گوجی بری شاید در نگاه اول میوه‌ای مخصوص اسموتی بارهای مدرن به نظر برسد، اما این گوهرهای قرمز و خوش‌رنگ، برخلاف ظاهر خاصشان، به‌راحتی در خانه قابل پرورش هستند. اگر به‌دنبال افزایش مصرف آنتی اکسیدان‌ها هستید یا صرفاً از میوه های خاص و مفید لذت می‌برید، گوجی بری گزینه‌ای ایده‌آل برای شماست؛ هم طعم خوبی دارد، هم برای سلامت مفید است و هم جلوه‌ای زیبا به باغچه‌تان می‌بخشد. در این مقاله از سلام دنیا، با روش های کاشت گوجی بری، نگهداری و پرورش گوجی بری آشنا می‌شوید.
اطلاعات پایه درباره گوجی بری
- نام علمی: Lycium barbarum
- نوع گیاه: میوه
- نیاز نوری: آفتاب کامل
- pH خاک: خنثی
- مناطق سازگاری (Hardiness Zone): 3،4، 5، 6، 7، 8، 9
گوجی بری چیست؟
با اینکه گوجی بری (Lycium barbarum) میوه‌ای خاص و نسبتاً ناشناخته به نظر می‌رسد و بیشتر در فروشگاه‌های مواد غذایی سالم یافت می‌شود، اما بسته به نوع رقم، در مناطق آب‌وهوایی 3 تا 9 (براساس طبقه‌بندی مقاومت گیاهی) به‌خوبی رشد می‌کند. این میوه را می‌توان به صورت تازه، آب‌میوه یا خشک‌شده مصرف کرد. گوجی بری به عنوان یک “سوپرفروت” شناخته می‌شود؛ چرا که سرشار از پروتئین و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند کاروتن، ویتامین A و C است.
نوع رایج گیاه گوجی بری که برای تولید میوه کشت می‌شود، Lycium barbarum است. میوه‌ها روی شاخه‌هایی بلند رشد می‌کنند که می‌توان آن‌ها را با قیم نگه داشت یا به صورت درختچه‌ای گسترده و پراکنده به ارتفاع حدود 1.2 تا 1.8 متر هرس کرد. این گیاه در گلدان‌هایی با قطر 18 سانتی‌متر یا بیشتر هم به‌خوبی رشد می‌کند. در اواخر بهار، شکوفه‌هایی زیبا و به رنگ بنفش پررنگ روی شاخه‌های بلند و انعطاف‌پذیر گوجی بری ظاهر می‌شوند.
حتما بخوانید: خواص گوجی بری برای بدن و پوست
حدود 4 تا 6 هفته بعد، میوه‌هایی کوچک به رنگ نارنجی تا قرمز و به طول حدود نیم تا یک اینچ به بار می‌نشینند. با توجه به قیمت بالای خرید گوجی بری، پرورش آن در خانه می‌تواند گزینه‌ای بسیار مقرون‌به‌صرفه و لذت‌بخش باشد—به‌ویژه اگر به طعم دلپذیر و خواص فراوان این میوه علاقه‌مند باشید. گوجی بری گیاهی خودبارور است، بنابراین حتی با یک بوته نیز می‌توان میوه برداشت کرد. البته اگر دو رقم مختلف را در کنار هم بکارید، میزان باردهی افزایش خواهد یافت؛ زیرا گرده‌افشانی بهتر و مؤثرتری انجام می‌شود.
کاشت گوجی بری
گوجی بری را در خاکی با pH خنثی تا کمی قلیایی و در مکانی آفتابی بکارید. این بوته های میوه دار حداقل به نور مستقیم خورشید نیاز دارند، اما بهتر است روزانه 6 تا 8 ساعت آفتاب کامل داشته باشند تا رشد مطلوبی داشته باشند. محل کاشت باید دارای زهکشی مناسب باشد؛ زیرا گوجی بری در انواع خاک‌ها رشد می‌کند، اما در خاک های رسی سنگین و مرطوب عملکرد خوبی نخواهد داشت. برخی از ارقام گوجی بری به صورت ایستاده رشد می‌کنند و برخی دیگر حالت گسترده‌تری دارند؛ در هر صورت می‌توان با استفاده از میله یا داربست، بوته‌ها را مرتب و منظم نگه داشت.
