیاری گیاه خود را با یک برنامه آبیاری هفتگی پیش ببرید.
4. نحوه مراقبت از گیاه زنبق سیبری: دما و رطوبت
بیشتر انواع زنبق های سیبری در مناطق کشاورزی بر اساس نقشه‌ی مقاومت گیاه 3 تا 8 دپارتمان کشاورزی ایالات متحده به طور قابل توجه ای مقاوم هستند. اگر در یک منطقه گرم باغبانی می کنید، حتماً با یک مرکز باغبانی محلی مشورت کنید تا توصیه های لازم در مورد بهترین گونه ها برای رشد در آن منطقه را دریافت کنید. توجه داشته باشید که استفاده از یک لایه مالچ دارای مزیت هایی همچون مرطوب و خنک نگه داشتن خاک و جلوگیری از یخ زدگی در زمستان، می باشد. به یاد داشته باشید که زنبق سیبری شرایط جوی خشک و مرطوب را - مشروط بر اینکه رطوبت خاک در سطوح بهینه حفظ شود - خوب تحمل می کند.
نحوه مراقبت از گیاه زنبق سیبری: کود
زنبق سیبری اگر که با کود متعادل 10-10-10 در اوایل بهار کود داده شود، بهترین عملکرد را از خود نشان می دهد (شما می توانید دوباره پس از اتمام گلدهی به گیاه کود بدهید). برای مقدار مصرف کود، دستورالعمل برچسب محصول را دنبال کنید. در صورت تمایل، استفاده از کمپوست می تواند به عنوان تغذیه ای برای اوایل بهار گیاه در نظر گرفته شود. در جایی که خاک خیلی قلیایی است، تغذیه سالانه با کود اسیدی می تواند مفید باشد.
حتما بخوانید: شرایط نگهداری و روش تکثیر گیاه برگ انجیری (مونسترا البو)
انواع گیاه زنبق سیبری
زنبق‌های سیبری که از طریق تجارت فروخته می‌شوند، گاهی اوقات برچسب زنبق سیبریکا/ Iris siberica بر روی آن ها چسبانده می شود. بیشتر این گونه ها دورگه های پیچیده‌ای هستند که هم I. siberica و هم I. sanguinea را در اصل خود جای داده اند. گاهی اوقات این گیاه با نام Iris 'Caesar's Brother هم دیده می شود. از نظر اندازه و شکل، انواع مختلف زنبق های سیبری به جز رنگ گل، تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند (امکان وجود تغییراتی در ارتفاع و محدوده سختی نیز وجود دارد).
- Caesar's Brothe: این گیاه دارای گل های بنفش تیره در ساقه های 40 اینچی می باشد. مانند بیشتر زنبق های سیبری، این زنبق در اواخر بهار می رسد.
- Butter and Sugar: این گیاه دارای گل های سفید و زرد می باشد.
- Blueberry Fair: این گیاه دارای گل های آبی پررنگ با لبه هایی ژولیده می باشد.
- Charming Bill: این گونه گلهای بنفش مایل به قرمز با رگه‌های مرکزی زرد دارد. این گونه نسبت به سایر دیگر گونه ها تحمل گرمایی بهتری دارد و در منطقه 9 عملکرد خوبی را از خود نشان می دهد.
- Contrast in Styles: این گیاه به‌خاطر گلهای طرح‌دارش که شامل رنگ‌های بنفش، آبی و زرد است، مورد توجه قرار گرفته است.
- Cape Cod Boys: این گونه دارای گلهای آبی رنگ با رگه‌های آبی و زرد تیره‌تر می باشد.
- Snow Queen: این گیاه دارای گلهایی سفید و زرد است. نسبت به دیگر گونه ها کمی کمتر مقاوم به سرما می باشد و فقط در منطقه 5 مقاوم می باشد.
- Halcyon Seas: این گونه دارای گلهای غیرعادی بزرگی است که ترکیبی از رنگ های آبی پررنگ و بنفش می باشد.
