روش کاشت درخت لیمو ترش در باغ و گلدان + شرایط پرورش، آفات و برداشت آن

خودتان دست به کار شوید و لیمو بکارید! گل‌های خوشبو و میوه‌های زرد و درخشان درخت لیمو، جلوه‌ای ویژه به باغ یا فضای منزل شما می‌دهند. اگر در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید، می‌توانید لیمو را در گلدان پرورش دهید و هنگام سرد شدن هوا آن را به داخل خانه منتقل کنید. این مقاله از سلام دنیا، شما را با روش‌ های کاشت لیمو ترش در باغ و گلدان، نگهداری و برداشت درخت لیمو، و درخت لیمو ترش در چه مناطقی رشد میکند؛ آشنا می‌کند.

اطلاعات کلی درخت لیمو

• نام علمی: Citrus limon
• نوع گیاه: میوه
• نیاز نوری: آفتاب کامل
• pH خاک: کمی اسیدی تا خنثی
• زمان گل‌دهی: بهار
• رنگ گل: سفید
• مناطق مقاومتی (Zone): 9، 10 و 11

حتما بخوانید: روش کاشت کیوی در باغ

درباره درخت لیمو

کاشت درختان مرکبات، به‌ویژه لیمو، بسیار محبوب است، اما باید توجه داشته باشید که این درختان تحمل یخبندان را ندارند. سرما و یخ‌زدگی شدید می‌تواند رشد شاخه‌ها و برگ‌های بالایی گیاه را از بین ببرد و سرمای مکرر ممکن است باعث مرگ کامل درخت شود. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که شرایط کاشت لیمو در زمین فراهم نیست، بهتر است آن را مانند یک گیاه آپارتمانی پرورش دهید.

در فصل بهار و تابستان، گیاه را در فضای باز قرار دهید تا از نور آفتاب و هوای تازه بهره‌مند شود، سپس در زمستان آن را به داخل خانه منتقل کنید. یک گلدان مناسب و زیبا می‌تواند جلوه خاصی به بالکن یا حیاط شما ببخشد. برگ‌های سبز تیره و براق، گل‌های سفید معطر در بهار و میوه‌های زرد روشن لیمو که در تابستان مانند تزیینات روی درخت آویزان می‌شوند، نمایی دلپذیر و چشم‌نواز ایجاد می‌کنند. با کمی مراقبت و شانس، می‌توانید از این لیموها برداشت کنید.

کاشت درخت لیمو در گلدان یا باغ

درخت لیمو برای تولید میوه‌ای با طعم مطلوب به نور و گرمای کافی نیاز دارد. این درخت باید حداقل روزانه 6 ساعت نور مستقیم آفتاب دریافت کند. اگر می‌خواهید در فضای باز بکارید، بهتر است آن را در کنار مکان‌هایی که گرما را بازتاب می‌کنند، مانند دیوار، حیاط یا مسیر عبور خودرو قرار دهید. از کاشت در چمنزار یا مکان‌هایی که چمن به‌طور متراکم رشد کرده، خودداری کنید.درخت لیمو نیاز به خاک یا گلدانی با زهکشی مناسب دارد و خاکی با کمی اسیدیته را ترجیح می‌دهد. از کاشت در خاک‌های سنگین و رسی پرآب باید اجتناب شود. بیشتر انواع درخت لیمو به سرما و یخبندان حساس هستند و بادهای شدید می‌توانند موجب شکستن شاخه‌های آن شوند.

خرید درخت لیمو

اگر برای نخستین بار قصد کاشت درخت لیمو را دارید، بهتر است نهال را از فروشنده‌ای معتبر تهیه کنید. این نهال‌ها معمولاً در گلدان عرضه می‌شوند. هنگام خرید به سلامت برگ‌ها و ریشه‌ها دقت کنید. با انتخاب پایه مناسب، می‌توانید اندازه نهایی درخت را کنترل کرده و مقاومت آن را در برابر سرما افزایش دهید. اگر درخت را در زمین می‌کارید، فضای کافی برای رشد کامل آن در آینده در نظر بگیرید و از کاشت آن نزدیک خطوط فاضلاب یا محل‌هایی مانند پارکینگ که احتمال افتادن میوه روی خودرو وجود دارد، خودداری کنید. درختان کامل و بزرگ به فضایی حدود 3.5 در 3.5 متر نیاز دارند و گونه‌های نیمه‌کوتاه به فضای حدود 2.5 در 2.5 متر. تنها پایهٔ ریشه‌ای که واقعاً درخت را کوتاه‌قد نگه می‌دارد و برای کاشت در گلدان مناسب است، پایه «فِلایینگ دراگون» (Flying Dragon) است که درختی به ارتفاع حدود 1.2 تا 2.4 متر (4 تا 8 فوت) تولید می‌کند.

