اگر سعی دارید باردار بشوید، دانستن زمان تخمک گذاری و زمانی که بیشترین احتمال باروری وجود دارد به شما کمک می کند. از سوی دیگر بعضی از افراد ممکن است بخواهند پنجره باروری (بهترین زمان برای باردار شدن) را پیدا کنند تا از حاملگی اجتناب کنند. زنان در طول یک یا دو روز از تخمک گذاری بیشترین میزان باروری را دارند، یعنی زمانی که تخمدان ها تخمک آزاد می کنند. اما، احتمال حاملگی با آمیزش در روزهای پیش از تخمک گذاری نیز وجود دارد، زیرا اسپرم ها می توانند در داخل بدن زن تا چند روز زنده بمانند. در این مقاله، از وب سایت سلام دنیا، ما شرح می دهیم که چطور برای بارداری یا پیشگیری از آن، پنجره باروری را محاسبه کنید.
چرخه قاعدگی
چرخه قاعدگی به طور متوسط بین 28 تا 32 روز است. در برخی افراد این چرخه کوتاهتر است، در حالیکه برخی دیگر چرخه بسیار طولانی تری دارند. اولین روز از یک دوره فرد، به عنوان اولین روز چرخه قاعدگی در نظر گرفته می شود. این دوره عموماً بین 3 تا 7 روز طول می شود. تغییرات در چرخه قاعدگی معمولاً در فاز فولیکولی روی می دهد که قبل از تخمک گذاری اتفاق می افتد. فاز لوتئال، که از زمان تخمک گذاری تا دوره بعدی رخ می دهد، به طور معمول 14 روز طول می کشد.
حتما بخوانید: علت پریود نامنظم در دوران شیردهی
تخمک گذاری و حاملگی
تخمک گذاری روند آزاد شدن یک تخمک از یک تخمدان است. بعد از رها شدن، تخمک در لوله فالوپ حرکت می کند، جایی که برای مدت 24 ساعت یا بیشتر در آن می ماند. بارداری در صورتی انجام می شود که اسپرم در لوله فالوپی حرکت کند و تخمک را در طول این زمان بارور کند. اگر اسپرم، تخمک را بارور نکند تخمک به سمت رحم حرکت می کند و از بین می رود، و در طول چرخه قاعدگی بعدی از بدن خارج می شود.
محاسبه زمان تخمک گذاری
طبق بیان کالج تخصصی زنان و زایمان آمریکا، در افرادی که چرخه ماهیانه آنها 28 روزه است، تخمک گذاری حدود 14 روز قبل از شروع دوره بعدی رخ می دهد. اکثر افراد بین روزهای 11 تا 21 از چرخه خود، تخمک گذاری می کنند. اولین روز آخرین قاعدگی هر شخص(LMP) روز اول این چرخه است. تخمک گذاری همیشه در یک روز مشخص از ماه اتفاق نمی افتد و می تواند یک یا چند روز نسبت به تاریخ مورد انتظار متفاوت باشد. پزشکان بخشی از چرخه تخمک گذاری را به نام پنجره باروری نامیده اند؛ زیرا در این زمان شانس بارداری زنان در بالاترین حالت ممکن است. برای مثال، اگر شخصی در روز 14 تخمک گذاری کند، می تواند در آن روز یا در طول 24 ساعت آینده باردار بشود.
