جلبک دریایی، که با نامهای خزه ایرلندی یا جلبک قرمز نیز شناخته میشود، نوعی جلبک است که در حوضچهها و خلیجهای ساحلی رشد میکند و در سواحل اروپا، آمریکای شمالی و جزایر بریتانیا یافت میشود. این جلبک به دلیل دارا بودن مواد مغذی متنوع مانند ویتامینها، مواد معدنی، پروتئین و فیبر، بهعنوان یک سوپرفود مورد توجه قرار گرفته است. جلبک دریایی در صنایع مختلف، از غذا و نوشیدنی گرفته تا محصولات بهداشتی و دارویی، کاربرد دارد و گفته میشود خواص متعددی برای سلامت بدن و پوست دارد. در این مقاله از سلام دنیا به معرفی جلبک دریایی چیست، فواید و خواص جلبک دریایی برای سلامتی، پوست، لاغری و کاربردهای جلبک دریایی در طب سنتی، روش مصرف و عوارض آن پرداختهایم.
جلبک دریایی (سی موس یا خزه ایرلندی) چیست؟
جلبک دریایی که با نامهای خزه ایرلندی یا جلبک قرمز هم شناخته میشود، نوعی جلبک است که در طول سال در حوضچهها و خلیجهای ساحلی رشد میکند. این جلبک در سواحل اروپا، آمریکای شمالی و جزایر بریتانیا دیده میشود. از جلبک دریایی معمولاً برای استخراج مادهای به نام کاراگینان استفاده میکنند. کاراگینان مادهای ژلهای شکل است که در صنعت غذا به عنوان غلیظکننده کاربرد دارد. این ماده را میتوان در محصولاتی مانند بستنی، شیرهای غیرلبنی، پنیر کاتیج، ژله، و حتی خمیر دندان، واکس کفش و شیر خشک نوزادان یافت. همچنین از کاراگینان در فرآیند دباغی چرم استفاده میشود.
جلبک دریایی به صورت دستههای کوچک و با برگهای نازک و شبیه بادبزن رشد میکند. رنگ آن از زرد مایل به سبز تا بنفش تیره متغیر است. گفته میشود این جلبک خواص زیادی برای سلامتی دارد، اما بیشتر این خواص هنوز به طور علمی ثابت نشدهاند. این جلبک را میتوان با جوشاندن و افزودن شیر و عسل به نوشیدنی تبدیل کرد. در برخی کشورها، این جلبک به عنوان یک داروی تقویتکننده قوای جنسی برای مردان شناخته میشود.
حتما بخوانید: خواص جلبک دریایی برای کشاورزی
ژل جلبک دریایی
ژل جلبک دریایی، محصولی طبیعی و سرشار از مواد مغذی است که از جلبک دریایی به دست میآید. برخی افراد این ژل را با آب مخلوط کرده و به صورت پوره مصرف میکنند یا آن را به اسموتیهای خود اضافه میکنند. بافت این ژل شبیه آلوئهورا است و طعم آن به صدف یا صدفهای خوراکی شباهت دارد. مانند دیگر انواع جلبکها، جلبک دریایی منبع غنی از مواد معدنی مانند ید، پتاسیم، کلسیم و همچنین ویتامینها و پروتئین میباشد.
