خواص گیاه ریشه طلایی برای جسم و ذهن؛ مضرات و مقدار مصرف رودیولا روزا

ریشه طلایی یا رودیولا روزا یک گیاه گلدار است که در مناطق سردسیر و مرتفع اروپا و آسیا رشد می کند. نام های دیگر آن عبارتند از: arctic root، ریشه طلایی یا golden root,، king’s crown و rose root. گیاه ریشه طلایی سالهاست که در طب سنتی به ویژه در روسیه، اسکاندیناوی و سایر مناطق سردسیر و کوهستانی استفاده می شود. برخی افراد معتقدند که این گیاه می تواند اضطراب، افسردگی، خستگی، کم خونی و سردرد را درمان کند. مطالعات متعددی روی این گیاه انجام شده است، اگرچه برخی از نتایج امیدوارکننده به نظر می رسند، اما بسیاری از مطالعات کوچک، جانبدارانه یا ناقص بوده اند. به این ترتیب، کارشناسان می گویند تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا مشخص شود گیاه ریشه طلایی چگونه در درمان بیماری ها موثر است و آیا باید در برنامه درمانی گنجانده شود یا خیر. در عین حال، گیاه ریشه طلایی عوارض جانبی کمی دارد و به نظر می رسد برای بسیاری بیماری ها فوایدی را ارائه دهد. بنابراین، ممکن است این گیاه دارویی یک گزینه درمانی طبیعی باشد که ارزش امتحان کردن را داشته باشد. در این مقاله سلام دنیا به بررسی بیشتر خواص ریشه طلایی یا رودیولا روزا برای سلامتی، حافظه، ذهن، استرس، فشار خون، افسردگی و اضطراب و مقدار مصرف مکمل کپسول رودیوا روزا و مضرات و عوارض جانبی آن خواهیم پرداخت.

رودیولا یا ریشه طلایی چیست؟

رودیولا که به نام‌های «ریشه قطبی» و «ریشه طلایی» نیز شناخته می‌شود، فواید زیادی برای سلامتی دارد. صدها سال است که توسط گیاهان دارویی در روسیه، آسیا و بخش هایی از اروپا استفاده می شود. ریشه طلایی یک گیاه دارویی از جنس Rhodiola (خانواده Crassulaceae) است که به طور سنتی به عنوان یک عامل ضد خستگی و آداپتوژن استفاده می شود.

حتما بخوانید: درمان افسردگی در خانه بدون دارو

ریشه طلایی حاوی تعدادی ترکیب فعال زیستی است، اما دو مورد اصلی که تصور می شود به خواص سلامتی آن مرتبط باشد، روزاوین و سالیدروسید هستند. مکمل‌های ریشه طلایی معمولاً به شکل پودر ریشه یا عصاره‌های استاندارد شده با 1 تا 5 درصد سالیدروزید مصرف می‌شوند. اگرچه مکمل‌های ریشه طلایی معمولاً برای اثرات کاهش استرس و خستگی مصرف می‌شوند، اما ممکن است خواص ضد افسردگی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی نیز داشته باشند.

ویژگی رودیولا (گیاه ریشه طلایی)

برای اینکه یک گیاه دارویی به عنوان آداپتوژن طبقه بندی شود ، باید طبق کتاب Life Extension، پیشگیری از بیماری ، دارای سه ویژگی زیر باشد:

• آنها باید غیر سمی باشند
• آنها توانایی عادی سازی فیزیولوژیکی دارند (به بازگرداندن تعادل کمک می کنند)
• این گیاه باید بیش از یک مکانیسم اثر داشته باشد.

خواص سلامتی ریشه طلایی

شواهد درمورد خواص سلامت رودیولا روزا یا ریشه طلایی متفاوت است. موارد زیر برخی از خواص سلامتی آن و تحقیقات انجام شده درمورد انها هستند. فواید سلامتی این ریشه گیاهی احتمالاً با خواص ضد التهابی آن مرتبط است.

