ماه محرم مصادف است با ایام سوگواری امام حسین ع و یاران با وفایش، برای شب و روز اول این ماه نماز و اعمال خاصی ذکر شده است که در منابع مختلف و کتاب مفاتیح الجنان بیان شده است. ما در این مطلب سلام دنیا درباره اعمال شب و روز اول ماه محرم، طریقه خواندن نماز شب اول محرم و دعای شب اول محرم برای حاجت و فضیلت روز آخر ماه ذی الحجه را در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم.
اعمال شب اول محرم
اول: خواندن نماز صد رکعتی؛ در هر رکعت سوره‌های «حمد» و «توحید» قرائت می‌شود.
دوم: خواندن نماز دو رکعتی؛ که در رکعت اول سوره‌های «حمد» و «انعام»، و در رکعت دوم سوره‌های «حمد» و «یس» قرائت می‌شود.
سوم: خواندن نماز دو رکعتی؛ که در هر رکعت سوره «حمد» و یازده مرتبه سوره «توحید» قرائت می‌شود. از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله نقل شده: هر کسی که این نماز دو رکعتی را در شب اول محرم بخواند، و فردای آن روز که اول سال است روزه بگیرد، مثل کسی است که کل طول سال را کار خیر انجام داده، و در آن سال از بلا در امان می ماند، و در صورتی که فوت کند وارد بهشت می شود.
چهارم: احیای این شب.
پنجم: نیایش و دعا کند.
حتما بخوانید: تاریخ دقیق تاسوعا و عاشورا محرم 1402 چه روزی و چند شنبه است
اعمال روز اول محرم
برای روز اول محرم دو عمل سفارش شده است،که در ادامه آنها را می خوانید:
اول: روزه بگیرد، ریّان‌بن شبیب از حضرت رضا علیه السّلام نقل کرده است: هر که در این روز روزه بگیرد، و خدا را صدا بزند خدا دعای او را مستجاب می کند، همانطور که دعای زکرّیا را اجابت کرد.
دعای روز اول ماه محرم
دوم: از حضرت رضا علیه السّلام نقل شده: پیامبر گرامی اسلام در روز اول ماه محرّم دو رکعت نماز می خواندند، و چون نماز ایشان به اتمام می رسید، دست‌ها را رو به آسمان بالا می بردند و این دعا را سه بار می‌خواند:
اَللّهُمَّ اَنْتَ الاِْلهُ الْقَدیمُ وَهذِهِ سَنَةٌ
خدایا تویی معبود ازلی و این سال
//////////////////////////////////
جَدیدَةُ فَاَسْئَلُکَ فیهَاالْعِصْمَةَ مِنَالشَّیْطانِ وَالْقُوَّةَ عَلی هذِهِ النَّفْس
تازه است از تو خواهم در این سال نگهداریم را از شیطان و نیروی بر این نفس
//////////////////////////////////
الاْمّارَةِ بِالسّوَّءِ وَالاِْشْتِغالَ بِما یُقَرِّبُنی اِلَیْکَ [یاکَریمُ] یا ذَاالْجَلال
که پیوسته به گناه فرمان می‌دهد و سرگرمی بدانچه مرا به تو نزدیک کند ای صاحب جلالت
//////////////////////////////////
وَالاِْکْرامِ یا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ یا ذَخیرَةَ مَنْ لا ذَخیرَةَ لَهُ یا حِرْزَ
و بزرگواری‌ای تکیه گاه کسی که تکیه گاهی ندارد ای ذخیره آن‌کس که ذخیره ندارد ای پناهگاه
//////////////////////////////////
مَنْ لا حِرْزَ لَهُ یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ یا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ یا کَنْزَ
آن‌کس که پناهگاهی ندارد ای فریادرس آن‌کس که فریادرسی ندارد ای پشتیبان آن‌کس که پشتیبانی ندارد ای گنج
//////////////////////////////////
مَنْ لا کَنْزَ لَهُ یا حَسَنَ الْبَلاَّءِ یا عَظیمَ الرَّج اَّءِ یا عِزَّ الضُّعَف آءِ یا مُنْقِذَ
آن کس که گنجی ندارد ای که آزمایشت نیکو است ای بزرگ مایه امید ای عزت بخش ناتوانان ای نجات بخش
//////////////////////////////////
الْغَرْقی یا مُنْجِیَ الْهَلْکی یا مُنْعِمُ یا مُجْمِلُ یا مُفْضِلُ یا مُحْسِنُ
غریقان ای خلاص کننده هالکان ای نعمت بخش ای زیباپرور ای فزون بخش ای نیکوده
//////////////////////////////////
اَنْتَ الَّذی سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّیْلِ وَنُورُ النَّهارِ وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ
تویی که سجده کرد (و به کمال خضوع درآمد) برائت سیاهی شب و روشنی روز و تابش ماه و شعاع
//////////////////////////////////
الشَّمْسِ وَدَوِیُّ الْمآءِ وَحَفیفُ الشَّجَرِ یا اَللّهُ لا شَریکَ لَکَ اَللّهُمَّ
خورشید و صدای ریزش آب و بهم خوردن درخت ای خدایی که شریک نداری خدایا
//////////////////////////////////
اجْعَلْنا خَیْراً مِمّا یَظُنُّونَ وَاغْفِرْ لَنا ما لا یَعْلَمُونَ وَلا تُؤ اخِذْنا بِما
قرارمان ده بهتر از آنچه مردم گمان کنند و بیامرز از ما آنچه را که نمی‌دانند و مگیر ما را بدانچه
//////////////////////////////////
یَقُولُونَ حَسْبِیَ اللّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ
گویند بس است مرا خدا معبودی جز او نیست بر او توکل کنم و او است پروردگار عرش
//////////////////////////////////
الْعَظیمِ امَنّا بِهِ کُلُّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَما یَذَّکَّرُ اِلاّ اُولُوا الاْلْبابِ رَبَّنا
عظیم ایمان داریم به او و هرچه هست از نزد پروردگار ما است و اندرز نگیرند جز خردمندان پروردگارا
//////////////////////////////////
لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ
منحرف مساز دل‌های ما را پس از آنکه هدایتمان کردی و ببخش به ما از پیش خود رحمتی که به راستی تویی بخشایشگر
//////////////////////////////////
حتما بخوانید: روز شیرخوارگان حسینی چند محرم است 1402
دعای شب اول محرم برای حاجت
همانطور که در قسمت بالاتر نیز توضیح داده شد، ریان بن شبیب در روایتی از امام رضا علیه السّلام نقل کرده است که این روز، همان روزى است که حضرت زکریا دعایی به درگاه خداوند کردند و گفتند: «پروردگارا، از جانب خود فرزندانى پاک به من ارزانى دار، به راستى که تو شنونده دعا هستى.»
