مشکلات تیرویید شرایطی است که غده تیروئید، که غده ای پروانه ای شکل در جلو گردن است را تحت تاثیر قرار می دهد. در این مقاله از وب سایت سلام دنیا، قصد داریم تا شما را با اینکه تیرویید چیست، کم کاری تروئید و پر کاری تیرویید صحبت کنیم و راه های درمان آن را بیان کنیم. با ما همراه باشید.
تیروئید چیست؟
تیروئید نقش مهمی در تنظیم فرآیندهای متابولیسم متعدد در سرتاسر بدن ایفا می کند. انواع مختلف مشکلات تیرویید بر ساختار و عملکرد آن تاثیر می گذارد. غده تیروئید در زیر سیب آدم قرار دارد که در اطراف نای (حلق) است. یک ناحیه نازک بافتی در وسط غده که به نام مجرای باریک شناخته می شود و به دو کناره تیروئید در هر سمت متصل می شود. تیروئید از ید برای تولید هورمون های حیاتی استفاده می کند. تیروکسین که همچنین با نام T4 شناخته می شود، هورمون اصلی تولید شده توسط این غده است. پس از انتقال از طریق جریان خون به بافت های بدن، بخش کوچکی از T4 آزاد شده از غده تبدیل به تری یدوتیرونین (T3) می شود که فعال ترین هورمون است.
عملکرد غده تیروئید توسط یک مکانیزم بازخوردی که مغز آن را منظم می کند، تنظیم شده است. هنگامی که سطح هورمون تیروئید کم است، هیپوتالاموس در مغز هورمونی تولید می کند که به هورمون تیروتروپین معروف است، که آزادکننده هورمون (TRH) است و باعث می شود غده هیپوفیز (که در پایین مغز قرار دارد)، هورمون تحریک کننده تیروئید آزاد کند (TSH .(TSH غده تیروئید را تحریک می کند تا T4 بیشتری آزاد کند.
از آنجا که غده تیروئید توسط غده های هیپوفیز و هیپوتالاموس کنترل می شود، اختلالات این بافت ها همچنین می توانند بر عملکرد تیروئید تاثیر گذاشته و باعث مشکلات تیرویید شوند.
انواع خاص مشکلات تیرویید کدام هستند؟
انواع خاصی از مشکلات تیرویید وجود دارد که عبارتند از:
- کم کاری تیروئید
- پرکاری تیروئید
- گواتر
- گرهک تیروئید
- سرطان تیروئید
تیروئید کم کار چیست و علائم آن
کم کاری تروئید ناشی از آن است که غده تیروئید مقدار کمی هورمون تیروئید تولید می کند. این مشکل می تواند ناشی از مشکلات غده تیروئید، غده هیپوفیز و یا هیپوتالاموس باشد. علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:
- خستگی
- تمرکز کم و یا احساس داشتن ذهن «به هم ریخته»
- پوست خشک
- یبوست
- احساس سرما
- تجمع آب در بدن
- درد عضلانی و مفصلی
- افسردگی طولانی مدت یا خونریزی بیش از حد در دوران قاعدگی زنان
علت کم کاری تیروئید
برخی از علل شایع کم کاری تیروئید عبارتند از:
- تیروئیدیت هاشیموتو (یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب غده تیروئید می شود)
- مقاومت هورمون تیروئید
- سایر انواع التهاب تیروئیدی مانند التهاب تیروئیدی هاد و بعد از زایمان
- التهاب تیروئید
حتما بخوانید: بیماری هاشیماتو چیست
تیروئید پرکار و علائم آن
پرکاری تیروئید در مقایسه با کم کاری تیروئید، مقدار بیش از حد هورمون تیروئید را آزاد می کند. علائم پرکاری تیروئید معمولا به افزایش متابولیسم بدن مرتبط است. در موارد خفیف، علائم ظاهری مشاهده نمی شود.
