چه عواملی باعث معده درد شبانه می شود؟ علائم درد معده در شب که نیاز به مراقبت پزشکی دارند

درد معده در شب یک مشکل بسیار شایع است و به دلایل مختلفی می تواند رخ دهد. بسیاری از موارد معده درد شبانه به دلیل مشکلات گوارشی ایجاد می شود و با تغییر در شیوه زندگی یا داروهای اساسی بهبود می یابد. درد معده در شب می تواند نشانه بیماری های جدی تر مانند سرطان یا یک بیماری قلبی باشد. چنین مواردی معمولاً همراه با علائم بیشتر و شدیدتری است.

علل شایع معده درد شبانه

مشکلات گوارشی شایع ترین علت درد معده در شب محسوب می شود. غذا خوردن نزدیک به زمان خواب به این معنی است که بیشتر هضم در زمان خوابیدن اتفاق می افتد و باعث می شود اسید معده راحت تر به لوله های گوارشی باز گردد. مشکلات و اختلالات خواب می تواند احتمال ابتلا به بیماری هایی مانند: بیماری زخم معده، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و بیماری التهابی روده (IBD) را بیشتر یا وخیم تر کند. دراز کشیدن نیز می تواند فشار وارد شده به عضلات، مفاصل یا استخوان های آسیب دیده را افزایش دهد. این اتفاق می تواند با درد و ناراحتی شدیدتر همراه باشد. علل شایع درد شدید معده می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. رفلاکس اسید معده

هنگامی که اسید معده به سمت لوله های غذا دستگاه گوارش باز می گردد، احساس سوزش رخ می دهد. رفلاکس اسید معده اغلب باعث حالت تهوع، استفراغ، گاز معده، نفخ، گلو درد و سرفه می شود. تصور می شود تعدادی از عوامل، خطر رفلاکس اسید معده را افزایش می دهد، که رایج ترین آنها شامل موارد زیر است:

• مصرف بیش از حد الکل
• پرخوری به خصوص نزدیک به زمان خواب
• خیلی زود بعد از غذا دراز کشیدن
• ·اضافه وزن داشتن
• غذاهای پرچرب، تند و سرخ شده به همراه شکلات و قهوه

2. بیماری های گلو و روده

بیماری ریفلاکس گاستروازوفاژیال (GERD)، یک دلیل شایع است. بیماری که باعث التهاب لوله گوارشی غذا می شود، باعث سوزش معده، حالت تهوع و سوء هاضمه می شود. علائم اغلب در هنگام دراز کشیدن شدت می یابد. گاستریت یا ورم معده زمانی رخ می دهد که دیواره های معده تحریک و ملتهب می شوند. این می تواند منجر به احساس درد یا سوزش، حالت تهوع و استفراغ و گاز معده شود. موارد درمان نشده می تواند منجر به زخم، خونریزی و سرطان شود.

3. زخم معده یا روده یا اولسر پیتیک

زخم معده و روده می تواند باعث احساس سوزش در ناحیه معده شود. درد می تواند بعد از خوردن غذا و همچنین خالی شدن معده وخیم تر شود. شب اغلب طولانی ترین فاصله در بین وعده های غذایی است. شایع ترین علل این بیماری عبارتند از:

• باکتری هلیکوباکتر پیلوری
• اوردوز یا طولانی مدت استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

4. سنگ کیسه صفرا

کیسه صفرا یک اندام کوچک در زیر کبد است که صفرا آزاد می کند. ترشحات می توانند توده های سخت شده ای به نام سنگ های کیسه صفرا را ایجاد کرده و تشکیل دهند. سنگ های کیسه صفرا می توانند اندازه ای به کوچکی یک دانه شن تا یک توپ پینگ پونگ داشته باشند. درد هنگامی رخ می دهد که سنگ کیسه صفرا باعث انسداد در سیستم مجاری کیسه صفرا، کبد یا لوزالمعده شود. وعده های غذایی چرب یا سنگین، اغلب علائم سنگ کیسه صفرا را وخیم تر می کند؛ زیرا صفرا در هضم چربی از اهمیت بسیاری برخوردار است. بیش از 80 درصد سنگ های کیسه صفرا در ایالات متحده، ناشی از سخت شدن کلسترول است.

