بی خوابی، اختلالی است که بیشتر از 45 درصد افراد آن را تجربه کرده اند. بی خوابی به معنای مشکل داشتن در به خواب رفتن و یا در خواب ماندن (یعنی خواب عمیق و عدم بیدار شدن در طول شب) است. در این مقاله از سایت سلام دنیا، سعی داریم تا شما را با راه های درمان بی خوابی با طب سنتی و داروهای گیاهی آشنا نماییم.
از آنجایی که خواب برای سلامت و ترمیم سیستم اعصاب، دستگاه ایمنی و همچنین دستگاه عضلانی- اسکلتی انسان نقش مهمی دارد، نیازمند داشتن خواب خوب در شب هستید. متاسفانه برخی از افراد با خواب خوب و در زمان درست مشکل دارند. به همین دلیل دچار بی خوابی و یا کم خوابی می شوند و این امر تاثیر منفی روی عملکرد بدن و کنترل وزن دارد.
بی خوابی و یا کم خوابی می تواند باعث تغییر متابولیسم (سوخت و ساز) بدن شود. همچنین بی خوابی می تواند روی عملکرد فردی و اجتماعی افراد تاثیر گذارد.
کارشناسان معتقدند کسانی که در طی یک هفته بیش از 2 شب دچار بی خوابی می شوند و میزان خواب آنها طی روز از 4 ساعت کمتر است، این افراد به بی خوابی دچار هستند و باید برای درمان و رفع آنها اقدام نمایند. کسانی که به اندازه کافی نمی خوابند، بیش از دیگران عصبانی و پرخاشگر شده و در انجام کارهای روزانه خود ناتوان هستند.
برای بی خوابی چه بخوریم
برای درمان بی خوابی روش های زیادی وجود دارد از جمله قرص های شیمیایی و داروهای گیاهی. اما بیشتر افراد ترجیح می دهند اول از همه با کمک روش های طبیعی بی خوابی خود را درمان نمایند. برای اینکه خواب خوب و عمیقی داشته باشید، نیاز نیست که به قرص های خواب آور و یا داروهای دیگر رو بیاورید. فقط کافی است که به توصیه هایی که متخصصان طب سنتی می کنند، توجه کرده و سبک زندگی خودتان را تغییر دهید.
یکی از دلایل بی خوابی، خشکی مغز می باشد. خوردن غذاهای تند که دارای داویه جات گوناگون از جمله فلفل هستند می تواند به دلیل افزایش گرمی و خشکی در بدن باعث بی خوابی شوند.
از دیگر عواملی که باعث بی خوابی می شود، تغییر آب و هوا، تغییر سبک زندگی، مصرف زیاد غذاهای کنسروی، کم تحرکی و تغییر رژیم غذایی می باشد که سبب خشکی مزاج افراد و برهم خوردن برنامه خواب آنها می شود.
درمان بی خوابی با طب سنتی
تعریف خواب خوب
متخصصان طبق سنتی معتقدند که منظور از خواب خوب، خوابی است که زمانی که شخص از خواب بیدار می شود حس آرامش و سبکی داشته باشد.
همچنین طبق گفته کارشناسان طب سنتی، کسانی که دارای مزاج سرد و تر و همین طور گرم و تر هستند به دلیل اینکه رطوبت و تری باعث افزایش خواب می شوند، نسبت به بقیه مزاج ها به خواب بیشتری نیاز دارند. خواب برای سلامتی بسیار حانز اهمیت می باشد زیرا می تواند باعث از بین رفتن انواع خستگی ها شده و به دفع مواد زائد بدن کمک نماید.
متخصصان طب سنتی عقیده دارند که خواب زیاد می تواند باعث چاقی و افزایش سردی و رطوبت بدن شود، از این رو زیاد خوابیدن خوب نیست. و همچنین یکی از مضرترین خواب ها، خواب بعداز ظهر است که باعث سستی، رخوت، تضعیف حافظه، کسلی و بالا رفتن رطوبت بدن می شود.
راه های طبیعی زیادی برای درمان بی خوابی وجود دارد از جمله: استفاده از تکنیک های ریلکسیشن (آرام سازی)، تنظیم الگوی خواب مناسب و همچنین داروی های گیاهی و طب سنتی.
لازم به ذکر است که مکمل های خوراکی یا غذایی که برای درمان بی خوابی به کار می روند، ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند، از این رو قبل از استفاده از این داروهای گیاهی بهتر است با پزشک مشورت نمایید.
حتما بخوانید: علت بی خوابی و عوارض آن
گیاهان دارویی برای درمان بی خوابی
برخی از افرادی که برای درمان بی خوابی خود به داروهای شیمیایی رو می آورند که این داروها می تواند در دراز مدت باعث عادت کردن و همچنین مقاوم شدن بدن در برابر آنها شود؛ با افزایش دوز آن نیز عوارض جانبی آن بالا می رود. از این رو می توان با استفاده از توصیه های متخصصان طب سنتی که برای درمان اختلالات خواب بی خطر بوده و یا عوارض کمتری دارند استفاده نماییم.