فواید جلبک دریایی
از زمانی که کیم کارداشیان در شبکههای اجتماعی از مصرف اسموتی جلبک دریایی سخن گفت، جامعه علاقهمند به تغذیه سالم توجه زیادی به این سوپرفود نشان داده است. ادعا میشود جلبک دریایی میتواند در بهبود پوست، تقویت سیستم ایمنی بدن و موارد دیگر مؤثر باشد. اما سؤال مهم این است که چند مورد از این ادعاها بر پایه شواهد علمی استوار هستند و چه میزان از آنها تنها شنیدههای غیررسمی و غیرمستند به شمار میروند؟ واقعیت این است که اگرچه مردم سالهاست این جلبک را مصرف میکنند، دانشمندان تازه شروع به تحقیق درباره فواید پزشکی آن کردهاند. این موارد تا کنون به دست آمده است:
1. فواید جلبک دریایی: کمک به پیشگیری از بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون دومین بیماری تحلیلبرنده شایع در میان بزرگسالان مسن است که باعث لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکت میشود و تاکنون درمان قطعی برای آن یافت نشده است. با این حال، تحقیقات اولیه نشان میدهد که جلبک دریایی ممکن است روند پیشرفت این بیماری را کند کند. در یک مطالعه آزمایشی که روی کرمها انجام شد، عصاره جلبک دریایی باعث کاهش سفتی و کندی حرکت در آنها گردید. این یافتهها میتواند نویدبخش امیدهایی برای بیماران پارکینسون باشد، اما برای اطمینان از اثر مشابه آن در انسانها به تحقیقات بیشتری نیاز است.
2. فواید جلبک دریایی: احتمال تقویت سیستم ایمنی بدن
مطالعات اولیه نشان میدهند که جلبک دریایی میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و حتی ممکن است از ابتلا به عفونت سالمونلا جلوگیری نماید. در یکی از این مطالعات نشان داده شد که جلبک دریایی توانسته رشد باکتری S. enteritidis، که عامل بیماری سالمونلا در انسان است، را متوقف کند. با این حال، این تحقیقات در مراحل ابتدایی قرار دارند و هنوز اثربخشی آن در حیوانات یا انسانها به اثبات نرسیده است. برای تعیین اینکه آیا جلبک دریایی میتواند در پیشگیری یا درمان سالمونلا در انسان مؤثر باشد یا خیر، به مطالعات بیشتری نیاز است.
3. فواید جلبک دریایی: احتمال حمایت از سلامت تیروئید
جلبک دریایی منبع غنی ید است و بنابراین ممکن است به افرادی که دچار کمکاری تیروئید هستند کمک کند. کمکاری تیروئید بیماریای است که در آن بدن هورمونهای تیروئید کافی تولید نمیکند. این هورمونها نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند؛ متابولیسم فرایندی است که طی آن مواد غذایی به انرژی تبدیل میشوند و همچنین بر ضربان قلب و تنفس تأثیر میگذارد. با این وجود، پیش از مصرف جلبک دریایی برای کنترل کمکاری تیروئید، خصوصاً اگر داروی خاصی مصرف میکنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
حتما بخوانید: خواص و مضرات اسپیرولینا چیست
4. فواید جلبک دریایی: کمک به لاغری
جلبک دریایی به دلیل ترکیبات مغذی متنوعی مانند پروتئین، ویتامینها، مواد معدنی و فیبر، میتواند نقش موثری در کاهش وزن و لاغری داشته باشد. فیبر موجود در جلبک دریایی باعث ایجاد احساس سیری شده و به کنترل اشتها کمک میکند، در حالی که آلژینات، نوعی فیبر محلول در جلبکها، میتواند سطح قند خون را تثبیت کرده و از تجمع چربیهای اضافی جلوگیری کند. برخی از انواع جلبکها همچنین دارای ترکیباتی هستند که جذب چربی را کاهش میدهند و با اتصال به چربیها مانع از ورود آنها به بدن میشوند. علاوه بر این، جلبکها میتوانند سرعت سوختوساز بدن را افزایش داده و با تحریک متابولیسم، به مصرف بیشتر کالری کمک کنند. وجود آنتیاکسیدانها در جلبکها نیز با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو، فرآیندهای کاهش وزن را بهبود میبخشد. به طور کلی، مصرف جلبک دریایی میتواند بهعنوان یک روش طبیعی و مؤثر برای حمایت از کاهش وزن و حفظ سلامت بدن مورد استفاده قرار گیرد.
