آزمایش تیروئید چیست ؛ تفسیر آزمایش تیروئید و عوارض جانبی آن

کم کاری یا پرکاری تیروئید از بیماری‌ های شایعی محسوب می‌ شود که می تواند با استفاده از آزمایش های ساده خون آن را تشخیص داد.

آزمایش تیروئید چیست (تست عملکرد تیروئید)

آزمایش عملکرد تیروئید یک سری آزمایش خون است که برای اندازه گیری عملکرد غده تیروئید شما به کار می رود. آزمایش های موجود شامل T3، T3RU، T4 و TSH. تیروئید غده کوچکی است که در قسمت جلویی پایین گردن قرار دارد. این غده مسئول تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن مانند سوخت و ساز، تولید انرژی و حالات روحی است. تیروئید دو هورمون اصلی تولید می کند: تریودوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4). اگر غده تیروئید شما مقادیر کافی از این هورمون ها را تولید نکند، ممکن است علائمی مانند افزایش وزن، کمبود انرژی و افسردگی را تجربه کنید. این بیماری کم کاری تیروئید نام دارد.

حتما بخوانید: بیماری تیروئید چیست

اگر غده تیروئید شما هورمون های زیادی تولید کند، ممکن است کاهش وزن، اضطراب زیاد و لرزش را تجربه کنید. به این بیماری پرکاری تیروئید گفته می شود. به طور معمول، وقتی پزشک مشکوک به تغییرات میزان هورمون تیروئید شماست، آزمایش گزینشی گسترده ای مانند T4 یا هورمون تحریک کننده تیروئید (tsh) را تجویز می کند. اگر نتایج به دست آمده غیر طبیعی باشد، پزشک برای تعیین دلیل مشکل، آزمایش های بیش تری انجام می دهد.

مراحل انجام آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید

• در مورد هر نوع دارویی که مصرف می کنید با پزشک خود صحبت کنید و در صورت باردار بودن به پزشک خود بگویید. مصرف برخی از داروهای خاص در هنگام حاملگی ممکن است بر نتایج آزمایش شما تاثیر بگذارد.
• آزمایش خون که به عنوان آزمایش وریدی نیز شناخته می شود، یک روش قابل انجام در آزمایشگاه یا مطب پزشک است. وقتی برای آزمایش می روید، از شما خواسته می شود روی یک صندلی راحت بنشینید یا روی تخت دراز بکشید. اگر لباس آستین بلند دارید، باید آن را بالا بزنید.
• پرستار یا تکنسین باند لاستیکی را در قسمت بالایی بازوی شما می بندد تا رگ ها با خون متورم شوند. وقتی پرستار رگ مناسبی پیدا کرد، سوزن را زیر پوست و به رگ وارد می کند. ممکن است هنگام وارد شدن سوزن به پوست، یک لحظه تیزی آن را احساس کنید. پرستار مقدار کافی از خون را در لوله های آزمایش جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستد.
• هنگامی که تکنسین مقدار خون مورد آزمایش را جمع آوری کرد، سوزن را خارج کرده و آن نقطه را کمی فشار می دهد تا خون ریزی متوقف شود. سپس مقدار کوچکی باند روی زخم قرار می دهد.
• شما می توانید فورا به فعالیت های روزمره عادی خود بازگردید.

عوارض جانبی و مراقبت های بعد از تست تیروئید

• گرفتن آزمایش خون یک روش بسیار متداول برای تشخیص بیماری تیروئید است. در طی روزهایی بعد ممکن است متوجه کمی درد و کبودی در آن ناحیه شوید. قرار دادن مقداری یخ روی نقطه ای که از آن قسمت آزمایش خون گرفته شده است می تواند به کاهش ناراحتی شما کمک کند.
• اگر دچار درد زیادی شدید، یا چنان چه ناحیه تحت آزمایش قرمز و متورم شده است، سریعا با پزشک مشورت کنید. این ها می تواند نشانه عفونت باشد.

