پزشکان از آزمایش GGT برای تشخیص مشکلات کبدی استفاده می کنند. پزشکان GGT را در صورتی که به ایجاد آسیب در بافت کبدی یا مجاری صفراوی، سوء مصرف مزمن الکل یا بعضی بیماری های استخوانی مشکوک شوند، بررسی می نمایند. در آزمایش GGT (گاما - گلوتامیل ترنسفراز)، یک متخصص سلامت سطح GTT را در نمونه ای از خون فرد بررسی می کند. سطوح بالای GGT در خون ممکن است نشان دهنده آسیب به کبد یا مجاری صفراوی باشد. بازه های نرمال نشان دهنده عدم آسیب کبدی می باشند. این مقاله به بررسی هدف و روال آزمایش GGT، بازه های نرمال GGT و معانی بازه های غیرعادی سطوح GGT می پردازد.
آزمایش GGT
بازه های نرمال GGT
کبد دارای بیش ترین میزان GGT می باشد در حالی که خون و بعضی ارگان های دیگر دارای کمترین میزان GGT می باشند. سطوح بالای GGT در خون می تواند نشان دهنده این باشد که این آنزیم از سلول های کبدی به بیرون نشت کرده و وارد خون شده است و این ممکن است نشانه ای بر آسیب کبدی یا مشکل مسیرهای صفراوی باشد. یک بازه معمول برای سطوح GGT در بزرگسالان و کودکان بین 0 تا 30 واحد بین المللی در لیتر (IU/L) می باشد. نوزادان در ابتدای تولد سطح بالایی از GGT دارند. فردی با آزمایش نرمال GGT احتمالاً مشکل کبدی خاصی ندارد. وقتی فردی تحت درمان برای سوء مصرف الکل بوده و نتیجه آزمایش وی در بازه نرمال باشد این می تواند بیانگر این مطلب باشد که وی به تازگی الکل مصرف ننموده است. سطوح GGT بر اساس میزان آسیب وارده به بافت کبدی افزایش پیدا می کند. سطوح بالای GGT نشان دهنده است که چیزی به کبد آسیب وارد کرده است هرچند مشکل خاصی بر اساس این آزمایش آشکار نمی شود. فرد به آزمایشات بعدی برای پیدا شدن عواملی که باعث افزایش سطوح GGT شده اند، نیاز خواهد داشت. پزشک ممکن است درخواست آزمایش GGT را به عنوان بخشی از آزمایش خون در زمان معاینه جسمی سالیانه افراد، اگر فرد داروهایی را مصرف می کند که اثرات مخربی بر کبد دارند و یا اگر فرد علائمی از بیماری های کبدی داشته باشد، ارائه نماید.
علائم آسیب کبدی
علائم آسیب کبدی عبارتند از :
- زردی، که باعث زرد شدن پوست، چشم ها و مخاط بدن می شود
- ادرار تیره
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکمی
- مدفوع با رنگ روشن
- دلایل بروز آسیب کبدی
بیماری هایی که می توانند باعث آسیب کبدی شوند عبارتند از:
- هپاتیت
- سیروز
- دیابت
- پانکراتیس
- نارسایی احتقانی قلبی
- قرارگیری در معرض سموم
- سوء مصرف الکل
چه چیزی باعث سطوح بالای GGT می شود؟
سطوح GGT ممکن است به دلایل مختلفی بالا بروند بنابراین پزشکان معمولاً از آزمایش GGT همراه با سایر آزمایشات برای تشخیص صحیح بهره می گیرند.
