کبد بزرگ شده (بزرگ کبدی)، به حالتی گفته می شود که کبد بزرگتر از حد طبیعی است. اصطلاح پزشکی آن هپاتومگالی است (hep-uh-toe-MEG-uh-le). به جای یک بیماری، کبد بزرگ شده نشانه یک مشکل اساسی مانند بیماری کبد، نارسایی احتقانی قلب یا سرطان است، که درمان آن شامل شناسایی علت و کنترل بیماری است.
بررسی علائم کبد بزرگ شده و روش های جلوگیری از آن
علائم کبد بزرگ شده
هنگامی که بزرگ شدن کبد ناشی از بیماری کبد باشد، ممکن است علائمی ایجاد نکند. اما ممکن است که با این علائم همراه باشد:
- درد شکم
- خستگی
- تهوع و استفراغ
- زردی پوست و سفیدی چشم ها (زردی)
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر علائمی دارید که نگران کننده هستند، حتما با پزشک خود ملاقات کنید.
علل بزرگ شدن کبد
کبد یک اندام نسبتا بزرگ است که در قسمت فوقانی راست شکم شما یافت می شود. اندازه کبد با توجه به سن، جنس و اندازه بدن متفاوت است. بعضی شرایط می تواند باعث بزرگ تر شدن آن شود، از جمله:
- بیماری های کبدی
- سیروز (حالتی که در آن کبد شما دچار آسیب دائمی شده)
- هپاتیت ناشی از ویروس - از جمله هپاتیت A ، B و C یا ناشی از مونونوکلئوز عفونی
- بیماری کبد چرب غیر الکلی
- بیماری کبد چرب الکلی
- اختلالی که باعث تجمع پروتئین غیر طبیعی در کبد شما می شود (آمیلوئیدوز)
- اختلال ژنتیکی که باعث تجمع مس در کبد شما می شود (بیماری ویلسون)
- اختلالی که باعث تجمع آهن در کبد شما می شود (هماکروماتوز)
- اختلالی که باعث تجمع مواد چربی در کبد شما می شود (بیماری گوچر)
- کیسه های پر از مایعات در کبد (کیست کبد)
- تومورهای غیر سرطانی کبد از جمله همانژیوم و آدنوم
- انسداد مجاری کیسه صفرا یا صفرا
- هپاتیت سمی
- سرطان ها
- سرطانی که در قسمت دیگری از بدن شروع می شود و به کبد گسترش می یابد
- لوسمی
- سرطان کبد
- لنفوم
- مشکلات قلبی و عروقی
- انسداد رگهایی که کبد را تخلیه می کند (سندرم بود کیاری)
- نارسایی قلبی
- التهاب بافت اطراف قلب (پریکاردیت)
عوامل خطرناک درباره کبد بزرگ شده
در صورت ابتلا به بیماری کبد احتمال ابتلا به کبد بزرگ شده بیشتر است. عواملی که می توانند خطر ابتلا به مشکلات کبدی را افزایش دهند عبارتند از:
- استفاده بیش از حد از الکل
- نوشیدن مقادیر زیاد الکل می تواند به کبد شما آسیب برساند.
- دوزهای زیاد داروها، ویتامین ها یا مکمل ها
مصرف بیشتر از دوزهای توصیه شده ویتامین ها، مکمل ها یا داروهای بدون نسخه (OTC) یا داروهای تجویز شده می تواند خطر آسیب کبدی را افزایش دهد. مصرف بیش از حد استامینوفن شایع ترین علت نارسایی حاد کبد در ایالات متحده است. علاوه بر اینکه این ماده جزء تسکین دهنده های درد بدون نسخه مانند استامینوفن کدئین است که در بیش از 600 دارو، هم بدون نسخه و هم نسخه دار وجود دارد.
مهم است که بدانید که در داروهایی که مصرف می کنید چه چیزی هست. برچسب ها را بخوانید. به دنبال "acetam" ، "acetaminophen" یا "APAP" باشید. اگر مطمئن نیستید که چه مقدار مناسب است، با پزشک خود مشورت کنید.
مکمل های گیاهی برای درمان کبد بزرگ شده
برخی مکمل های خاص، از جمله کوهوش سیاه، ماهوانگ و والرین می توانند خطر آسیب کبدی را افزایش دهند.
عفونت های ناشی از کبد بزرگ شده
بیماری های عفونی، ویروسی، باکتریایی یا انگلی می تواند خطر آسیب کبدی را افزایش دهد. ویروس های هپاتیت. هپاتیت A ، B و C می توانند باعث آسیب کبدی شوند.
تاثیر عادات غذایی ضعیف بر روی بیماری کبد بزرگ
اضافه وزن داشتن خطر ابتلا به بیماری کبد را افزایش می دهد، همانند خوردن غذاهای ناسالم، مانند غذاهای دارای چربی یا قند اضافی.
جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری کبد بزرگ
برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد، می توانید:
- یک رژیم غذایی سالم بخورید. رژیم غذایی پر از میوه، سبزیجات و غلات کامل را انتخاب کنید.