حتما بخوانید: درمان خانگی پرکاری تیروئید

تفسیر آزمایش تیروئید

 آزمایش های T4 و tsh (tsh در آزمایش خون چیست)

• تست T4 و تست tsh دو آزمایش متداول عملکرد تیروئید است. این دو با هم تجویز می شوند.
• آزمایش T4 به عنوان آزمایش تیروکسین شناخته می شود. سطح بالای T4 نشان دهنده پرکاری تیروئید است. علائم آن نیز شامل اضطراب، کاهش وزن ناخواسته، لرزش و اسهال است. بیش تر T4 در بدن شما به پروتئین متصل است. مقدار کمی از T4 به پروتئین متصل نیست که T4 آزاد نامیده می شود. T4 آزاد فرمی است که برای استفاده بدن شما به آسانی در دسترس است. گاهی اوقات سطح T4 آزاد در کنار آزمایش T4 بررسی می شود.
• آزمایش tsh نیز میزان هورمون تحریک کننده تیروئید را در خون شما اندازه گیری می کند. tsh یک محدود طبیعی بین 0.4 تا 4 میلی لیتر(واحد بین المللی از هورمون در هر لیتر خون (mIU/L)) دارد.  

آزمایش کم کاری تیروئید

• اگر علائم کم کاری تیروئید در شما دیده می شود و tsh بالاتر از mIU/L 2.0 دارید، در معرض خطر پیشرفت کم کاری تیروئید هستید. علائم آن شامل افزایش وزن، خستگی، افسردگی و شکنندگی مو و ناخن ها است. پزشک احتمالا از شما می خواهد حداقل سالی یک بار آزمایش تیروئید بدهید. ممکن است پزشک شما تصمیم بگیرد که درمان را با داروهایی مانند لووتیروکسین شروع کند تا علائم بیماری را کاهش دهد.  
• هر دو تست T4 و TSH به طور معمول روی نوزادان تازه متولد شده انجام می شود تا کم کاری غده تیروئید را شناسایی کند. در صورت عدم درمان، این وضعیت که به نام کم کاری مادرزادی تیروئید شناخته می شود و می تواند به ناتوانی های رشدی منجر شود.

ازمایش t3 وt4

• آزمایش T3 سطح هورمون تریودوتیرونین را بررسی می کند. معمولا آزمایش T4 و  tsh برای بررسی پرکاری تیروئید تجویز می شود. همچنین تست T3 ممکن است در صورتی توصیه شود که شما علائم پرکاری غده تیروئید را نشان دهید و T4 و tsh شما بالا نباشد.
• میزان نرمال T3 در محدوده 100 تا 200 نانوگرم هورمون در هر دسی لیتر خون (ng/dl) است. سطح غیر طبیعی بالای T3 بیماری گریوز نامیده می شود. این یک اختلال بیماری خود ایمنی است که با پرکاری تیروئید همراه است.

آزمایش جذب رزین T3

• جذب رزین T3، به عنوان T3RU نیز شناخته می شود، و آزمایش خونی است که ظرفیت اتصال هورمونی به نام گلوبولین اتصال دهنده تیروکسین (TBG) را اندازه گیری می کند. اگر سطح T3 شما بالا رفته باشد، ظرفیت اتصال TGB باید پایین باشد.
• سطح غیر طبیعی TGB غالبا نشان دهنده مشکلی در کلیه ها یا عدم دریافت پروتئین کافی در بدن است. مقادیر غیر طبیعی TGB، نشان دهنده سطح بالای استروژن در بدن است. مقادیر زیاد استروژن ممکن است در اثر بارداری، خوردن غذاهای غنی از استروژن، چاقی یا درمان جایگزینی هورمون ایجاد شود.

اقدامات بعدی  

اگر آزمایشات خون شما نشان می دهد که غده تیروئید بیش فعال یا کم کار شده است، پزشک ممکن است آزمایش جذب تیروئید یا آزمایش سونوگرافی را برای شما تجویز کند. این آزمایشات برای بررسی مشکلات ساختاری غده تیروئید، فعالیت غده تیروئید و هر توموری که ممکن است ایجاد مشکل کند، انجام می گیرد. بر اساس این یافته ها، پزشک ممکن است بخواهد از تیروئید بافت برداری کند تا احتمال سرطان را بررسی کند. اگر نتیجه اسکن طبیعی باشد، احتمالا متخصص برای تنظیم فعالیت تیروئید شما دارو تجویز کند. پزشک با آزمایش های بعدی روی عملکرد تیروئید، اطمینان می یابد که داروها در حال تاثیر هستند. 

منبع: healthline

مقالات مرتبط:

بهترین درمان خانگی و داروهای گیاهی برای کم کاری تیروئید