گیاه استویا برای چیست؛ خواص و مضرات شیرین برگ برای لاغری، دیابت

گیاه استویا که به شیرین برگ یا شکر و شیرین کننده استویا هم شناخته می شود، بومی آمریکای جنوبی است ولی در حال حاضر در بسیاری از کشور ها از جمله در ایران کشت می شود. کشت این گیاه در اصفهان به صورت گلخانه ای و در شهر های شمالی به ویژه گیلان در فضای آزاد است. در این مطلب سلام دنیا، درباره اینکه گیاه استویا برای چیست و خواص و مضرات شیرین برگ برای لاغری، دیابت، فشار خون، زنان باردار پرداختیم. با ما همراه باشید.

گیاه استویا برای چیست

شیرین‌ برگ یا استویا ربادیانا (نام علمی: Stevia rebaudiana) گیاهی از تیره کاسنیان است. ارتفاع استویا حدود 1 متر است و عمر آن 5 سال است. برگ این گیاه بسیار شیرین است و از آن به عنوان شیرین کننده در مواد غذایی و دارویی استفاده می شود. گیاه استویا بومی آمریکای جنوبی است ولی در حال حاضر در بسیاری از کشور ها از جمله در ایران کشت می شود. کشت این گیاه در اصفهان به صورت گلخانه ای و در شهر های شمالی به ویژه گیلان در فضای آزاد است.

از ویژگی های منحصر به فرد گیاه استویا عاری بودن از انرژی و کالری است (مولکول های گلوکز در آن وجود ندارد). قبل از فرآوری گیاه استویا از شیرین کننده های مصنوعی به جای استویا استفاده می شد. تعداد شیرین کننده های بدون گلوکز در صنعت غذا بسیار زیاد است اما اهمیت استویا در قدرت شیرین کنندگی و طبیعی بودن منشاء آن است. برگ خشک گیاه استویا 30 برابر از شکری که در خانه از آن استفاده می کنید شیرین تر است و میزان شیرینی ماده استخراج شده از آن (شکر استویا) 300 برابر شیرین تر از قند و شکر است.

شیرین کننده ها چه تفاوتی با قند و شکر دارند؟

بسیاری از ما طعم شیرین را با شکر و قند می شناسیم. واحد های ساختاری این مواد از گلوگز تشکیل شده است. سلول های بدن از گلوکز به عنوان سوخت استفاده می کنند. غذاهایی که به عنوان منبع تامین کننده کربوهیدرات ها معرفی می شوند، ماده اصلی و سازنده آن ها گلوکز یا همان قند است.

به طور مثال نان یک کربوهیدرات است (میزان کربوهیدرات ها در آن بیشتر از مواد دیگر است). کمی نان را چند دقیقه در دهان خود نگه دارید، آیا بعد از چند دقیقه طعم شیرین را در دهان خود احساس نمی کنید؟ زمانی که کربوهیدرات ها تجزیه شوند به قند تبدیل خواهند شد.

حس چشایی ما قند ها را با طعم شیرین شناسایی می کند، اما همه مواد شیرین، قند و شکر (گلوکز) نیستند. مواد غذایی که طعم شیرینی دارند ولی در ساختار آن ها گلوکز وجود ندارد را شیرین کننده می نامند. وقتی می گویند این شیرین کننده فاقد کالری است یعنی در ساختار این ماده گلوکز وجود ندارد.

چرا مصرف فرآورده گیاه استویا (شکر استویا) برای سلامتی مفید است؟

سلول های بدن با سوزاندن «اکسید کردن» گلوگز انرژی تولید می کنند و در ساخت بسیاری از مولکول های بدن از گلوکز استفاده می کنند. به همین دلیل است که این شیرین کننده ها در دیابت نقشی ندارند زیرا بیماری دیابت (مرض قند) در رابطه با گلوگز است نه طعم شیرین!

اثر شیرین کننده ها در فشار خون بالا هم به همین مفهوم ربط دارد. افزایش فشار اسمزی در خون باعث تشنگی در شما می شود. وقتی غلظت نمک ها و قند ها (انواع گلوکز) در خون بالا برود خون غلیظ می شود و به شما احساس تشنگی را القا می کند تا به این مایع غلیظ (خون غلیظ شده) آب اضافه شود تا غلظت خون متعادل شود اما ادامه این فرایند در نهایت فشار در رگ ها را افزایش می دهد و منجر به آسیب سیستم خون رسانی (قلبی - عروقی) می شود. بسیاری از افراد نمک را به عنوان افزایش دهنده فشار خون می شناسند ولی قند هم تقریبا به همان میزان فشار خون را بالا می برد.

خواص گیاه استویا برای سلامتی

اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم که شیرین کننده های طبیعی مانند گیاه استویا چه فوایدی دارند، می توانیم تمام بیماری ها و مشکلاتی را که افزایش قند علت آن ها است را نام ببریم.