حتما بخوانید: آموزش کاشت ریواس در گلدان

آیا می‌توان درخت لیمو را از بذر رشد داد؟

اگر تمایل به امتحان دارید، می‌توانید بذرهای داخل لیموی خریداری شده از بازار را بکارید و درخت لیمویی پرورش دهید. بذرها جوانه می‌زنند و با مراقبت درست، درخت جدیدی رشد خواهد کرد. اما این کار کمی ریسک دارد، چون بسیاری از لیموها هیبرید هستند و برای مقاومت در برابر بیماری‌ها، کیفیت میوه و ویژگی‌های دیگر اصلاح شده‌اند. بذر گیاهان هیبرید معمولاً درختانی با ویژگی‌های مشابه والد تولید نمی‌کنند. برخی ویژگی‌ها ممکن است به حالت اولیه والد برگردند و این قابل پیش‌بینی نیست. بنابراین، درخت جدید ممکن است مقاومت کافی نداشته باشد، میوه‌های کوچک و تلخ با گوشت کم بدهد یا در برابر شرایط سخت ضعیف باشد. با این حال، این روش تقریباً هزینه‌ای ندارد و می‌تواند تجربه‌ای جالب و آموزنده باشد.

بهترین زمان کاشت درخت لیمو

بهترین زمان کاشت درختان لیمو در زمین، فصل بهار است. بهتر است تا پایان سرمای آخر بهار و گرم شدن دمای شب صبر کنید. اگر قصد دارید درخت لیمو را در گلدان نگه‌دارید، می‌توانید هر زمان که آن را به خانه آوردید، بکارید. همچنین، کاشت لیمو از بذر را می‌توان در هر زمانی شروع کرد.

روش کاشت درخت لیمو در باغ

درختان لیمو را مانند سایر درختان میوه و زینتی می‌توان در زمین کاشت. به اندازه نهایی درخت توجه کنید؛ درختان لیمو در زمین بزرگ‌تر از گلدان رشد می‌کنند. فاصله مناسبی از لبه ساختمان‌ها، پیاده‌روها و خطوط برق رعایت کنید. به یاد داشته باشید که چه در زمین و چه در گلدان، اگر درخت لیمو قبلاً در گلخانه رشد کرده باشد، نیاز دارد که به تدریج به شرایط بیرون عادت کند (فرایند سخت‌کردن گیاه).

• گودالی به عرض حداقل دو برابر قطر توپ ریشه و عمقی برابر با آن حفر کنید؛ گودال باید مانند کاسه‌ای کم‌عمق با دیواره‌های شیب‌دار باشد.
• خاک کف گودال را شل کنید تا آب به خوبی از آن عبور کند و زهکشی بهبود یابد.
• درخت لیمو را از گلدان به‌دقت خارج کنید، تنه را به آرامی بگیرید و بلند کنید. اگر گیاه به راحتی بیرون نیامد، گلدان را به پهلو قرار داده و به آرامی به جلو و عقب تکان دهید تا پلاستیک گلدان کمی انعطاف‌پذیر شود و درخت آزاد شود.
• هر ریشه‌ای که به دور خود پیچیده یا حلقه زده است را هرس کنید. در صورت چسبیدن ریشه‌ها به هم، با استفاده از چاقوی خاک یا بیلچه، لبه‌های توپ ریشه را برش داده و ریشه‌ها را آزاد کنید.

حتما بخوانید: بهترین روش کاشت انگور

• درخت را داخل گودال قرار دهید و مطمئن شوید که سطح تنه در همان ارتفاع مناسب قرار گرفته است. در صورت نیاز، عمق گودال را با اضافه کردن خاک یا حفر بیشتر تنظیم کنید.
• درخت را در گودال بکارید و خاکی را که بیرون آورده‌اید به‌تدریج داخل گودال بریزید. مراقب باشید درخت صاف و عمودی بایستد؛ گاهی هنگام توجه به ریشه‌ها، درخت کج کاشته می‌شود. خاک اطراف ریشه‌ها را با فشار ملایم فشرده کنید تا حفره‌های هوا از بین برود.
• دور درخت یک تپه خاکی کم‌ارتفاع و حلقه‌مانند (شبیه دونات) درست کنید تا آب هنگام آبیاری از اطراف گیاه خارج نشود و به ریشه‌ها برسد.
• درخت لیمو را به‌خوبی آبیاری کنید و اجازه دهید آب به خوبی در خاک نفوذ کند.
• زیر درخت مالچ بپاشید تا از رشد علف‌های هرز جلوگیری شده و رطوبت خاک حفظ شود. مالچ را تا دو فوت (حدود 60 سانتی‌متر) از تنه درخت گسترش دهید و ضخامت آن را بین 7 تا 10 سانتی‌متر نگه دارید. اما مراقب باشید مالچ با تنه درخت تماس نداشته باشد.

