بیماری گریوز شامل فعال شدن بیش از حد غده تیروئید است و منجر به تولید بیش از حد هورمون های تیروئید یا پرکاری تیروئید می شود. درمان این بیماری نسبتاً آسان است. با این حال، اگر درمان نشود می تواند عواقب جدی داشته باشد. بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن سلول های سالم را مهاجمین خارجی تصور می کند و به اشتباه به آنها حمله می کند. برخی از بیماری ها می تواند باعث پرکاری تیروئید شود، اما بیماری گریوز شایع ترین آنهاست و در هر 200 نفر یک شخص را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری اغلب در زنان زیر 40 سال دیده می شود، اما در مردان نیز مشاهده می شود. بیماری گریوز در ابتدا به عنوان " گواتر اگزوفتالمیک یا گواتر بیرون زده" (exophthalmic goiter) شناخته میشد؛ اما بعد از اینکه رابرت گریوز، پزشک ایرلندی برای اولین بار در سال 1835 آن را تشریح کرد، به نام گریوز تغییر کرد. با سلام دنیا همراه باشید تا با راه های پیشگیری، علل، علائم و درمان بیماری گریوز آشنا شوید.
بیماری گریوز و "چشم گریوز" چیست و چه درمان هایی دارد
حقایقی درباره بیماری گریوز
در اینجا نکاتی کلیدی درباره بیماری گریوز جمع آوری کرده ایم که در اختیار شما می گذاریم:
- بیماری گریوز شایع ترین علت پرکاری تیروئید است.
- گریوز متداول ترین بیماری خود ایمنی در برخی کشور ها مثل ایالات متحده است.
- بیماری گریوز حدود 2 تا 3 درصد از جمعیت جهان را مبتلا می کند.
علائم بیماری گریوز
تولید بیش از حد هورمون های تیروئید می تواند تاثیرات مختلفی روی بدن داشته باشد.
علائم شامل موارد زیر است:
- افزایش تعریق
- کاهش وزن (بدون تغییر رژیم غذایی)
- عصبی بودن
- لرزش دست
- تغییرات چرخه قاعدگی
- اختلال در نعوظ و کاهش میل جنسی
- اضطراب و تحریک پذیری
- ضربان قلب نامنظم یا سریع
- درموپاتی گریوز (بیماری پوستی)، با پوست قرمز ضخیم روی ساق ها (نادر)
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- نارسایی قلبی
درمان بیماری گریوز
درمان های مختلفی برای بیماری گریوز وجود دارد. اکثر آنها با هدف قرار دادن غده تیروئید، مانع از تولید بیش از حد هورمون های تیروئید می شود. هدف دیگر این است که علائم را کاهش دهند.
داروهای ضد تیروئید
رایج ترین روش درمانی بیماری گریوز، استفاده از داروهای ضد تیروئید است. سه داروی متداول، تیروئید را هدف قرار می دهد: پروپیل تیواوراسیل، متی مازول و کاربی مازول. داروهای ضد تیروئید، با مسدود کردن اکسیداسیون ید در غده تیروئید، به جلوگیری از تولید مقادیر اضافی هورمون ها کمک می کند. علائم معمولاً طی 4 تا 6 هفته از شروع مصرف دارو بهبود می یابد. داروهای ضد تیروئید اغلب در ترکیب با سایر روش های درمانی مانند ید رادیواکتیو یا جراحی قابل استفاده هستند. ممکن است داروها برای 12 تا 18 ماه ادامه پیدا کنند تا اطمینان حاصل شود که این بیماری برنمی گردد. در بعضی موارد ممکن است دارو برای مدت طولانی تر تجویز شود.
درمان با ید رادیواکتیو
درمان با ید رادیواکتیو از دهه 1940 برای بیماری گریوز استفاده شده است و هنوز هم پرطرفدار است، زیرا غیر تهاجمی و بسیار موثر است. ید رادیواکتیو به صورت خوراکی مصرف می شود و به طور مستقیم غده تیروئید را هدف قرار می دهد. ید توسط غده تیروئید برای ساخت هورمون های تیروئید بکار برده می شود. با مصرف این دارو، ید رادیواکتیو در غده تیروئید وارد می شود و به آرامی سلول های تیروئید بیش فعال را از بین می برد. این موجب کاهش اندازه غده تیروئید می شود و هورمون تیروئید کمتری تولید می شود. اگرچه نگرانی هایی وجود دارد که تشعشع ممکن است باعث افزایش خطر سرطان تیروئید شود، با این حال، هیچ مطالعه ای احتمال افزایش این خطر را اندازه گیری نکرده است. با این حال، احتمال خطر کمتری برای ابتلا به سرطان های ثانویه وجود دارد که ممکن است در نتیجه این درمان ایجاد شود.
