نورتریپتیلین چیست و چه کاربردهایی دارد؟
دارو نورتریپتیلین برای درمان مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی استفاده می شود. این ممکن است به بهبود خلق و خو و احساس بهزیستی، برطرف کردن اضطراب و تنش و افزایش سطح انرژی شما کمک کند. این دارو متعلق به یک دسته از داروها به نام ضد افسردگی های سه حلقه ای است. این ماده با تأثیر تعادل برخی مواد شیمیایی طبیعی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز عمل می کند.
نحوه استفاده از نورتریپتیلین اچ سی ال
قبل از شروع استفاده از نورتریپتیلین و هر بار که مجددا مصرف آن را آغاز می کنید، راهنمای دارویی که توسط داروساز تهیه شده، مطالعه کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید. این دارو را به شکل خوراکی یک تا چهار بار در روز یا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید. اگر فرم مایع آن را مصرف می کنید، دوز آن را به طور دقیق با دستگاه یا قاشق مخصوص اندازه گیری دارو، مشخص کنید. از قاشق های خانگی برای این منظور استفاده نکنید، زیرا ممکن است دوز صحیح دارو را دریافت نکنید.
مقدار مصرف این دارو بستگی به شرایط پزشکی شما، پاسخ به درمان و سایر داروهای مصرفی شما دارد. برای کاهش خطر عوارض جانبی (مانند خشکی دهان و سرگیجه)، پزشک ممکن است شما را راهنمایی کند تا با دوز کم این دارو شروع کرده و سپس به تدریج دوز مصرفی دارو را افزایش دهید. با دقت از دستورات پزشک خود تبعیت نمایید. دارو را به طور مرتب مصرف کرده تا بیشترین فواید آن را دریافت کنید. برای کمک به یادآوری، هر روز این دارو را در یک زمان خاص مصرف کنید.
دوز مصرفی دارو را بیشتر نکرده و یا سریع تر از زمان تجویز شده مصرف نکنید. بیماری شما با مصرف سریع تر این دارو بهبود نمی یابد، و خطر عوارض جانبی دارو با این کار افزایش می یابد.
حتی اگر احساس بهبودی می کنید، مهم است که مصرف این دارو را طبق تجویز پزشک ادامه دهید. مصرف این دارو را بدون مشورت با پزشک خود متوقف نکنید. هنگامی که مصرف این دارو را به طور ناگهانی متوقف می کنید، برخی از شرایط ممکن است وخیم تر شود. همچنین ممکن است علائمی مانند: نوسانات خلقی، سردرد، خستگی و تغییر در خواب را تجربه کنید. برای کاهش عوارض جانبی، ممکن است نیاز به کاهش تدریجی دوز دارو باشد. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید. فورا هر گونه علائم جدید یا وخیم تر شدن را به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو ممکن است فورا اثر نکند. ممکن است ظرف مدت یک هفته اثرات مثبت آن را مشاهده کنید. با این وجود، معمولا چهار هفته طول می کشد تا اثرات مثبت کامل آن را احساس کنید. اگر شرایط شما تداوم داشت و یا وخیم تر شد، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید (مانند اینکه احساس غم و اندوه شما شدیدتر شده یا افکار خودکشی در سر دارید).
عوارض جانبی نورتریپتیلین
- ممکن است خواب آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، تاری دید، یبوست، افزایش وزن یا دشواری در دفع ادرار ایجاد شود. در صورت تداوم یا وخیم تر شدن هر یک از این تأثیرات، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برای کاهش اثر سرگیجه یا گیجی، از حالت نشسته یا خوابیده به آرامی بلند شوید.
- برای تسکین خشکی دهان آب نبات های سفت (شیشه ای) و یا چیپس های یخی مکیده، آدامس (بدون قند) بجویید، آب بنوشید یا از جایگزین بزاق (بزاق مصنوعی) استفاده کنید.
- برای جلوگیری از یبوست، فیبر غذایی مصرف کنید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف ملین داشته باشید. از داروساز خود بپرسید که کدام نوع ملین برای شما مناسب است.
- به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را تجویز کرده است؛ زیرا او تشخیص داده است که فواید آن بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی نادر اما جدی زیر، به پزشک خود اطلاع دهید: سوزش معده مداوم، لرزش، حرکت ماسک مانند اعضا صورت، اسپاسم عضلانی، درد شدید معده یا شکم، کاهش توانایی یا میل جنسی، بزرگ شدن یا درد سینه.