با این حال، پنجره باروری او چند روز قبل از تخمک گذاری شروع شده است زیرا اسپرم می تواند درون بدن زن تا 5 روز زنده بماند. بنابراین، حتی اگر زنی در روزهای 14 و 15 نزدیکی نداشته باشد، اما در روزهای 9 تا 13 رابطه جنسی بدون پیشگیری انجام داده باشد احتمال حاملگی وجود دارد. مطالعه منتشر شده در مجله Human Reproduction، اطلاعات مربوط به 5830 زن باردار را تحت بررسی قرار داده است. محققان دریافتند که احتمال بارداری 7 روز پس از LMP به شدت بالا می رود. این احتمال در روز 15 در بالاترین حد است و تا روز 25 به صفر می رسد. در مورد زنان مورد مطالعه، احتمال قرار گرفتن در پنجره باروری به این شرح بود:
- 2 درصد افراد در روز 4 از چرخه خود
- 58 درصد افراد در روز 12 از چرخه خود
- 5 درصد افراد در روز 21 از چرخه خود
همچنین این تحقیق نشان می دهد که زنان مسن تر و زنان دارای چرخه های منظم، در اوایل چرخه های خود باردار می شوند. لازم به ذکر است که این یافته ها تنها به عنوان راهنما عمل می کند. هر فرد دارای چرخه متفاوت است.این راهنما می تواند برای فرد موثر باشد تا نموداری از چرخه ماهیانه خود را داشته باشد و با توجه به نشانه های تخمک گذاری در هر ماه، روز دقیق تخمک گذاری را مشخص کند.
حتما بخوانید: تخمک گذاری چیست؟
نشانه های تخمک گذاری
- گرفتی خفیف زیر شکم
- ترشحات شفاف شبیه به سفید تخم مرغ از واژن
- افزایش دمای بدن
- میل جنسی بالاتر
بعضی از این علائم، مانند بالا رفتن دمای پایه ای بدن، تا بعد از تخمک گذاری ادامه می یابد. به همین دلیل، فرد نباید بالا رفتن دما را برای پیش بینی پنجره باروری در نظر بگیرد. فرد می تواند تا با دنبال کردن نشانه ها در طول چندین ماه درباره حالت طبیعی بدن خود آگاهی پیدا کند. اما باید به خاطر داشت که متغیرهای متعددی وجود دارد، و زمان تخمک گذاری می تواند ماه به ماه تغییر کند. گزینه دیگر استفاده از کیت پیش بینی تخمک گذاری یا مانیتور باروری است. این ابزار با اندازه گیری سطح هورمون هایی خاص در ادرار، روز تخمک گذاری در هر ماه را تعیین می کند. برخی از این وسایل همچنین روزهای اوج باروری را نیز مشخص می کنند. بکار بردن ترکیبی از این روش ها ممکن است نتیجه ای با بهترین دقت را به فرد ارائه دهد.
جدول زیر خلاصه ای از یک چرخه قاعدگی معمولی و چگونگی باروری احتمالی یک فرد در هر مرحله نشان داده شده است:
| روز چرخه | مرحله | باروری |
| 1-7 | قاعدگی | کمترین احتمال حاملگی |
| 8-9 | بعد از قاعدگی | حاملگی ممکن است |
| 10-14 | روزهای نزدیک به تخمک گذاری | بیشترین باروری |
| 15-16 | بعد از تخمک گذاری | حاملگی ممکن است |
| 17-28 | ضخیم شدن دیواره رحم | باروری در کمترین میزان- حاملگی غیرممکن است |
حداکثر باروری و شانس حاملگی
برای به حداکثر رساندن شانس آبستن شدن، فرد باید در طول 2 تا 3 روز منتهی به تخمک گذاری آمیزش انجام دهد. آمیزش در طول این روزها 20 تا 30 درصد شانس حاملگی را بدنبال دارد.
حتما بخوانید: افزایش شانس بارداری سریع و فوری
نکات دیگر برای بهبود شانس حاملگی
1. داشتن رابطه جنسی به طور منظم
در بین زوج هایی که 2 یا 3 روز در طول ماه نزدیکی داشته باشند، میزان بارداری در بالاترین مقدار است.
2. اجتناب از سیگار کشیدن
استفاده از دخانیات، باعث کاهش باروری می شود و بر روی سلامت جنین در حال رشد تاثیر می گذارد.
3. محدود کردن مصرف الکل
مصرف الکل باعث کاهش باروری در هر دو زن و مرد می شود، همچنین به جنین آسیب می زند.