برخی از افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا علائمی نداشته و نیاز به مداخله پزشکی ندارند. افرادی که دردهای مداوم کیسه صفرا یا التهاب دارند، ممکن است برای دفع سنگ کیسه صفرا نیاز به جراحی داشته باشند. علاوه بر درد، سنگ کیسه صفرا می تواند علائم زیر را داشته باشد:

• حالت تهوع یا استفراغ
• · تب
• ·زردی پوست یا چشم
• خستگی غیر قابل توضیح
• مدفوع با رنگ روشن

5. سندرم روده تحریک پذیر

برخی از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، درد شبانه معده را تجربه می کنند. گاز معده و نفخ از علائم شایعی است که به خصوص بعد از غذا خوردن به وجود می آید. خوردن یک وعده غذایی زیاد در شب، ممکن است درد شکمی در طول شب را برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر وخیم تر کند. حدود 10 تا 15 درصد از مردم مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستند و اکثر آنها کمتر از 50 سال سن دارند.

6. بیماری سلیاک

حساسیت به گلوتن، پروتئین موجود در گندم، جو، گندم سیاه و گندم آلمانی، باعث التهاب روده کوچک شده که  اغلب با گرفتگی و درد شکم همراه است. علائم این بیماری نیز به طور معمول شامل اسهال، خستگی شدید و نفخ است. حدود یک نفر از هر 100 نفر در جهان به بیماری سلیاک مبتلا هستند. بر اساس بنیاد بیماری سلیاک، 2.5 میلیون امریکایی وجود دارند که بیماری آنها تشخیص داده نشده و در معرض عوارضی همچون رشد ضعیف، سوء تغذیه، کمبود ویتامین و مواد معدنی قرار دارند.

7. بیماری کرون

بیماری کرون نوعی بیماری سندرم روده تحریک پذیر است. این التهاب در دیواره های لوله های دستگاه گوارشی است که منجر به درد شکمی، کاهش وزن و خستگی شدید می شود. تخمین زده می شود که 780000 آمریکایی ممکن است به بیماری کرون مبتلا باشند. این بیماری اغلب در افرادی با سنین 15 تا 35 سال مشاهده شده است.

8. درد های شدید قاعدگی یا آندومتریوز

گرفتگی عضلات، نفخ و گاز معده و ناراحتی های عمومی معمولا هنگام قاعدگی در اثر خونریزی دهانه زهدان رخ می دهد. در بیماری آندومتریوز، بافت دهانه زهدان بیش از حد در خارج از رحم رشد می کند و اغلب باعث درد شدید یا طولانی مدت در دوران قاعدگی می شود.

9. عدم تحمل یا آلرژی به مواد غذایی

افرادی که نمی توانند غذاهای خاصی را به درستی هضم یا پردازش کنند، اغلب دچار درد، نفخ، اسهال و گاز معده می شوند. عدم تحمل لاکتوز یک آلرژی رایج است که باعث گرفتگی و درد شدید معده می شود. به طور کلی، آلرژی و عدم تحمل مواد غذایی، به ویژه در کودکان، طی 20 سال گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته است.

علل دیگر معده درد شبانه

10. گاز معده

گاز معده یک دلیل بسیار شایع دردهای معده است، به خصوص در شب هنگام که هضم به کندی صورت می گیرد.

11. یبوست

وقتی مواد زائدی در روده بزرگ انباشته می شود، کشش و فشار باعث ایجاد درد در ناحیه شکمی می شود.

12. کشیدگی و تنگ شدگی بافت ها

دراز کشیدن ممکن است فشار به معده را افزایش داده یا جریان خون به بافت های بدن را تغییر دهد، که درد و ناراحتی را شدت می بخشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

بیشتر موارد درد شبانه دلیلی برای نگرانی فوری ندارد. اگر علائم بیش از یک بار در هفته رخ داده یا طولانی مدت شود، باید با پزشک معالج مراجعه شود. اگر علائم با فعالیت های روزمره به ویژه خواب راحت تداخل داشته باشد، باید مراقبت پزشکی مطلوب نیز صورت گیرد. علائم خاص، صرف نظر از شدت یا فراوانی آنها، باید توسط پزشک ارزیابی شود.