- Pink Haze: این گیاه دارای رنگی صورتی-اسطوخودوسی می باشد.
- Sky Wings: این گیاه رنگ آبی روشن و تیره را با رنگ مرکزی زرد ترکیب می‌کند.
- Eric the Red: این گونه بلند 36 اینچی دارای گل های قرمز تیره شرابی رنگ است.
- Orville Fay: یکی دیگر از انواع بلند (36 اینچ) زنبق های سیبری این گونه می باشد. این گونه دارای گل هایی آبی متوسط با رگه های آبی تیره تر می باشد.
- Super Ego: این کونه یک نوع بسیار محبوب با رنگ های آبی روشن می باشد.
روش رشد زنبق سیبری از طریق بذر
تخم های بذری که پس از پژمرده شدن گل‌ها باقی می‌مانند، حاوی دانه‌هایی هستند که می‌توان آنها را دوباره کاشت. توجه داشته باشید که بیشتر گونه‌های باغی دورگه های پیچیده می باشند و خب این بذر ها درست رشد نمی‌کنند و شبیه گیاهان مادر نیستند. بنابراین، تکثیر بذر برای این نوع گیاهان توصیه نمی شود.
روش تکثیر زنبق سیبری
زنبق سیبری مانند بسیاری از زنبق های ریشه دار رشد کرده و از ریشه های ریزوماتی که به راحتی برای تکثیر گیاهان جدید تقسیم می شوند، گسترش می یابد. توجه داشته باشید که در مورد زنبق سیبری، این ریشه ها بسیار متراکم و فیبری هستند که خب تکثیر و تقسیم را کمی دشوارتر می کنند. تقسیم (تکثیر غیرجنسی گیاهان) نه تنها راهی برای به وجود آوردن گیاهانی جدید است، بلکه گیاهان را نیز سالم و پربار نگه می دارد. زنبق سیبری را زمانی تقسیم کنید که مرکز تاج به جای انعطاف پذیری، چوبی شکل به نظر برسد.
حتما بخوانید: انواع روش های تکثیر گل ارکیده از ساقه و برگ
- با استفاده از بیل، چنگال، یا حتی تیشه، اطراف کل توده ریشه را بکنید و ابزار را به جلو و عقب تکان دهید تا ریزوم ها شل شوند.
- وقتی کلوخه کاملا شل شد، آن را با احتیاط از روی زمین بلند کنید.
- شاخ و برگ ها را به ارتفاع 6 تا 8 اینچ هرس کنید، سپس از یک چاقوی تیز برای جدا کردن شاخه ها (که هر کدام حداقل دو شاخه و برگ دارند) استفاده کنید.
- قسمت مرکزی چوبی را دور بریزید.
- هر بخش را در یک مکان جدید بکارید، آنها را یک تا دو فوت از هم فاصله دهید و روی آن را با یک تا دو اینچ خاک بپوشانید. کاشت جدید خود را به مدت شش تا هشت هفته مرطوب نگه دارید.
تعویض گلدان گیاه زنبق سیبری
درست است که زنبق سیبری به طور سنتی به عنوان یک گیاه مناسب در گلدان در نظر گرفته نشده است، اما خب می توان آن را با موفقیت در هر گلدان بزرگ و با زهکشی خوب پر از مخلوط گلدانی استاندارد مبتنی بر ذغال سنگ نارس، که به طور طبیعی شرایط کمی اسیدی ترجیح داده شده توسط زنبق سیبری را فراهم می کند، رشد داد. هنگام پرورش این نوع از گونه ها در گلدان باید آن ها را به طور منظم آبیاری و تغذیه کنید. به یاد داشته باشید که زنبق سیبری گلدانی اغلب تا دو یا سه سال پس از کاشت شکوفا نمی شوند و رشد نمی کنند، بنابراین اگر به دنبال شکوفا شدن فوری گل ها هستید، ممکن است کمی ناامید شوید. اگر می خواهید زنبق سیبری گلدانی خود را از سرمای زمستان نجات دهید، آن را به مکانی سرپوشیده برای ماه های زمستان منتقل کنید تا از ریشه های آن محافظت کنید. با این حال، توجه داشته باشید که این گیاهان را به داخل خانه نیاورید، چرا که این گیاهان به یک دوره سرمای زمستان برای تنظیم شدن و دادن شکوفه های بهاری نیاز دارند.