5. فواید جلبک دریایی: مراقبت از پوست
جلبک دریایی بهعنوان یک ماده طبیعی و مغذی، خواص متعددی برای سلامت و زیبایی پوست دارد. این جلبک سرشار از ویتامینها و مواد معدنی است که با تغذیه عمقی پوست، سلامت و استحکام آن را تقویت میکنند. خاصیت مرطوبکنندگی بالای جلبک دریایی باعث حفظ رطوبت طبیعی پوست شده و خشکی و خستگی آن را کاهش میدهد، در نتیجه پوست نرم، لطیف و شفاف میشود. علاوه بر این، جلبک دریایی دارای اثرات ضد التهابی و آنتیاکسیدانی قوی است که میتواند به کاهش التهاب، آکنه و آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد و آلودگی محیطی کمک کند. این ویژگیها همچنین از پیری زودرس پوست جلوگیری کرده و با تقویت ساختار پوست، ظاهر چین و چروکها را کاهش میدهند. به طور کلی، استفاده منظم از محصولات حاوی جلبک دریایی میتواند به حفظ نرمی، لطافت و جوانی پوست کمک کند و سلامت آن را بهبود بخشد.
فواید جلبک دریایی در طب سنتی
در طب سنتی، جلبکهای دریایی بهعنوان دارویی طبیعی با خواص متعددی شناخته میشوند که میتوانند در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها مؤثر باشند. این جلبکها بهدلیل داشتن ترکیبات مغذی و فعال، در فرهنگهای مختلف به ویژه کشورهای آسیایی مورد توجه قرار گرفتهاند. یکی از مهمترین خواص آنها تقویت عملکرد تیروئید است؛ جلبکها بهویژه نوع کلپ منبع غنی ید هستند که برای تولید هورمونهای تیروئیدی ضروری است و به تنظیم متابولیسم بدن کمک میکند. همچنین، ترکیبات آنتیاکسیدانی موجود در آنها مانند ویتامینهای A، C و E، نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهابات مزمن دارند.
فیبر موجود در جلبکهای دریایی به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کرده و میتواند در رفع یبوست و سلامت روده مؤثر باشد. از سوی دیگر، این جلبکها در کاهش سطح کلسترول و فشار خون نیز نقش دارند که برای پیشگیری از بیماریهای قلبی اهمیت ویژهای دارد. برخی ترکیبات جلبکها خاصیت ضدسرطانی داشته و میتوانند در پیشگیری از رشد تومورها مؤثر باشند. علاوه بر این، منبع خوب کلسیم و منیزیم بودن آنها به تقویت استخوانها و دندانها کمک میکند و میتواند در پیشگیری از بیماریهایی مانند پوکی استخوان مفید باشد.
با وجود این مزایا، مصرف جلبکهای دریایی نیازمند رعایت نکاتی است؛ بهدلیل محتوای بالای ید، مصرف بیش از حد میتواند به عملکرد تیروئید آسیب برساند، بنابراین اعتدال در مصرف و انتخاب منابع معتبر و ارگانیک اهمیت دارد. همچنین پیش از استفاده از جلبکها بهعنوان مکمل درمانی، مشورت با پزشک یا متخصص طب سنتی توصیه میشود. به طور کلی، جلبکهای دریایی با ترکیبات مغذی و خواص درمانی متنوع، میتوانند بهعنوان یک مکمل طبیعی برای حفظ سلامت عمومی بدن مورد استفاده قرار گیرند.
حتما بخوانید: خواص ماسک اسپیرولینا برای پوست
طریقه مصرف پودر جلبک دریایی برای لاغری
برای مصرف پودر جلبک دریایی (اسپیرولینا) به منظور کاهش وزن، پیشنهاد میشود روزانه نیم تا یک قاشق چایخوری از پودر را در آب، آبمیوه یا اسموتی حل کرده و بهعنوان میانوعده یا پیش از وعده اصلی میل کنید. این روش به کنترل اشتها و تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک میکند و جلبک دریایی نیز گزینهای مناسب برای حمایت از فرآیند لاغری به شمار میرود.