حتما بخوانید: آموزش کاشت ریواس در گلدان
زمان مناسب کاشت گوجی بری
مانند بسیاری از بوته‌های چندساله، گوجی بری را می‌توان در فصل بهار یا پاییز کاشت. گیاهان گلدانی را می‌توان از پس از پایان سرمازدگی تا حدود شش هفته قبل از شروع یخبندان در زمین کاشت. گیاهان ریشه‌برهنه باید در بهار و قبل از آغاز دوره رشد مجدد کاشته شوند. این نوع گیاهان معمولاً فقط در فصل بهار از فروشندگان قابل تهیه هستند و بهتر است بلافاصله پس از دریافت، کاشته شوند. اگر محل کاشت آماده نبود، گیاهان را در مکانی خنک و تاریک نگهداری کنید و ریشه‌ها را مرتب بررسی کنید. ریشه‌ها باید مرطوب بمانند اما نباید خیلی خیس و غرقابی شوند.
روش کاشت گوجی بری
گیاهان گوجی بری به دو صورت گلدانی و ریشه برهنه عرضه می‌شوند و روش کاشت هر دو تقریباً مشابه است. برای کاشت گیاهان ریشه برهنه، ابتدا ریشه‌ها را به مدت 12 ساعت در یک ظرف آب خیس کنید تا کاملاً آبدار شوند. برای گیاهان گلدانی، یک ساعت قبل از کاشت، به‌خوبی آن‌ها را آبیاری کنید تا گیاه راحت‌تر از گلدان جدا شود و رطوبت کافی به کاهش شوک ناشی از انتقال کمک کند.
- گودالی به قطر دو برابر اندازه ریشه و عمق برابر با اندازه ریشه حفر کنید؛ این گودال باید شکل کاسه‌ای کم‌عمق با دیواره‌های شیب‌دار داشته باشد.
- با استفاده از بیل یا چنگک باغبانی، خاک اطراف و کف گودال را شل کنید؛ زیرا خاک فشرده مانع رشد ریشه‌ها و باعث تجمع آب اضافی می‌شود.
- هر ریشه‌ای که دور خود پیچیده یا گرفته شده است را قطع کنید. با استفاده از بیلچه یا چاقوی باغبانی، لبه‌های توپ ریشه را برش دهید تا ریشه‌ها باز و جدا شوند.
- بوته را داخل گودال قرار دهید و عمق مناسب را تنظیم کنید. در گیاهان ریشه برهنه، معمولاً خط خاک قدیمی روی ساقه دیده می‌شود که کمک می‌کند عمق کاشت درست باشد.
- در گیاهان ریشه برهنه، ریشه‌ها را به آرامی باز کرده و از پیچیدن آن‌ها به دور کف گودال جلوگیری کنید. ریشه‌ها نباید به صورت دسته‌ای و متراکم کنار هم باشند.
- گودال را با خاکی که قبلاً خارج کرده‌اید پر کنید. وقتی گودال تا نصفه پر شد، آبیاری کنید و سپس ادامه دهید. هنگام پر کردن خاک، به آرامی خاک را فشار دهید تا هوای اضافی داخل خاک باقی نماند.
- اطراف گیاه یک برجستگی خاکی بسازید تا هنگام آبیاری، آب به بیرون نریزد و به ریشه‌ها برسد. پس از پایان کاشت، گیاه را به خوبی آبیاری کنید.
- یک لایه ضخیم مالچ روی سطح خاک بپوشانید تا رطوبت حفظ شود، ولی مالچ را به تنه گیاه نچسبانید و حدود یک اینچ فاصله بین مالچ و ساقه گیاه رعایت کنید.
رشد گوجی بری
اگرچه گوجی بری گیاهی مقاوم به خشکی است، در دوره‌های کم‌باران، به‌ویژه در سال اول پس از کاشت، باید حداقل یک‌بار در هفته آبیاری شود. در فصل بهار، برای حفظ رطوبت خاک و تقویت تغذیه گیاه، سطح خاک را با لایه‌ای از کمپوست یا سایر مواد آلی مالچ‌پاشی کنید. مصرف بیش از حد کود می‌تواند موجب رشد بیش از اندازه شاخ و برگ‌ها شود و در نتیجه، تولید میوه کاهش یابد یا کیفیت آن افت کند. بنابراین، یک بار در سال استفاده از کود ارگانیک یا افزودن لایه‌ای از کمپوست کامل و پوسیده به‌عنوان تغذیه سطحی کفایت می‌کند.