شرایط نگهداری گیاه زنبق سیبری در زمستان
در اواخر پاییز یا اوایل زمستان، شاخ و برگ ها را تا بالای تاج گیاه کوتاه کنید. آبیاری باید در ماه های زمستان متوقف شود تا احتمال پوسیدگی ریشه در آن کاهش یابد. در مناطق سردتر (در مناطق 3 و 4 سرسختی سرما دپارتمان کشاورزی ایالات متحده) ریختن یک لایه مالچ بر روی گیاهان پس از یخ زدگی کامل زمین می‌تواند مانع از افزایش چرخه‌های انجماد گیاهان به بیرون از زمین شود.
آفات و بیماری های رایج گیاه زنبق سیبری
زنبق سیبری تا حد زیادی عاری از مشکلات کرم های سوراخ کن می باشد و در برابر پوسیدگی باکتریایی - که اغلب در زنبق ریش دار مشکل ساز است - بسیار مقاوم تر است. به یاد داشته باشید که خاک بیش از حد خیس نیز می تواند باعث پوسیدگی ریشه باکتریایی که مستلزم حذف و از بین بردن گیاهان است، می شود. زنبق سیبری گاهی اوقات توسط حلزون ها آسیب می بیند.
نحوه شکوفه دادن زنبق سیبری
زنبق سیبری، زمانی که به خوبی رسید، هر بهار شکوفه می دهد. دوره گلدهی نسبتاً سریع است و بیش از یک یا دو هفته طول نمی کشد. اگر که زنبق سیبری شما شکوفه نداد، دلایل احتمالی می تواند شامل موارد زیر شود:
- بالغ نبودن گیاهان: ممکن است دو تا چهار سال طول بکشد تا یک بخش تازه کاشته شده از گیاه به بلوغ گل برسد. اگر که به تازگی زنبق خود را برای کاشت جدید تقسیم کرده اید، کمی به گیاه فرصت دهید.
- سرمای زمستانی ناکافی: زنبق سیبری به یک دوره زمستانی سر نیاز دارد تا بتواند خود را برای بهار آینده ریکاوری کند. در مناطق گرمتر، یک زمستان غیرمعمول گرم می تواند باعث شود گیاهان در بهار بعدی گلدهی خود را متوقف کند. گیاهان معمولاً پس از تثبیت الگوهای آب و هوایی به الگوی عادی باز می گردند.
- رشد بیش از حد گیاهان: بعد از سه تا پنج سال، زنبق سیبری می تواند بیش از حد رشد کند و در مرکز شروع به از بین رفتن کند. در این مرحله است که گلدهی به شدت کاهش می یابد. این زمان دقیقاً زمانی برای کندن، تقسیم و دور انداختن مرکز چوبی می باشد.
- PH خیلی بالای خاک: زنبق سیبری خاک کمی اسیدی را دوست دارد و اگر در خاک های قلیایی رشد کند، ممکن است از شکوفه دادن خودداری کند. در این مورد، استفاده از کود اسیدی در اواخر تابستان می تواند باعث افزایش شکوفه در بهار بعدی شود.
