زرتشت دین ایرانی و یکی از کهن‌ترین آیین‌های سازمان‌یافته جهان است که بر اساس آموزه‌های پیامبر ایرانی‌زبان کیهان شناسی دوگانه خیر و شر در چارچوب هستی شناسی توحید و آخرت‌شناسی که فتح نهایی را از شر به نیکی پیش بینی می‌کند، استوار است.در ادامه این مطلب سلام دنیا شما را با اصول دین زرتشت چیست؛ سه اصل دین زرتشت، آیین و رسوم دین زرتشت، نماز و ازدواج در دین زرتشت، ازدواج خواهر و برادر در دین زرتشت و معجزات زرتشت آشنا خواهیم کرد.
اصول دین زرتشت چیست
1. باور به یكتایی خدا
خدای اهورا (هستی بخش) و مزدا (دانای بزرگ) است در حقیقت دو صفت بزرگی و دانایی او بخش جدایی ناپذیر هستند. خدا در همه جا و در همه چیز نمایان است. خداوند خالق همه چیزها است و همه آفریده های او نیك و لازم و ملزوم یكدیگر هستند. خدایی كه در نماز صدویك نام درباره صفات او صحبت شده برهمه چیز آگاه، بر همه كار توانا و بی نیاز و…است.
2. باور به پیامبری اشوزرتشت
اشوزرتشت بعد از اینکه دچار شک به باورهای پیشینیان خود شد از طرف اهورامزدا در كوه اشیدرنه به عنوان نخستین پیام اور برگزیده شد.او درباره مفاهمی مانند توحید و نبوت و معاد صحبت کرد و برای پیام خود نام مانتره (برانگزینده اندیشه) را برگزید و از دین (دئنا) به مفهوم وجدان صحبت کرد. او این باورها را در ابتدا با مردم خود در میان گذاشت اما کم کم دین او در این كره خاكی معرفی شد و پیروان او با نام های مزده‌یسنان یا مزداپرستان و بعدها بهدین و زرتشتیان شناخته شدند.
حتما بخوانید: بودا کیست و آیین بودایی چیست
3. باور به روح و جهان واپسین (جهان مینوی)
یعنی اعتقاد به وجود بهشت و گروسمان(خانه راستی) و دوزخ(خانه دروغ).
4. باور به اشا (راستی)
اشوزرتشت نخستین كسی بود كه متوجه وجود هنجار هستی (اشا) شد و درباره حاكم بودن قانون اشا در جهان هستی (گیتی و مینو) صحبت کرد. به گفته او انسان می تواند با کمک خرد خود متوجه قوانین طبیعت (اشا) شود و از آن در جهت مثبت و یا منفی استفاده کند. به گفته اشوزرتشت زمانی که انسان به درستی قوانین اشا را درک کند و با این قانون ابدی همگام شود می تواند خوشبخت زندگی کند.
5. باور به گوهر آدمی و آدمیت
اشوزرتشت در آموزش های خود انسان را فارغ از هر جنس و نژاد و مذهبی صاحب وجدان(دئنا) می داند و انسان را در مقایسه با سایر موجودات از جسم، جان، روح و فروهر بالا تری برخوردار می داند. در حقیقت انسان به دلیل برخورداری از قدرت تشخیص نیک از بد و ارزش گذاری برای انتخاب راه و مسیر خود حق انتخاب و آزادی کامل دارد و می تواند سرنوشت خود را بسازند.براساس گفته های اشوزرتشت همه انسان ها از حقوق برابر برخودار هستند و به طور کلی یک "من" دارند که می توانند براساس تمایلات خود این "من" را به بهترین منش «سپنته من» یا بدترین منش «انگره من» تغییر دهند. او به پیروان دین زرتشت اموزش می دهد که آنها وظیفه دارند از «سپنته من» پیروی کنند و با تمام نیروهای اهریمنی یا «انگره من» مبارزه کنند.
