راهنمای خرید مادربرد؛ بررسی سازگاری و نکات مهم انتخاب مادربورد

مادربرد (Motherboard) یک قطعه اصلی در یک کامپیوتر است که به عنوان یک پل بین تمامی قطعات سخت‌افزاری کامپیوتر عمل می‌کند. این قطعه بر روی آن سوکت‌ها و اتصالاتی برای نصب پردازنده (CPU)، حافظه‌های رم (RAM)، کارت‌های گرافیک، کارت‌های صوتی، درایو‌های ذخیره‌سازی (مثل هارد دیسک و SSD)، و دیگر قطعات سخت‌افزاری متصل می‌شوند. همچنین، مادربورد دارای پورت‌ها و اتصالاتی برای اتصال به دستگاه‌های جانبی مثل مانیتور، کیبورد، ماوس، و دیگر دستگاه‌های ورودی و خروجی نیز می‌باشد. در واقع، مادربورد به عنوان یک پایه اصلی برای تمامی اجزای دیگر کامپیوتر عمل می‌کند. این مقاله از سلام دنیا، به شما راهنمای انتخاب و خرید مادربرد - از جمله پیدا کردن مادربرد مناسب برای کیس کامپیوتر و واحد پردازش مرکزی (CPU) و موارد دیگری که باید در نظر بگیرید - را توضیح می‌دهد. با ما همراه باشید.

مادربرد چیست؟

مادربرد یک عنصر سخت افزاری کامپیوتری است که بخش های مختلف کامپیوتر داخلی از جمله CPU، ماژول های حافظه، هارد دیسک ها، کارت های توسعه و پورت ها را به هم متصل می کند. قطعات کامپیوتر به طور مستقیم یا با کابل های مناسب به کامپیوتر متصل می شوند. رایانه های شخصی مک و ویندوز دارای مادربرد هستند، اما مادربردهای مک معمولاً «بردهای منطقی» نامیده می شوند. هنگامی که عبارت مادربرد را می شنوید، احتمالاً جزء رایانه های شخصی ویندوز است. مادربرد مانند ستون فقرات یک رایانه شخصی ویندوزی است که عناصر آن را در کنار هم نگه می دارد. این یکی از حیاتی ترین اجزای کامپیوتر شما است زیرا بقیه در اطراف آن جمع شده اند. CPU به یک سوکت مخصوص روی مادربرد متصل می شود. کارت های توسعه مانند کارت گرافیک شما نیز مانند هارد دیسک و هر چیز دیگری به مادربرد وصل می شوند.

نکات مهم در خرید مادربرد (7 نکته مهم در انتخاب مادربرد)

هنگام خرید یک مادربرد جدید به عنوان جایگزین یا به عنوان ستون فقرات رایانه شخصی جدیدی که در حال ساخت آن هستید، چند فاکتور کلیدی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید. در ادامه هفت عنصر حیاتی که در انتخاب مادربرد باید در نظر گرفته شود آورده شده است.

• هزینه
• CPU
• سوکت CPU
• عامل شکل و مورد
• پورت های توسعه
• پورت های داخلی
• رم (حافظه)

حتما بخوانید: آموزش بررسی تعداد اسلات‌ های رم (RAM) موجود در ویندوز 11

هزینه معقول یک مادربرد

قیمت مادربرد بسته به مدل و سازنده بسیار متفاوت است و می تواند به 50 دلار یا کمتر یا تا 1500 دلار برسد. با این حال، هرچه بیشتر برای مادربرد هزینه کنید، ویژگی های بیشتری دریافت خواهید کرد.

پردازنده مورد نیاز یک مادربرد 

CPU یک عنصر مهم رایانه شخصی است که دستورات سخت افزاری و نرم افزاری شما را تفسیر و اجرا می کند. اگر در حال تعویض یا ارتقاء یک مادربرد هستید، می توانید مادربردی را انتخاب کنید که با CPU موجود شما کار می کند. اما اگر در حال خرید یک CPU جدید یا ساختن یک رایانه شخصی هستید، به یک پردازنده نیز نیاز خواهید داشت. یک CPU سطح متوسط ​​به اندازه کافی برای چندوظیفگی و عملیات روان قدرتمند خواهد بود تا حداکثر بهره وری را برای رایانه شخصی شما برای استفاده تجاری تضمین کند. اگر یک گیمر هستید، یک CPU با سرعت کلاک بالاتر و پشتیبانی گسترده از رم می خواهید. اگر تولید کننده محتوا هستید، باید یک CPU با رم کافی برای پشتیبانی از ویدیوهای 4K داشته باشید. مشخصات CPU خود را به دقت بررسی کنید تا مشخص کنید که آیا با استفاده های مورد نظر شما مطابقت دارد یا خیر. 

