کلاژن چیست و چه تأثیری بر بدن دارد + نحوه انتخاب و دریافت کلاژن

در طول زندگی، کلاژن به‌عنوان یکی از پروتئین‌های حیاتی بدن نقش مهمی در سلامت پوست، مفاصل و دیگر بافت‌ها ایفا می‌کند. با گذر زمان و افزایش سن، تولید طبیعی کلاژن در بدن کاهش می‌یابد و بسیاری از افراد برای جبران این کمبود به مصرف مکمل‌های کلاژن روی می‌آورند. اما انتخاب بهترین مکمل نیازمند دقت و توجه به هدف سلامتی شخصی است؛ عواملی مانند نوع کلاژن، منبع آن، فرم مکمل و هزینه محصول اهمیت دارند. همچنین بهتر است از مکمل‌هایی که ادعاهای اغراق‌آمیز دارند یا حاوی افزودنی‌های غیرضروری هستند پرهیز کنید و به جای آن به دنبال محصولات دارای گواهی‌های معتبر از سازمان‌های مستقل باشید. در این مقاله از سلام دنیا به درباره اینکه کلاژن چه تأثیری بر بدن دارد؟ و چگونگی انتخاب مکمل کلاژن مناسب پرداخته‌ایم.

کلاژن چه تأثیری بر بدن دارد؟

کلاژن یک پروتئین طبیعی است که در بخش‌های مختلف بدن مانند پوست، ناخن‌ها، موها و غضروف (بافت پیوندی در سراسر بدن) یافت می‌شود. بدن ما کلاژن تولید می‌کند، اما با گذر زمان، میزان تولید آن کاهش می‌یابد. اینجا است که مکمل‌های کلاژن وارد می‌شوند.برخی تولیدکنندگان مکمل‌های کلاژن را به عنوان یک درمان معجزه‌آسا معرفی می‌کنند و وعده‌هایی مانند داشتن پوستی جوان، مویی ضخیم، تسکین درد مفاصل و حتی کاهش وزن می‌دهند. اما تا چه حد این ادعاها حقیقت دارند؟ تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است به موارد زیر کمک کند:

• بهبود رطوبت و الاستیسیته پوست
• پیشگیری از تحلیل استخوان‌ها
• کاهش درد مفاصل در افراد مبتلا به آرتروز
• افزایش توده عضلانی در کنار تمرینات ورزشی

حتما بخوانید: بهترین کرم کلاژن ساز قوی و ضدچروک صورت خارجی و ایرانی

اما در مورد سایر ادعاها، شواهد کمتر قطعی است. همچنین باید توجه داشت که مطالعات مستقل کمی در مورد ایمنی و اثربخشی کلاژن وجود دارد. بسیاری از این مطالعات توسط شرکت‌هایی که از فروش کلاژن سود می‌برند، مشترکاً تأمین مالی می‌شوند. این به این معنی نیست که نتایج نادرست هستند، اما احتمال دارد که نتایج تحت تأثیر منافع تجاری قرار گرفته باشند.

بهترین مکمل‌های کلاژن کدام‌اند؟

هیچ مکمل کلاژنی وجود ندارد که به عنوان “بهترین” شناخته شود. مکمل کلاژن مناسب برای شما بستگی به نیازها و اهداف شخصی‌تان دارد. در اینجا چند عامل مهم برای انتخاب درست مکمل آورده شده است.

انواع کلاژن

کلاژن در بدن به 28 نوع مختلف تقسیم می‌شود، اما مکمل‌های کلاژن معمولاً از سه نوع اصلی استفاده می‌کنند. هر نوع، مشابه نوع خاصی از کلاژن موجود در بدن است و بنابراین به اهداف مختلف سلامتی کمک می‌کند:

• نوع I: بیشتر کلاژن بدن را تشکیل می‌دهد و در پوست، استخوان‌ها، دندان‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها یافت می‌شود. اگر نگرانی اصلی شما سلامت استخوان‌ها یا پوست است، نوع I ممکن است مؤثرترین گزینه باشد.
• نوع II: معمولاً در غضروف‌ها یافت می‌شود، بنابراین ممکن است برای سلامت مفاصل مفید باشد.
• نوع III: در پوست، شریان‌ها و ریه‌ها یافت می‌شود و ممکن است به تولید کلاژن نوع I کمک کند.

منابع کلاژن

کلاژن از حیوانات به دست می‌آید، به‌ویژه از پوست و استخوان‌های آن‌ها (و گاهی از تاندون‌ها و رباط‌ها). در ادامه به برخی از منابع مختلف کلاژن که در مکمل‌ها استفاده می‌شود اشاره شده است:

• کلاژن دریایی: کلاژن دریایی از پوست و استخوان ماهی به دست می‌آید. بیشتر شامل کلاژن‌های نوع I و III است، بنابراین گزینه خوبی برای بهبود سلامت پوست و استخوان‌ها محسوب می‌شود. بدن شما ممکن است کلاژن دریایی را بهتر از کلاژن منابع دیگر جذب کند. اما معمولاً گران‌ترین نوع کلاژن است.
• کلاژن گاوی: کلاژن گاوی از پوست و استخوان‌های گاو استخراج می‌شود. مانند کلاژن دریایی، این نوع کلاژن عمدتاً شامل کلاژن‌های نوع I و III است، اما معمولاً از نظر قیمت مقرون به صرفه‌تر است. همچنین در دسترس بودن آن بسیار زیاد است و به همین دلیل برای بسیاری از افراد گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود.
• کلاژن خوکی: کلاژن خوکی هم مانند کلاژن گاوی بیشتر حاوی کلاژن‌های نوع I و III است. این نوع کلاژن از نظر ساختار بیشتر شبیه به کلاژن انسان است، به همین دلیل احتمال ایجاد حساسیت نسبت به آن کمتر از انواع دیگر کلاژن‌ها است. با این حال، برای افرادی که رژیم‌های غذایی حلال یا کوشر دارند، استفاده از کلاژن خوکی مناسب نیست.
• کلاژن مرغی: کلاژن مرغی بیشتر حاوی کلاژن نوع II است. اگر هدف شما کاهش دردهای مفصلی یا التهاب (مثلاً در آرتروز) است، کلاژن مرغی می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
• کلاژن وگان: اگر از مصرف محصولات حیوانی پرهیز می‌کنید، محصولات وگان به عنوان جایگزین کلاژن معرفی می‌شوند. اما باید توجه داشت که این محصولات در حقیقت کلاژن نیستند، زیرا کلاژن فقط در انسان‌ها و حیوانات وجود دارد. این مکمل‌ها شامل آمینو اسیدها، ویتامین‌ها و مواد مغذی گیاهی هستند که می‌توانند به بدن کمک کنند تا خودش کلاژن تولید کند.

حتما بخوانید: بهترین روش کلاژن سازی پوست صورت در خانه

سطح فرآوری کلاژن 

به دنبال عباراتی مانند “کلاژن هیدرولیز شده” یا “پپتیدهای کلاژن” باشید. این بدان معناست که کلاژن به مولکول‌های کوچک‌تر شکسته شده و به راحتی قابل جذب توسط بدن است. این ویژگی باعث می‌شود که کلاژن هیدرولیز شده نسبت به کلاژن‌های غیر هیدرولیز شده (تمامی) راحت‌تر توسط بدن جذب شود.

فرم‌های مکمل کلاژن

انتخاب فرم مناسب مکمل کلاژن برای تناسب با روال روزانه شما اهمیت دارد. در اینجا برخی از گزینه‌های رایج آورده شده است:

• پودر: پودر کلاژن اجازه می‌دهد تا دوز مصرفی خود را به طور انعطاف‌پذیر تنظیم کنید. با این حال، برخی از پودرهای کلاژن به خوبی در نوشیدنی‌ها حل نمی‌شوند. به همین دلیل، برخی افراد ترجیح می‌دهند پودر کلاژن را در اسموتی مخلوط کنند.
• کپسول: کپسول‌ها راحت و قابل حمل هستند، اما دوز مصرفی ثابت است. این گزینه برای افرادی که بلعیدن قرص‌ها برایشان سخت است، مناسب نیست.
• نوشیدنی‌های کلاژن: نوشیدنی‌های کلاژن کنسروی و بطری‌شده راحت هستند، اما نمی‌توان دوز دقیق مصرفی را تنظیم کرد. علاوه بر این، بسیاری از نوشیدنی‌های کلاژن حاوی شکر اضافه و یا کافئین هستند.
• قرص‌های ژله‌ای (جویدنی): مکمل‌های ژله‌ای محبوب هستند، اما بهترین گزینه برای مصرف مکمل نیستند. این محصولات معمولاً حاوی شکر، طعم‌دهنده‌های مصنوعی و رنگ‌های غذایی هستند که ممکن است مشکلات سلامتی ایجاد کنند. همچنین به دلیل پایداری کمتر مواد در فرم ژله‌ای، دوز مصرفی آن‌ها ممکن است غیرقابل اعتماد باشد.

کیفیت و خلوص کلاژن

FDA قبل از ورود مکمل‌ها به بازار آن‌ها را تنظیم نمی‌کند. این بدان معناست که هیچ تضمینی وجود ندارد که آنچه روی برچسب نوشته شده است، همان چیزی باشد که در بطری وجود دارد. برای اطمینان از اینکه مکملی که مصرف می‌کنید، کیفیت و ایمنی بالایی دارد، باید برندی را انتخاب کنید که از تست‌های مستقل و شخص ثالث استفاده کند. این تست‌ها نشان می‌دهند که محصول مطابق با برچسب آن است و از آلودگی‌ها پاک است. به بسته‌بندی مکمل‌ها توجه کنید تا نشان‌هایی از شرکت‌های تست مستقل مانند موارد زیر مشاهده کنید:

• NSF International
• U.S. Pharmacopeia (USP)
• Good Manufacturing Practice (GMP)

اگر قصد شروع مصرف مکمل کلاژن دارید، بهتر است از یک حرفه‌ای بهداشتی معتبر مشاوره بگیرید.

نکات کلیدی انتخاب کلاژن

هنگام انتخاب مکمل کلاژن، باید از این موارد اجتناب کنید:

1. انتخاب کلاژن: ادعاهای اغراق‌آمیز

از مکمل‌هایی که نتایج معجزه‌آسا مانند ضد پیری فوری یا کاهش وزن سریع وعده می‌دهند، خودداری کنید. این ادعاها مستندات علمی برای حمایت از خود ندارند. اگر چیزی خیلی خوب به نظر برسد، احتمالاً همینطور است.

حتما بخوانید: برای کلاژن سازی پوست چی بخوریم

2. انتخاب کلاژن: افزودنی‌ها

بهترین مکمل‌های کلاژن فاقد افزودنی‌هایی مانند موارد زیر هستند:

• شکرهای اضافه: به یاد داشته باشید که شکرهای اضافه می‌توانند تحت نام‌های مختلفی ظاهر شوند، از جمله شربت ذرت با فروکتوز بالا، شکر نیشکر یا شربت گلوکز.
• شیرین‌کننده‌های مصنوعی: ساکرالوز و اریتریتول نمونه‌هایی از شیرین‌کننده‌های مصنوعی هستند که گاهی به مکمل‌های جویدنی یا نوشیدنی اضافه می‌شوند، اما می‌توانند مشکلات گوارشی و مسائل سلامتی دیگر ایجاد کنند. به جای آن‌ها، از مکمل‌هایی استفاده کنید که شیرین‌کننده‌های طبیعی دارند.
• رنگ‌های مصنوعی: برخی مکمل‌های کلاژن از رنگ‌های مصنوعی برای بهبود ظاهر خود استفاده می‌کنند. این رنگ‌ها ممکن است شامل رنگ قرمز 3، رنگ قرمز 40 یا رنگ زرد 5 باشند.
• نگهدارنده‌ها: سدیم بنزوات و پتاسیم سوربات از نگهدارنده‌های رایجی هستند که عمر مفید مکمل‌ها را افزایش می‌دهند.
• پرکننده‌ها: این مواد به مکمل‌ها حجم می‌دهند و یا به بهبود بافت کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از این مواد شامل نشاسته‌ها یا اسید استئاریک هستند. همه پرکننده‌ها مضر نیستند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند مشکلات گوارشی یا عوارض جانبی دیگری ایجاد کنند.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی اضافه‌شده: برخی از مکمل‌های کلاژن حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی اضافی هستند. این ممکن است لزوماً چیز بدی نباشد، اما برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند با داروها یا مکمل‌هایی که قبلاً مصرف می‌کنید، تداخل داشته باشند.

