دوران بارداری بخشی مهمی از زندگی مادران است. وجود استرس در بارداری می تواند عوارضی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد، بنابراین کنترل استرس در زنان باردار از اهمیت بالایی برخوردار است. البته میزان کمی از استرس کاملا طبیعی است، اما استرس به میزان زیاد باید مهار شود تا آسیبی به جنین نرسد. آیا می دانید استرس در دوران بارداری چه آسیبی به جنین می رساند؟ استرس در بارداری چه عوارضی دارد؟ ، چگونه استرس دوران بارداری را کاهش دهیم؟ در خصوص نحوه کنترل استرس در دوران بارداری چه می دانید؟ اگر می خواهید پاسخ این سوالات را پیدا کنید، به خواندن این متن از سایت سلام دنیا، ادامه دهید.
استرس در بارداری چه عوارضی دارد؟
طبق گفته محققان، استرس زیاد و طولانی مدت زنان باردار، اثرات مخرب و جبران ناپذیری مانند تولد نوزاد کم وزن و نارس، سقط جنین و در برخی مواقع ایجاد اختلال و تاخیر در رشد جنین را به دنبال دارد. استرس مادر در دوران بارداری می تواند اثرات مختلفی بر روی جنین داشته باشد، که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
1. تاثیر استرس در سه ماهه اول بارداری
از آنجایی که سه ماهه اول بارداری زمان شکل گیری ارگان های حیاتی کودک مثل مغز و کلیه و قلب و ... است، استرس مادر در این دوران می تواند جنین را در معرض مشکلات جدی قرار دهد. معمولا استرس در دو نوع حاد و مزمن است و استرس های مزمن می توانند در رشد جنین اختلال ایجاد کنند.
2. تاثیر استرس در بارداری و احتمال ابتلا کودک به شیزوفرنی
در تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته است، محققان دریافتند که استرس شدید مادر در دوران بارداری می تواند در آینده باعث ابتلای کودک به شیزوفرنی شود. شیزوفرنی نوعی اختلال روحی و روانی است که شخص دچار توهم شده و برداشت او از واقعیت غیرعادی خواهد بود.
احتمال ابتلا به شیزوفرنی در فرزندان زنانی که در سه ماهه اول بارداری شان یکی از عزیزان خود را از دست داده اند، 67 درصد بیشتر از سایرین است. همچنین احتمال از دست دادن عزیزان و ابتلا به شیزوفرنی در کسانی که سابقه بیماری روانی نداشتند نیز مشاهده شده است. محققان تصور می کنند، مواد شیمیایی که مغز زنان باردار در مواجه با استرس ترشح می کند، می تواند بر مغز جنین تاثیر مستقیم داشته باشد. این اثرات در ابتدای حاملگی که هنوز سد محافظ بین مادر و جنین تکمیل نشده است، بیشتر باشد.
محققان تصور می کنند که مواد شیمیایی که در پاسخ به استرس از مغز مادر ترشح می شود، اثر مستقیم بر مغز جنین خواهد داشت. این تاثیرات ممکن است در اوایل بارداری که سد محافظ بین مادر و جنین هنوز کامل نشده، بیشتر باشد.
3. تاثیر استرس در تولد فرزند دختر (تاثیر استرس بارداری بر جنسیت جنین)
مطالعات نشان می دهد که استرس در دوران بارداری باعث تولد فرزند دختر می شود. در مادران بارداری که استرس زیادی دارند، احتمال اینکه جنین دختر شود 5 درصد بیشتر از زنان بارداری است که آرام و بدون استرس هستند. هر چند جنسیت جنین بر اساس کرومورم پدر، تعیین می شود، ولی امکان دارد سطح بالای هورمون استرس در زنان باردار، لانه گزینی جنین پسر در رحم را با مشکل روبرو کند و موجب سقط جنین پسر شود.
حتما بخوانید: روش های طب سنتی برای داشتن فرزند دختر
4. تاثیر استرس در بیماری های مادر و جنین
استرس بر تمام بخش های بدن از جمله سیستم ایمنی، دستگاه گوارش، قلب، کلیه و حتی خواب و استراحت مادر تاثیرگذار است. همچنین استرس می تواند با تاثیر بر آنزیم ها و تولید مواد سمی و عبور آنها از جفت باعث بروز مشکلات عدیده ای مثل مشکلات مغزی، قلبی، ریوی، کلیوی و ... شود. گاهی اوقات استرس می تواند باعث افسردگی و بی حوصلگی و بدبینی مادر شود که باعث آسیب های جدی تری به جنین خواهد شد. تاثیر برخی از استرس های شدید را می توان در بزرگسالی در کودکان مشاهده کرد. این جنین ها در سنین بزرگسالی افرادی ناهنجار و عصبی خواهند بود و دچار افسردگی، پرخاشگری و اضطراب خواهند بود.
5. تاثیر استرس در سوء تغذیه مادر باردار
یکی از عوارض استرس در بارداری، مشکل خوردن غذا در زن باردار است و این مسئله موجب می شود که وزن نوزاد در هنگام تولد کم شده یا نوزاد نارس متولد شود. متاسفانه این امر یک نفر از هر 50 نفر زن باردار را درگیر می کند. اختلال آنورکسیا (بی اشتهایی عصبی)، یک نوع اختلال است که شخص به علت ترس از چاقی، غذا نمی خورد. نوع دیگر اختلال به نام بولیمیا نیز وجود دارد که فرد برای اینکه چاق نشود، هر غذایی که می خورد استفراغ می کند.
