پرورش و کاشت ذرت شیرین تازه و خوشمزه نیازمند رعایت نکات دقیق کاشت و مراقبت است تا بتوانید خوشههایی ترد، آبدار و پرطعم داشته باشید. تنها نور خورشید کافی نیست؛ انتخاب بذر مناسب، روش کاشت صحیح و زمانبندی برداشت اهمیت زیادی دارند. این مقاله از سلام دنیا، شما را گام به گام با اصول کاشت، گردهافشانی و برداشت ذرت شیرین آشنا میکند تا محصولی باکیفیت و طلایی رنگ داشته باشید.
درباره ذرت شیرین
ذرت شیرین یک محصول سالانه نرم و فصل گرم است که خوشههایی از دانههای زرد، سفید یا دو رنگ تولید میکند. ذرت شیرین بومی قاره آمریکا است و هزاران سال است که کشت میشود؛ این ذرت یکی از «سه خواهر» معروف — ذرت، لوبیا و کدو — است که توسط بومیان آمریکا پرورش داده شده است. برای کاشت و برداشت ذرت به یک فصل رشد بلند بدون یخبندان (60 تا 100 روز بدون یخزدگی) نیاز است.
اما وسوسه نشوید که خیلی زود بکارید. اواسط تا اواخر بهار زمانی مناسب است، وقتی احتمال یخبندان کاملاً از بین رفته باشد. ذرت در واقع یک گیاه غلهای است! عضو خانواده Poaceae است و برای گردهافشانی به جای زنبورها یا حشرات، به باد وابسته است. به همین دلیل ذرت را در بلوکهایی از ردیفهای کوتاه میکاریم، نه ردیفهای بلند و منفرد.
حتما بخوانید: آموزش کامل کاشت تربچه
انواع ذرت شیرین برای برداشت مداوم
برای تأمین مداوم ذرت شیرین، باید انواع زودرس، میانه فصل و دیررس را بکارید یا هر 2 تا 3 هفته یک بار کاشت انجام دهید. آیا تا به حال طعم ناامیدکننده یک خوشه ذرت شیرین ظاهراً آبدار را چشیدهاید که در واقع مزهای بیطعم دارد؟ این دلیل اصلی است که پرداخت کمی بیشتر برای بذرها واقعاً سودمند است. انواع هیبرید یا F1 ذرت شیرین ممکن است گرانتر باشند، اما ارزش هر سنت آن را دارند و خوشههایی با طعم برتر تولید میکنند، به ویژه اگر یکی از انواع فوقالعاده شیرین را انتخاب کنید. انواعی که برای شیرینی پرورش یافتهاند، طعم خود را طولانیتر حفظ میکنند، اما هر چه سریعتر بعد از برداشت بپزید، بهتر است.
کاشت ذرت شیرین
دلایل رایج رشد کند شامل نور کم، کمبود رطوبت یا کمبود مواد مغذی است. ذرت باید در آفتاب کامل (حداقل 6 تا 8 ساعت نور مستقیم) کاشته شود. خاک باید به طور مداوم مرطوب باشد (البته با زهکشی خوب)، چون ذرت مقدار زیادی آب جذب میکند. ذرت گیاهی پرخور است و لازم است بستر کاشت با مقدار زیادی مواد آلی مانند کمپوست باغچه غنی شود (بهتر است در پاییز).
زمان کاشت ذرت شیرین
- بیشتر باغداران ذرت را مستقیماً در خاک باغچه میکارند (نه در داخل خانه) تا ریشههای حساس هنگام انتقال آسیب نبینند.
- ذرت بسیار حساس به یخبندان است؛ نباید کاشته شود مگر اینکه دمای خاک حداقل 60 درجه فارنهایت (16 درجه سانتیگراد) باشد، یا برای انواع فوقالعاده شیرین 65 درجه فارنهایت (18 درجه سانتیگراد). معمولاً این حدود 2 یا 3 هفته پس از آخرین یخبندان بهار است.
حتما بخوانید: آموزش کاشت ریواس در گلدان
- اگر در منطقهای با فصل رشد کوتاهتر زندگی میکنید، نوع زودرس را انتخاب کنید که قبل از اولین یخبندان پاییز به خوبی برسد. خاک را میتوان با یک پوشش پلاستیکی سیاه گرم کرد؛ بذرها را از طریق سوراخهای پلاستیک بکارید.
- چند هفته پس از کاشت اولین مرحله ذرت، مرحله دوم را برای افزایش دوره برداشت بکارید.