دوز نامشخص کلاژن

برخی تولیدکنندگان از اصطلاحات مبهم برای پنهان کردن مقدار دقیق مواد موجود در محصول استفاده می‌کنند. “ترکیب اختصاصی” یک نمونه است. اما برچسب‌گذاری شفاف ضروری است. برای اطمینان از دقت، برندهایی را انتخاب کنید که:

• مقدار کلاژن موجود را مشخص کنند.
• منبع کلاژن را ذکر کنند.
• جزئیات تمام مواد افزودنی را درج کنند.

معایب مصرف مکمل‌های کلاژن

مکمل‌های کلاژن معمولاً برای بیشتر افراد بی‌خطر هستند، اما برخی معایب بالقوه شامل موارد زیر می‌باشد:

• حساسیت‌ها: مکمل‌های کلاژن دریایی ممکن است در افرادی که به مواد غذایی دریایی حساسیت دارند، واکنش‌های آلرژیک ایجاد کنند.
• مشکلات گوارشی: مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است باعث عوارض گوارشی مانند تهوع، گاز معده یا نفخ شود.
• ملاحظات اخلاقی: از آنجایی که کلاژن از حیوانات به دست می‌آید، برای افرادی که از محصولات حیوانی پرهیز می‌کنند، مناسب نیست. دانشمندان در حال کار بر روی روش‌هایی برای تولید کلاژن با استفاده از میکروارگانیسم‌های تغییر یافته ژنتیکی مانند مخمرها هستند، اما این محصولات هنوز در دسترس نیستند.

حتما بخوانید: بهترین زمان مصرف کپسول کلاژن اکتیو

سوالات متداول

1. آیا تنها راه افزایش کلاژن، مصرف مکمل‌ها است؟

مکمل‌ها تنها راه افزایش کلاژن نیستند. شما می‌توانید از طریق رژیم غذایی خود نیز کلاژن را افزایش دهید. غذاهایی مانند پوست ماهی سالمون و ساردین کامل به طور طبیعی غنی از کلاژن هستند. اما هنوز مشخص نیست که خوردن غذاهای حاوی کلاژن همان فواید ممکن را به اندازه مصرف مکمل‌های کلاژن داشته باشد. غذاهای دیگر مانند غذاهای غنی از ویتامین C می‌توانند مواد مغذی مورد نیاز برای کمک به بدن شما در تولید کلاژن را فراهم کنند.

2. چه مدت طول می‌کشد تا نتایج مکمل‌های کلاژن را مشاهده کنیم؟

نتایج دقیق مشخص نیست. تحقیقات نشان می‌دهند که ممکن است در مدت 8 تا 12 هفته بهبود در سلامت پوست یا کاهش درد مفاصل مشاهده شود. برای بهبود سلامت استخوان‌ها، ممکن است به یک سال یا بیشتر مصرف روزانه نیاز باشد تا تغییرات قابل مشاهده باشد.

سخن آخر

مکمل‌های کلاژن ممکن است به بهبود سلامت پوست، استخوان‌ها و کاهش درد مفاصل کمک کنند. برای انتخاب بهترین مکمل‌های کلاژن، اهداف سلامت، نیازهای تغذیه‌ای، روال روزانه و بودجه خود را در نظر بگیرید. از محصولات حاوی ادعاهای اغراق‌آمیز یا افزودنی‌های غیرضروری پرهیز کنید. کلاژن برای بیشتر افراد بی‌خطر است، اما یک حرفه‌ای بهداشتی می‌تواند به شما کمک کند تا مکمل مناسب خود را انتخاب کنید. همچنین به یاد داشته باشید که بسیاری از غذاها حاوی کلاژن هستند و برخی دیگر مواد مغذی دارند که ممکن است به بدن شما در تولید کلاژن کمک کنند. بنابراین مکمل‌ها ممکن است تنها راه افزایش کلاژن نباشند.

مطالب مرتبط:

معرفی روش ها و دستگاه های جدید جوان سازی صورت

جوان سازی و روشن شدن پوست صورت با طب سوزنی

هایپوتراپی چیست