چرا زنان باردار دچار یبوست می شوند؟

دوران بارداری عموما برای اکثر خانم­ها دورانی شگفت انگیز و (نگران کننده) محسوب می­ شود. هیچ چیز نمی ­تواند حس موجود زنده دیگری را که سریعاً در درونتان رشد کرده و همزمان با شما تکان می­خورد و معاشرت می­کند را شرح دهد. برای بسیاری از بانوان این حس در برابر ناراحتی­ ها و مشکلات سلامتی کوچکی همچون یبوست که ممکن است گاهی بروز کند ارزشمندتر است.

بسیاری از بانوان در طول دوران بارداری خود از مشکل یبوست رنج می­برند، طبق تحقیقات صورت گرفته این مشکل تقریبا بیش از یک چهارم زنان باردار را تحت تاثیر خود قرار می­دهد.

صحبت در مورد این معضل عموماً ناراحت کننده خواهد بود، از همین رو اکثر بانوان تا زمانی که این معضل بسیار حاد نشده در مورد آن سکوت می­ کنند.

انواع یبوست در دوران بارداری

1- یبوست ناشی از کاش مصرف آب و غذا 

اگر در ابتدای دوران بارداری خود از حالت تهوع شدید رنج می­ برید، بی ­شک باید برای خوردن و آشامیدن کافی جهت تحریک روده­ هایتان تقلای زیادی کنید. اگر استفراغ هم می­کنید، احتمالاً دچار از دست دادن آب بدنتان هم می شوید و این مسئله باعث دفع سخت مدفوع می­شود.

2- یبوست ناشی از تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی که در اواخر دوران بارداری در بدنتان رخ می­دهد می ­تواند منجر به سستی برخی ماهیچه­ ها از جمله ماهیچه­ هایی شوند که غذا را در امتداد دستگاه گوراش هدایت می کنند. این مسئله به ویژه در شرایطی که رژیم غذایی شما از کمبود فیبر ( در غذاهای طبیعی، نه غذاهای فرآوری شده مثل نان­ ها، ماکارونی و غلات) و آب رنج می­ برد، مانع حرکت آسان غذا در امتداد روده ­ها می­شود. متاسفانه بسیاری از مسکن­ های بدون نسخه یبوست حاوی آسپارتام (شیرین کننده مصنوعی) و مواد خطرناک دیگری هستند که بهتر است در دوران بارداری از آنها اجتناب شود.

3- یبوست ناشی از رژیم غذایی

حائز اهمیت است بدانیم فراورده ­های حاوی آرد خالص همچون پاستا، نان، کیک­ ها، شیرینی ­ها و یا برنج سفید تصفیه شده بخش اعظم و یا کل فیبر خود را از دست می­دهند. درست مشابه زمانی که پوست یک سیب را می­گیریم و اکثر خواصش را از دور می­ریزیم و احساس پری کمتری می­کنیم. فراورده ­های حاوی آرد خالص در امتداد دستگاه گوارش به راحتی حرکت نمی­کنند. غذاهای فراوری شده با جذب تمام مایعاتی که می­نوشید و ایجاد یک ماده گچی منجر به انبساط روده ­ها شده که در نهایت به بروز یبوست منتهی می­شود. علاوه بر تمام این موارد چنانچه شما تغییرات هورمونی داشته باشید این مسئله میتواند منجر به تشدید معضل یبوست شود. اجتناب در مصرف غلات می­ تواند به میزان قابل توجهی به گوارش، التهاب و سطح قند خون و افزایش وزن کمک کند. با این وجود برای پروار شدن دام­ها به آنها حبوبات می­ دهند!