آسیب کبدی یا مجاری صفراوی
سطوح GGT معمولاً بیش تر به دلیل انسداد در مجاری صفراوی بالا می روند که این امر باعث شده است تا این حساس ترین آزمایش آنزیم برای یافتن مشکلات مربوط به مجاری صفراوی محسوب شود. آزمایش GGT همچنین بخشی از یک سری آزمایشات با نام پانل کبدی می باشد که سطوح سایر آنزیم های کبدی مانند آلانین آمینوترنسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترنسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و بیلی روبین را بررسی می نماید. فردی که ALP بالایی داشته باشد ممکن است تحت آزمایش GGT نیز قرار بگیرد تا تشخیص مشکل وی دقیق تر صورت پذیرد. بیماری های کبدی و استخوانی و مشکلات مجاری صفراوی می توانند منجر به افزایش سطوح ALP شوند. با انجام آزمایش GGT می توان بین این دو دسته بیماری تمایز قائل شد: نتیجه نرمال آزمایش GGT که ممکن است نشان دهنده بروز مشکلات استخوانی می باشد در حالی که سطح بالای GGT می تواند نشان دهنده بروز مشکلات کبدی و مجاری صفراوی باشد.
سوء مصرف مزمن الکل
سطوح GGT در افرادی که به طور منظم مشروبات الکلی را به میزان زیاد مصرف می کنند نسبت به افرادی که مصرف آن ها متعادل بوده یا تنها گاهی اوقات مشروبات الکلی مصرف می کنند، بالاتر می باشد. به این دلیل، پزشک می تواند با انجام آزمایش GGT پی به سوء مصرف شدید الکل در فرد ببرد. پزشکان ممکن است از این آزمایش برای کنترل میزان مصرف الکل توسط فردی که تحت درمان برای نارسایی سوء مصرف حاد الکل یا هپاتیت به دلیل مصرف مزمن و مداوم الکل قرار دارد، استفاده کنند.
روال و آنچه باید انتظار داشته باشید
آزمایش GGT یک آزمایش خون ساده است. در طول آزمایش، تکنسین آزمایشگاه یک شریان بند را بر روی قسمت بالایی دست شما بسته، قسمت داخلی آرنج شما را با یک پنبه الکلی ضدعفونی کرده و سوزن کوچکی را وارد رگ شما می نماید. با این کار وی می تواند لوله کوچکی را از نمونه خون شما پر کند. پس از آزمایش، وی سوزن را از دست شما خارج کرده و پس از باز کردن شریان بند از شما می خواهد تا بانداژ کوچکی را بر روی محل وارد شدن سوزن به بدن نگه دارید تا از بروز خون ریزی جلوگیری شود. همانند سایر آزمایشات خون، عملیات گرفتن نمونه خونی ممکن است کمی درد و ناراحتی داشته باشد که به سرعت برطرف می شود. تکنسین آزمایشگاه نمونه خون شما را برچسب زده و برای آزمایش به آزمایشگاه مربوطه ارسال می کند. آزمایشگاه ظرف مدت یک یا دو روز جواب آزمایش را تهیه کرده و پزشک می تواند پس از دریافت نتیجه، آن را تفسیر نماید.
ریسک ها و عوارض جانبی آرمایش GGT
- گرفتن نمونه خونی روالی بسیار ایمن است. بعضی افراد دچار کمی کبودی در ناحیه ورود سوزن به بدن پس از انجام آزمایش می شوند. داشتن کمی درد و سوزش در ناحیه ورود سوزن تا مدت کوتاهی پس از انجام آزمایش نیز طبیعی می باشد.
- گاهی اوقات فرد ممکن است در طول آزمایش دچار اضطراب یا احساس بی حالی یا غش شود. هرچند این حالت می تواند نگران کننده به نطر برسد اما معمولاً نشانه مشکل خاصی نمی باشد.
نگاه اجمالی
آزمایش GGT سطوح GGT را در خون اندازه گیری می نماید. این آزمایش به پزشکان کمک می کند تا آسیب های کبدی را تشخیص دهند. دلایل مختلفی ممکن است برای بالا بودن سطوح GGT وجود داشته باشند. لازم است که با انجام آزمایشات بعدی که توسط پزشک تحویز می شوند، عامل بروز این وضعیت را شناسایی کرده و درباره گزینه های درمانی احتمالی تصمیم گیری نمود.
منبع: medicalnewstoday