کاشت ذرت شیرین در باغچه
- برای تسریع جوانهزنی، بذرها را مرطوب کنید، داخل دستمال مرطوب بپیچید و به مدت 24 ساعت داخل کیسه پلاستیکی نگه دارید.
- از آنجا که ذرت توسط باد گردهافشانی میشود، کاشت آن باید به صورت بلوک باشد نه ردیفهای منفرد. برای گردهافشانی مناسب، توصیه میکنیم بلوکی متشکل از 10 تا 50 گیاه ایجاد کنید. این کار شانس برخورد گرده آزاد شده از پرچمهای نر در بالای گیاهان با تارهای ماده در پایین را افزایش میدهد. عدم رشد کامل یا نامنظم دانهها و پر نبودن خوشهها ناشی از گردهافشانی ضعیف است. تارهای بیرونزده از انتهای هر خوشه مسئول انتقال گرده به دانهها هستند. هر رشته به یک دانه متصل است، بنابراین برای پر شدن کامل، هر رشته باید گردهافشانی شود.
- بذرها را حدود 1.5 تا 2 اینچ عمق و 12 اینچ فاصله بکارید، در ردیفهایی که 2.5 تا 3 فوت از هم فاصله دارند. بذرها را بیش از حد نزدیک نکارید چون ممکن است خوشههای کوچک و ناامیدکننده داشته باشید.
- میتوانید هنگام کاشت از کود عمومی (10-10-10) استفاده کنید؛ ذرت باید سریع رشد کند.
- هنگام کاشت، به خوبی آب بدهید.
کاشت ذرت شیرین در داخل خانه
اگر میخواهید زودتر شروع کنید، بذرها را در گلدان و زیر محافظ گلخانه، تونل پلاستیکی یا سردخانه بکارید. این کار به شما اجازه میدهد 3 تا 4 هفته قبل از آخرین تاریخ یخبندان بذرها را بکارید و از کاشت در فضای باز جلوتر باشید — مزیتی بزرگ برای مناطق با فصل رشد کوتاهتر. 8 تا 10 بذر را به عمق نیم اینچ در گلدانهای 4 اینچی بکارید یا دو بذر را در هر محفظه پلاگ بکارید و وقتی جوانه زدند ضعیفتر را حذف کنید. خاک گلدان را مرطوب نگه دارید. وقتی زمان کاشت نزدیک شد، گیاهان را به تدریج به فضای باز عادت دهید و هر روز زمان حضورشان بیرون را افزایش دهید. وقتی گیاهان حداقل 6 اینچ قد داشتند، آنها را به فضای باز منتقل کنید.
حتما بخوانید: نحوه کاشت هسته آووکادو در گلدان
نحوه رشد ذرت شیرین
- رطوبت مداوم باعث رشد خوشههای بزرگتر و چاقتر میشود، بنابراین اهمیت آن را نمیتوان بیش از حد تأکید کرد. ذرت را به خوبی آبیاری کنید چون ریشههای آن کمعمق است و در برابر خشکی حساس است. حدود 2 اینچ آب در هفته کافی است؛ در هوای خیلی گرم یا خاک شنی، بیشتر آب دهید. اگر خاک خشک ماند، دوباره آبیاری کنید. هنگام آب دادن، به پایه گیاهان هدف بگیرید تا از بیماریهای قارچی جلوگیری شود.
مالچ به کاهش تبخیر اطراف گیاهان کمک میکند. - ریشههای ذرت کمعمق و حساس به آسیب هنگام کندن خاک هستند، بنابراین بهتر است علفهای هرز را با دست خارج کنید تا زمانی که بتوانید بین گیاهان بدون آسیب رسیدن به آنها حرکت کنید، سپس چند اینچ مالچ بگذارید.
- گاهی ذرت ریشههای هوایی چند اینچ بالاتر از خاک میزند. این ریشهها برای جذب آب یا مواد مغذی نیستند بلکه برای تثبیت ساقه بلند هستند. اگر چنین شد، خاک را روی آنها تپه کنید یا کل منطقه را با کمپوست بپوشانید که به تغذیه گیاهان نیز کمک میکند.
- ساقهها را در مناطق بادخیز حمایت کنید. تپه کردن خاک دور پایه گیاهان 12 اینچی کمک میکند. اگر دیدید گیاهان در باد تکان میخورند، آنها را به میخ یا داربست ببندید.