6. باور به هفت پایه کمال
با توجه به گفته اشوزرتشت، اهورامزدا از شش فروزه، وهومن (منش نیك «یا اندیشه و گفتار و کردارنیک»)، اردیبهشت (راستی)، شهریور (تسلط برنفس)، سپندارمزد (دانش اندوزی و پویایی)، خرداد (رسایی خواهی و کمال‌جویی) و اَمرداد (بی‌مرگی و جاودانگی) برخوردار است و آموزش می دهد که هر انسان می تواند با تمرین و تلاش به طور کل به این شش فروزه اهورایی دست پیدا کند، در پایه هفتم کمال خود را جزیی از خدا می بیند و با او یکی می شود. در دورهای بعد این باور به صورت هفت شهر عشق یا هفت خوان رستم و نمادهای گوناگون دیگر در فرهنگ و عرفان ایرانی حفظ شد.
حتما بخوانید: فلسفه سفره هفت سین و مفاهیم و دلایل انتخاب آنها
7. باور به نیکوکاری و دستگیری از نیازمندان
زرتشت دین دوری از جنگ‌افزاری و آشتی‌دهی است. این دین کسی را خوشبخت می داند که باعث خوشبختی دیگران شود.در دین زرتشت این باور وجود دارد که هر کس در هر مقام مادی و معنوی می‌تواند و باید به دیگران کمک کند. در این دین گذشت و فداکاری(خویتوَدس) و کمک به نیازمندان، به صورت وقف و گُهنبار و جشنخوانیها و بخشش (میزد) و غیره…به روش بسیار آبرومند اجرا میگردد.
8. باور به سپنتایی بودن (مقدس بودن) چهار آخشیج
در دین زرتشت آب و باد و خاک و آتش سپنتا است بنابراین یک زرتشتی موظف است تا حد توان خود محیط زیست را پاکیزه نگاه دارد.
9. باور به فرشکرد بودن
آموزشهای گاتها می گوید، پیروان دین زرتشت تلاش می کنند تا جهان را به سوی پیشرفت و آبادانی سوق دههد و با تمام قدرت در زنده نگه داشتن اندیشه و گفتار و کردار و آبادانی جهان فرشکرد(تازه کننده جهان) دخیل و سهیم باشند.هر زرتشتی باید کار کند که نور بر تاریکی و با دانش بر جهل پیروز شود.در حقیقت یکی از مهم‌ترین پایه‌های اساسی دین زرتشتی مثبتنگری و پیدا کردن روش‌های نوین در زندگی (فرشکرد) است.
سه اصل دین زرتشت
سه اصل دین زرتشت گفتار نیک، پندار نیک، کردار نیک است که این اصل مانند سایر ادیان مختلف است.
آیین و رسوم دین زرتشت
1. سدرهپوشی
در نگارههایی که از اشوزرتشت ترسیم شده، در دست این پیامبر بزرگ عصایی 9(نه) بند قرار دارد.در سنت زرتشتیان هم هر زمان که یک فرزند بهدین به سن تکلیف می‌رسد در مراسمی ویژه که سدرهپوشی نام دارد،ان فرزند در مقابل موبد زوت و همه فامیل و آشنایان با آزادی کامل پیمان وفاداری خود با اصول و فروع دین اشوزرتشت را بیان می کند،در این مراسم پوشش ساده و سفیدرنگ سدره هم مانند عصای اشوزرتشت 9(نه) بند دارد.
2. گاهنبار
در آداب و رسوم زرتشتیان نوعی خیرات با نام گاهنبار برای درگذشتگان تقسیم می شود. در این مراسم، موبدان زرتشتی، بعد از اینکه آجیل خشک و هفت میوه را با خواندن اوستا تقدیس کردند، در میان مردم تقسیم می‌کنند.مقداری از ان را درون آب می ریزند و بر روی سفره هفت سین می گذارند.
3. جشن سده
جشن سده یکی از اعیاد بزرگ زرتشتیان است، این جشن در شامگاه دهمین روز از بهمن ماه اجرا می‌شود. سده، با نام جشن همبستگی زرتشتیان نیز شناخته می شود،در این جشن آتشی بزرگ از هیزم‌هایی که با همکاری گروهی جمع شده روشن می شود. زرتشتیان برای سده معانی مختلفی تعبیر کرده اند. برخی جشن سده را به عنوام جمع شب‌ها و روزهای مانده تا نوروز می می دانند. آتش افروزی سده هیرومبا نامیده می شود.