4- یبوست ناشی از مکمل­ های آهن

یکی دیگر از علل شایع یبوست در بارداری مصرف مکمل­ های آهن می­ باشد. مکمل­ های آهن معمولی در فرآیند گوارش به خوبی جذب نمی­ شوند و آهن بسیار کمی وارد جریان خون می­ شود. و حجم بیشتر آن در روده بزرگ باقی می­ ماند. آهن بجای مانده در ترکیب با مواد هضم نشده دیگر چسبناک و قیر مانند شده و به خوبی از روده دفع نمی­ شوند. مصرف مکمل­ های آهن تا زمانی که رژیم غذایی مناسبی برای بارداری وجود دارد ضرورتی ندارند. چنانچه از رژیم غذایتان آهن کافی دریافت نمی ­کنید، عصار­ه ­های گیاهی وجود دارند که دریافت آهن شما را تکمیل می ­کنند و از سوی دیگر باعث بروز یبوست نمی شوند. اصلاح رژیم غذایی و توقف مصرف مکمل­ های غذایی رهایی فوری از یبوست را بدنبال دارد. آهن از مصرف سبزیجات تازه، گوشت، مکمل­ های مغذی چون شیره چغندر و مخمر جو دریافت می­ شود، اگر با وجود مصرف این مواد همچنان به آهن بیشتری نیاز داشتید می­ توانید از عصاره­ های گیاهی استفاده کنید. اگر قصد دارید میزان آهن رژیم غذایتان را افزایش دهید حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

اصلاح رژیم غذایی برای جلوگیری و درمان یبوست

مقابله با مشکلات مرتبط با رژیم غذایی جزء سخت ­ترین موارد محسوب می شود؛ چرا که برای بیشتر مردم در خصوص انتخاب یک رژیم غذایی مناسب داستان­ های متفاوتی گفته شده است. احتمالاً پیش از این هم توصیه ­های مهمی از دوستان، خویشاوندان و سایرین دریافت کرده ­اید و بی­ شک شما را تا حدی در خصوص نحوه تغذیه ­تان نگران کرده است.

چه گیاه خوار باشید و چه گوشت خوار رژیم غذایی روزانه مختص بارداری شما باید حاوی:

1- میزان قابل توجه­ ا­ی پروتئین

2- حداقل چند فنجان پر از سبزیجات خام و پخته سبز

3- سبزیجات رنگی متنوع

4- تعدادی میوه و لبنیات مرغوب حاوی کلسیم باشد. در صورتی که قادر به مصرف لبنیات نباشید می­توانید از مکمل ­های کلسیمی مانند مواد زیر استفاده نمایید:

5- 6 قاشق غذاخوری چربی اشباع شده در قالب روغن نارگیل خالص، کره، چربی حیوانی

6- حدوداً 4 قاشق غذاخوری چربی تک غیر اشباع همچون آوکادو، روغن زیتون، آجیل و روغن گردو یا فندق (پرهیز از روغن­ های گیاهی)

7- حدود 2 قاشق چای خوری چربی چند غیراشباع همچون روغن کبد ماهی، روغن کتان، روغن گل پامچال، روغن انگور فرنگی سیاه و روغن گل گاو زبان مصرف کنید.

در مجموع، میزان کالری هم برای مادران باردار و هم شیرده باید به 2600 کالری برسد. چنانچه رژیم غذایی شما به نسبت مناسب حاوی مواد بالا باشد، بی شک از یبوست پیشگیری خواهد کرد.

بومیان استرالیا، اقوام اولیه آمریکایی و سرخپوستان همگی مصرف میزان چربی کافی برای تحریک روده­ ها را تحسین می­ نمودند. رژیم غذایی آنها فاقد کربوهیدرات کافی بود اما از آنجایی که چربی­ کافی مصرف می­کردند این کمبود مشکل ساز نبود. از گرم کردن روغن های فراوری شده ­ای چون روغن سبوس برنج، کانولا، کلزا، سویا و روغن­ هایی تحت عنوان گیاهی پرهیز نمایید؛ چرا که این روغن­ ها مملو از مواد سرطان زا هستند و منجر به بروز سرطان می­شوند.

صبحانه سخت­ ترین وعده غذایی روزانه برای حذف چرخه مصرف گندم می باشد. چنانچه شما از غلات و یا فراورده ­های تهیه شده از آرد استفاده می­کنید، فراورده ­های غلاتی مورد مصرفتان باید از حاوی تمام غلات و تا حد امکان تازه باشند.

نکته حیاتی در خصوص مصرف میوه ­ها و سبزیجات مصرف آنها با پوست به جای پوست کندن است البته به جز میوه­ هایی چون موز، پرتغال و موارد مشابه آنها.