- این دارو ممکن است باعث افزایش سروتونین شود و بندرت باعث ایجاد بیماری بسیار جدی به نام سندرم سروتونین یا سم سروتونین می شود. در صورت مصرف داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شوند، این خطر بیشتر می شود، بنابراین در مورد تمام داروهای مصرفی خود به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. در صورت بروز برخی از علائم زیر، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید: ضربان قلب سریع، توهم، عدم هماهنگی بین اعضاء بدن، سرگیجه شدید، تهوع شدید یا استفراغ یا اسهال، گرفتگی ناگهانی عضلات، تب غیر قابل توضیح، اضطراب یا بی قراری غیر عادی.
- اگر هر یک از عوارض جانبی بسیار جدی از جمله موارد زیر را داشتید، سریعا درخواست کمک پزشکی کنید: سرگیجه شدید، ضربان قلب شدید یا نامنظم، غش کردن، تشنج، درد یا تورم یا قرمزی چشم، عریض شدن مردمک چشم ها، تغییر دید (مانند دیدن رنگین کمان در اطراف نور لامپ ها در طول شب).
- یک واکنش آلرژی زا بسیار جدی به این دارو نادر است، اما در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژی زا جدی، از جمله موارد زیر، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: جوش، خارش یا تورم (به خصوص در صورت یا زبان یا گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این یک فهرست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف نورتریپتیلین
قبل از مصرف نورتریپتیلین، اگر به این دارو یا به سایر داروهای افسردگی سه حلقه ای آلرژی دارید (مانند آمی تریپتیلین) و یا اگر به مواد دیگری آلرژی دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
قبل از مصرف این دارو، در مورد سابقه پزشکی خود به خصوص اگر هر یک از بیماری های زیر را دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید: مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، اخیرا حمله قلبی داشتن، مشکل در دفع ادرار (مثلا در اثر بزرگ شدن پروستات)، پرکاری تیروئید (تیروئید بیش از حد فعال)، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (از نوع زاویه بسته)، سابقه شخصی یا خانوادگی از شرایط روحی و روانی (مانند اختلال دو قطبی، روان پریشی)، سابقه خانوادگی خودکشی، تشنج، شرایطی که ممکن است خطر بروز تشنج را افزایش دهد (مانند انواع دیگر بیماری مغزی، ترک الکل).
نورتریپتیلین ممکن است باعث ایجاد یک بیماری شود که بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر می گذارد. طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم و جدی (به ندرت کشنده) و علائم دیگر (مانند: سرگیجه شدید، غش کردن) شود که فوراً به مراقبت پزشکی نیاز دارند.
اگر شرایط پزشکی خاصی دارید و یا داروهای دیگری مصرف می کنید که ممکن است باعث طولانی شدن QT شود، خطر طولانی شدن QT ممکن است بیشتر شود. قبل از استفاده از نورتریپتیلین، در مورد تمام داروهای مصرفی خود یا اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید: مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، سندرم بروگادا، طولانی شدن QT در نوار قلبی)، سابقه خانوادگی برخی مشکلات قلبی (طولانی شدن QT در نوار قلب، ایست ناگهانی قلبی).
مقادیر کم پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک ها یا «قرص های آب») یا اگر شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ دارید، این خطر ممکن است افزایش یابد. در مورد استفاده ایمن از نورتریپتیلین با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه و خواب آلودگی یا تاری دید شود. الکل یا ماری جوانا (با نام انگلیسی Cannabis)، می تواند باعث افزایش میزان سرگیجه یا خواب آلودگی شود. در حین مصرف این دارو رانندگی نکرده و از ماشین آلات استفاده نکنید و یا هر کاری که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد، انجام ندهید تا زمانی که به صورت ایمن قادر به انجام آن باشید. از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب نمایید. در صورت استفاده از ماری جوانا (Cannabis) به پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از جراحی، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله: داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است شما را نسبت به نور خورشید حساس تر کند. زمان قرارگیری خود در مجاورت آفتاب را محدود کنید. از اتاقک های برنزه کردن یا نور مخصوص برنزه کردن پوست استفاده نکنید. هنگام بیرون از منزل از ضد آفتاب استفاده کرده و لباس محافظ بپوشید. در صورت آفتاب سوختگی یا تاول پوستی یا قرمزی، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
- فرم مایع این دارو ممکن است حاوی الکل باشد. در صورت داشتن دیابت، اعتیاد به الکل، بیماری کبدی یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن مصرف الکل یا اجتناب از مصرف الکل در رژیم غذایی دارد، احتیاط لازم است. از پزشک یا داروساز خود در مورد استفاده ایمن از این محصول سؤال کنید.
- اگر مبتلا به دیابت هستید، این دارو ممکن است کنترل قند خون را دشوارتر کند. مرتباً قند خون خود را کنترل کنید و نتایج را به پزشک اطلاع دهید. پزشک ممکن است نیاز به تنظیم داروهای دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما داشته باشد.