1. درمان استرس

یکی از شناخته‌شده‌ترین ادعاها در مورد ریشه طلایی قدرت آن به عنوان ماده‌ای است که به بدن برای سازگاری با استرس کمک می‌کند،که به عنوان آداپتوژن یا ترکیبات سازش زا شناخته می‌شود. با این حال، توانایی ها و ویژگی های خاص آن هنوز از نظر علمی با مطالعات خوب طراحی شده به اثبات نرسیده است.گزارشی که در Alternative Medicine Review منتشر شد نشان داد که گیاه ریشه طلایی به عنوان یک آداپتوژن یا (ترکیب گیاهی مناسب برای مقابله با استرس) امیدوار کننده است. بر اساس شواهد حاصل از چندین مطالعه کوچک، نویسنده بیان می کند که عصاره این گیاه برای سلامت روان و عملکرد قلب مفید است. یکی دیگر از مقاله‌های سال 2005، ریشه طلایی یا رودیولا روزا را به عنوان "یک آداپتوژن چندکاره" توصیف می‌کند و بیان می‌کند که این گیاه می‌تواند مقاومت در برابر استرس را افزایش دهد. به طور خاص، نویسندگان بیان می‌کنند که این روش درمانی مورد قبول برای کاهش سطح هورمون استرس و مشکلات قلبی ناشی از استرس است.

حتما بخوانید: درمان خانگی استرس با گیاهان دارویی

2. بهبود عملکرد جسمی و ذهنی

برخی از افراد گیاه ریشه طلایی یا رودیولا روزا را برای افزایش عملکرد جسمی قبل از ورزش یا به عنوان راهی برای بهبود تمرکز و تفکر مصرف می کنند. همچنین ادعاهایی وجود دارد که این دارو گیاهی می تواند به کاهش خستگی جسمی و ذهنی کمک می کند.این مطالعات شامل موارد زیر است:

• یک بازبینی بیان می کند گیاه ریشه طلای یا رودیولا روزا ممکن است به عنوان کمکی برای افزایش عملکرد جسمی و ذهنی مفید باشد. نویسندگان به این نتیجه رسیدند که تحقیقات بیشتری در مورد این گیاه برای بررسی بیشتر و اثبات اثرات آن مورد نیاز است.
• یک مطالعه در سال 2009 مشخص کرد زنانی که دوز بالایی از رودیولا روزیا مصرف کرده‌اند، می‌توانند سریع‌تر از آن‌هایی که دارونما مصرف کرده‌اند، بدوند. در این مطالعه 15 زن در رده سنی دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند.
• مطالعه دیگری نشان می دهد که مصرف عصاره استاندارد رودیولا روزا یا ریشه طلایی ممکن است تمرکز را بهبود بخشد و خستگی را کاهش دهد. در این تحقیق 60 مرد و زن که عصاره ای به نام SHR-5 مصرف کرده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. مقدار مصرف شده برای این اثرات 576 میلی گرم (میلی گرم) در روز بود.

علیرغم این نتایج، یک بازبینی بزرگ در سال 2012 که در BMC Complementary and Alternative Medicine Trusted Source منتشر شد، 206 مطالعه در مورد گیاه ریشه طلایی و تاثیر ان بر خستگی را مورد بررسی قرار داد و متوجه شدند که فقط 11 مورد از انها برای گنجاندن این دارو گیاهی برای رفع خستگی مناسب هستند.پنج مورد از این کارآزمایی‌ها نشان دادند که ریشه طلایی به علائم خستگی جسمی و ذهنی کمک می‌کند. اما، انها بیان می کنند، همه مطالعات دارای خطر بالای سوگیری یا نقص های گزارش با سوگیری ناشناخته بودند.بررسی‌کنندگان نتیجه گرفتند که تحقیقات روی ریشه طلایی یا رودیولا روزا«متضاد و بی‌نتیجه است». آنها قبل از ارائه این گیاه به عنوان درمانی برای خستگی، آزمایش معتبر و غیر جانبدارانه ای را توصیه می کنند.

3. افسردگی و اضطراب

نتایج یک مطالعه مشخص کرد که مصرف گیاه ریشه طلایی یا رودیولا روزا ممکن است علائم اختلال اضطراب فراگیر را کاهش دهد. این مطالعه با حضور 10 شرکت کننده انجام شد و 340 میلی گرم عصاره ریشه طلایی به مدت 10 هفته به انها داده شد.مطالعه دیگری که در Phytomedicine منتشر شد،نشان داد که ریشه طلایی علائم افسردگی را کاهش می دهد، اما اثرات آن خفیف بود.اگرچه مصرف این گیاه عوارض جانبی کمتر و خفیفی داشت اما به اندازه سرترالین، یک داروی ضد افسردگی تجویزی، نتوانست علائم افسردگی را کاهش دهد.