ارزش تغذیهای جلبک دریایی
یکی از دلایل شهرت اخیر جلبک دریایی به عنوان یک سوپرفود، این است که منبعی گیاهی و بدون گلوتن از بسیاری از مواد مغذی محسوب میشود. برخی از مواد مغذی موجود در جلبک دریایی عبارتاند از:
- ویتامین B2
- کلسیم
- ید
- پتاسیم
- سدیم
- منیزیم
- روی
مقادیر مواد مغذی در هر وعده / دو قاشق غذاخوری جلبک دریایی شامل مقادیر زیر است:
- کالری: 5
- چربی: 0 گرم
- کلسترول: 0 میلیگرم
- سدیم: 7 میلیگرم
- کربوهیدرات: 1 گرم
- فیبر: 0 گرم
- قند: 0 گرم
- پروتئین: 0 گرم
عوارض جانبی جلبک دریایی
اگرچه جلبک دریایی (خزه ایرلندی) فواید زیادی برای سلامتی دارد و میتواند عملکرد کلی بدن را بهبود بخشد، برخی مطالعات نشان دادهاند که مادهای به نام کاراگینان ممکن است اثرات منفی داشته باشد. در شرایط خاص، کاراگینان میتواند به نوعی «کاراگینان تجزیهشده» یا پلیگینان تبدیل شود که این ماده سمی است و ممکن است مشکلات متعددی برای سلامتی ایجاد کند. تاکنون هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد بدن انسان قادر به تبدیل کاراگینان به پلیگینان است، اما برخی جلبکها ممکن است به طور طبیعی حاوی پلیگینان باشند.
1. عوارض جانبی جلبک دریایی: التهاب روده
پلیگینان میتواند منجر به التهاب روده شود و باعث اختلال در جذب مواد مغذی توسط بدن گردد. این وضعیت میتواند به تدریج موجب ناراحتی و نفخ شود و ممکن است با بیماریهایی مانند کولیت و علائم بیماری کرون مرتبط باشد.
2. عوارض جانبی جلبک دریایی: زخم معده
مطالعات حیوانی نشان دادهاند که مصرف مقادیر زیاد پلیگینان میتواند باعث ایجاد زخم و آسیب در معده شود. میزان بالاتر پلیگینان معمولاً با زخمهای شدیدتر همراه است.
حتما بخوانید: برای زخم معده چی بخوریم چی نخوریم
3. عوارض جانبی جلبک دریایی: سرطان معده و روده
همچنین، پلیگینان با ایجاد پولیپهایی مرتبط شده که ممکن است سرطانی شوند. این ماده باعث مشکلاتی در دستگاه گوارش میشود که به جهشهای سلولی منجر میگردد، جهشهایی که در سرطانها به ویژه در موارد زخمهای معده دیده میشوند. شایان ذکر است که کاراگینان خود این اثرات را ندارد. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) کاراگینان را به عنوان یک افزودنی غذایی ایمن شناخته است و ثابت شده که بدن انسان شرایط لازم برای تبدیل کاراگینان به پلیگینان را ایجاد نمیکند. مصرف زیاد جلبک دریایی ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود، از جمله تهوع، استفراغ و اسهال.
4. عوارض جانبی جلبک دریایی: ایجاد مشکلات تیروئیدی
مقادیر بالای ید موجود در جلبک دریایی میتواند موجب بروز مشکلات تیروئیدی و حتی سرطان شود. مصرف زیاد ید در رژیم غذایی ممکن است به ایجاد گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید منجر شود که در برخی موارد نیاز به جراحی دارد. به طور کلی، کارشناسان توصیه میکنند از مصرف مکملهای ید خودداری کنید، زیرا اثر آنها بر تیروئید بهطور کامل مشخص نیست.
5. عوارض جانبی جلبک دریایی: خطر مصرف فلزات سنگین
جلبکهایی که در آبهای آلوده به فاضلاب یا نزدیکی مناطق صنعتی رشد میکنند ممکن است حاوی فلزات سمی مانند آرسنیک، جیوه و سرب باشند که مصرف آنها خطرناک است. سطح این فلزات معمولاً پایین است، اما این موضوع دلیل دیگری است که باید در میزان مصرف جلبک دریایی دقت کنید. در نهایت، جلبک دریایی ممکن است خاصیت رقیقکنندگی خون داشته باشد، بنابراین افرادی که داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنند باید از آن پرهیز کنند. همچنین زنان باردار و شیرده نیز باید از مصرف جلبک دریایی خودداری کنند، زیرا تحقیقات کافی درباره تأثیرات آن بر این گروهها وجود ندارد.
