میرزا تقی خان، پسر کربلایی محمد قربان فراهانی، ملقب به اتابک اعظم امیر نظام و امیر کبیر، یکی از بزرگترین رجال سیاسی و نخستین صدر اعظم ایران بوده است. میرزا تقی خان در زمان صدرات خود کارهای مهمی برای کشورش انجام داد اما بر اثر توطئه درباریان به دستور ناصر الدین شاه قاجار به قتل رسید. در ادامه این مطلب سلام دنیا می توانید با زندگی نامه امیر کبیر از زمان تولد تا مرگ بیشتر آشنا شوید.
زندگینامه میرزا تقی خان امیر کبیر نخستین صدر اعظم ایران
- نام: میرزا تقی خان
- نام خانوادگی: فراهانی
- نام مستعار: اتابک اعظم امیر نظام و امیر کبیر
- تاریخ تولد: حدود سال 1223 قمری
- محل تولد: روستای هزاوه، استان مرکزی
- تاریخ فوت: 18 دی 1230 ش
- محل دفن: کربلا
- مقام: اولین صدر اعظم ایران
- وضعیت تاهل: متاهل
- تعداد فرزندان: دو دختر به نامهای تاج‌الملوک و همدم الملوک
امیر کبیر کیست
میرزا تقی خان امیر کبیر, صدراعظم به نام و فرهیخته ناصرالدین شاه قاجار بوده است.البته نام اصلی امیرکبیر محمد تقی بود که بعدها تقی گفته می‌‌شد و به عناوین و القابی چون وزیر نظام- امیر نظام- امیر کبیر- امیر اتابک اعظم نیز دست پیدا کرد. امیر کبیر شوهر خواهر ناصر الدین شاه بود و به دلیل هوش و استعداد خوبی که داشت توانست به مقام صدر اعظم ایران دست پیدا کند. او با اینکه دوره صدارت کوتاهی داشت اما باز هم خدمات و اقدامات شایسته و به نام برای کشور ایران انجام داد. همین اقدامات انقلابی و ملی امیر کبیر باعث شد تا عده ای سود جو، با تحریک ناصر الدین شاه فرمان عزل و قتل امیر کبیر را گرفتند و او را در حمام فین کاشان به قتل رساندند.
بیوگرافی امیر کبیر و زندگی شخصی
میرزا محمدتقی خان فرزند «کربلایی قربان» به سال 1222 هجری قمری در روستای هزاوه فراهان از توابع اراک (سلطان آباد پیشین) متولد شد. او در خانواده‌ای از طبقات پایین جامعه به دنیا آمد و پدرش در خانه «میرزا‌عیسی قائم‌مقام اول» به آشپزی مشغول بود. به همین دلیل امیر کبیر کودکی و نوجوانی را در کنار خانواده قائم مقام سپری کرد. امیر کبیر از همان کودکی از هوش سرشاری برخوردار بود، زمانی که ناهار فرزندان قائم مقام را می‌آورد، موقع بازگشت برای جمع آوری ظروف ناهار در حجره می‌ایستاد و هرچه معلم به آنها می‌آموخت، فرامی‌گرفت.
حتما بخوانید: زندگینامه حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر و حماسه سرای ایران
یک روز قائم مقام برای آزمایش پسرانش سعی کرد تا از آنها سوال بپرسد اما هر چه از آنان پرسید، جوابش را نمی دانستند، اما امیر کبیر جواب داد. قائم مقام بعد از دیدن علاقه امیر به تدریس اجازه داد تا او هم درس خواندن را یاد بگیرد. امیر کبیر دوران کودکی و جوانی اش را زیر نظر و تربیت قائم مقام سپری کرد و در این مدت شیوه‌های منشی گری، نامه‌نگاری و صدور احکام دیوانی را از قائم مقام فرا گرفت. بعد از فوت پدر، میرزا‌تقی‌خان سمت پدر را در دستگاه قائم مقام حفظ کرد.
میرزا تقی‌خان یا همان امیر کبیر در ابتدای جوانی منشی و محرم اسرار «میرزا عیسی» ملقب به میرزا بزرگ پدر قائم‌مقام ثانی بود و بعد از فوت وی به خدمت پسرش و به شغل کتابت مشغول شد. در سال 1244ق. قائم مقام او را به همراهی «خسرو میرزا» پسر ولیعهد به روسیه فرستاد،تا پیش از این او به منشی‌گری مشغول بود اما پس از بازگشت از روسیه به لقب «مستوفی نظام» ملقب گردید. او در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به دلیل کفایت و استعداد خوبش و به دلیل علاقه زیاد شاه به مقام صدارت اعظمی و به دامادی خاندان سلطنت دست پیدا کرد. امیر کبیر با عزت الدوله خواهر ناصرالدین شاه ازدواج کرد.
حتما بخوانید: زندگینامه استاد حسین شهریار شاعر، از تولد، عاشقی تا مرگ
همسر امیر کبیر (میرزا محمد تقی خان فراهانی)
همانطور که در قسمت بالا گفته شد امیر کبیر به دلیل اعتماد و علاقه ای که ناصرالدین شاه قاجار به او داشت در روز جمعه 22 ربیع‌الاول 1265 با ملکزاده خانم عزت الدوله خواهر تنی شاه، دختر محمدشاه قاجار و مهدعلیا ازدواج کرد. حاصل ازدواج عزت الدوله با امیرکبیر دو دختر به نامهای تاج‌الملوک و همدم الملوک بود که به ترتیب با پسردایی‌های خود مظفرالدین میرزا (مظفرالدین شاه بعدی) و مسعود میرزا (ظل السلطان بعدی) ازدواج کردند. محمدعلی شاه به این لحاظ نوه مشترک ناصرالدین‌شاه، امیرکبیر، و عزت الدوله بوده است.