نوع سوکت CPU در یک مادربرد

سوکت CPU یک عامل مهم در تصمیم گیری برای خرید مادربرد است. نوع سوکت پردازنده مادربرد تعیین می کند که از چه پردازنده هایی می توانید با مادربرد استفاده کنید. اگر کامپیوتر دارید و به دلیل خرابی قطعات یا ارتقای آن نیاز به تعویض مادربرد دارید، یکی را انتخاب کنید که سوکتی متناسب با CPU موجود شما دارد. یا می توانید یک CPU جدید بخرید. اگر یک جایگزین CPU جدید خریداری می کنید یا یک رایانه شخصی جدید می سازید، پس از تصمیم گیری در مورد CPU مورد نظر خود، مشخص کنید که چه سوکتی مناسب است.

به عنوان مثال، یک پردازنده Intel i7 Core i7-9700F به یک مادربرد با پشتیبانی از سوکت LGA 1151 نیاز دارد و یک AMD Ryzen 9 5900X به یک مادربرد با پشتیبانی از سوکت AM4 نیاز دارد.  برای اینکه بدانید به چه سوکتی نیاز دارید، اسناد CPU خود را بررسی کنید یا آن را در وب سایت سازنده CPU جستجو کنید. اگر به صورت آنلاین خرید می‌کنید، معمولاً سوکت در جایی در لیست CPU یافت می‌شود.

نحوه بررسی سازگاری رم و مادربرد

سوکت CPU و مادربرد را نزدیک کنید. یک مادربرد چه فرم فاکتور و کیس باید داشته باشد؟ در کنار سوکت CPU، فرم فاکتور مادربرد یکی از مهم ترین عناصر برای انتخاب است. اگر از قبل یک کامپیوتر دارید و برای ارتقای آن یا به دلیل خرابی قطعات باید مادربرد را تعویض کنید، مادربردی با سوکتی انتخاب کنید که متناسب با CPU موجود شما باشد و در کیس فعلی شما مناسب باشد، مگر اینکه بخواهید یک CPU و کیس جدید بخرید.

اگر در حال ساخت یک کامپیوتر جدید هستید، مادربردی را انتخاب کنید که CPU مورد نظر شما را در خود جای دهد و در کیس انتخابی شما مناسب باشد. البته هنگام انتخاب کیس، زیبایی‌شناسی نقش مهمی را ایفا می‌کند، اما نکته مهم‌تر اندازه کیس و نوع مادربردی است که از آن پشتیبانی می‌کند. در اینجا انواع اصلی فاکتورهای شکل مادربرد وجود دارد که هنگام ساختن یک رایانه شخصی سفارشی از آنها استفاده خواهید کرد: 

• ATX : این فاکتور فرمی است که در اکثر کامپیوترهای رومیزی استفاده می شود. 12 اینچ طول و 9.625 اینچ عرض دارد و فضایی را برای کارت های توسعه و تجهیزات جانبی ارائه می دهد.
• Micro-ATX : این همان عرض ATX است اما دو اینچ کوتاهتر است. این بدان معناست که برای کیس های کوچکتر مناسب است اما فضای زیادی برای شکاف های توسعه ندارد.
• Mini-ITX : این مادربردها تنها 6.75 اینچ عرض و 6.75 اینچ طول دارند، بنابراین در کیس های کوچک قرار می گیرند اما فضای زیادی برای شکاف های توسعه ندارند. ممکن است یک اسلات توسعه یا اصلاً نداشته باشید.