4. پنجه
در مراسم پنجه کارهایی مانند پختن غذاهای مختلف و آب پاشیدن به دیوار خانه ها انجام می شود.براساس عقده زرتشتیان از 10 روز قبل از عید نوروز مراسم پنجه کوچک شروع می شود و خانه خود را برای عید نوروز آماده می کنند.در 5 روز باقی مانده به عید و شروع پنجه کوچک مراسم گاهنبار انجام می شود.
ازدواج در دین زرتشت
درمورد ازدواج در دین زرتشت حرفهای متناقص زده شده است برخی عنوان می کنند که در این دین ازدواج میان خویشاوندان رواج داشته است. اما در گات ها، هات 53 زرتشت درباره ازدواج دخترش پروچیستا با جاماسپ وزیر دوران کی گشتاسب صحبت کرده و به دخترش پند و اندرز داده است. در حقیقت زرتشت نه درباره خود و نه درباره فرزندان و پیروانش چنین دستوری نداده است.
نماز در دین زرتشت
در دین زرتشت نماز خواندن برای ارتباط برقرار کردن با اهورامزدا و شکر و سپاسگزاری از نعمت های بی پایان او است. هر زرتشتی باید روزانه پنـج بار با اهورامزدا راز و نیاز کند تا علاوه بر قدرشناسی به خدا نزدیکتر شده و بخشش نیک اندیشی نصیب او شود. اما در حال حاضر نماز پنجگانه معمولا توسط موبدان اجرا می شود و اکثر زرتشتیان فقط دعاهای صبحگاه و شامگاه را می خوانند.
حتما بخوانید: فواید نماز خواندن برای جسم و روح از نظر دانشمندان
نماز های پنجگانه با خواندن این عبارت شروع می شوند: «خشن‌اتره، اهورامزدا» یعنی اهورا مزدا را خشنود می‌گردانم. و آنگاه می گویند: «ایمان دارم به کیش مزدا پرستی که آوردهٔ زرتشت است. پیرو آموزه‌های اهورایی هستم که از دروغ و دوگانه پرستی به دور است».در دین زرتشت برای خواندن نماز آتش روشن می شود و در حالی که دست ها به سمت آسمان بالا گرفته شده سر باید به احترام تعظیم الهی خم شده باشد،در ادامه با چرخیدن به دور اهورا مزدا سرودها و شعرهایی با صدای رسا و زیبا خوانده می‌شود.
معجزات زرتشت
براساس روایات دینی زرتشتیان، زرتشت بعد از تولد برخلاف سایر نوزادان خندیده است. سایر معجزات زرتشت آتش روشن کردن بدون چوب و سندل و کاشت درخت سرو غول پیکر در کشمر با فروکردن عصا در زمین عنوان شده است. البته براساس اعتقاد زرتشتیان، گاتاها نیز معجزه زرتشت است.
ازدواج خواهر و برادر در دین زرتشت صحت دارد؟
همانطور که در قمست بالاتر هم عنوان شد،در بیشتر کتابها ازدواج با محارم (یعنی خواهر، مادر و دختر) به زرتشتیان نسبت داده شده و این عمل به نام ارکان آیین زرتشت رواج پیدا کرده بود، در تاریخ نیز شواهدی وجود دارد که برخی پادشاهان و بزرگان زرتشتی با محارم خود ازدواج کرده‌اند.البته بسیاری از منابع چنین خصوصیاتی را برای دین زرتشت رد کرده اند و گفته شد که ازدواج خواهر و برادر در آیین زرتشت وجود نداشته است.
سخن پایانی:
زرتشت پیامبر ایران باستان نام دارد که مروج یکتاپرستی بوده است و آهورامزدا را تبلیغ می‌کرد و خدایان و باور های پیشینیان خود را رد کرده بود. دیدن زرتشت بر 9 صل مهم اعتقاد داشته و از آیین و رسوم خاصی برخوردار است. در این مطلب شما را با اصل، آیین و رسوم دین زرتشت آشنا کردیم.
مطالب مرتبط:
زندگی نامه کورش بزرگ و روز کوروش
داستان حضرت عیسی مسیح ؛ ازدواج، لقب، کتاب و معجزات او