روش کاشت درخت لیمو در گلدان

برای کاشت درخت لیمو در گلدان، به گلدانی با زهکشی بسیار خوب و خاک مناسب نیاز دارید. برای بیشتر گونه‌ها، از گلدان‌هایی به اندازه نیم بشکه یا حداقل 15 گالن (حدود 57 لیتر) استفاده کنید. خاک مخصوص مرکبات که آماده و ترکیب شده است، بهترین انتخاب است، اما اگر چنین خاکی در دسترس ندارید، می‌توانید از خاک گلدانی معمولی استفاده کنید و با افزودن پرلیت یا شن اضافی، زهکشی آن را بهبود دهید.

•  درخت لیمو را از گلدان خارج کرده و هر گونه ریشه‌ی پیچ‌خورده را هرس کنید. همچنین خاک اطراف و کف توپ ریشه را شل کنید تا ریشه‌ها آزاد شوند.
• گلدانی انتخاب کنید که چند اینچ از گلدان قبلی بزرگ‌تر باشد. هرچند ممکن است وسوسه شوید درخت کوچک را در گلدان دائمی‌اش بکارید، اما بهتر است انتقال درخت را به تدریج و مرحله‌به‌مرحله انجام دهید.
• مطمئن شوید سوراخ‌های زهکشی گلدان جدید بزرگ و کافی هستند. اغلب گلدان‌های نو نیاز به ایجاد یا بزرگ‌تر کردن سوراخ‌ها دارند.

•  خاک را طوری اضافه کنید که توپ ریشه 1 تا 2 اینچ پایین‌تر از لبه گلدان قرار گیرد. در صورت نیاز محل قرارگیری را آزمایش کنید.
•  وقتی عمق مناسب شد، فضای باقی‌مانده اطراف توپ ریشه را با خاک گلدانی پر کرده و خاک را به آرامی فشرده کنید تا حفره‌های هوا از بین برود.
•  پس از کاشت، درخت لیموی تازه انتقال‌یافته را به‌طور کامل آبیاری کنید تا آب از سوراخ‌های زهکشی خارج شود.

رشد درخت لیمو

درختان لیمو گیاهانی مقاوم و سازگار هستند که در شرایط مختلف به خوبی رشد می‌کنند، مشروط بر اینکه هوا یخ‌زدگی نداشته باشد. در طول فصل رشد، هر ماه به درختان لیمو کود بدهید. می‌توانید از کودهای عمومی یا کود مخصوص مرکبات استفاده کنید. توجه داشته باشید که کوددهی منظم برای درختان لیموی گلدانی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا تمام مواد مغذی مورد نیاز آن‌ها از طریق شما تأمین می‌شود. هرس درخت لیمو به کنترل اندازه آن کمک کرده و شاخه‌های ناسالم یا نامنظم را اصلاح می‌کند. شاخه‌هایی که روی هم یا به هم ساییده می‌شوند را حذف کنید و به گونه‌ای هرس کنید که جریان هوا در داخل تاج درخت به خوبی برقرار باشد.

در فصل زمستان، هوای داخل خانه ممکن است خشک شود که برای درختان لیمو و گیاهان حساس به رطوبت مناسب نیست. بهتر است گیاهان رطوبت‌دوست را در کنار هم قرار دهید و با استفاده از دستگاه بخور کوچک، رطوبت محیط را افزایش دهید تا گیاهان شاداب بمانند. اگرچه درختان لیمو در زمستان رشدشان کند می‌شود، اما چون همیشه‌سبز هستند، حتی در داخل خانه هم به نور نیاز دارند. یک پنجره آفتاب‌گیر ممکن است تا حدودی نور فراهم کند، اما معمولاً برای رشد مناسب در زمستان، به نور مکمل (مانند لامپ رشد گیاه) نیاز دارند.

