در ایالات متحده در هر 40 ثانیه یک نفر با سکته مغزی دست و پنجه نرم میکند. پزشکان می خواهند درباره این شرایط حاد آنچه لازم است را فرا بگیرید.
افراد جوان بیشتر به سکته مغزی مبتلا میشوند، در حالیکه اینگونه فرض م یشد سکته مغزی در افراد مسن‌تر رخ میدهد. اما گزارش منتشر شده در مجله انجمن قلب آمریکا حاکی از افزایش 44٪ سکته بین سنین 25 تا 44 سال در میان آمریکاییان نسبت به دهه گذشته بوده است. سلمان اظهر پزشک داروساز، مدیر بخش سکته در بیمارستان لنوکس هیل در نیویورک سیتی اذعان دارد که: «درباره شرایط ایجاد سکته مغزی قبل از اینکه هر یک از عوامل خطرناک آن در شما مشاهده و شروع به پیشروی کند، آگاهی بدست آورید. به همین دلیل معاینات سالیانه بویژه زمانی که جوان هستید، بسیار مهم است.»
14 عامل ایجاد سکته که می توان آنها را کنترل کرد
عثمان میر پزشک داروساز و متخصص اعصاب در مرکز پزشکی دانشگاه بایلور در دالاس، تگزاس می گوید: «به یاد داشته باشید«BE FAST» نشانه های هشدار دهنده سکته مغزی است. اگر شما هر یک از علائمی که در فهرست زیر آمده را تجربه کرده باشید، فورا باید بدنبال درمان باشید.»
B: تعادل ( از دست دادن هماهنگی) "balance"
E: چشم ها (از بین رفتن دید یا تاری دید) "eyes"
F: صورت (افتادگی و شل شدن یک طرف چهره) "face"
A: بازوها (آویزان شدن ،قادر نیست هر دو دست را بالای سرش نگه دارد) "arms"
S: تکلم (قطع و حذف ناگهانی مطلب ) "speech"
T: زمان (فورا با 115 اورژانس تماس بگیرد) "time"
شیوه آسان برای تشخیص سکته مغزی
به گفته دکتر اظهر «افراد در معرض علائم سکته مغزی قرار می گیرند. اما در واقع نشانه‌های اصلی درست لحظاتی قبل از انجام دادن اموری مثل برداشتن فنجان قهوه، نوشتن یا شاید هم بیدار شدن درحالیکه پایتان کشیده میشود اتفاق می افتد. این علائم به عنوان علائم هشداردهنده سکته مغزی مدنظر قرار می گیرد.»
سکته همیشه با ایجاد درد همراه نیست
به گفته دکتر میر «یک تصور غلط رایج درباره‌ی سکته مغزی این است که سکته همراه با درد بویژه سردرد همراه است، سردرد ناگهانی در واقع علائم سکته مغزی است، در حالیکه 90 درصد از سکته ها ایسکمیک هستند که در آن درد، اگر هم وجود داشته باشد، همانند علامت محرک و یا مشکلات گفتاری متداول نیست.»
تکنولوژی هوشمند می تواند به پیشگیری از سکته کمک کند
دکتر اظهر می گوید :«من طرفدار دو آتیشه تکنولوژی پوشیدنی مثل ساعت های مچی و گام شمارها هستم و معتقدم این ابزارها میتواند به پیشگیری از سکته کمک کند. او توضیح میدهد که داشتن تناسب و حفظ فشار خون در مقدار سالم، خطر سکته را کاهش خواهد داد و در حال حاضر ما روش های زیادی برای سنجیدن سلامتی خودمان داریم مثل گجت های هوشمندی که میزان چربی خون موجود در بدن و ساعت مچی هایی که قند خون را اندازه می گیرد و به افراد کمک میکند تا در سلامتی خود سهیم باشند و مشارکت داشته باشند.