- سالمندان ممکن است نسبت به عوارض این دارو خصوصاً خشکی دهان، سرگیجه، گیجی، مشکل در ادرار کردن و طولانی شدن QT حساس تر باشند.
- در دوران بارداری، این دارو فقط در مواردی که به وضوح به آن نیاز باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که مشکلات روحی و روانی درمان نشده (مانند: افسردگی، اضطراب، اختلال هواس) می تواند یک بیماری جدی باشد، مصرف این دارو را متوقف نکنید مگر اینکه پزشک این گونه تجویز کند. اگر قصد بارداری دارید، باردار شده اید و یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید، فوراً با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.
- این دارو به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوب بر روی کودک شیرخوار داشته باشد. قبل از شیردهی، با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی نورتریپتیلین
تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله: داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: آربوتامین، «رقیق کننده خون» (مانند وارفارین)، دی سولفیرام، مکمل های تیروئید، داروهای آنتی کولینرژیک (مانند: بنزتروپین، آلکالوئیدهای بلادونا)، داروهای خاص برای فشار خون بالا (داروهایی که در مغز اثر می کند مانند کلونیدین، گوانابنز).
- مصرف مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO) با این دارو ممکن است باعث تداخل جدی (احتمالا کشنده) شود. از مصرف مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (ایزوکاروباکسیدید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) در طول مصرف این دارو خودداری نمایید. اکثر مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز همچنین نباید دو هفته قبل و دو هفته بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خود در مورد زمان شروع یا توقف مصرف این دارو بپرسید.
- در صورت مصرف داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شوند، خطر ابتلا به سندرم سروتونین یا سم سرتونین افزایش می یابد. از جمله این موارد می توان به داروهای خیابانی «اکستازی» یا MDMA، گل راعی، برخی از داروهای ضد افسردگی خاص (از جمله مهارکننده‌های بازجذب سروتونین مانند: دولوکستین، ونلافاکسین) و موارد دیگر اشاره کرد. احتمال ابتلا به سندرم سرتونین یا سم سرتونین زمانی که مصرف این داروها را آغاز می کنید یا دوز داروها را افزایش می دهید، بیشتر می شود.
- سایر داروها می توانند بر دفع نورتریپتین از بدن شما تأثیر بگذارند و از این طریق بر نحوه عملکرد نورتریپتیلین تأثیر بگذارند. از جمله این داروها: سایمتیدین، تربینافین، داروهایی برای درمان ضربان قلب نامنظم (مانند: کینیدین، پروپافنون، فلکاینید) است. این فهرست کاملی از داروها نیست.
- بسیاری از داروها علاوه بر نورتریپتین ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT در نوار قلب) تأثیر بگذارد، از جمله این داروها می توان به آمیودارون، سیزاپراید، دوفتیلید، پیموزاید، پروکائین آمید، کینیدین، سوتالول، آنتی بیوتیک ماکرولید (مانند اریترومایسین) و موارد دیگر اشاره کرد. بنابراین، قبل از استفاده از نورتریپتیلین، در مورد تمام داروهای مورد استفاده فعلی خود به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
- در صورت مصرف محصولات دیگری که باعث خواب آلودگی می شوند از جمله الکل، ماری جوانا (cannabis)، آنتی هیستامین ها (مانند: ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند: آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، آرامش بخش عضلانی، و داروهای مسکن مخدر (مانند کدئین)، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- برچسب ها بر روی تمام داروهای خود را (از جمله آلرژی یا داروهای سرفه و سرماخوردگی) بررسی کنید؛ زیرا این محصولات ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند. از داروساز خود نحوه استفاده مطمئن از این داروها را بپرسید.
- نورتریپتیلین بسیار شبیه به آمی تریپتیلین است. از مصرف داروهای حاوی آمی تریپتیلین در هنگام استفاده از نورتریپتیلین اجتناب کنید.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو ممکن است شامل: خواب آلودگی شدید، توهم، ضربان قلب سریع یا نامنظم، ضعف، تنفس آهسته یا کم، تشنج باشد.
تذکر
- این دارو را با دیگران سهیم نشوید.
- آزمایش های یا تست های پزشکی (مانند: نوار قلب، آزمایش کبد، سطح نورتریپتیلین در خون) ممکن است هر از گاهی انجام شود تا پیشرفت شما یا نظارت بر عوارض جانبی بررسی شود. به طور منظم به پزشک و روانپزشک خود بر اساس نوبتتان مراجعه نمایید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت نمایید.
دوزهای فراموش شده دارو
اگر مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
نگهداری از دارو
- دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری نمایید.
- آن را در حمام نگهداری نکنید.
- تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- آنها را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd