خجالت به هر میزان، علامتی برای بیماری روحی محسوب می شود که فرد به دلیل بیم از ناتوانی و سستی روانی همواره در حالت ترس و عذاب دائمی به سر می برد. این یک ترس مبهم است که نمی توان از آن رهایی یافت و با دلواپسی و نگرانی همراه است.
کم رویی و شرم دو عارضه ی مهم هستند که شخص خجالتی را آزار می دهند. گاهی شرم با سرخ شدن صورت ظاهر می شود و با سردرگمی همراه است. اشخاص خجالتی اغلب درباره ی خود قضاوت می کنند، اهمیت زیادی برای نظر دیگران قائل می شوند و خود را از دید دیگران بی ارزش می دانند.
آیا همه آدم های خجالتی ساکت و آرام هستند؟
دسته ی دیگری از افراد که با نقاب خجالت در جامعه حضور می یابند، کسانی هستند که لاف می زنند و غوغا به پا می کنند تا به این ترتیب کم رویی خود را پنهان کنند. خجالت می تواند زندگی فرد را متزلزل ساخته و از رشد اجتماعی اش جلوگیری کند. همچنین می تواند مانع از تجلی افکار عالی باشد و تلاش فرد را که می تواند به بالاترین مراتب اجتماعی صعود کند بی اثر سازد.
خجالت چگونه مانع پیشرفت فرد می شود؟
خجالت از پیشرفت افراد باهوش که شایستگی مدیریت و رهبری دارند، جلوگیری می کند. کم رویی باعث می شود عقاید مطرح نشود و بسیاری از افراد را غمگین کند. این گونه افراد گرچه در تمام زندگی رویای معاش و دوست بودن با دیگران را می بینند، ولی با جدا کردن خود از جمع، رویای آنها شکل واقعی به خود نمی گیرد. «ترس» مهم ترین عامل در شکل گیری خجالت است. گاهی ترس خیلی شدید نیست و فقط دلواپسی ایجاد می کند.
علائم و آثار خجالت و کمرویی
- انقباض عضلات و در نتیجه عدم تحرک کافی
- انقباض در نای یا اطراف قلب، و ناراحتی تنفسی همراه با انقباض قفسه ی سینه
- بیان ضعیف و بیمارگونه ی کلمات
- اشکال در سخن گفتن
- لرزش انگشتان
- لرزش لب ها، دست ها و پا ها
- خشک شدن بزاق در دهان
- خستگی، کسالت
- کاهش دقت و هوشیاری
- کاهش ادراک حسی
- فراموشی
- پریدگی رنگ چهره
- اختلال در غدد مترشحه و توقف ترشح بزاق
- تعریق زیاد در دست ها و زیر بغل
- احساس ترس و نگرانی
- ترس از شکست در اجتماع
- ترس از تحقیر شدن
- اضطراب و دلهره ی فراوان
- اختلال در عملکرد مغز (گاهی ساکت و خاموش و گاهی خنده با صدای بلند)
انواع حالات فرد خجالتی
حساس: به راحتی آشفته می شوند. شخصیت بسیار عاطفی دارند و مهم تر از همه حساس غیرفعال هستند.
عصبانی: بسیار بی ثبات، بی اختیار، غیرقابل تغییر، عاطفی و غیرفعال اند.
شجاع و متهور: چنین اشخاصی تندخو، جاه طلب، خشن و غیرقابل انعطاف هستند ولی برخلاف دو گروه پیشین فعال اند.
چرا افراد خجالتی از جمع کناره گیری می کنند؟
افراد حساس، عصبانی و خجالتی از ترس خطرِ «واخوردگی یا کنار گذاشته شدن» از جمع کناره گیری می کنند. زیرا بر این باورند که در شمار شکست خوردگان اجتماع خواهند بود. به همین دلیل شخص خجالتی از حضور در جمع دوری می گزیند.
در حقیقت آنها خودشان پیش تر از آن که دیگران آنها را کنار بگذارند، گوشه گیری کرده اند و اشتباه آنان نیز درست در همین نقطه است؛ چرا که با ترس از شکست پیش از آن که حرکتی را شروع کنند، شکست می خورند. آنها به خاطر داشتن احساسات عاطفی تا حد زیادی غیرفعال و تحت تأثیر حوادث اند، از این رو به جای تلاش برای عمل یا عکس العمل، هیجان های خود را مخفی می دارند ولی به رغم خجالت و ترسشان از اجتماع به جامعه بازمی گردند؛ زیرا نیاز دارند از دیگران محبت ببینند و به دیگران محبت کنند.
آیا افراد خجالتی دوست دارند به آن ها توجه شود؟
اشخاص خجالتی آسیب پذیرند و همیشه احساس می کنند که مورد تهدید هستند. از این که مرکز توجه و علاقه باشند رنج می برند و از سویی دیگر از بی تفاوتی متنفر هستند. در مجموع، اشخاص خجالتی از سر و کار داشتن با دیگران خشنود نیستند، اما انتظار دارند که دیگران در برخورد با آنها ادب و نزاکت را رعایت کنند. آنها همیشه در جمع مراقب اند که دیگران چه می گویند و ساده ترین تغییرات را در صدا، خنده و نگاه افراد به خاطر می سپارند.
آیا افراد خجالتی می توانند با محیط سازگار شوند؟
این افراد تصور می کنند که با پنهان شدن در لاک دفاعی خود می توانند، از خود دفاع کنند، در حالی که به این ترتیب فقط غذای فكری شان تأمین خواهد شد و به جای حمایت و دفاع صدمه خواهند دید. بنابراین، اگر شما خجالتی هستید، به این دلیل نیست که با محیط سازگاری ندارید، بلکه به طور یقین برای خود مانعی ذهنی ساخته اید. برای در امان بودن از شر خجالت باید خیلی سریع خود را با تمام شرایط هماهنگ سازید. فردی خجالتی باید به بودنش در محیط و جمع عادت کند.