نوزادان و کودکان نوپا مستعد ابتلا به بیماری سلیاک می توانند به محض مصرف غذاهای حاوی گلوتن، علائم بیماری را نشان دهند. اما علائم بیماری سلیاک در نوزادان و کودکان نوپا می تواند بسیار خفیف باشد و به آسانی ندیده گرفته شود. وضعیتی که نشان دهنده ناراحتی در ناحیه شکمی کودک است، ممکن است به اشتباه گرفتگی عمومی محسوب شود. تشخیص بیماری سلیاک (حساسیت به گندم) در نوزادان قبل از دومین یا حتی اولین تولد آنها در برخی موارد غیر عادی نیست. اما چگونه می توانید بدانید که آیا کودک شما باید آزمایش بدهد؟ متاسفانه، گفتن آن مشکل است. اما برخی از علائم مهم آلرژی به گلوتن وجود دارد که باید با پزشک متخصص اطفال درباره آن صحبت کنید، به خصوص اگر والدین دارای سابقه خانوادگی بیماری سلیاک باشند (این یک بیماری ژنتیکی است که می تواند از والدین به کودک منتقل شود).
علائم بیماری سلیاک در نوزادان و کودکان نوپا
- رشد ناکافی، از جمله عدم افزایش وزن و حتی کاهش وزن
- تورم معده
- یبوست
- تحریک پذیری
- خستگی
نارسایی رشد از شایع ترین علائم سلیاک در نوزادان
بیشتر افراد وقتی در مورد بیماری سلیاک فکر می کنند، اسهال را در نظر دارند. قبل از تشخیص بیماری، اسهال در کودکان و بزرگسالان شایع است. اگرچه این از علائم همگانی سلیاک بسیار دور است. اما در حالی که برخی از نوزادان و کودکان نوپا مبتلا به اسهال می شوند، اغلب آنها را دچار مشکلی به نام "نارسایی رشد" در نظر می گیرند. نارسایی رشد به وضعیت نوزادان و کودکانی گفته می شود که وزن اضافه نمی کنند یا به اندازه همسالان خود رشد ندارند. نوزادانی با نارسایی رشد ممکن است دارای وزنی کمتر از صدک سوم نمودارهای رشد استاندارد یا 20% کمتر از وزن ایده آل برای قد آنها باشد و ممکن است دور سر آنها کوچکتر از استاندارد باشد.
همچنین این احتمال وجود دارد رشد طبیعی را نشان دهند که بعداً کند یا حتی متوقف می شود و به جای افزایش وزن، شروع به کاهش وزن می کند. علاوه بر کند یا متوقف شدن رشد، شیرخواران با عدم رشد و نمو ممکن است نقاط عطف رشد را در توانایی های جسمی مانند غلتیدن، نشستن، ایستادن و راه رفتن، از دست بدهند و شاید مهارت های ذهنی و اجتماعی با تاخیر باشد. نارسایی در رشد بدان معنا نیست که کودک شما به بیماری سلیاک مبتلا است. در حقیقت، بیماری های دیگری نیز وجود دارد که می تواند باعث تاخیر در رشد و عدم وزن گیری درست شود. اما نارسایی رشد در نوزادان و کودکان نوپا، اغلب نشانه اصلی سلیاک است. بنابراین مهم است که در صورت مشخص نبودن مشکل کودک، با پزشک اطفال مشورت کنید.
تورم، شکم درد در نوزادان سلیاک
در برخی موارد، نارسایی رشد تنها علامت بیماری سلیاک در نوزادان یا کودکان بسیار خردسال است. اما نشانه های احتمالی دیگری نیز وجود دارد، حتی اگر همه نوزادان این علائم را نداشته باشد. برای مثال، نوزادان و کودکان نوپا با بیماری سلیاک ممکن است دچار تورم شکم شوند، چیزی بیشتر از حالت نرمالی که شکم یک نوزاد تپل دارد. همچنین ممکن است کودک دچار درد شکمی باشد که موجب نق نق و گریه او می شود، اگرچه ممکن است تعیین محل دقیق یا منبع درد مشکل باشد. نوزادان و کودکانی که از بیماری سلیاک رنج می برند می توانند همچنین دچار اسهال مزمن یا یبوست باشند، هر چند مطالعات پزشکی نشان می دهد که این علائم ممکن است در کودکان بزرگتر و بزرگسالان شایع تر باشد تا بچه های بسیار خردسال.
تشخیص بیماری سلیاک در نوزادان و کودکان نوپا
چنانچه پزشک متخصص اطفال شما تایید کند که احتمال سلیاک وجود دارد، او به احتمال زیاد انجام آزمایش خون برای بیماری سلیاک را تجویز می کند. در واقع این آزمایش های بیماری سلیاک نمی تواند این شرایط را تشخیص دهد؛ آنها فقط می توانند بگویند احتمالاً کودک شما این بیماری را دارد یا نه. بر اساس نتایج آن آزمایش خون، پزشک متخصص اطفال ممکن است توصیه به انجام آندوسکوپی کند که می تواند یک نتیجه قطعی ارائه دهد.
در آندوسکوپی، پزشک نمونه هایی از غشای روده را برمی دارد تا به دنبال نوعی آسیب روده به نام آتروفی کرکی بگردد که در بیماری سلیاک دیده می شود. اگرچه آزمایش خون می تواند نشانگر خوبی از وجود سلیاک باشد، اما آندوسکوپی تنها راه قطعی تشخیص آن است. شما باید با پزشک متخصص خود صحبت کنید تا بدانید آندوسکوپی برای کودک شما لازم است یا نه.
توصیه پزشکی
اگر شک دارید که نوزاد یا کودک نوپای شما ممکن است مبتلا به بیماری سلیاک باشد، اولین قدم باید گفتگو با پزشک کودک شما باشد که می تواند نمودارهای رشد را بررسی کند تا ببیند واقعاً مشکلی وجود دارد و این مشکل ممکن است چه زمانی آغاز شده باشد. باید علائم کودک خود وقتی برای اولین بار گلوتن را به رژیم غذایی او اضافه کرده اید، به پزشک شرح بدهید. گلوتن را از رژیم غذایی کودک خود حذف نکنید، زیرا می تواند نتایج آزمایش را دچار خطا کند. اگر پزشک متخصص اطفال، بیماری سلیاک را در فرزند شما تشخیص داد، باید رژیم غذایی فاقد گلوتن را برای کودک خود رعایت کنید. خوشبختانه، هنگامی که کودک رژیم را شروع کرد، به احتمال زیاد رشد و نمو او دوباره شروع می شود و ناراحتی و نق نق باید به میزان قابل توجهی کاهش یابد.