- گردهافشانی بادی برای رشد کامل خوشهها حیاتی است. برای کمک به این فرایند، هر چند روز یک بار ساقهها را به آرامی تکان دهید تا شانس گردهافشانی همه تارها بیشتر شود. بهترین زمان صبحها است.
- علامتهای کمبود نیتروژن (زرد شدن برگها) را زیر نظر داشته باشید و با کود نیتروژندار مانند امولسیون ماهی سریعاً واکنش نشان دهید.
توجه: ساقههای فرعی (تولید کنندههای جانبی یا "ساکرز") که در پایین ساقه در فصل رشد ظاهر میشوند، به رشد اصلی آسیب نمیرسانند.
انواع ذرت شیرین
چهار نوع اصلی ذرت شیرین هیبرید وجود دارد: شکرین (su)، شیرین شده (se)، جمعشده (sh, sh2) و همافزایی (sy). هر کدام میزان متفاوتی ساکارز دارند که طعم و بافت ذرت را تغییر میدهد. نوع ذرت روی بسته بذر مشخص است. مهم است که بدانید چه نوع ذرتی میکارید — نه فقط به خاطر میزان شکر، بلکه به دلیل اینکه انواع مختلف میتوانند به راحتی با هم گردهافشانی متقابل داشته باشند. اگر ترکیب نامناسبی از انواع مختلف گردهافشانی شوند، خوشهها کیفیت پایینی خواهند داشت.
- ذرت شکرین (su) ذرت شیرین کلاسیک است. این نوع ذرت رشد قوی دارد و مقاوم به استرس است. دانهها خیلی شیرین نیستند و طعم "سنتی" دارند. اما شکر ذرت شکرین سریعاً پس از برداشت به نشاسته تبدیل میشود، پس باید سریع خورده شود. نباید نزدیک به انواع جمعشده یا همافزایی کاشته شود.
- ذرت شیرینشده (se) کمی شیرینتر از شکرین است. شیرینی آن مدت طولانیتری (چند روز) پس از برداشت حفظ میشود. رشد خوبی دارد و مشکلات کمی دارد. نباید نزدیک به نوع جمعشده کاشته شود.
- ذرت جمعشده (sh, sh2) که به آن «فوقالعاده شیرین» نیز گفته میشود. این ذرت شیرینترین نوع است و دو تا سه برابر شکرین شکر دارد. شکر دانههای آن مدت بیشتری پس از برداشت (تا یک هفته) باقی میماند اما دانهها تردتر و کمتر طعم ذرتی دارند. این نوع حساستر است و نباید نزدیک انواع دیگر کاشته شود؛ زیرا دانههای هیبریدی سخت و نشاستهای میشوند.
- ذرت همافزایی (sy) ترکیبی از شیرینشده و یکی از دو نوع دیگر است تا بهترین ویژگیها را داشته باشد. دانههای بسیار شیرین و نرم دارد و برخی انواع آن تا یک هفته پس از برداشت حفظ میشوند. نباید نزدیک انواع شکرین یا جمعشده کاشته شود.
حتما بخوانید: روش کاشت گشنیز در گلدان و باغچه
انواع پیشنهادی شامل:
- «Argent»: نوع شیرینشده، طعم خوب، دانههای سفید
- «Iochief»: میانه فصل، نوع شکر معمولی، دانههای زرد
- «Luther Hill»: کوتاه، نوع شکر معمولی، خوشههایی 4 تا 6 اینچ روی ساقههای 4 تا 5 فوت، دانههای سفید، حداقل 9 گیاه کوتاه را در بلوکی از سه یا چهار ردیف بکارید
- «Silver Queen»: نوع شکر معمولی، مقاوم به برخی بیماریهای باکتریایی، دانههای سفید
- «Sweet Sunshine»: نوع فوقالعاده شیرین، مقاوم به بیماری و عملکرد بالا، دانههای زرد
ذرت همچنین میتواند زیبا باشد! انواع زینتی این مواردند:
- «Glass Gem»: دانههای چندرنگ و نیمه شفاف، محبوب کودکان
- «Painted Mountain»: رنگهای کلاسیک «ذرت»، با تنوع طبیعی زیاد.
برداشت ذرت شیرین
- هرچه هوا گرمتر باشد، ذرت سریعتر میرسد. معمولاً حدود 15 تا 23 روز پس از ظهور تارهای ماده (silking) میرسد و در دماهای بسیار بالا زودتر.
- وقتی دو خوشه روی یک ساقه رشد میکنند، خوشه بالایی یک تا دو روز زودتر میرسد.