حتما بخوانید: راهنمای انتخاب کارت گرافیک

تصمیم بگیرید که کدام کیس را می‌خواهید و بررسی کنید که آیا قاب ATX، Micro-ATX یا Mini-ITX است. می توانید به دنبال مادربردی بگردید که با سوکت CPU مورد نظر شما مطابقت داشته باشد. فاکتور فرم مادربرد بر نوع CPU مورد نیاز شما تأثیر نمی گذارد. اگر مادربرد سوکت مناسبی دارد، می‌توانید از همان CPU با مادربرد ATX، Micro-ATX یا Mini-ITX استفاده کنید.

نوع پورت های توسعه ای در یک مادربرد

بعد از سوکت CPU و فاکتور فرم، مهم‌ترین عامل بعدی این است که مادربرد چند پورت توسعه، معمولاً درگاه PCIe دارد و فکر می‌کنید به چه تعداد درگاه نیاز دارید. دو درگاه توسعه معمولی که باید به دنبال آنها باشید، اسلات PCIe x16 هستند که می‌توانند کارت‌های گرافیک را در خود جای دهند، و اسلات‌های PCIe x1 که برای سایر کارت‌های توسعه مانند افزودن پورت‌های USB اضافی استفاده می‌شوند. اگر می‌خواهید دو کارت گرافیک نصب کنید، مطمئن شوید که مادربرد دارای دو درگاه توسعه است که می‌تواند کارت‌های ویدیویی را در خود جای دهد. اکثر مادربردها از PCIe 3.0 پشتیبانی می کنند، اما برخی از PCIe 4.0 و 5.0 جدیدتر که پهنای باند بیشتری را ارائه می دهند، پشتیبانی می کنند. اگر کارت‌های PCIe دارید یا می‌خواهید انتخاب خود را در آینده ثابت کنید، به دنبال بردی با پشتیبانی از PCIe 5.0 باشید.

نوع پورت های داخلی در یک مادربرد

همچنین ارزش نگاه کردن به پورت های تعبیه شده در مادربرد را دارد. مادربردها ترکیبی از USB-A ، USB-C ، پورت های صوتی، HDMI و DisplayPort و حتی پورت های قدیمی مانند VGA، PS/2، موازی و پورت های سریال خواهند بود. مادربردها همچنین می توانند دارای پورت های اترنت و سایر اتصالات مانند Wi-Fi داخلی و بلوتوث باشند.  در نظر بگیرید که به احتمال زیاد به کدام پورت ها نیاز دارید و مادربردی را انتخاب کنید که با نیازهای شما مطابقت داشته باشد تا مجبور نباشید بلافاصله کارت توسعه یا هاب USB را اضافه کنید. 

مقدار مورد نیاز رم مصرفی در یک مادربرد

همچنین مهم است که ببینید مادربرد چند اسلات رم دارد و از چه مقدار رم پشتیبانی می کند تا نیازهای حافظه شما را برآورده کند. اگر رایانه شما فقط به پخش جریانی رسانه، گشت و گذار در وب و انجام بازی های اساسی نیاز دارد، این عامل بسیار مهم نیست. با این حال، داشتن گزینه نصب رم بیشتر در صورت انجام هر گونه ویرایش ویدیو یا عکس یا انجام بازی های با منابع فشرده حیاتی است.

حتما بخوانید: آموزش فرمت کامل هارد دیسک بدون بازگشت و بازیابی

نحوه بررسی سازگاری رم و مادربرد

چه کسی باید مادربرد بخرد؟ اگر در حال ساختن یک کامپیوتر جدید هستید، باید یک مادربرد بخرید. ممکن است هنگام ارتقا یا تعمیر رایانه فعلی خود نیاز به تعویض مادربرد داشته باشید. اگر یک مادربرد جدید به عنوان جایگزین می‌خرید یا یک رایانه شخصی می‌سازید، مطمئن شوید که دانش و دستورالعمل‌هایی درباره نحوه ادامه کار دارید.

کارهای ضروری بعد از خرید مادربرد

پس از خرید مادربرد، باید آن را بر روی رایانه فعلی خود یا رایانه شخصی که در حال ساخت آن هستید نصب کنید.