حتما بخوانید: علائم و درمان اختلال اضطراب فراگیر

نویسندگان این مطالعه در سال 2015 به این نتیجه رسیدند که از آنجایی که ممکن است برخی افراد آن را بهتر تحمل کنند و فوایدی نیز به همراه داشته باشد،این دارویی گیاهی ممکن است به عنوان درمانی برای افسردگی خفیف تا متوسط ​​مناسب باشد. این مطالعه شامل 57 نفر بود که به مدت 12 هفته از این گیاه استفاده کردند.

4. اختلالات خوردن ناشی از استرس

یک ماده فعال در گیاه ریشه طلایی که به عنوان سالیدروسید شناخته می شود، به دلیل اثرات آن بر درمان پرخوری ناشی از استرس مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعه منتشر شده در Physiology & Behavior، بروی موش ها انجام شد. این مطالعه نشان داد که عصاره خشک ریشه طلایی که حاوی 3.12 درصد سالیدروسید بود به کاهش یا حذف پرخوری در حیوانات کمک کرد.موش‌هایی که ریشه طلایی مصرف کردند، سطح هورمون استرس خونی پایین‌تری داشتند که ممکن است در پرخوری نقش داشته باشد.مطالعه دیگری در مجله Psychopharmacology، که به طور مشابه بر روی موش ها انجام شد، نشان داد که ریشه طلایی ممکن است بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا را هم کاهش دهد. نویسندگان می‌گویند که یافته‌های آنها شواهدی را ارائه می‌کند که ادعا می‌کند این گیاه دارای خواص ضد استرس است.

فواید رودیولا برای سلامتی

نشان داده شده است که رودیولا فواید زیادی دارد. این گیاه می تواند برای کسانی که دارای خستگی مزمن، اضطراب، افسردگی، دیابت، فشار خون بالا و غیره هستند مفید باشد. 

5. فواید رودیولا برای رفع خستگی 

احساس خستگی یکی از دلایل رایج مراجعه به پزشک است. دلایل احتمالی زیادی وجود دارد، از جمله کم خونی، اختلال تیروئید، افسردگی. اگر دلیل خاصی پیدا نشد، رودیولا ممکن است یک گزینه عالی باشد. یک مطالعه در سال 2009 در Planta Medica به این نتیجه رسید که استفاده از رودیولا اثر ضد خستگی دارد.

6. فواید رودیولا برای استقامت بدن

ورزشکاران در تمام سطوح مسابقات اغلب به دنبال راه هایی برای بهبود استقامت خود هستند. رودیولا ممکن است مفید باشد. یک مطالعه در سال 2009 در مجله پزشکی یکپارچه چین به این نتیجه رسید که " مکمل گیاهی ترکیبی رودیولا  و  جینکو می تواند عملکرد استقامتی را با افزایش مصرف اکسیژن و محافظت در برابر خستگی بهبود بخشد." مطالعه ای در سال 2013 در مجله تحقیقاتی نیز از توانایی رودیولا در بهبود استقامت ورزش پشتیبانی کرد.

7. فواید رودیولا برای حافظه

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که به طور کلی افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد و شایع ترین شکل زوال عقل است. اکثر اشکال زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر، معمولاً افراد بالای 60 سال را تحت تأثیر قرار می دهد. کمتر از یک درصد موارد قبل از این سن رخ می دهد. از هر 10 نفر یک نفر بعد از 80 سالگی در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر است.

حتما بخوانید: بیماری آلزایمر چیست و چه تفاوتی با زوال عقل دارد؟

رودیولا می تواند به محافظت از مغز در برابر آسیب اکسیداتیو کمک کند و نقش مهمی در پیشگیری و درمان زوال عقل ایفا کند. این آداپتوژن حیاتی در رویکرد طبیعی به بیماری آلزایمر که توسط دکتر دیل بریدسن، متخصص اعصاب UCLA انجام شده است ، نقش دارد، در حالی که مطالعات متعددی فواید آن را نشان داده‌اند، از جمله مطالعه سال 2016 توسط دکتر بی ژانگ و مطالعه‌ای در سال 2015، که رودیولا را به عنوان یک درمان امیدوارکننده شامل می‌شود.

