آبانگان از جمله جشن های ایرانیان باستان بوده که در 10 آبان تقویم یزدگردی به منظور ستایش ایزدبانو آناهیتا، ایزد آب‌های روان اجرا می شد. آبانگان یکی از جشن های ماهانه ایرانیان باستان بوده است. در ادامه این مطلب سلام دنیا شما را با تاریخ دقیق جشن آبانگان چه روزی است، فلسفه، تاریخچه و آداب و رسوم جشن آبانگان آشنا خواهیم کرد.
جشن آبانگان چه روزی است
جشن آبانگان روز دهم آبان است. البته لازم به ذکر است که این جشن در تقویم کنونی ما چهارم آبان، و در گاه‌شمار یزدگردی 10 آبان است.
تاریخ دقیق جشن آبانگان سال 1403 چه روزی است
پنجشنبه 10 آبان تاریخ دقیق جشن آبانگان سال 1403 است.
حتما بخوانید: متن تبریک تولد آبان ماهی
تاریخچه جشن آبانگان
گفته می شود که در ایران قدیم به مدت هشت سال خشکسالی رخ داد و بعد از هشت سال در آبان بارش باران شروع شد و به همین دلیل از آن زمان جشن آبانگان برپا شد. در داستان دیگری آمده که جنگ های طولانی بین ایران و توران جریان داشت و در طی این جنگ ها به دستور افراسیاب تورانی کاریزها و نهرها از بین رفتند.بعد از این که جنگ به اتمام رسید "زو" پسر طهماسب دستور داد تا کاریزها و نهرها لایروبی شوند و بعد از آن آب در آنها جریان پیدا کرد.از آن پس ایرانیان به مناسبت جاری شدن آب این روز را جشن گرفتند و این جشن به نام جشن آبانگان در تاریخ ماندنی شد.
تفاوت جشن آبانگاه 10 فروردین با جشن آبانگان 10 آبان
جشن آبانگاه که در 10 فروردین برگزار می شود با جشن آبانگان كه در دهم آبان برگزار می شده تفاوت هایی دارد بنابراین نباید با هم اشتباه گرفته شوند.اگرچه هر دو جشن برای ستایش ناهید برپا می شدند. اما آیین و آداب و رسوم هر کدام از این جشن ها باهم متفاوت هستند. آبانگاه نام جشنی است که در ایران باستان در 10 فروردین به دلیل نخستین آبان-روز در سال بوده است، برگزار می شد. اما جشن آبانگان که در 10 آبان برگزار می شده به دلیل ستایش آناهیتا، ایزد بانوی نگهبان آب های روان و پاکیزگی آب ها برپا می شد.
حتما ببینید: نقاشی در مورد کتاب و کتابخوانی ساده و مفهومی
البته جشن آبانگاه 10 فروردین نسبت به آبانگان 10 آبان شهرت کمتری دارد. براساس شواهد و اسناد تاریخی در جشن آبانگاه مردم در طی جشن مراسم های مختلفی از جمله جشن آب پاشی را انجام می دادند که در واقع نوعی انتظار برای بارش باران هم بوه است.اما در جشن آبانگان 10 آبان زرتشتیان با رفتن به کنار جوى‌ها و نهرها و قنات‌ها با خواندن اوستاى آبزور (بخشى از اوستا كه متعلق به آب و آبان است) توسط توسط موبد مقام فرشته‌ی آب‌ها را گرامی می داشتند وبعد از ستایش اهورامزدا از او می خواستند که آب فراوانی به آنها بدهد و در انتها هم به جشن و شادی می پرداختند.
فلسفه جشن آبانگان
از آنجایی که ایرانیان از قدیم به پیشه کشاورزی مشغول بوده اند به همین دلیل از همان دوران با مشکل کم آبی رو به رو بودند.این مشکل باعث شد که ایرانیان به الهه آب توجه زیادی داشته باشند و احترام زیادی برای آب قائل شوند.به گفته هرودوت مورخ شهیر یونانی«… ایرانیان در بین آب ادرار نمی‌کنند، آب دهان و بینی در آن نمیریزند و در حتی دست و روی خود را در آب نمی‌شویند …». استرابون مورخ و جغرافی دان یونانی نیز در این باره می گوید که ایرانیان هنگامی که قصد فدیه (مالی معیّن برای رهایی اسیر یا جبران عمل فوت شده) برای آب را دارند، با حفر کردن گودالی در کنار جویبارها سعی می کنند تا آب به خون آلوده نشود و گوشت را بر شاخه‌ای می گذارند و مردان با کمک چوب‌های مقدس در زمان خواندن عبارات مقدس آن را لمس می‌کنند. بعد از این مراسم شیر و عسل روی زمین ریخته می شود و مراسم خاتمه پیدا می کند .این فلسفه موجب شکل گیری احترام و توجه زیاد ایرانیان به ناهید یا آناهیتا شد؛ تا جایی که تا پایان دوره ساسانیان، معابد بسیاری در سراسر ایران برای این الهه ساخته شد.روز 10 آبان برای گرامیداشت آناهیتا،ایزد بانوی نگهبان آب‌های روان و پاکیزگی آب‌ها جشنی به نام آبانگاه برگزار می کردند.
آداب و رسوم جشن آبانگان
براساس شواهد و اسناد تاریخی، در نحوه برگزاری جشن‌های کهن ایران تغییرات زیادی ایجاد شده است.به همین دلیل در آداب و رسوم جشن آبانگان هم تغییراتی رخ داده است و چیزی که از این جشن بجا مانده، خواندن سرودهایی از اوستا و چیدن سفره‌ای با نمادهای امشاسپندان و آناهیتا است. برخی معتقدند که سفره‌های نذری با عنوان بی بی چون «سفره بی بی سه‌شنبه» که هنوزم گاهی اوقات برپا می شوند هم می‌تواند بازمانده آیین‌های مرتبط با آناهیتا یا همان جشن آبانگان باشد.
حتما بخوانید: طرز تهیه آش بی بی سه شنبه خوشمزه و مجلسی
همانطور که گفته شد این جشن برای ستایش بانوی آب‌ها برگزار می شد به همین دلیل زنان و دختران حضور ویژه ای در این جشن دارند و با رفتن به کنار آب‌های جاری چون دریا و رودها ابتدا آناهید را ستایش می‌کنند و از اهورامزدا طلب برکت و رحمت دارند. البته آداب و رسوم جشن آبانگان در حال حاضر فقط مختص زرتشتیان مناطق مختلف ایران است که با جمع شدن در کنار رود یا حوض کوچک آبانگان را جشن میگیرند. یکی دیگر از آیین‌های خاص جشن آبانگان اختصاص این روز به مردان یا زنان بوده است. به این صورت که اگر در این روز بارش باران شروع می شد، آبانگان متعلق به مردان بود و آنها تن خود را در آب می شستند. اما اگر در این روز باران نمی بارید، آبانگان را زنانه می‌دانستند و زنها به درون آب می‌رفتند.
سخن پایانی:
در این مطلب فلسفه و مفهوم جشن آبانگان را به شما معرفی کردیم و شما متوجه اهمیت آب و قدردانی مردم ایران زمین از این موهبت الهی شدید.جشن آبانگان علاوه بر برپایی جشن و شادی به مردم یادآوری می کرد که باید شکرگذار و مراقب این نعمت الهی باشند،زیرا این آب است که باعث رونق و سازندگی زندگی می شود.
مطالب مرتبط:
متن تبریک روز دانش آموز دختر و پسر