دو نوع اصلی سکته وجود دارد
سکته های ایسکمیک (این نوع سکته ها زمانی اتفاق می‌افتد که در رگ های خونی متصل به مغز لخته ایجاد شود) طبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری این نوع سکته ها 87 درصد از سکته ها را در بر میگیرد و نوع دیگر آن که کمتر شایع است سکته هموراژیک (ناشی از خونریزی) می نامند و زمانی که رگ های خونی ضعیف شده دچار پارگی می شود، اتفاق می افتد و عمدتاً ناشی از فشار خون بالا و کنترل نشده است و به شکلی به نظر می‌رسد که شبیه آنوریسم (اتساع عروقی) مغز باشد، اما دچار اشتباه نشده اید و بین آنوریسم مغزی و سکته تفاوت وجود دارد.
فن آوری های جدید به تشخیص زودهنگام سکته کمک می کند
به گفته‌های دکتر اظهر «در حال حاضر نسبت به پنج تا ده سال پیش شیوه های زیادی برای انجام وجود دارد که ما بتوانیم از بروز سکته جلوگیری کنیم. برای بیماران در معرض خطر بروز سکته یک تراشه ی کوچک به نام حلقه ی ثبت کننده جاسازی میشود که نشانه های ضربان نامنظم را هشدار داده که این مورد خطر سکته مغزی را سه برابر می کند را سریعاً به پزشکان اعلام میکند و به ما اجازه میدهد میزان تجویز داروها را تنظیم و کنترل کنیم.
مرگ و میر ناشی از سکته در حال کاهش است
به گزارش دکتر میر «در ده سال گذشته سکته از سومین عامل مرگ و میر به رتبه ی پنجم در ایالات متحده رسیده است» و دکتر میر اذعان دارد: «ما فکر می‌کنیم بخشی از آن به علت کنترل بهتر فشار خون، افزایش آگاهی و داروهایی برای کلسترول خون می‌باشد.»
دریچه های جلوگیری از سکته در حال گسترش است
زمانی کارشناسان معتقد بودند که داروهای ضد لخته خون که تحت عنوان tPA (بافت پلاسمینوژن فعال) شناخته می شود، در صورتی که بیماران این داروها را در حدود سه ساعت از مبتلا شدن به سکته مصرف کنند برایشان مؤثر و مفید خواهد بود. اما در مقاله ای در مجله ی مغز و اعصاب Lancet در سال 2015 این نگرش تا 4.5 ساعت تمدید شد و بدین معناست که بیماران زمان بیشتری می توانند از این داروهای مؤثر بهره ببرند. دکتر میر می گوید: «اکنون تحت شرایط بسیار ویژه می توانیم حتی در افرادی که پس از آن مورد دریچه دچار شدند هم مداخله ای داشته باشیم. داروهای IV با شکستن و از بین بردن لخته ها که جریان خون را به مغز مسدود کرده اند عمل می کند؛ داروهای tPA تنها داروی تایید شده از طرف سازمان غذا و دارو است که برای سکته های مغزی ایسکمیک حاد تجویز میشود.
روش های نوین به جلوگیری از سکته بیشتر کمک می کنند
به گفته ی جاستین سینگر پزشک داروساز و جراح مغز و اعصاب در قسمت سلامت در گراند راپیدز در بخش آنفارکتوس میوکارد، از سال 2015 بیماران مبتلا به سکته مغزی بطور کامل بهبود یافته اند و جراحان توانسته اند از یک کاتر و دستگاه مخصوص جلوی پیشروی لخته های خون را بگیرند. این شیوه ترومبکتومی نوظهور سکته مغزی نامیده می شود و جریان خون را به حالت نرمال برمیگرداند. توانایی بهبود یافته ما به سرعت رگهای خونی را باز میکند و به هر بیماری فرصتی دیگر برای بهبودی کاملتر میدهد و تجربه ی معلولیت دائمی را کم میکند.
وقفه تنفسی در خواب با سکته مغزی ارتباط دارد
دکتر اظهر اذعان دارد که «اکثر مردم به روشنی می دانند عواملی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری قلبی، کلسترول خون بالا و مصرف دخانیات به ایجاد خطر سکته مغزی تأثیر می‌گذارد، اما بسیاری از مردم نمی‌دانند عواملی مانند وقفه تنفسی در خواب میتواند مستقیما باعث ایجاد بیماری قلبی و در نهایت منجر به سکته شود. به همین دلیل است که من افرادی که دچار وقفه تنفسی در خواب میشوند را تشویق میکنم تا هر چه زودتر موضوع را با پزشک خود در جریان بگذارند و ما با انجام آزمایشاتی میتوانیم این خطر را تشخیص دهیم». مراقب این موارد و مشکلات روزمره باشید که میتواند منجر به سکته شود.