1. خواص گیاه استویا برای لاغری و کاهش وزن

شاید خیلی ها فکر می کنند شاه کلید حل اضافه وزن و لاغر شدن در دست های گیاه استویا است! اما هیچ مدرکی وجود ندارد تا این موضوع را ثابت کند. می توانید شکر استویا را به جای قند و شکر معمولی به کیک ها، شیرینی ها و یا هر ماده غذایی دیگری اضافه کنید. اما چگونه با گلوگز موجود در مواد غذایی اصلی مقابله می کنید؟ بسیاری از افراد، که از نوشابه های گازدار رژیمی استفاده می کنند با اشتهای بیشتر و به میزان زیادی مواد غذایی مصرف می کنند و این مسئله باعث می شود آن ها چاق تر شوند. پس راه حل اساسی در لاغر شدن کنترل اشتها و تعادل در خوردن و انجام ورزش است. متاسفانه راه حل جادویی وجود ندارد!

2. خواص گیاه استویا برای دیابت و کنترل کاهش قند خون

اثر شیرین کننده غیر مغذی (بدون گلوکز) بر روی افراد سالم به مقدار و زمان مصرف آن بستگی دارد. بعضی از آزمایش های انجام شده در رابطه با تاثیر شکر استویا بر درمان دیابت نشان می دهند که مصرف این شکر می تواند به کنترل دیابت کمک کند. با توجه به این که این آزمایش ها در محیط آزمایشگاهی انجام شده نمی توان دقیقا همان نتایج را انتظار داشت. در این آزمایش ها مصرف شکر استویا تا حدودی در کاهش قند خون تاثیر داشته است.

3. خواص شیرین کننده استویا برای کاهش فشار خون

گلیگوزیدها در گیاه استویا فشار خون را کاهش می دهند. گیاه استویا با افزایش ادرار باعث دفع سدیم (نمک) از خون می شود و چون فاقد گلوکز است فشار ناشی از قند ها نیز تا حدودی برطرف می شود و همه این ها با هم باعث کاهش فشار خون در افراد با فشار خون بالا می شود. در استفاده از گیاه استویا تعادل را حفظ کنید. زیرا ممکن است فشار خون به شدت کاهش یابد که برای سلامتی مضر است.

4. خواص شیرین کننده استویا برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها

یکی از علت های اصلی پوسیدگی دندان ها مصرف شیرینی و شکلات و مواد قندی است. زمانی که یک ماده شیرین (دارای مولکول گلوکز) را مصرف می کنید. بیشتر آن ها به خاطر ترکیبات ساده ای که دارند در دهان تجزیه می شوند، یعنی مقدار زیادی گلوکز در دهان آزاد می شود. باکتری هایی که به طور طبیعی در دهان زندگی می کنند، از گلوکز به عنوان ماده غذایی استفاده می کنند. در طی مصرف گلوکز توسط باکتری ها مواد جانبی اسیدی تولید می شود که می تواند مینای دندان را که از کلسیم تشکیل شده است را تخریب کند. به تخریب مینای دندان توسط اسید های وارد شده / تولید شده، پوسیدگی دندان یا کرم خوردگی دندان می گویند. چون شکر گیاه استویا فاقد گلوکز است پس احتمال پوسیدگی در دندان کاهش پیدا می کند.

5. خواص مصرف گیاه استویا در بارداری و زنان باردار

برگ و عصاره خام استویا در دوران بارداری توصیه نمی شود. اما می توان از محصولات فرآوری شده این گیاه مانند محصولات استویا تولید شده با Reb-A در طول بارداری استفاده کرد. اگر به الکل های قند حساس هستید می توانید از محصولات بدون «اریتیتول» استفاده کنید. شاید برای شما عجیب باشد که چرا محصولات طبیعی احتمال خطر بیشتری دارند؟ در بسیاری از مواد طبیعی (به خصوص گیاهان با خاصیت دارویی) ناخالصی هایی وجود دارد که باید از آن ها حذف شود. به طور مثال، روغن کرچک بسیار مفید است ولی مصرف میوه این گیاه که روغن کرچک از آن استخراج می شود کشنده است.

سخن آخر

شیرین برگ یا گیاه استویا از تیره کاسنیان و یک شیرین کننده بدون گلوکز است. گیاه استویا (شکر استویا) دارای خواص زیادی برای سلامتی، درمان دیابت و فشار خون می باشد.. گیاه استویا دارای خاصیت باور نکردنی برای سلامتی، درمان دیابت، لاغری و...است. استفاده از شکر گیاه استویا به دلیل نداشتن گلوکز باعث کاهش پوسیدگی دندان می شود. شیرین کننده استویا با قند و شکر تفاوت دارد.