تمامی مردان دارای غده پروستات می باشند که غده ای ماهیچه ای به اندازه زردآلو می باشد که بعضی ترکیبات مورد نیاز برای مایع منی را تولید می کند. این غده در داخل بدن کمی جلوتر از محل معقد و زیر مثانه قرار دارد. این غده با وزن حدود یک اونس (30 گرم) در اطراف مجرای ادراری که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی می رساند، قرار دارد. وجود این غده برای عملکرد صحیح سیستم تناسلی مردان ضروری می باشد. در این مقاله، توضیح می دهیم غده پروستات چه کاری انجام می دهد، ساختار اصلی آن چگونه است و چه مشکلات پزشکی می توانند بر آن تاثیر گذارند.
پروستات چه کاری انجام می دهد؟
پروستات فقط در مردان وجود دارد. این غده مایعی را ترشح می کند که اسپرم ها را زنده نگه داشته و از آنها و کد ژنتیکی که همراه آنهاست، مراقبت می نماید. پروستات در هنگام انزال منقبض شده و مایع خود را به درون مجرای ادراری می ریزد. در هنگام انزال، میلیون ها اسپرم از دو لوله به نام های وازودفرن عبور می کنند. این لوله ها اسپرم ها را از بیضه ها به وزیکول های مایع منی می رسانند. این وزیکول ها به پروستات متصل بوده و مایع اضافی را به مایع منی قبل از فرستادن آن به داخل مجرای ادرار می افزایند. محلی که وازودفرن ها به وزیکولهای مایع منی می رسند به عنوان مجرای انزالی شناخته می شود. پروستات در هنگام انزال منقبض شده و دهانه بین مثانه و مجرای ادرار را می بندد و با فشار مایع منی را به جلو می راند. به همین دلیل است که امکان انزال و ادرار کردن به صورت همزمان وجود ندارد.
مایع پروستاتی
مایع شیری رنگی که توسط پروستات تولید می شود، مایع پروستاتی نامیده شده و حدود 30 درصد از کل مایع انزالی را تشکیل می دهد (مابقی این مایع شامل اسپرم ها و مایع مربوط به وازیکول های مایع منی می باشد). مایع پروستاتی از اسپرم ها محافظت کرده و به آنها اجازه می دهد تا بیشتر زنده مانده و تحرک بیشتری داشته باشند. این مایع دارای یک سری ترکیبات مانند آنزیم ها، روی و اسید سیتریک می باشد.
یکی از آنزیم هایی که در مایع پروستاتی وجود دارد، آنتی ژن خاص پروستات (PSA) می باشد که مایع منی سفت شده را روان تر کرده و به اسپرم ها اجازه حرکت بیشتری می دهد تا شانس باروری تخمک افزایش یابد. هر چند مایع پروستاتی کمی اسیدی می باشد اما سایر مواد موجود در منی، آن را به مایعی قلیایی تبدیل می کنند. دلیل این امر خنثی نمودن محیط اسیدی واژن و محافظت از اسپرم ها در این محیط می باشد. برای عملکرد صحیح، پروستات نیازمند آندروژن ها (هورمون های مردانه) مانند تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) می باشد.
ساختار پروستات چگونه است؟
پروستات توسط یک بافت اتصالی حاوی الیاف ماهیچه ای فراوان در بر گرفته شده است. این کپسول باعث می شود پروستات در هنگام لمس شدن حالت الاستیک داشته باشد. دانشمندان معمولاً پروستات را به چهار ناحیه تقسیم می کنند که مجرای ادراری را مانند لایه های یک پیاز می پوشانند. این لایه ها با این اسامی از بیرونی ترین تا داخلی ترین شناخته می شوند:
- ناحیه فیبری ماهیچه ای قدامی (استروما): ساخته شده از بافت های ماهیچه ای و فیبری. بخشی از کپسول.
- ناحیه جانبی: که بیشتر به سمت پشت غده کشیده شده و بیشتر بافت غده ای در این ناحیه قرار دارد.
- ناحیه مرکزی: که لوله های انزالی را احاطه کرده و حدود یک چهارم وزن غده پروستات را تشکیل می دهد.
- ناحیه انتقال: این کوچکترین بخش پروستات بوده و مجرای ادراری را احاطه می نماید. این تنها بخش غده پروستات است که تا پایان عمر فرد به رشد ادامه می دهد.
اختلالاتی که پروستات را تحت تاثیر قرار می دهند
پروستات به دلایل مختلفی ممکن است دچار مشکلات طبی شود که عبارتند از:
- سرطان پروستات: این مرسوم ترین نوع سرطان در مردان محسوب شده و از هر 7 مرد یک نفر را در طول زندگی درگیر می نماید. از هر 39 مرد یک نفر بر اثر سرطان پروستات جان خود را از دست می دهد.
- بزرگ شدن پروستات: که با نام هایپوتروفی پروستاتی خوش خیم (BPH) شناخته شده و تقریباً تمامی مردان حدود 50 سال و سالخورده تر را درگیر می نماید. این امر باعث دشواری در دفع ادرار و در مواردی نادر، مانع کامل دفع ادرار شود. در اکثر مواقع، بزرگ شدن پروستات در ناحیه انتقالی روی می دهد.
- پروستاتیت: التهاب پروستات که گاهی اوقات به دلیل بروز عفونت روی می دهد.
روش تشخیص و آزمایش های پزشکی غده پروستات
پروستات و عملکرد آن را می توان به روش های مختلفی بررسی نمود:
- معاینه دیجیتال معقدی: پزشک انگشت خود را از راه معقد وارد روده بیمار نموده و پروستات وی را معاینه می نماید. با این کار می توان وجود هر گونه توده، غده یا تومور سرطانی را تشخیص داد.
- آنتی ژن ویژه پروستات (PSA): آزمایشات خون می توانند سطوح این پروتئین را بررسی نمایند. سطوح بالای این پروتئین در خون نشان دهنده بالا بودن ریسک بروز سرطان پروستات می باشند.
- نمونه برداری از پروستات: یک سوزن از طریق معقد وارد پروستات شده و نمونه ای از بافت آن را برای آزمایش بیشتر در آزمایشگاه برمی دارد.
- تصویربرداری مافوق صوت از پروستات: این عمل تصویربرداری مافوق صوت ترانس رکتال نیز نامیده می شود. در این روش یک کاوشگر از طریق معقد وارد بدن شده و از نزدیک به بررسی یا نمونه برداری از پروستات می پردازد.
نتیجه گیری
پروستات یک غده ماهیچه ای کوچک در بدن بوده که مایع مهمی که اسپرم ها را جابجا کرده و زنده نگه می دارد، تولید می نماید. هر چند وجود این غده برای ادامه حیات ضروری به نظر نمی رسد اما سلامت آن برای تولید مثل بسیار مهم می باشد.
منبع: medicalnewstoday