8. فواید رودیولا برای فشار خون

فشار خون بالا از هر چهار بزرگسال یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. در سراسر جهان، 1 میلیارد نفر دارای فشار خون بالا هستند که یک عامل خطر اصلی برای حمله قلبی، نارسایی احتقانی قلب و سکته است. بیشتر پزشکان زمانی که فشار خون سیستولیک (عدد بالا) بیشتر از 140 میلی‌متر بر جیوه و فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) بیشتر از 90 میلی‌متر بر جیوه یا بیشتر از 90/140 باشد، فشار خون بالا را در فرد تشخیص می‌دهند. در ایالات متحده، توصیه های نوامبر 2017 توسط انجمن قلب آمریکا و کالج آمریکایی قلب و عروق، مقادیر بیش از 130/80 را پیشنهاد می کند که نیاز به درمان دارند.

در هر صورت، حفظ وزن مناسب، مصرف یک رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات و شرکت در ورزش معمولی به کنترل فشار خون کمک می کند. زمانی که تغییرات سبک زندگی کافی نباشد، اغلب به داروها نیاز است و مطالعات نشان می‌دهند که رودیولا نیز ممکن است مفید باشد.

یک مطالعه در سال 2017 نشان داد رودیولا دارای مزایای کاهش فشار خون است. یک مطالعه در سال 2012 در تحقیقات گیاه درمانی  نیز خواص کاهش فشار خون رودیولا را در صورت مصرف منظم نشان داد. یک مطالعه در سال 2006 با استفاده از خرگوش نشان داد رودیولا می تواند آنزیمی به نام ACE (آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین) را کاهش دهد. این شبیه به دسته ای از داروهایی است که پزشکان از آنها به نام مهارکننده های ACE استفاده می کنند. مهم است که هرگز مصرف داروهای فشار خون را متوقف نکنید، مگر اینکه پزشکتان این کار را تجویز کند، و برخی از داروها باید به آرامی قطع شوند.

حتما بخوانید: برای کاهش و پایین آوردن فشار خون بالا چه بخوریم

9. فواید رودیولا برای قلب

آترواسکلروز فرآیندی است که طی آن رگ‌های خونی ما، به‌ویژه شریان‌های ما، با رسوبات کلسیم سخت می‌شوند. این یک یافته رایج در افراد است و در طول فرآیند پیری پیشرفت می کند. آترواسکلروز یکی از دلایل اصلی حملات قلبی و سکته است. همچنین، انتخاب‌های خاصی مانند مصرف تنباکو و رژیم غذایی نامناسب، روند پیری را تسریع می‌کنند. یک مطالعه در سال 2017 در مجله آمریکایی طب چینی نشان داد که رودیولا از شریان ها در برابر آسیب اکسیداتیو و آسیب آترواسکلروز محافظت می کند.

10. فواید رودیولا برای قند خون

دیابت ملیتوس یا دیابت که معمولاً شناخته می شود، یک بیماری شایع است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به دیابت از افزایش سطح قند (گلوکز) در خون رنج می برند. وقتی گلوکز بالا می رود، می تواند باعث آسیب اکسیداتیو به رگ های خونی، اعصاب و اندام ها مانند کلیه ها و چشم ها شود. دیابت خطر حمله قلبی، سکته مغزی، قطع پا و نارسایی کلیه را افزایش می دهد.

نود و پنج درصد از مبتلایان به دیابت دیابت نوع 2 دارند و 5 درصد مبتلا به نوع 1 هستند. دیابت نوع 2 در درجه اول یک بیماری سبک زندگی است در حالی که نوع 1 به دلیل تخریب خود ایمنی پانکراس است.رودیولا ممکن است برای کسانی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند مفید باشد.

مطالعه‌ای در سال 2016 توسط دکتر چن با استفاده از یک مدل حیوانی نشان داد که رودیولا انسولین هورمون دیابت را کارآمدتر می‌کند. این در کنترل قند خون بسیار مهم است. علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2017 در Frontiers of Pharmacology نشان داد که ماده فعال موجود در رودیولا می تواند به محافظت از سلول های تولید کننده انسولین پانکراس به نام سلول های بتا کمک کند.  

حتما بخوانید: 15 درمان دیابت با طب سنتی و خانگی

مطالعه‌ای در سال 2015 توسط دکتر تائو ژنگ، فواید رودیولا را برای ضد دیابت تایید کرد، در حالی که یک مطالعه جداگانه در سال 2017 فواید قند خون رودیولا را با استفاده از مطالعات حیوانی نشان داد. با این حال، مطالعات بیشتری در مورد افراد انسانی مورد نیاز است.رویولا نباید به جای داروهای دیابت استفاده شود، اما به عنوان یک مکمل توسط بسیاری از کسانی که می خواهند کنترل کلی دیابت را بهبود بخشند، استفاده می شود. رژیم غذایی و ورزش نیز  مهم هستند.

11. فواید رودیولا برای کبد

کبد در درجه اول مسئول فیلتر کردن سمومی است که وارد بدن ما می شوند. رژیم غذایی با غذاهای چرب بیش از حد، غذاهای ناسالم و الکل می تواند منجر به آسیب کبدی و به خطر انداختن سلامت فرد شود. داروهایی مانند استامینوفن (پاراستامول، تیلنول)، زمانی که بیش از 4 گرم در روز مصرف شوند، می توانند باعث آسیب کبدی شوند. در واقع، استامینوفن 37 درصد از تمام موارد نارسایی کبدی ناشی از تجویز دارو را تشکیل می دهد.

یک مطالعه در سال 2014 با استفاده از یک مدل حیوانی نشان داد که رودیولا می تواند در برابر آسیب کبدی ناشی از دارو محافظت کند، در حالی که یک مطالعه در سال 2016 در BMC فارماکولوژی و سم شناسی  نشان داد که سالیدروسید، ماده فعال رودیولا، می تواند از کبد در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از چربی محافظت کند.

12. فواید رودیولا برای درمان سرطان

سرطان سینه، سرطان روده بزرگ و سرطان ریه از شایع ترین سرطان هایی هستند که در سراسر جهان دیده می شوند و سالانه میلیون ها نفر را می کشند. در مجموع، بیش از 15 میلیون مورد جدید از این سه نوع سرطان در سراسر جهان رخ می دهد. پیشگیری از سرطان مهم است و باید هدف همه باشد. پس از تشخیص، بسیاری از بیماران تحت درمان مرسوم با تکیه بر جراحی و شیمی درمانی قرار می گیرند. با این حال، دیگران به دنبال یک رویکرد یکپارچه هستند. رودیولا ممکن است در آینده نقشی داشته باشد.

سرطان سینه اولین نوع سرطان در زنان و عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است. ماموگرافی از سرطان پیشگیری نمی کند بلکه به سادگی سرطان را در مراحل اولیه پیدا می کند. حفظ وزن بدن سالم و مصرف یک رژیم غذایی سالم و عمدتاً گیاهی برای پیشگیری از سرطان مهم است.

یک مطالعه در سال 2015 در گزارش انکولوژی به این نتیجه رسیدسالیدروساید ممکن است یک هدف امیدوارکننده برای پیشگیری و درمان سرطان سینه انسان باشد. مطالعات دیگر نشان داده اند که ماده فعال موجود در رودیولا می تواند به کاهش خطر سرطان روده بزرگ و سرطان ریه نیز کمک کند. رژیم غذایی سالم و ورزش معمولی نیز در پیشگیری از سرطان بسیار مهم است.  دفع سموم از بدن نیز مهم است.

13. فواید رودیولا برای پشتیبانی از پرتودرمانی

در زمان پرتودرمانی برای سرطان، سلول های سالم آسیب می بینند. یک مطالعه در سال 2017 در گزارش انکولوژی نشان داد که ماده فعال سالیدروسید به محافظت از سلول های سالم در برابر آسیب اشعه کمک می کند.