4. حفظ وزن طبیعی
احتمال تخمک گذاری نامنظم در افرادی که اضافه وزن یا کم وزنی دارند بیشتر است. یک پزشک می تواند سلامت کلی زوج را ارزیابی کرده و ممکن است قادر به تعیین روش هایی برای بالا رفتن احتمال حاملگی باشد.
جلوگیری از حاملگی
ممکن است برخی از زنان بخواهند دوره باروری خود را پیگیری کنند تا از بارداری پیشگیری کنند. این به عنوان روش آگاهی از بارداری شناخته شده است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) روش های آگاهی محور برای جلوگیری از بارداری را مطرح کرده است که دارای 24 درصد نرخ شکست در استفاده معمول بوده است. شانس بارداری در طول دوره ماهیانه فرد و روزهای قبل و بعد آن در پایین ترین مقدار است. با این حال، اگر تخمک گذاری در چرخه زود یا دیر انجام شده باشد، احتمال حاملگی وجود دارد زیرا اسپرم می تواند تا چندین روز در بدن زن زنده بماند. افرادی که تمایل به استفاده از روش آگاهی از بارداری دارند باید ابتدا با پزشک خود صحبت کنند.
باروری و سن
تخمک گذاری و پنجره باروری می تواند از یک چرخه به چرخه دیگر تغییر کند، اما ممکن است در سن های مختلف نیز متفاوت باشد. به طور معمول باروری در زنان از سن 35 سالگی شروع به کاهش می کند. تعداد و کیفیت تخمک ها با بالا رفتن سن کاهش می یابد. تخمک گذاری نیز ممکن است نامنظم بشود. برخی از شرایط پزشکی، مانند بیماری اندومتروزیس یا سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز می تواند حاملگی را مشکل تر کند.
قرص پیشگیری چطور روی باروری تاثیر می گذارد؟
قرص های پیشگیری، از بارداری های ناخواسته جلوگیری می کند. این قرص ها با افزایش هورمون های مصنوعی که تخمک گذاری را متوقف می کند و پوشش دیواره رحم را ضخیم می کند مانع از حاملگی می شود. بنابراین، حتی اگر تخمدان ها یک تخمک آزاد کنند، تخمک بارور شده نمی تواند در دیواره رحم لانه گزینی کند. این قرص ها همچنین مخاط گردن رحم را ضخیم می کند تا رسیدن اسپرم به تخمک را سخت تر کند. بر طبق گزارش CDC، استفاده درست از این قرص تا 99 درصد موثر است اما استفاده معمولی تنها تا 91 درصد، در پیشگیری از بارداری مفید است. این بدان معناست که با استفاده معمولی، در حدود 9 نفر از هر 100 زن که در یک سال قرص مصرف کرده اند باردار می شوند.
حتما بخوانید: قرص های ضد بارداری
چه زمانی باید پیش پزشک رفت
زنانی که پنجره باروری را با هدف باردار شدن دنبال می کنند، باید برای برنامه ریزی های پیش از حاملگی به پزشک خود مراجعه کنند. همچنین با شناسایی موانع بارداری، پزشک می تواند توصیه به استفاده از اسید فولیک یا مکمل های دیگر کند که داشتن یک دوره حاملگی سلامت را تقویت می کند. بیشتر زوج هایی که روابط جنسی مکرر و بدون محافظت دارند در طول 12 ماه باردار خواهند شد.
زنان زیر 35 سال در صورتیکه پس از یکسال تلاش برای بارداری موفق نشوند، باید به پزشک خود مراجعه کنند. زنانی که بالای 35 سال دارند پس از شش ماه تلاش برای بارداری، باید به دنبال راهکارهای پزشکی باشند. افرادی که دارای چرخه های نامنظم هستند یا بنظر نمی رسد تخمک گذاری در بدن آنها صورت بگیرد نیز باید با پزشک مشورت کنند. ممکن است یک علت پزشکی برای عدم تخمک گذاری و بارداری وجود داشته باشد.