حتما بخوانید: چگونه ذرت شیرین بکاریم
هرس گیاهان گوجی بری
گوجی بری‌ها روی شاخه‌های جدید رشد می‌کنند و بیشتر میوه‌ها روی شاخه‌های جانبی شکل می‌گیرند. هرس در فصل خواب گیاه (اواسط تا اواخر زمستان) باعث تحریک رشد شاخه‌های جدید شده و در نتیجه میوه‌دهی بیشتری را به دنبال دارد.
- هر شاخه مرده یا شکسته را حذف کنید.
- شاخه‌های اضافی که از پایه گیاه رشد می‌کنند (ساکرز) را می‌توان هرس کرد یا بعداً کند و به محل دیگری منتقل کرد.
- شاخه‌های جانبی را حدود 30 سانتی‌متر کوتاه کنید.
- در اواخر بهار یا اوایل تابستان، نوک 5 تا 7 سانتی‌متر از رشد انتهایی شاخه‌ها را بچینید تا باعث افزایش انشعاب و رشد شاخه‌های جدید شود، مشابه روش هرس گل‌هایی مانند سنبل‌وحشی یا داهلیا.
انواع گوجی بری
- «Sweet Lifeberry» گونه‌ای بزرگ است که اگر هرس نشود، به ارتفاع 3 تا 3.5 متر می‌رسد. میوه‌های خشک‌شده آن طعم شیرین و خوشایندی دارند.
- «Crimson Star» بعد از 1 تا 2 سال از کاشت میوه می‌دهد. گیاهان متوسط با ارتفاع 1.8 تا 2.4 متر که دارای توت‌های بزرگ و قرمز روشن هستند.
- «Phoenix Tears» میوه‌هایی به رنگ نارنجی تیره روی ساقه‌های جمع‌وجور تولید می‌کند که به خوبی می‌توان آن‌ها را با داربست حمایت کرد. این نوع بسیار مقاوم در برابر سرما است.
برداشت گوجی بری
- گوجی بری‌ها زمان رسیدن متفاوتی دارند و همه میوه‌ها هم‌زمان نمی‌رسند.
- وقتی میوه‌ها کاملاً نارنجی مایل به قرمز شدند، حدود یک ماه بعد از شکوفه دادن، آن‌ها را با دست برداشت کنید. به جای کشیدن مستقیم، میوه را به سمت کنار بکشید تا راحت‌تر از ساقه جدا شود؛ ممکن است کمی نیاز به کشیدن داشته باشد.
- می‌توانید گوجی بری‌ها را به صورت خشک‌شده (رایج‌ترین روش)، تازه یا منجمد برای نگهداری استفاده کنید.
حتما بخوانید: آموزش کاشت توت فرنگی در گلدان
آفات و بیماری‌های گوجی بری
- کنه گال گوجی
- شته‌ها
- تریپس‌ها
نکات جالب درباره گوجی بری
- اگرچه گوجی بری‌ها همیشه برای سلامت مصرف نمی‌شوند، اما گوجی بری‌های آغشته به شکلات بسیار خوشمزه هستند!
- افسانه‌ای درباره لی چینگ یوئن، گیاه پزشک چینی، وجود دارد که می‌گوید او روزانه گوجی بری می‌خورده و تا 252 سال عمر کرده است.
سخن آخر
گوجی بری با وجود ظاهر خاص و قیمت بالایش، یکی از ساده‌ترین و سودمندترین گیاهانی است که می‌توان در خانه پرورش داد. این گیاه مقاوم، نه‌تنها با شرایط متنوع آب‌وهوایی سازگار است، بلکه با مراقبتی متعادل، محصولی مغذی و خوش‌طعم نیز به بار می‌آورد. اگر به‌دنبال راهی طبیعی و مقرون‌به‌صرفه برای بهره‌مندی از یک "سوپرفروت" هستید، کاشت گوجی بری در حیاط یا حتی گلدان‌های بزرگ، انتخابی هوشمندانه و لذت‌بخش خواهد بود.
مطالب مرتبط:
شرایط نگهداری گیاه برگ انجیری زانادو
صفر تا صد پرورش گل محمدی و روش قلمه زدن آن
دیدگاه ها