مسدود کننده های بتا
مسدود کننده های بتا به طور معمول برای مقابله با مشکلات قلبی و فشار خون بالا تجویز می شوند. آنها با مسدود کردن اثرات آدرنالین و سایر ترکیبات مشابه، کار می کند. مسدود کننده های بتا می توانند به کاهش علائم بیماری گریوز کمک کند. افراد مبتلا به بیماری گریوز ممکن است نسبت به آدرنالین حساس تر باشند، این می تواند منجر به علائمی مثل تعریق، لرزش، افزایش ضربان قلب و اضطراب شود. مسدود کننده های بتا می تواند به کاهش این علائم کمک کنند، اما خود بیماری گریوز را رفع نمی کنند. مسدود کننده های بتا اغلب در کنار سایر درمان ها استفاده می شوند، به این معنا که خطر عوارض جانبی وجود دارد که می تواند موجب تداخلات دارویی شود.
عمل جراحی
از آنجاییکه سایر روش های درمانی گریوز ارتقاء یافته است، جراحی کمتر رایج است. با این حال، اگر درمان های دیگر ناموفق باشند، هنوز هم از جراحی کمک گرفته می شود. جراحی تیروئیدکتومی (سِپَردیس‌بَرداری یا تیروئیدبرداری)، شامل از بین بردن تمام یا بخشی از غده تیروئید است که این بستگی به شدت علائم دارد. بزرگترین مزیت جراحی این است که احتمالاً سریعترین و پایدارترین روش برای بازگرداندن هورمون های تیروئید به سطح طبیعی است. پس از عمل ممکن است بیماران درد در گردن یا مشکل در صحبت کردن را تجربه کنند، این موارد باید موقتی باشند و احتمالاً ناشی از لوله تنفسی است که در حین جراحی وارد نای می شود. جای زخم بعد از عمل وجود دارد و شدت آن بستگی به میزان برداشتن تیروئید است. اگر تنها بخشی از تیروئید برداشته شود، بخش باقیمانده قادر به انجام وظایف خود است. اگر کل تیروئید برداشته شود، بدن قادر به تولید هورمون های تیروئید کافی نخواهد بود و منجر به بیماری کم کاری تیروئید می شود. برای درمان آن، پزشک قرص های هورمونی را تجویز می کند که اثر هورمون را جایگزین کند.
بیماری چشم گریوز (گریوز چشمی)
یکی از ویژگی های بیماری گریوز که از دیگر انواع پرکاری تیروئید متفاوت است، اثرات آن روی چشم ها است. بیماری گریوز تنها نوعی از پرکاری تیروئید است که با تورم و التهاب بافت چشم همراه است.
بیماری چشمی گریوز، که در چشم پزشکی اگزوفتالموس (برون‌چشمی) نامیده می شود، روی نیمی از افراد مبتلا به گریوز اثر می گذارد. چشم ها ممکن است دچار مشکلات زیر شوند:
- التهاب
- قرمزی
- بیرون زدگی
- ضعیف شدن
- خشکی
- تو رفتن
- حساسیت
با توجه به افزاش فشار بر روی اعصاب نوری، افتالموپاتی گریوز (Graves ophthalmology) می تواند به ضعف بینایی و احتمالاً کوری جزئی منجر شود. هنوز مشخص نیست که چرا بیماری گریوز به این روش چشم را تحت تاثیر قرار می دهد. شدت این بیماری با شدت علائم ایجاد شده روی چشم، ارتباط ندارد. ممکن است قبل از شروع بیماری یا حتی بدون بیماری گریوز این علائم ظاهر شود.