مشکلات رایج زنبق سیبری
زنبق سیبری زمانی که شرایط محیطی نیازهای اولیه آنها را برآورده می کند به طرز قابل توجهی به راحتی رشد می کنند. در مکان‌های سایه‌دار، شاخ و برگ و ساقه‌های گل می‌توانند بیش از حد رشد کنند که این خود باعث می‌شود گیاهان به سمت بالا بروند. ممکن است که لازم شودساقه های گل را در کنار گیاهانی که در سایه کم رشد می کنند قرار دهید. هرس کردن و به دنبال آن استفاده از کود متعادل، می تواند رشد عمودی جدید و محکم را تحریک کند و ظاهر شاخ و برگ را در پاییز جذاب نگه دارد. درست است که سرمای زمستانی معمولاً ریشه ها را از بین نمی برد، اما خب می تواند باعث شود که توده های ریشه - گاهی اوقات تا چندین اینچ - از زمین خارج شوند. یک لایه ضخیم مالچ که پس از یخ زدن زمین در اواخر پاییز یا اوایل زمستان اعمال می شود، به چرخه های انجماد کمک می کند.
حتما بخوانید: نگهداری و مراقبت از گیاهان و درختچه ها در زمستان
سوالات متداول درباره گل زنبق سیبری
1. چگونه باید از زنبق سیبری در منظره ای مناسب استفاده کنیم؟
زنبق سیبری در باغ ها بسیار متنوع می باشند. این گیاه به خوبی با سایر گیاهان چند ساله در باغ های مرزی ترکیب می شود و رنگ اولیه و همچنین بافت شاخ و برگ جالبی را ارائه می دهد. این گیاه همچنین می تواند در کاشت های انبوه در امتداد شیب یا دامنه تپه، در امتداد یک مسیر و در امتداد لبه های نهرها یا حوضچه ها هم به خوبی خود را نشان دهد.
2. طول عمر گیاه زنبق سیبری چقدر است؟
زنبق سیبری می تواند چندین دهه زنده بماند، عملکرد گیاه به تدریج کاهش می یابد مگر اینکه توده ها را هر سه تا پنج سال یکبار تقسیم کنید.
3. آیا حیوانات به زنبق سیبری آسیب می رسانند؟
زنبورها و پروانه ها به سمت آن کشیده می شوند ولی آهوها و خرگوش ها تمایل به خوردن آن ندارند. پس بنابراین هنگام پرورش زنبق سیبری نیازی به صرف زمان زیادی برای کنترل آفات نخواهید داشت.
4. آیا گونه بهتری از زنبق برای آب و هوای گرمتر وجود دارد؟
زنبق سیبری عموماً برای آب و هوای سردتر مناسب‌تر است، و همین امر در مورد بیشتر زنبق های ریش دار مانند I. germanica بسیار صدق می کند. باغبانان در مناطق کشاورزی بر اساس نقشه‌ی مقاومت گیاه 9 دپارتمان کشاورزی ایالات متحده می توانند نتایج متفاوتی با زنبق سیبری و ریش دار داشته باشند. انتخاب بهتر برای آب و هوای گرم گیاه I. japonica می باشد. سایر مواردی که باید آن ها را امتحان کنید عبارتند از: Dalmation iris (I. pallida), white flag iris (I. albicans), the hybrid 'Pacific Coast' Iris (Iris 'Pacific Coast Hybrid)'. همه این گونه ها در مناطق 8 و 9 USDA و برخی دیگر در منطقه 10 به خوبی رشد می کنند.
سخن آخر
در میان گونه های مختلف بسیار بزرگ زنبق، گونه گیاه زنبق سیبری (Iris sibirica) نسبت به زنبق های ریشدار تا حدودی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مانند تمام زنبق ها، زنبق سیبری هم نیز دارای شاخ و برگ بنددار و شمشیر مانند می باشد. همه گونه های زنبق برای حیوانات خانگی و انسان کمی سمی در نظر گرفته شده اند. در این مطلب به شما درباره شرایط نگهداری و پرورش گل و گیاه زنبق سیبری در خانه یا باغ را آموزش دادیم. امیدوارم برایتان مفید بوده باشد.
مقالات مرتبط:
6 علت شایع و اصلی زرد شدن و ریزش برگ گیاهان خانگی
شرایط نگهداری و پرورش سدوم مورگانیانوم (دم الاغی)