ورزش، رژیم غذایی و مدیریت و کنترل استرس بهترین محافظان در برابر سکته اند
دکتر اظهر توصیه می کند که آنچه که هر روز برای حفظ سلامتی خود انجام میدهید توجه داشته باشید. بیشتر اوقات افراد فکر می‌کنند که لازم است تغییرات اساسی شکل بگیرد اما شما میتوانید تنها با پنج دقیقه ورزش بر روی تردمیل آغاز کنید یا بیرون رفته و پیاده روی کنید. این موارد برای رژیم غذایی هم مورد توجه قرار میگیرد. در نظر داشته باشید که هر روز تغذیه تان کمی بهتر شود و شاید با بهتر شدن تغذیه تنها در یک وعده توانستید کار خود را آغاز کنید. این ایده ی تغییر کردن را در عمل نشان دهید نه صرف فکر کردن درباره‌ی تغذیه و آنچه که می‌خورید. استرس و میزان ورزشی که روزانه انجام میدهید را مدیریت کنید و تغییرات آهسته و پایداری را به وجود آورید. میوه را مدنظر قرار دهید که به شما کمک میکند از بروز سکته مغزی جلوگیری کنید.
چکاپ های سالیانه را فراموش نکنید
دکتر اظهر میگوید در صورتیکه شما بیماری قلبی یا دیابت دارید یا مشروب را به میزان زیادی مصرف میکنید، سیگاری هستید و یا سابقه ی ابتلا به سکته را در خانواده خودتان داشته باشید (اینها تنها چند مورد از عوامل خطرناک است) که شما را در معرض خطر ابتلا به سکته مغزی قرار میدهد. باید بطور سالیانه چکاپ انجام دهید. هر ساله شما باید سطوح التهاب را با آزمایش خون و همچنین با بررسی کلسترول، قند و فشار خون و درصد توده چربی خود، ببینید در حال حاضر شما دارای چه فاکتورهای خطرناکی هستید و در صورت لزوم نحوه‌ی زندگی خود را با آن تنظیم کنید.
دو میلیون سلول مغزی در هر 60 ثانیه
طبق مطالعات انجام شده توسط کارشناسان دانشگاه میشیگان تعداد زیادی سلول مغزی در هر دقیقه تاخیر در بازگشت جریان خون به مغز شما از دست میرود .به همین دلیل هنوز هم لازم است به دنبال درمان بیمار در اسرع وقت باشیم. به گفته دکتر سینگر «عدم آگاهی عمومی در مورد حساسیت زمان بروز علائم سکته مغزی وجود دارد، بیشتر اوقات بیماران زمانی به نزد من مراجعه می‌کنند که چند ساعت یا حتی روزها از بروز علائم سکته در آنها گذشته است و به میزان قابل توجهی آسیب دائمی به مغز خود وارد کرده اند و ما قادر نیستیم به اندازه ای که میخواهیم به آنها کمک کنیم.»
زنان بیشتر در معرض خطر سکته قرار دارند
ممکن است فکر کنید سکته یک بیماری مردانه است اما در حقیقت زنان بیشتر از آن رنج میبرند. به گفته ی کارشناسان دانشگاه پزشکی هاروارد هر ساله حدود 55,000 زن نسبت به مردان سکته خواهند کرد. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در میان زنان است، در حالیکه در مردان رتبه ی پنجم را دارد و یکی از دلایلی که برای این اختلاف وجود دارد این است که زنان بطور معمول بیشتر از مردان عمر می‌کنند و افزایش سن یک فاکتور در ابتلا به سکته ی مغزی محسوب میشود ولی این مورد را هم مدنظر داشته باشید که آنها بیشتر به میگرن حساسند که میتواند خطر را دوچندان کند. هورمونهای زنانه ،بارداری و زایمان همگی باعث افزایش خطر سکته مغزی در زنان میشود .زنان همچنین علائم سکته مغزی منحصر به فردی دارند که براحتی قابل چشمپوشی نیستند.