حتما بخوانید:  آموزش کاشت هل در گلدان و باغچه

انواع درخت لیمو

• لیمو مایر اصلاح‌شده یکی از محبوب‌ترین انواع لیمو برای کاشت خانگی است. این درخت به دلیل باردهی زیاد و توانایی میوه‌دادن در گلدان، گزینه‌ای مناسب برای افراد مبتدی به شمار می‌رود. میوه‌های آن کمی شیرین‌تر و آبدارتر از لیموهای معمولی موجود در بازار هستند.
• لیمو اورکا (Eureka) همان نوع لیموی درشت و متداولی است که اغلب در فروشگاه‌ها می‌بینید. با وجود اندازه بزرگ میوه‌ها، نوع کوتوله این درخت نیز وجود دارد که برای کاشت در گلدان مناسب بوده و می‌توان اندازه آن را کنترل کرد.
• اگر قصد کاشت در گلدان دارید، درختانی را انتخاب کنید که یا به طور طبیعی اندازه کوچک‌تری دارند (مانند لیموی مایر) یا روی پایه‌های کاملاً کوتوله مانند ‘Flying Dragon’ پیوند زده شده‌اند.

درخت لیمو ترش در چه مناطقی رشد میکند

کاشت درخت لیمو ترش در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری که به اصطلاح آب و هوای مدیترانه ای دارد به خوبی رشد می کند. مناطقی که زمستان ملایم و خنک و تابستان های گرم (نه داغ و خیلی گرم) برای پرورش لیمو ترش مناسب هستند. در کشور ایران برخی از استان های جنوبی ایران مانند استان، هرمزگان، فارس و کرمان جز مناطق اصلی کاشت لیمو ترش است. همچنین در مناطق جلگه ای شمال ایران مانند استان مازندان دارای آب و هوای مناسبی برای پرورش و کشت لیمو ترش می باشد.

برداشت میوه درخت لیمو

میوه‌های مرکبات، برخلاف سیب، پس از چیده شدن به رسیدن ادامه نمی‌دهند. بنابراین، بهترین راه برای تشخیص زمان برداشت لیموها، چشیدن طعم آن‌هاست. زمانی که ظاهر میوه‌ها نشان‌دهنده رسیدگی است، یکی از آن‌ها را امتحان کنید. اگر طعم مناسب داشت، با استفاده از قیچی باغبانی، ساقه را کمی بالاتر از محل اتصال میوه ببرید. پس از برداشت چند عدد لیمو، به‌تدریج تجربه لازم را به دست می‌آورید و می‌توانید تنها با نگاه و لمس، زمان مناسب برداشت را برای درخت خود تشخیص دهید.

آفات و بیماری‌ ها درخت لیمو

اگر هدف شما برداشت میوه از درخت لیمو است، توجه داشته باشید که گرده‌افشانی این درختان معمولاً توسط حشرات و در فضای باز انجام می‌شود. بنابراین، اگر درخت لیمو را در داخل خانه نگهداری می‌کنید، ممکن است فقط از گل‌های خوش‌عطر و برگ‌های سبز و زیبا لذت ببرید؛ و اگر در کنار آن میوه هم تولید کرد، می‌توان گفت خوش‌اقبال بوده‌اید. در فضای داخلی، برخی آفات به‌طور معمول مشاهده می‌شوند. برای پیشگیری از آسیب، بهتر است هر چند وقت یک‌بار برگ‌ها را با آب اسپری کرده و تمیز نمایید و به‌ویژه زیر برگ‌ها را بررسی کنید.

از آفات رایج درخت لیمو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سفیدبالک‌ها (Whiteflies)
• شته‌ها (Aphids)
• شپشک‌ها (Scale insects)
• کنه‌های تارعنکبوتی (Spider mites)
• تریپس‌ها (Thrips)

حتما بخوانید: روش کاشت و نگهداری گل همیشه بهار

نکات مهم و دانستنی‌ ها درباره پرورش درخت لیمو ترش

• اگر مجبورید درخت لیمو را برای فصل سرد به داخل خانه منتقل کنید، به اندازه گلدان و نحوه جابه‌جایی آن توجه کنید. ممکن است به گلدانی با چرخ یا یک وسیله کوچک حمل نیاز داشته باشید. انجام این کار با دو نفر همیشه راحت‌تر است.
• وقتی درخت لیمو شروع به گل دادن کرد، احتمالاً باید با گرده‌افشانی دستی به کمک آن بیایید، مخصوصاً اگر درخت داخل خانه باشد. درخت لیمو خودبارور است، بنابراین برای گرفتن میوه نیاز به درخت دیگری از نوع متفاوت ندارید.
• آفات ممکن است هنگام انتقال گیاهان از بیرون به داخل خانه وارد شوند. قبل از بردن درخت لیمو به داخل برای زمستان، حتماً آن را به‌خوبی بررسی کنید.
• همان‌طور که در بهار باید درخت را به تدریج به هوای آزاد عادت داد، در پاییز هم برای انتقال به داخل خانه لازم است درخت را آرام‌آرام با شرایط نور کم‌تر در خانه سازگار کنید. اگر درخت در مکان آفتابی بوده، بهتر است چند هفته قبل آن را به سایه منتقل کنید تا برای نور کمتر آماده شود. ریزش کمی برگ و میوه در این مرحله طبیعی است.

دستور های آشپزی با لیمو

1. دستور تهیه مرغ پخته شده با لیمو

• برای 4 تا 6 نفر مناسب است.
• دسته‌بندی: مرغ و ماکیان
• نوع غذا: غذای اصلی

روش آماده‌سازی / کبابی (روست)

لیمو و مرغ ترکیبی رایج هستند، اما دستور پخت مرغ لیمویی پخته شده به سبک مادر ما یک راز دارد — دارچین! پیشنهاد می‌کنیم مرغ را با نصفه‌های لیمو داخل شکم آن بپزید و حتی یک چهارم قاشق چای‌خوری دارچین هم داخل شکم مرغ بپاشید.

مواد لازم:

• مرغ 4 تا 5 پوندی (حدود 1.8 تا 2.2 کیلوگرم)
• آب یک عدد لیمو
• نصف پیمانه (یک قالب) کره ذوب شده
• نصف قاشق چای‌خوری نمک
• یک چهارم قاشق چای‌خوری دارچین آسیاب شده

دستور پخت:

• فر را با دمای 325 درجه فارنهایت (حدود 165 درجه سانتی‌گراد) گرم کنید.
• مرغ را با دستمال خشک کرده و در ظرف مخصوص فر قرار دهید.
• در یک کاسه، آب لیمو و کره ذوب‌شده را با هم مخلوط کنید. (بعد از گرفتن آب لیمو، پوست و نیمه‌های آن را داخل شکم مرغ قرار دهید.) با چند قاشق از مخلوط لیمو و کره، سطح مرغ را چرب کنید.
• در کاسه‌ای دیگر، نمک و دارچین را مخلوط کرده و روی مرغ و داخل شکم آن بپاشید.
• مرغ را به مدت 1 ساعت و 45 دقیقه در فر بپزید و هر نیم ساعت یک‌بار با باقی‌مانده مخلوط کره و لیمو آن را چرب (بِست) کنید تا این مخلوط تمام شود.
• پخت مرغ زمانی کامل است که دمای داخلی آن با دماسنج گوشت به 165 درجه فارنهایت (75 درجه سانتی‌گراد) برسد.

حتما بخوانید: آموزش کاشت توت فرنگی در گلدان در خانه

2. دستور تهیه لیموناد 

• حدود 8 فنجان
• دسته‌بندی: نوشیدنی‌ها
• نوع وعده: سایر
• روش تهیه: بدون پخت

مواد لازم:

• 1 و نیم پیمانه شکر دانه‌ریز
• 6 پیمانه آب (تقسیم شده)
• 1 و نیم پیمانه آب لیموی تازه (حدود 6 عدد لیمو)
• 4 پیمانه آب سرد
• 2 پیمانه ودکای لیمویی
• یخ
• توت‌های تازه
• پوست لیمو

دستور تهیه:

• شکر و 2 پیمانه آب را در یک قابلمه متوسط روی حرارت متوسط تا زیاد قرار دهید. هم بزنید تا شکر کاملاً حل شود، حدود 5 دقیقه.
• قابلمه را از روی حرارت بردارید و بگذارید محلول شکر خنک شده و به دمای محیط برسد.
• شربت شکر را با آب‌لیموی تازه و 4 پیمانه آب سرد در یک پارچ مخلوط کنید. در یخچال قرار دهید تا سرد شود.
• ودکا را اضافه کرده و هم بزنید. نوشیدنی را در لیوان‌های پر از یخ بریزید و سرو کنید.

سخن آخر

درخت لیمو با گل‌های خوش‌عطر، برگ‌های همیشه‌سبز و میوه‌های زرد و پرطرفدارش، انتخابی عالی برای علاقه‌مندان به باغبانی است. با رعایت اصول کاشت، آبیاری، هرس و مراقبت‌های لازم، می‌توان این درخت را چه در زمین و چه در گلدان پرورش داد. اگر در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید، نگهداری از درخت لیمو در گلدان بهترین گزینه برای محافظت از آن در برابر یخبندان خواهد بود. با آگاهی و کمی دقت، می‌توانید از زیبایی، طراوت و طعم دل‌انگیز لیموی خانگی لذت ببرید.

مطالب مرتبط:

روش کاشت فلفل دلمه ای در گلدان و باغچه

آموزش کامل کاشت تربچه در گلدان منزل

چرا باید در خاک باغچه از شکر استفاده کرد؟