نسل امیر کبیر
امروزه از خانواده عموها و دایی‌های امیرکبیر هنوز در هزاوه استان مرکزی زندگی می‌کنند. اقوام مادری میرزا تقی‌خان امیرکبیر با شهرت «امیری» و خانواده عموها با «شهرت قاسم خانی هزاوه» در آنجا معروف هستند.
نوادگان امیر کبیر
آنچه از نسل امیرکبیر باقی مانده است دختر «تاج الملوک» یعنی «قمرالملوک اعتماد قاجار» است که در استان البرز زندگی می کرد. قمرالملوک قاجار متولد سال 1285 هجری قمری است و یکی از نوادگان امیر کبیر و تنها بازمانده دوره قاجار در کشور بود که در 100 سالگی در خانه سالمندان شهر کرج درگذشت.
خدمات امیر کبیر به ایران چه بوده
امیر کبیر یکی از دلسوزترین و کارآمدترین رجال سیاسی ایران بوده که بعد مدت کوتاهی که از صدرالعظم شدنش اقدامات مهمی را برای اصلاح امور کشورش انجام داد.برخی از مهمترین خدمات امیر کبیر به ایران شامل:
- ایجاد نظم در جامعه؛ در پی نظمی که او در جامعه برقرار کرد کمتر ظالمی قادر بود بر بیچارگان فقیر ظلم روا کند. او باعث شد تا دزدی و هرزگی و شرارت را درجامعه به حداقل برسد.
- رشوه‌خواری را در جامعه براندازی کرد.
- براندازی رسم قمه کشی؛ در تهران آن زمان رسم بود که جوانان قمه به همراه خود حمل کنند.
- خزانه مملکت را سروسامان داد و باعث شد تا حقوق بسیاری از درباریان و وابستگان آنها قطع شود.
- تأسیس اداره آگاهی
- واگذاری محاکم شرع به علمای صالح و براندازی رسم شکنجه در کشور
- احداث بیمارستان و مایه کوبی اجباری آبله در جامعه؛ هر کس از بیماری آبله می‌مرد، بستگان او را 5 تومان جریمه می‌کرد
- ساخت چاپارخانه برای مرسولات پستی، ساخت میدان توپخانه و عمارت آن و همچنین سبزه میدان تهران
- احداث 200خانه در بیرون شهر برای مردم
- تاسیس مدرسه دارالفنون و راه‌اندازی نخستین روزنامه ایران یعنی روزنامه وقایع اتفاقیه
- ساخت و راه اندازی کارخانه‌های پارچه بافی، شکر ریزی، چینی و بلورسازی، کاغذ سازی، چدن ریزی
- فرستادن ایرانیان به خارج برای تحصیلات و تدریس در ایران
- استخدام استادان خارجی و تصمیم به جایگزینی آنها با ایرانیان
- ترویج ترجمه و انتشار کتب علمی
- ترویج ساده نویسی و لغو القاب
- مرمت ابنیه تاریخی
- فرستادن صنعتگر به روسیه و مقابله صنعتی با روسیه به دست توانای استاد کاران اصفهانی
- بسط کشاورزی و آبیاری
- توسعه تجارت داخلی و خارجی
- کوتاه کردن دست اجانب در امور کشور
- تعیین مشی سیاسی معینی در سیاست خارجی
- اصلاح امور مالی و تعدیل بودجه
حتما بخوانید: زندگینامه شهید سید مرتضی آوینی و همسرش
علت مرگ امیر کبیر
اقدامات امیر کبیر در جهت اصلاح و آبادی ایران باعث شد تا موقعیت برخی از سفارتخانه‌ها و درباریان متزلزل شود،در پی این اتفاقات آنها به امیر کبیر تهمت زدند که به فکر سلطنت و پادشاهی است. مهدعلیا مادر شاه، اعتمادالدوله و میرزا آقاخان نوری با مخالفان سعی کردند تا ناصر الدین شاه را متقاعد کنند او را عزل کند، به همین دلیل شاه حکم عزل امیرکبیر در 19 محرم سال 1267 ق را به او ابلاغ کرد.امیرکبیر دو روز پس از عزل به کاشان تبعید شد اما آنها به تبعید هم راضی نشدند و در نهایت با تلاش های زیاد توانستند فرمان قتل امیر کبیر را را از شاه بگیرند. در نهایت امیر کبیر در 18 دی 1230ش (در شنبه 18 ربیع‌الاول 1268) در حمام فین کاشان با بریدن رگ دستانش به قتل رسید.
قاتل امیر کبیر
علی خان حاجب‌الدوله فراش باشی با گرفتن حکم قتل امیر کبیر راهی کاشان شد و بدون فوت وقت امیر کبیر را در حمام فین به قتل رساند.
عکس واقعی امیر کبیر
//////////////////////////////
//////////////////////////////
عکس همسر امیر کبیر
//////////////////////////////
عکس امیر کبیر و ناصر الدین شاه
//////////////////////////////
سخن پایانی:
امیرکبیر، یکی از صدراعظم‌های ایران در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار و شوهر خواهر تنی او بود. او به دلیل هوش و استعداد سرشارش توانست به مقام صدر اعظمی ایران برسد و در مدت صدراتش خدمات ارزنده ای به کشورش انجام دهد. در این مطلب سعی شد تا گوشه ای از زندگینامه امیر کبیر از تولد تا مرگ را به شما خوانندگان عزیز معرفی کنیم، امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید.
مطالب مرتبط:
زندگی نامه امام هادی از تولد تا شهادت
داستان زندگی حضرت ایوب (ع) و همسرش با شرح کامل و زبان ساده