- در زمان برداشت، خوشهها باید گرد یا کندوی شکل باشند، نه نوک تیز، با پرچمهای قهوهای و دانههای پر و شیری.
حتما بخوانید: کاشت آناناس با بذر
- برای تست، بخشی از پوست را پایین بکشید و با ناخن دانهای را سوراخ کنید. اگر سفید یا شیری بود، آماده است. مرحله شیری کوتاه است؛ در هوای گرم (بیش از 29 درجه سانتیگراد) ذرت شیرین در اوج طعم فقط 1 تا 2 روز باقی میماند، پس مرتب بررسی کنید. ذرتی که چند روز پس از مرحله شیری برداشت شود، شیرینی کمتری دارد.
- خوشهها را به سمت پایین بکشید و بچرخانید تا از ساقه جدا شوند.
- انواع ذرت شیرین (به جز فوقالعاده شیرین) پس از برداشت سریعاً شیرینی خود را از دست میدهند. پس بلافاصله پس از برداشت، برای خوردن یا نگهداری آماده کنید. هر چه سریعتر پخته شوند، شیرینتر خواهند بود.
- اگر ذرت نارس دچار یخبندان اواخر فصل شود، گیاه و خوشهها آسیب میبینند و ممکن است ذرت بدطعم یا گیاه بمیرد.
نحوه ذخیرهسازی ذرت
ذرت شیرین به خوبی فریز میشود، بهویژه اگر دانهها را از خوشه جدا کنید قبل از فریز کردن.
آفات و بیماری های ذرت شیرین
| آفت ، بیماری | نوع | علائم | کنترل، پیشگیری |
| آنتراکنوز | قارچ | لکههای زرد، قهوهای، بنفش، سیاه روی برگها؛ لکههای فرو رفته و تیره روی ساقهها؛ ممکن است جرم ژلاتینی صورتی رنگ ظاهر شود؛ در نهایت پوسیدگی؛ در ذرت، نوک ها میمیرند و ساقه ها میپوسند | گیاهان آلوده را از بین ببرید؛ انواع مقاوم انتخاب کنید؛ زهکشی خوب فراهم کنید؛ آبیاری از بالا انجام ندهید؛ کمپوست استفاده کنید؛ مالچ بگذارید؛ تناوب زراعی رعایت کنید |
| کرم گوش ذرت | حشره | روی ذرت، خوردن تارها و دانه ها؛ فضولات؛ لاروها به گوجه فرنگی و سایر گیاهان نیز حمله میکنند و میوه، غلاف، برگ، گل را میخورند | کرمها را بردارید؛ روغن گیاهی روی محل ورود تارها به خوشه یک هفته پس از ظهور تارها بزنید؛ انواع ذرت با پوشش محکم بکارید؛ نوع زودرس بکارید؛ گیاهان بومی برای جذب حشرات مفید بکارید؛ خاک را در پاییز شخم بزنید؛ اسپری Bt |
| سوسک خیار خالدار | حشره | سوراخ در برگها؛ گیاهان کوتاه و پژمرده یا مرده؛ لاروها به ریشهها حمله میکنند؛ ممکن است باعث بیماری پژمردگی باکتریایی شوند | برداشت دستی؛ مالچ زیاد؛ پوشش ردیفها؛ گیاهان آلوده را نابود کنید |
| کرم های برش دهنده | حشره | پژمردگی؛ ساقههای بریده شده نه فقط بالای خاک بلکه کمی زیر خاک؛ گیاهان ناپدید میشوند | برداشت دستی؛ خاک را بهار قبل از کاشت شخم بزنید؛ یقه 4 اینچی از مقوا یا روزنامه دور ساقهها بپیچید و 2 اینچ داخل خاک فرو کنید؛ علفهای هرز را حذف کنید؛ پوشش ردیفها؛ بقایای محصول را از بین ببرید |
| مورچه گوشخوار | حشره | سوراخهای کوچک زیاد روی برگها و ساقهها؛ تارهای ذرت خورده شدهاند | تله در قوطی تن ماهی پر از روغن ماهی نیم اینچ، قوطی کمی بالاتر از سطح خاک باشد؛ ضایعات گیاهی را پاک کنید |
| آهو | پستاندار | ساقههای جویده شده (به ویژه گیاهان جوان)؛ خوشههای جویده شده | استفاده از مواد با بوی انسان، ادرار حیوانات وحشی یا خون خشکشده در اطراف گیاهان؛ حصار حداقل 8 فوتی دور ذرت |