علائم و نشانه های پرکاری تیروئید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- لرزش
- عصبانیت
- افزایش تپش قلب
- خستگی
- عدم تحمل گرما
- افزایش حرکت روده
- افزایش عرق
- مشکلات تمرکز
- کاهش وزن ناخواسته
حتما بخوانید: پرکاری تیروئید در بارداری
علت پرکاری تیروئید
برخی از شایع ترین علل ابتلا به پرکاری تیروئید عبارتند از:
- بیماری گریوز
- گواتر چند گره ای سمی
- گره های تیروئیدی که بیش از حد هورمون تیروئید آزاد می کنند (که با عنوان گره های «گرم» شناخته می شوند).
- مصرف بیش از حد ید
گواتر
به بیان ساده گواتر به مفهوم بزرگ شدن ضخامت غده تیروئید بدون در نظر گرفتن دلیل آن است. گواتر بیماری خاصی نیست. گواتر ممکن است با کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید و یا عملکرد عادی غده تیروئید همراه باشد.
گرهک تیروئید
گره ها، توده ها یا جرم های غیر طبیعی در داخل غده تیروئید هستند. گره ها می توانند توسط کیست های خوش خیم، تومورهای خوش خیم و یا به ندرت به علت سرطان تیروئید ایجاد شوند. گره ها ممکن است به صورت تکی یا چندگانه باشند که در اندازه متفاوت هستند. اگر گره ها بیش از حد بزرگ باشند، ممکن است منجر به فشرده سازی ساختارهای مجاور شوند.
سرطان تیروئید
سرطان تیروئید بین زنان بالغ بسیار شایع تر از مردان یا جوانان است. حدود دو سوم از موارد ابتلا، در افراد زیر 55 سال رخ می دهد. انواع متخلفی از سرطان تیروئید وجود دارد که به نوع خاص سلول درون غده سرطانی تیروئید، وابسته است. اکثر موارد ابتلا به سرطان تیروئید از پیش تشخیص داده می شود و شانس نجات یافتن به ویژه هنگامی که در مراحل اولیه بیماری متوجه آن می شوند بسیار بالاست.
مشکلات تیرویید چگونه تشخیص داده می شوند؟
جهت تشخیص مشکلات تیرویید علاوه بر سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، از آزمایشات تخصصی استفاده می شود.
1. آزمایش تیروئید
معمولا برای اندازه گیزی سطح هورمون های تیروئید و TSH آزمایش خون انجام می شود. آزمایشات خون جهت شناسایی آنتی بادی در برابر بافت تیروئید نیز ممکن است توسط پزشک شما انجام شود. مانند اندازه گیری چگالی تیترهای ضد تیروئروگلوبولین، ضد تیروپراکسیداز یا آنتی بادی های تحریک کننده پذیرای TSH.
حتما بخوانید: تست عملکرد تیروئید و تفسیر آن
2. آزمایشات تصویربرداری
معمولا هنگام گره های تیروئیدی و بزرگ شدگی بسیار متداول هستند. سونوگرافی می تواند ثبات بافت های داخلی غدد را نشان دهد و اغلب می تواند کیست ها و کلسیفیکاسیون ها را نشان دهد. آزمایشات سونوگرافی نمی تواند خوش خیم بودن را از بدخیم بودن تشخیص دهد. بررسی تیروئید با استفاده از ید رادیواکتیو اغلب به منظور ارزیابی عملکرد گره های تیروئید صورت می گیرد.
تیروئید تنها قسمتی در بدن است که ید مصرف می کند؛ بنابراین وقتی ید رادیواکتیویته اعمال شود، توسط غده تیروئید جذب می شود. آزمایش تصویربرداری معمولا جذب ید رادیواکتیو توسط بافت طبیعی غده تیروئید را نشان می دهد. نواحی یا گره هایی که بیش از حد هورمون تولید می کنند (که به مفهوم عملکرد فوق العاده است)؛ افزایش مصرف ید را نشان می دهند. از آنها به عنوان نواحی یا گره های «گرم» نام برده می شود. در مقابل، گره های به اصطلاح «سرد» معرف نقاطی با کاهش جذب ید هستند. گره های «سرد» هورمون بیش از حد تولید نمی کنند و گاهی می توانند نشان دهنده سرطان باشند.