آیا باید از مکملهای جلبک دریایی استفاده کنید؟
مکملهای جلبک دریایی در اشکال مختلفی مانند ژل، پودر، کپسول و قرصهای جویدنی عرضه میشوند. نوع مکمل چندان مهم نیست، به شرط آنکه مقدار مصرفی بیش از حد نباشد. اگرچه جلبک دریایی خام طعمی «ماهیمانند» دارد، اما معمولاً مکملها بیبو و بیطعم هستند. قبل از اضافه کردن جلبک دریایی به رژیم غذایی خود، با یک متخصص بهداشت و درمان مشورت کنید.
حتما بخوانید: چای دارچین برای چی خوبه
اندازه مصرف
- یک وعده مصرف جلبک دریایی فقط 2 قاشق غذاخوری است، بنابراین برای بهرهمندی از فواید آن نیازی به مقدار زیادی نیست.
روش تهیه جلبک دریایی
بسیاری از برندها امروزه قرصها و پودرهای جلبک دریایی را به فروش میرسانند، اما شما میتوانید جلبک دریایی را خودتان در خانه آماده کنید و در دستورهای غذایی یا به عنوان مکمل سلامتی مصرف نمایید. ابتدا جلبک دریایی را خوب بشویید، سپس آن را در آب سرد به مدت یک روز کامل خیس کنید. در این مدت آب را مرتب عوض کنید و هرگونه آلودگی یا ناخالصی را جدا کنید. میتوانید این مراحل را روی کانتر آشپزخانه انجام دهید و نیازی به نگهداری در یخچال نیست. زمانی که جلبک دریایی دو برابر اندازه اولیه شده و حالتی سفید و ژلهای پیدا کرد، آماده استفاده است. پس از آماده شدن، جلبک دریایی را به همراه مقداری آب داخل مخلوطکن بریزید و هم بزنید تا مخلوطی نرم و یکدست به دست آید. ابتدا با یک فنجان آب شروع کنید و در صورت غلظت زیاد، مقدار آب را افزایش دهید. سپس ژل تهیهشده را حداقل به مدت 2 ساعت در یخچال قرار دهید تا کمی غلیظتر شود. پس از تهیه ژل جلبک دریایی، میتوانید آن را تا دو هفته در یخچال نگهداری کرده و در دستورهای مختلف استفاده کنید، مانند:
- اسموتیها
- سوپها
- خورشها
- محصولات پخته شده
شما همچنین میتوانید ژل جلبک دریایی را از پودر جلبک دریایی تهیه کنید. برای این کار، یکچهارم پیمانه پودر را با 2 پیمانه آب گرم (نه جوش) در مخلوطکن ترکیب کنید. سپس مخلوط را سرد کرده و در یخچال نگهداری کنید.
سخن آخر
جلبک دریایی با ترکیبات مغذی و خواص درمانی متنوع، میتواند بهعنوان یک مکمل طبیعی برای حفظ سلامت عمومی بدن و پوست مورد استفاده قرار گیرد و در بهبود عملکرد تیروئید، کنترل وزن و تقویت سیستم ایمنی نقش داشته باشد. با این حال، مصرف آن نیازمند رعایت دوز مناسب و انتخاب منابع معتبر است تا از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود. بهطور کلی، جلبک دریایی گزینهای ارزشمند برای حمایت از سلامت بدن و زیبایی طبیعی به شمار میآید.
مطالب مرتبط:
طرز تهیه سوشی تن ماهی خوشمزه با جلبک، خیار و سبزیجات
مضرات و مقدار مصرف رودیولا روزا
دیدگاه ها