• قبل از شروع، حتماً دفترچه راهنمای مادربرد و رایانه شخصی خود را داشته باشید.
• برای کمک با یک فن با تجربه مشورت کنید یا اگر متخصص نیستید کار را برون سپاری کنید.
• اطمینان حاصل کنید که همه لوازم جانبی جدا شده و قطع شده اند و رایانه خاموش و از برق جدا شده است. قاب دسکتاپ را باز می‌کنید، تمام سخت‌ افزارهای داخلی را جدا می‌کنید و عناصر را در جایی امن و بدون استاتیک قرار می‌دهید.
• اطمینان حاصل کنید که همه کابل های منبع تغذیه از برق جدا شده اند. هر پیچی که مادربرد را در جای خود محکم کرده است را باز کرده و سینی مادربرد را با دقت جدا کنید.
• نحوه ادامه کار بستگی به این دارد که آیا در حال استفاده مجدد از CPU قدیمی و سایر سخت افزارهای خود یا نصب عناصر جدید هستید. طبق دستورالعمل های تعویض مادربرد خود با دقت پیش بروید.

نحوه تعویض مادربرد

قبل از خرید مادربرد خود، این نکات اضافی را در نظر بگیرید.

• اگر لوازم جانبی شما به کانکتورهای خاصی مانند USB 3.0 ،  eSATA ، Thunderbolt،  HDMI یا PCI Express نیاز دارند، مطمئن شوید که مادربرد شما می تواند از این اتصالات پشتیبانی کند.
• قطعات پشتیبانی شده توسط مادربردها بسیار متفاوت است. مادربرد شما ممکن است فقط از یک نوع CPU و انواع حافظه خاص پشتیبانی کند.
• ارتقاء مادربردهای لپ‌تاپ به این راحتی نیست زیرا ممکن است عناصری مانند کارت‌های ویدئویی را به عنوان اجزای داخلی داشته باشند.
• مطمئن شوید هر مادربردی که در نظر دارید دارای مکانیسم های خنک کننده کافی باشد، به خصوص اگر قصد دارید اورکلاک کنید .
• هنگام اتصال دستگاه ها به مادربرد خود، ممکن است لازم باشد درایورهای دستگاه را نیز نصب کنید تا به درستی با سیستم عامل شما کار کنند.
• ویژگی های اضافی مادربرد و اینکه آیا آنها برای شما مفید هستند را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، یک مادربرد ممکن است شامل یک کنترلر بی سیم، صوتی یا RAID باشد.
• اگر می خواهید CPU خود را اورکلاک کنید، مطمئن شوید که مادربرد شما می تواند کار مربوط به چند برابر کننده CPU و ولتاژ را انجام دهد.

حتما بخوانید: علائم خرابی هارد چیست

سوالات متداول

1. چگونه کیس مناسب برای مادربرد انتخاب می کنید؟

اگر در حال ساختن یک رایانه شخصی هستید، باید مطمئن شوید که تمام قطعات مورد نیاز برای رایانه شخصی خود در کیس قرار می گیرند، بنابراین قبل از تصمیم گیری، ابعاد دقیق مادربرد و سایر قطعات را دریافت کنید. مادربرد شما در هر صورت تا زمانی که مناسب باشد کار خواهد کرد.

2. چگونه کارت صدا را برای مادربرد انتخاب کنم؟

اکثر کارت های صدای مستقل عملکرد بهتری نسبت به کارت های ادغام شده در مادربرد دارند. برخی از بهترین کارت های صدا عبارتند از Creative Sound Blaster Z و EVGA NU Audio Card.

سخن آخر

انتخاب مادربورد برای یک سیستم کامپیوتر مهم است زیرا آن تعیین کننده اصلی سازگاری و قابلیت ارتقاء سیستم است. در انتخاب مادربورد، نیازها و اولویت‌های شما باید در نظر گرفته شود. در این راستا، برخی از عواملی که برای انتخاب مادربورد مهم هستند در مطلب فوق آورده شده اند. . آموزش گام به گام ما را از دست ندهید و در صورت مفید بودن مقاله، لطفاً آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید. 

مطالب مرتبط:

آموزش افزایش حافظه مجازی [virtual memory] در کامپیوتر

حافظه ویدئویی (VRAM) در کامپیوتر چیست

 بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال آسیب دیده و خراب

نحوه تشخیص هارد SSD و HDD در لپ تاپ در ویندوز با 6 ترفند