- اگر مشروب می خورید به حد اعتدال بخورید. با پزشک خود مشورت کنید که مقدار مناسب الکل را برای شما تشخیص دهد.
- هنگام مصرف دارو، ویتامین ها یا مکمل ها، دستورالعمل ها را دنبال کنید. خود را در دوزهای توصیه شده محدود کنید.
- تماس با مواد شیمیایی را محدود کنید. فقط در مناطق با تهویه مناسب از پاک کننده های هواپخش، حشره کش ها و سایر مواد شیمیایی سمی استفاده کنید.
- از دستکش، لباس های آستین های بلند و ماسک استفاده کنید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید. از یک رژیم متعادل پیروی کنید و غذاهایی که قند و چربی زیادی دارند را محدود کنید. اگر اضافه وزن دارید، از پزشک یا متخصص تغذیه در مورد بهترین روش برای کاهش وزن سؤال کنید.
- ترک سیگار
- از پزشک خود در مورد راهکارها سوال کنید تا به شما در ترک کمک کند.
- از مکمل ها با احتیاط استفاده کنید. قبل از مصرف آن ها با پزشک خود در مورد خطرات و فواید مکمل های گیاهی صحبت کنید. برخی از داروهای درمانی جایگزین می توانند به کبد شما آسیب برساند. گیاهان و مکمل های لازم برای جلوگیری از آن شامل کوهوش سیاه(black cohosh)، ما هوانگ(ma huang) و سایر گیاهان چینی، کامفری(comfrey)، مریم نخودی(germander), مامیران کبیر(greater celandine)، کاوا(kava), پونه(pennyroyal)، فرنجمشک(skullcap) و والرین(valerian) است.
روش تشخیص بیماری کبد بزرگ شده
پزشک شما ممکن است با لمس شکم هنگام معاینه فیزیکی برای تعیین اندازه, شکل و بافت کبد شروع کند. اما این ممکن است برای تشخیص کبد بزرگ شده کافی نباشد. اگر پزشک شما مشکوک به کبد بزرگ شده باشد، ممکن است آزمایشات و روشهای دیگری را توصیه کند از جمله:
آزمایشات خون
برای تعیین سطح آنزیم کبدی و شناسایی ویروس هایی که می توانند باعث بزرگ شدن کبد شوند، یک نمونه خون آزمایش می شود.
تست های تصویربرداری
آزمایشات تصویربرداری شامل سی تی اسکن، سونوگرافی یا MRI است.
الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی برای ایجاد نقشه بصری (الاستوگرام) از میزان سختی بافت کبد از امواج صوتی استفاده می کند. این آزمایش غیر تهاجمی می تواند جایگزینی برای بافت برداری کبد باشد.
برداشتن نمونه ای از بافت کبد برای آزمایش (بافت برداری کبد). بافت برداری کبد اغلب با استفاده از یک سوزن بلند و نازک که از طریق پوست و درون کبد شما وارد شده است، انجام می شود. این سوزن نمونه ای از بافت را بیرون می کشد كه سپس برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود.
در هنگام ابتلا شدن به بیماری کبد بزرگ چگونه باید رفتار کنیم؟
درمان کبد بزرگ شده شامل معالجه بیماری که باعث ایجاد آن می شود است.
مراجعه به پزشک
احتمالاً با دیدن پزشک مراقبت های اولیه خود, شروع می کنید. اگر پزشک شما مشکوک به کبد بزرگ شده است، ممکن است او برای تعیین علت، شما را به متخصص مربوطه ارجاع دهد. اگر به بیماری کبد مبتلا هستید، ممکن است به متخصص بیماری‌های کبد (هپاتولوژیست) مراجعه کنید.
اطلاعاتی که باید در هنگام مراجعه به پزشک از آن ها مطلع شوید
وقتی قرار ملاقات را می گذارید، قبل از انجام آزمایش های خاص، از کاری که باید قبل از انجام این آزمایش ها انجام دهید، بپرسید. مانند ناشتا بودن قبل از داشتن یک آزمایش خاص.
لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم شما در رابطه با این بیماری.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی از جمله دوز آن ها
در صورت امکان با یکی از اعضای خانواده یا دوست خود همراه شوید تا به شما در یادآوری اطلاعاتی که به شما داده می شود کمک کند.
برخی از سؤالاتی که باید در مورد بزرگ شدن کبد از پزشک خود بپرسید
- چه چیزی باعث ایجاد علائم در من می شود؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا شرایط من موقت است یا طولانی؟
- بهترین دوره عمل چیست؟
- گزینه هایی که برای رویکرد اصلی پیشنهاد می کنید چیست؟
- چگونه می توانم سلامتی بخش های دیگر را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنم؟
- چه محدودیت هایی دارم؟
- آیا باید یک متخصص را ببینم؟
- آیا به مراجعه مداوم نیاز دارم؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری که در به دست آوردن اطلاعات بیشتر در این زمینه کمک می کند، وجود دارد؟
- چه وب سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این بیماری پیشنهاد می کنید؟
منبع: mayoclinic