6. تاثیر استرس بارداری در بروز مشکلات رفتاری در کودک
بچه ای که در دوران جنینی تحت تاثیر استرس مادر قرار گرفته باشد، احتمالا دچار مشکلات رفتاری شده و مضطرب و ترسو خواهد بود. در اواخر بارداری افزایش میزان هورمون استرس کورتیوزل می تواند به 10 سالگی کودک مرتبط باشد. میزان کورتیزول خون جنین را می توان از هفته 17 بارداری در جنین اندازه گیری کرد.
مقادیر بالای کورتیزول می تواند از جفت عبور کند. اگرچه این هورون می تواند به بدن کمک کند تا با شرایط استرس زا کنار بیاید، اما مواجه طولانی مدت با استرس می تواند باعث افسردگی، اضطراب و خستگی شدید شود. این کودکان اغلب دچار مشکلات روانی مانند مشکل پیش فعالی کم توجهی (ADHD) خواهند شد. علاوه بر این کودکانی که در دوران تکامل در معرض کورتیزول فراوان قرار بگیرند، در سن 18 ماهگی هوش کمتری خواهند داشت.
حتما بخوانید: اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) چیست؟
روش های کنترل استرس در بارداری (درمان استرس در بارداری)
با توجه به نکاتی که در بالا شرح داده شد، مادران باید تلاش کنند تا در دوان بارداری از استرس دور بوده و میزان استرس خود را کنترل کنند. در ادامه راهکارهایی را برای کنترل استرس در مادران ارائه خواهیم کرد.
1. کنترل استرس در زنان باردار با استراحت کافی
زنان در دوران بارداری باید به خوبی استراحت کنند. استراحت در این دوران برای آنها ضروری است و نباید به این علت احساس گناه کنند. بدن برای نگهداری، حفظ سلامت و رشد جنین انرژی زیادی صرف می کند، بنابراین باید خواب کافی و با کیفیت داشته باشید.
2. کنترل استرس در زنان باردار با تغذیه مناسب
یک رژیم غذایی مناسب سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی داشته باشید و غذاهای سرشار از امگا 3 مصرف کنید. داشتن یک رژیم غذایی مناسب به سلامت جسمی و ذهنی تان کمک می کند و می تواند در دور کردن استرس از شما تاثیر بسزایی داشته باشد.
3. در خصوص استرس ها و نگرانی هایتان صحبت کنید
حتما در مورد نگرانی های خود با کسی صحبت کنید. می توانید آنها را با پزشک در میان گذاشته و یا به همسرتان بگویید. می توانید با مادران باردار دیگر صحبت کرده و از تجربیات آنها استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که اگر در مورد نگرانی های خود با کسی صحبت نکنید و آنها را بروز ندهید، نمی توانید پشتیبانی و حمایت از دیگران دریافت کنید.
4. کنترل استرس در زنان باردار با ورزش
ورزش های سالمی مثل شنا کردن، پیاده روی، یوگا و مدیتیشن می تواند تاثیرات فوق العاده ای در کنترل میان استرس داشته باشد. مدیتیشن و تمرینات تنفسی می تواند باعث آرامش ذهنی و روانی تان شده و توصیه می شود که هر روز به مدت 10 تا 20 دقیقه مدیتیشن را انجام دهید. شنا نیز فشار زیادی به مفاصل وارد نکرده و آرامش بخش است.
حتما بخوانید: فواید و حرکات ممنوع یوگا در بارداری
5. کنترل استرس در زنان باردار با مثبت اندیشی
همیشه سعی کنید تا به همه مسائل با دید مثبت نگاه کنید. به زندگی امیدوار باشید تا عوامل استرس زا و ناراحت کننده را از خود دور کنید. اگر امیدوار باشید، بهتر می توانید بر استرس ها غلبه کنید.
سخن آخر
استرس و افسردگی در دوران بارداری می تواند پیامدهای جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. میزان کمی از استرس یک مساله عادی است، اما استرس مزمن و دائمی می تواند خطراتی مثل وزن کم کودک در هنگام تولد، تولد نوزاد نارس، سقط جنین، بیماری های روحی و روانی و ... به همراه داشته باشد. زنان باردار باید تلاش کنند تا با استفاده از راهکارهایی که در این مقاله توضیح داده شد، سطح استرس خود را کنترل کنند. در صورتیکه توان مقابله با استرس های زیاد در دوران بارداری خود را ندارید، توصیه می شود تا با پزشک خود مشورت کنید. گاهی اوقات مصرف دارو یا بهره مندی از روش های درمانی و روانی ضروری است.
نظرات خود را در مورد تاثیر استرس مادر بر جنین و روش های کنترل استرس در بارداری با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
مقالات مرتبط:
6 راه غلبه بر ضعف و گرسنگی زیاد در بارداری + علل افزایش و کاهش اشتها
علل هوس غذایی (ویار) بارداری: انواع، زمان شروع و جنسیت جنین