علل بیماری گریوز
بیماری گریوز بر غده تیروئید که اندام پروانه ای شکلی، در ابتدای گردن و درست زیر جوزک (سیب آدم) است اثر می گذارد. این بخش مهمی از سیستم غدد درون ریز یا هورمونی است و با آزاد کردن هورمون ها به جریان خون، متابولیسم را تنظیم می کند. هورمون های آزاد شده توسط غده تیروئید، به ساخت و ساز متناسب بدن کمک می کند. هرچه هورمون های بیشتری آزاد می شوند، سرعت متابولیسم سریع تر می شود. به طور معمول، یک ماده شیمیایی به نام هورمون محرکه تیروئید (TSH) که در بخشی از مغز به نام هیپوفیز تولید می شود، به تیروئید می گوید که چه مقدار هورمون تولید کند. در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن، آنتی بادی هایی را تولید می کند که گیرنده TSH را تحریک می کند و تیروئید را به تولید بیشتر هورمون ها وادار می کند که در نتیجه آن متابولیسم بالا می رود. دانشمندان علت دقیق بیماری گریوز را نمی دانند. می دانیم که سیستم ایمنی بدن، به طریقی در هدف قرار دادن گیرنده های روی غده تیروئید فریب خورده و منجر به پرکاری تیروئید می شود. تحقیقات نشان می دهد که بیماری گریوز ممکن است در اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد شود.
- ژنتیک. سابقه خانوادگی بیماری گریوز، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. با این حال الگوی وراثت آن ناشناخته است.
- محیط. اگر سیگار بکشید، احتمال ابتلا به بیماری گریوز بیشتر می شود.
سایر افرادی که در خطر بیشتری هستند، عبارتند از:
- افراد مبتلا به سایر بیماری های خود ایمنی.
- زنانی که اخیراً زایمان کرده اند یا باردار هستند.
- افراد تحت فشارهای عاطفی یا جسمی.
تشخیص بیماری گریوز
تشخیص بیماری گریوز در ابتدا می تواند مشکل باشد. گذشته از بیماری چشمی، بیشتر علائم گریوز با سایر بیماری ها مشترک هستند. هورمون محرکه تیروئید (TSH) غده تیروئید را تحریک می کند تا تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) آزاد کند، پزشک ممکن است نمونه خون بگیرد تا سطح این هورمون ها را اندازه گیری کند. سطح غیر طبیعی بالای T3 و T4 و سطح خیلی پایین TSH، نشانه هایی از بیماری گریوز هستند. آزمایش دیگر بیماری گریوز، تست جذب ید رادیواکتیو نام دارد. بیمار مقدار کمی ید رادیواکتیو را به شکل مایع یا کپسول مصرف می کند. پس از بلع، ید در تیروئید جمع می شود. سپس پزشک با استفاده از یک ردیاب رادیواکتیو چند اسکن انجام می دهد. مرحله اول معمولاً 4 تا 6 ساعت بعد از برداشت ید انجام می شود. به دنبال آن، اسکن دوم معمولاً 24 ساعت بعد انجام می شود.
رژیم غذایی برای بیماری گریوز
طبق اعلام موسسه ملی دیابت، گوارش و بیماری های کلیوی (NIDDK)، بیماری گریوز می تواند باعث حساسیت به ید شود. ید در انواع جلبک دریایی مانند کتانجک (اشنه دریایی) و دولس (انواع جلبلک های قرمز و خوراکی) یافت می شود. مصرف غذاهای سرشار از ید یا مصرف مکمل ید، ممکن است علائم بیماری گریوز را بدتر کند. برای هر نوع تغییر در رژیم غذایی ابتدا باید با پزشک مشورت شود. همچنین به افراد توصیه می شود که قبل از مصرف مکمل مولتی ویتامین یا استفاده از داروهای سرفه، با پزشک صحبت کنید، زیرا این مواد دارای ید هستند.
نکات مهم درباره بیماری گریوز
فرد دچار به بیماری گریوز، در صورتیکه تحت درمان درستی قرار بگیرد، پاسخ خوبی به درمان نشان می دهد. با این حال حضور به موقع برای تمام معاینات برنامه ریزی شده بسیار مهم است، زیرا درمان تیروئید بیش فعال می تواند موجب کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی) شود. علائم آن شامل کمبود انرژی ذهنی و جسمی، افزایش وزن و افسردگی است.
منبع: medicalnewstoday