| کپک پودری | قارچ | لکههای زرد زاویهدار روی سطح برگ که قهوهای میشود؛ رشد پنبهای سفید، بنفش، خاکستری زیر برگ؛ برگها و پرچمهای ذرت تغییر شکل میدهند؛ ریزش برگ | پاک کردن بقایای گیاه؛ انتخاب انواع مقاوم؛ جریان هوای مناسب؛ جلوگیری از آبیاری از بالا |
| سوسک های ریز | حشره | سوراخهای ریز فراوان روی برگها شبیه گلولههای تفنگ | استفاده از پوشش ردیفها؛ مالچ زیاد؛ کاشت گیاهان بومی برای جذب حشرات مفید |
| سوسک های ژاپنی | حشره | برگها تا استخوان خورده شده؛ در ذرت، آسیب به پوست، دانهها و تارها؛ کرمها به ریشهها حمله میکنند | برداشت دستی؛ پوشش ردیفها؛ کاشت گیاه تنزی در نزدیکی برای جذب سوسکها |
| راکون | پستاندار | ساقههای شکسته؛ نیمه خورده یا ناپدید شدن خوشهها | استفاده از مواد با بوی انسان، ادرار حیوانات وحشی یا خون خشکشده در اطراف گیاهان |
| کرم های سیمی | حشره | دانهها توخالی؛ گیاهان پژمرده و کوتاه؛ ریشهها خورده شده | حفر گودال 2 تا 4 اینچی هر 3 تا 10 فوت، پر کردن با لوبیا یا سیبزمینی جوانه زده، پوشاندن و پس از یک هفته باز کردن و کشتن کرمها؛ کاشت در خاک گرم؛ زهکشی خوب؛ حذف بقایای گیاه؛ تناوب زراعی |
دانستنیها و نکات جالب ذرت شیرین
- ذرت بچه از گیاهان ذرت معمولی تولید میشود که زود برداشت میشوند، زمانی که خوشهها هنوز نارس هستند. انواع ذرت شیرین معمولی، شیرینشده و فوقالعاده شیرین میتوانند استفاده شوند، همراه با چند نوع مخصوص ذرت بچه.
- ساقه ذرت تا حدود 24 اینچ آهسته رشد میکند؛ سپس در هوای گرم روزانه 3 تا 4 اینچ رشد میکند.
- سنتهای مختلفی برای بهترین زمان کاشت ذرت به وجود آمده است. بسیاری از باغبانان ماهگرا زمانی که ماه در حال افزایش است میکارند تا رشد قوی و سالم داشته باشند. با این حال، طبق سنتی دیگر گفته میشود ذرتی که در زمان ماه کاهنده کاشته شود رشد کندتری دارد ولی خوشههای بزرگتری تولید میکند.
- اگر پوست ذرت سختتر از معمول شد، منتظر زمستان سرد باشید.
- ذرت یکی از سه خواهر است؛ روش رشد آن با لوبیا و کدو هماهنگ است.
- ذرت برای خوردن عالی است ولی کاربردهای زیادی از جمله پزشکی دارد.
حتما بخوانید: نحوه کاشت صحیح گیاهان دارویی شفا بخش در خانه
غذاهای متنوع با ذرت شیرین
- پودینگ ذرت هارتول فارم
- کاسترد ذرت
- پیتا با ذرت و لوبیا سیاه
- کیک ذرت تابستانی
- سالاد ذرت تابستانی
نکات آشپزی
- اگر به یک سوپ یا خورش خیلی فلفل یا ادویه زیاد اضافه شده، اضافه کردن یک قوطی ذرت شیرین میتواند کمک کند.
- اگر دانههای ذرت باقی ماند، پاپکورن هم یک میانوعده محبوب است.
سخن آخر
ذرت شیرین محصولی با سابقهای هزارساله و عضو مهمی از سه خواهر است که علاوه بر طعم لذیذ، کاربردهای متنوعی دارد. کاشت موفق آن نیازمند توجه به فصل مناسب، نوع بذر، روشهای کاشت و مراقبت دقیق است تا محصولی با دانههای کامل، شیرین و آبدار برداشت شود. با رعایت نکات این مقاله میتوانید باغچهای پر از ذرت شیرین باکیفیت داشته باشید.
مطالب مرتبط:
کاشت لوبیا چشم بلبلی در گلدان و باغچه
دیدگاه ها