و خداوند متعال دعاى او را مستجاب کرد و در سنین پیری فرزندی به نام "یحیی" به او بخشید. بنابراین، اگر کسی در این روز یعنی اول محرم روزه بگیرد و به درگاه خداوند متعال دعا کند، خداوند به همان صورت که دعاى حضرت زکریا علیه السّلام را مستجاب کرد، دعاى او را نیز اجابت خواهد کرد.
صدقه شب اول محرم
بر اساس روایات و احادیث ابتدای هر ماه قمری اعمالی دارد که صدقه دادن نیز یکی از این اعمال محسوب می شود. صدقه دادن در شب اول محرم هم از مستحبات است و بعد از انجام اعمال شب اول محرم که در قسمت بالا توضیح داده شد می توانید صدقه هم بدهید.
نماز شب اول محرم
سیدبن‌طاووس در کتاب اقبال برای این شب آورده است که ابتدا صد رکعت نماز با سوره های حمد و توحید خوانده می شود. ارزش شب اول محرم کمتر از شب قدر نیست، به خاطر همین صد رکعت نماز در شب اول این ماه خوانده می شود. صد رکعت نمازی که در شب قدر خوانده می شود برای امشب هم توصیه شده و کسانی که اهل سلوک، اهل دل، اهل فنا و اهل تهجد هستند امشب را نمی‌خوابند و مشغول عبادت می شوند.
حتما بخوانید: عکس نوشته محرمی 1402 برای واتساپ و استوری
فضیلت روز آخر ماه ذی الحجه
مرحوم« سيّد بن طاووس» نقل كرده است كه در روز آخر ماه ذی الحجه، دو ركعت نماز به جا بیاور که در هر ركعت، يك بار سوره« حمد» و ده بار سوره« قل هو الله» و ده بار« آية الكرسى» را قرائت می کنی و بعد از اتمام نماز مى گويى:
«أللهُمَّ ما عَمِلتُ فى هذِهِ السـّـنةِ مِنْ عَمَل نـَهَيتـَـنى عـَـنهُ و لمْ ترْضَهُ، و نـَسيتهُ ولمْ تنسَهُ، وَدَعَوتنى اِلى التوبَةِ بَعْدَ اجْتِرائى عَليْكَ، اَللهُمَّ فاِنى أسْتغفِرُكَ مِنهُ فاغفِرْ لى، وَما عَمِلتُ مِنْ عَمَل يُقَرّبـُـنى اِليكَ فاقبَلهُ مِنى، وَلا تقطعْ رَجائى مِنكَ ياكَريمُ. »
« خدايا آنچه انجام دادم در اين سال از اعمالى كه مرا از آن نهى فرمودى و راضى بدان نبودى
و من آن را فراموش كردم ولى تو فراموشش نكردى و مرا به بازگشت بسويت خواندى پس از دليرى كردنم بر تو خدايا من از آن اعمال آمرزش مى طلبم پس بيامرز آنها را و هر عملى كه انجام دادم از اعمالى كه مرا به تو نزديك گرداند پس آن را از من قبول كن و قطع مكن اميدم را از خودت اى بزرگوار.»
//////////////////////////////////
زمانی که این کار را انجام می دهی شيطان مى گويد: واى بر من! هرچقدر در اين سال زحمت كشيدم(او را وسوسه كردم) با اين عمل، همه از بین رفت و سالش را با عمل خیر به پايان رساند.
سخن پایانی:
همانطور که در این مطلب گفته شد شب اول محرم از شب قدر کمتر نیست،به همین دلیل نماز خواندن و دعا کردن در این شب توصیه شده است.امیدواریم که با انجام اعمال شب و روز او ماه محرم به خواسته های قلبی خود دست پیدا کنید.
مطالب مرتبط:
اعمال شب و روز عاشورا در مفاتیح + دعا و نماز