حتما بخوانید: پرتو درمانی چیست و چگونه انجام میشود

نحوه مصرف ریشه طلایی

مانند بسیاری از داروهای گیاهی ریشه طلایی هم به شکل کپسول، قرص، پودر خشک شده و عصاره مایع موجود است.دوز و مقدار عصاره بین برندها و انواع محصول متفاوت است.دارو گیاهی و مکمل ها به عنوان ماده غذایی نه دارو توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تنظیم می شوند.در نتیجه، آگاهی از مقدار مصرفی و مقدار ترکیبات بکار رفته در محصول  مشخص نیست. همچنین ممکن است مشکلاتی در کیفیت یا خلوص محصول وجود داشته باشد. اگرچه برخی از مطالعات مقدار مصرف مورد استفاده برای اهداف خاص را فهرست کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد که این دارو گیاهی می تواند با درجه های متفاوت برای درمان مشکلات مختلف مصرف شود. در مقاله Alternative Medicine Review، نویسنده عنوان می کند که مقدار مصرف ریشه طلایی ممکن است بسته به مقدار عصاره استاندارد شده آن متفاوت باشد.به طور خاص، روزاوین یکی از ترکیباتی این دارو گیاهی است که به عنوان ماده موثر در کاهش استرس نام برده می شود.مقدار مصرف پیشنهاد شده ان شامل موارد زیر است:

• روزانه 360-600 میلی گرم عصاره استاندارد شده برای روزاوین 1 درصد
• 180-300 میلی گرم عصاره استاندارد شده برای روزاوین 2 درصد
• 100-170 میلی گرم برای عصاره استاندارد شده برای روزاوین 3.6 درصد

مقدار مصرف کپسول رودیولا

دوز پیشنهادی

• کپسول رودیولا - 500 میلی گرم یک یا دو بار در روز یا طبق دستورالعمل روی برچسب
• عصاره مایع رودیولا - طبق دستورالعمل روی برچسب

عوارض جانبی ریشه طلایی

اگرچه اثرات درمانی ریشه طلایی هنوز به اثبات نرسیده است، اما به نظر می رسد مطالعات انجام شده بروی این گیاه نشان می دهد همه نتایج موافق عوارض جانبی خفیف این دارو گیاهی هستند.با این حال برخی عوارض جانبی مصرف ریشه طلایی شامل:

• سرگیجه
• خشکی دهان 
• مشکلات خواب
• بی قراری

از آنجایی که گیاه ریشه طلایی یا  رودیولا روزا دارای یک اثر محرک ملایم است، برای افرادی که دارای اختلال دوقطبی هستند یا از سایر محرک ها استفاده می کنند توصیه نمی شود.نتایج یک مقاله نشان می دهد که افراد می توانند این گیاه را با معده خالی 30 دقیقه قبل از صبحانه و ناهار مصرف کنند. اجتناب از مصرف این گیاه در زمان عصر ممکن است به کاهش مشکلات خواب در زمان شب کمک کند.

سخن پایانی:

گیاه ریشه طلایی یا رودیولا روزا از گذشته در طب سنتی برای کمک به افزایش استقامت، تمرکز و بهبود سلامت روان مورد استفاده قرار گرفته است. البته مطالعات معتبر و بزرگی در مورد این اثرات وجود ندارد. با این حال، عوارض جانبی کم، این دارو گیاهی را به گزینه ای خوب برای افرادی تبدیل می کند که به دنبال بهبود سلامت ذهن و روان خود هستند. اما مانند هر مکمل دیگری، بهتر است قبل از مصرف این دارو گیاهی نیز با پزشک خود صحبت کنید. مشکلاتی مانند خستگی و مشکل در تمرکز گاهی اوقات می توانند علائم یک بیماری زمینه ای باشند که نیاز به درمان دارند. به همین ترتیب، افسردگی و اضطراب می توانند مشکلات جدی سلامت روانی باشند که نیاز به مراقبت پزشک دارند. بنابراین از درمان خودسرانه این مشکلات جدا خودداری کنید.

مقالات مرتبط:

درمان سرگیجه با 10 درمان ساده خانگی و طبیعی

بهترین دمنوش و داروی گیاهی برای کاهش استرس، خستگی و بی حالی