3. بافت برداری آسپیراسیون و بافت برداری (بیوپسی)
این ها تکنیک هایی هستند که از سلول ها یا بافت های غده تیروئید جهت آزمایش و تشخیص نمونه برداری می کنند که این کار توسط پاتولوژیست صورت می گیرد. پاتولوژیست پزشکی است که در تشخیص شرایط مبتنی بر نمونه های بافت آموزش دیده است. بافت برداری آسپیراسیون (FNA) از یک سوزن بلند و نازک جهت برداشتن نمونه ای از سلول های تیروئید استفاده می کند. FNA می تواند در مطب دکتر انجام شود. گاهی اوقات از تصویربرداری با سونوگرافی جهت هدایت روش FAN استفاده می شود. بیوپسی نمونه گیری از بافت با جراحی است.
درمان تیروئید چیست؟
مشکلات تیرویید به واسطه دارو و گاهی اوقات از طریق جراحی درمان می شود. روش درمانی به بیماری خاص تیروئیدی بستگی دارد.
1. داروهای تیروئید
داروهای تجویز شده می توانند کمبود هورمون تیروئید در کم کاری تیروئید را جبران نمایند. هورمون های ترکیبی تیروئید به صورت مصرف قرص تجویز می شود. در هنگام وجود پرکاری تیروئید، داروها می توانند به کاهش تولید هورمون تیروئید کمک کنند و یا مانع از آزاد سازی آن توسط غده شوند. سایر داروها می توانند جهت کمک به درمان علائم پرکاری تیروئید مانند افزایش ضربان قلب کمک نمایند. اگر پرکاری تیروئید با دارو کنترل نشود، کشتن تومور با امواج رادیو فرکانس انجام می شود. کشتن تومورها به مفهوم اعمال دوز بالایی از ید به وسیله امواج رادیواکتیو است که بافت تیروئید مورد نظر را از بین می برد.
حتما بخوانید: قرص لووتیروکسین و کاربردهای آن
2. جراحی تیروئید
جراحی تیروئید می تواند جهت برداشتن یک گواتر بزرگ یا یک گرهک بیش از حد فعال شده در غده به کار رود. جراحی هنگامی که احتمال ابتلا به سرطان تیروئید وجود دارد الزامی است. اگر غده تیروئید به طور کامل حذف شود، شخص نیاز به هورمون های مصنوعی تیروئید برای ادامه زندگی خود دارد. جراحی تیروئید همچنین می تواند در بیماری گریورز مورد استفاده قرار بگیرد (تیروئید برداری جزئی) که یک درمان انتخابی پیش از RAI و داروهای ضد تیروئید بود؛ اما اکنون به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
چشم انداز مشکلات تیرویید چیست؟
در اغلب موارد، مشکلات تیرویید می تواند به خوبی با درمان پزشکی مدیریت شود و خطر جانی ندارد. برخی از شرایط ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. نگرش برای اکثر افراد مبتلا به سرطان تیروئید نیز مثبت است، اگرچه بیماران مبتلا به سرطان تیروئیدی که بیماری در کل بدن آنها پخش شده است، پیش آگاهی ضعیفی از بیماری داشته اند.
سخن آخر
تیروئید نقش مهمی در تنظیم فرآیندهای متابولیسم متعدد در سرتاسر بدن ایفا می کند. اما گاهی به علل مختلفی ممکن است مشکلات تیروئید از جمله: کم کاری تیروئید و یا تیرویید پرکار، گواتر و... ایجاد شود. که ما در این مطلب از بخش سلامت سایت سلام دنیا، به بررسی علائم و نشانه های اختلالات تیرویید و راه های تشخیص و درمان آن پرداختیم. امیدوارم که این مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا ما را در دیگر مقالات سلامتی همراهی فرمایید.