علائم مرتبط با درد شبانه معده که نیاز به مراقبت پزشکی دارند

• درد شدید یا مداوم که با داروهای بدون نسخه کاهش نمی یابد
• تب
• مشکل تنفسی
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• تورم یا التهاب ناحیه معده
• شکمی که در اثر دست زدن درد می گیرد
• زرد شدن پوست و چشم ها
• حالت تهوع یا استفراغ مداوم، به ویژه اگر خون استفراغ کنید
• خون در مدفوع
• دردی که در دوران بارداری رخ می دهد
• درد مفاصل و عضلات

اگرچه درد نادر و شدید معده که ناگهانی و بدون دلیل روشن رخ می دهد، ممکن است نشانه بیماری جدی باشد. یکی از بیماری های خطرناک زندگی، آپاندیسیت است. در بعضی از افراد، غده آپاندیس ملتهب و آلوده می شود. این غده می تواند ترکیده و باعث عفونت شدید شود که ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی و جراحی داشته باشد. اغلب، آپاندیسیت با درد شروع می شود که در ناف رخ می دهد و به سمت پایین و راست بدن حرکت می کند. سپس معمولاً با کوچکترین فعالیت یا حرکتی وخیم تر می شود.

سایر علل مرتبط با درد شدید و بی امان معده شامل موارد زیر است

• سنگ کلیه: درد ناگهانی و شدید که از وسط کمر شروع شده و در معده و شکم گسترش می یابد. غالباً خون در ادرار وجود دارد.
• مسمومیت غذایی: شروع شدید و ناگهانی استفراغ، حالت تهوع، اسهال و تب یا لرز. علائمی که بیش از 24 ساعت طول بکشد باید از نظر پزشکی مورد بررسی قرار گیرند.
• حوادث یا بیماری های قلبی: درد معده در کنار افزایش ضربان قلب، افزایش تعریق، حالت تهوع یا استفراغ، مشکل در تنفس، احساس سوزن شدن در بازوها یا قفسه سینه یا درد در فک و گردن نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
• فتق هیاتال: هنگامی اتفاق می افتد که بخشی از معده به داخل حفره قفسه سینه منتقل می شود. دراز کشیدن به حالت صاف می تواند علائم رفلاکس را که معمولاً با فتق هیاتال بروز می کند، افزایش دهد.
• سرطان معده: سرطان معده می تواند تقریباً تمام علائمی را ایجاد کند که معمولاً با درد عمومی شکم یا گوارشی همراه است. هر زمان طیف گسترده ای از علائم وجود داشته باشد یا به صورت مداوم رخ دهد، باید به پزشک مراجعه شود. در مورد هر یک از این شرایط، ارزیابی پزشکی برای تشخیص و درمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیشگیری از معده درد شبانه

روش های نسبتاً ساده بسیاری برای کاهش خطر ابتلا به درد معده در طول شب وجود دارد. تغییرات سبک زندگی و داروهای بدون نسخه معمولاً اولین موارد توصیه شده برای درمان هستند. داروهای بدون نسخه که گاز معده و سوء هاضمه را درمان می کنند، ممکن است مفید باشند. داروهای تجویزی مانند آنتی بیوتیک ها برای درمان باکتری هلیکوباکتر پیلوری مفید هستند. از مسکن ها ممکن است برای درمان موارد شدید انواع خاصی از مشکلات گوارشی استفاده شود. گزینه های جراحی نیز برای بیماری های جدی تر همراه با معده درد در شب وجود دارد.

نکات معمول برای پیشگیری و درمان درد معده در شب شامل موارد زیر است:

• از غذا خوردن در زمان نزدیک به خواب خودداری کنید
• در طول خواب، سر خود را کمی در ارتفاع بلندتری قرار دهید
• از خوردن غذاهای بسیار چرب، قهوه و شکلات در طول شب خودداری نمایید.
• اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل
• ·اجتناب از پرخوری
• استفاده از داروهای بدون نسخه، بسیاری از این داروها  از جمله آنتی اسیدها و داروهای گاز معده به صورت آنلاین نیز در دسترس هستند.

منبع: medicalnewstoday