پوست میوه ­ها و سبزیجات محل تجمع ویتامین­ ها هستند. به علاوه پوست میوه ­ها و سبزیجات خصوصا میوه ­هایی چون سیب و سبزیجاتی همچون هویج و سیب زمینی حاوی میزان زیادی فیبر می­ باشند که به حرکت راحت­ تر روده کمک می­کنند. چنانچه میوه و سبزیجات ارگانیک ندارید ( که ایده ­آل ترند) باید قبل از خوردن پوست سبزیجات و میوه ­ها آنها را بخوبی بشویید.

پروبیوتیک­ها باکتری است که برای سیستم گوارش مفید است. آنها به تجزیه درست مواد غذایی کمک می­کنند. اگر داروهایی همچون آنتی بیوتیک مصرف می­کنید، با این کار باکتری­های طبیعی روده خود را تضعیف کرده و در نتیجه باعث بروز یبوست خواهید شد. حتی اگر دارو مصرف نمی کنید، باید هر روز برای سلامت روده خود پروبیوتیک طبیعی مصرف کنید.

می­توانید را در غالب مکمل از مغازه غذاهای ارگانیک بخرید و یا هر روز غذاهای مخمر طبیعی چون ماست طبیعی، کفیر، کامبوچا، ترشی­ های مخمر طبیعی، ترشی کلم پیچ مصرف کنید.

11 توصیه فوق العاده برای مقابله با یبوست در طول بارداری

اگر در حال حاضر از یبوست رنج می­برید و به درمان فوری نیاز دارید در ادامه به چند درمان طبیعی اشاره شده که می­توانید به عنوان ترفند از آنها استفاده کنید.

1- وقتی صبح از خواب بیدار می­شوید یک لیوان آب گرم و لیمو بخورید.

2- قبل از هر وعده غذایی یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا زیتون بخورید. این روغن ­ها منجر به نرمی و لغزندگی مدفوع می­شود.

3- تا هنگام پاکسازی روده ­هایتان وعده­ های غذایی خود را به میو­ه ­های تازه­ای چون سیب و گلابی با پوست، سوپ، سالاد سبزیجات همچون هویج رنده شده با پوست، آجیل و دانه­ هایی مثل تخم آفتاب گردان، کدو حلوایی و حبوباتی چون ماش سیاه، نخود و پروتئین های راحت الهضم دیگری چون تخم مرغ محدود کنید.

4- پیاده روی طولانی انجام دهید ( در غیر این صورت مدام مسیر سرویس بهداشتی را طی خواهید کرد.)

5- قبل از رفتن به رختخواب یک لیوان آب گرم یا چای سبز و یک قاشق غذاخوری سبوس اسفرزه بخورید. سبوس اسفرزه فیبر طبیعی محسوب می­شود که در طول دستگاه گوارشی حرکت کرده و منجر به نرمی مدفوع می­گردد.

6- نصف فنجان میوه خشک مثل زردآلو و آلو را با یک فنجان آب بجوشید و بپزید. تا زمانی که میوه­ ها نرم شوند آنها را بپزید و سپس آن را بکوبید و صبح قبل از هر چیزی کل آن را همراه با شربت آن بخورید.

7- هر روز صبح یک قاشق غذاخوری شیره چغندر و عسل طبیعی بخورید.

8- هر روز پروبیوتیک مصرف کنید.

9- از مصرف نوشیدنی کافئین دار اجتناب کنید. اگرچه ممکن است از آنجایی که این نوشیدنی­ ها مدر هستند در ابتدا به تحرک روده کمک کنند اما با ایجاد کم آبی منجر به تشدید معضل می­شوند. مدر بودن می­تواند در بارداری خطرناک باشد.

10- هر زمان که لازم بود به سرویس بهداشتی بروید و آن را به تاخیر نیاندازید.

11- برای خروج راحت تر مدفوع کمی روغن طبیعی (مثلاً روغن نارگیل خالص) به قسمت تحتانی بدنتان بمالید.

نوشیدن آب کافی و ورزش کردن برای تحریک روده ­هایتان موثر است. اگر هر روز بتوانید پیاده روی کنید (حتی برای 20 دقیقه)، خیلی می­تواند موثر باشد.