راه های درمان بی خوابی با طب سنتی
در طب سنتی، بی خوابی با نام «سهر» شناخته می شود. و باید برای تشخیص علل بی خوابی ابتدا مزاج اعضای مهم بدن مانند مغز مورد بررسی قرار گیرد. زیرا یکی از علل اصلی بی خوابی سوءمزاج مغز می باشد.
1. سوپ جو و لپه
یکی از راه های درمان بی خوابی درست کردن یک سوپ خوشمزه است که باید در آن از جو، لپه و برنج استفاده کرد. علاوه بر آن می توانید مقداری کدو حلوایی، چند برگ کاهو، گشنیز، هویج و شیر اضافه نمایید. طریق درست کردن این سوپ همانند سوپ های دیگر است. این سوپ یک غذای عالی برای درمان بی خوابی می باشد.
2. سبزی ترخون
طبق گفته متخصصان طب سنتی، مصرف سبزی ترخون می تواند برای درمان بی خوابی در کسانی که دارای مزاج سوداوی هستند، مفید باشد. این افراد می توانند خشک کرده سبزی ترخون را بر روی غذاهای خود ریخته و میل نمایند. در طب ابوعلی سینا آمده است که استفاده از دمنوش هایی مثل گل گاو زبان، بادرنجبویه و اسطوخودوس می تواند به دلیل خواص آرامش بخشی آنها باعث درمان بی خوابی افراد شود.
3. سنبل الطیب
یکی از گیاهان که برای درمان بی خوابی موثر است، سنبل الطیب می باشد. البته باید این گیاه به صورت تازه مصرف شود. برای استفاده از آن کافی است تا ریشه های سنبل الطیب را به همراه 2 لیوان آب جوش درون قوری بریزید و اجازه دهید به مدت 2 تا 3 دقیقه بجوشد و سپس آن را دم کنید. خوردن یک جرعه از دمنوش سنبل الطیب باعث ایجاد خواب عمیق در افراد می شود.
4. مصرف کاهو
کارشناسان طب سنتی، بهترین راه برای جبران کمبود رطوبت بدن و داشتن خواب خوب را، اصلاح کردن رژیم غذایی و قرار دادن مواد غذایی که دارای طبع مرطوب هستند، می دانند. این متخصصان معتقدند کسانی که دارای مزاج گرم هستند می توانند با استفاده از کاهو، جو و بادام خام، رطوبت بدن خود را تامین کرده و در نتیجه به درمان بی خوابی خود کمک نمایند. برای این کار به خصوص در روزهای گرم تابستان می توانید یک و نیم ساعت قبل از رفتن به رختخواب یک بشقاب سالاد کاهو بدون سس میل نمایید. این روش را به مدت 7 تا 10 روز تکرار کنید تا ریتم خواب شما تنظیم شود.
ریتم یا ساعت داخلی بدن، برنامه ای است که مغز شما به بدنتان می فرستد تا فرآیندهایی مثل خواب و تنظیم دمای بدن و ... را هدایت کند.
حتما بخوانید: کاهو چگونه به رفع بی خوابی کمک می کند
5. مصرف شیر
یکی از مواد غذایی که خوردن آن قبل از خواب در طب سنتی ایران، چین و هند توصیه شده است، شیر می باشد. متخصصان باور دارند که استفاده از یک لیوان شیر گرم به همراه یک قاشق عسل می تواند اختلالات خواب را درمان نماید. این مواد به خصوص برای خانم های بارداری که دچار مشکلات گوارشی، کمردرد یا سنگین شدن در ماه های آخر هستند و به همین دلیل خواب راحتی ندارند، مناسب است.
5. دمنوش گل گاو زبان و سنبل الطیب
کارشناسان طب سنتی توصیه می کنند که از گیاهان آرامش بخش مثل گل گاو زبان و سنبل الطیب برای درمان بی خوابی استفاده نمایید. برای این کار کافی است:
1. چهار قاشق غذاخوری گل گاو زبان را با یک قاشق غذاخوری سنبل الطیب درون ظرفی بریزید.
2. سپس 2 لیوان آب سرد به آن اضافه نمایید و بگذارید تا 10 دقیقه دم بکشد.
3. این دمنوش را نیم ساعت قبل از خواب به اندازه یک فنجان بنوشید.
همچنین مصرف یک فنجان عرق بیدمشک می تواند در بهبود کیفیت و عمق خواب موثر باشد.
6. دمنوش به لیمو و نبات
یکی دیگر از دمنوش هایی که به درمان بی خوابی کمک می کند، دمنوش به لیمو و نبات است که می تواند یک جایگزین خوب برای قرص های خواب آور باشد. برای این کار به اندازه یک قاشق غذاخوری به لیموی خشک شده را درون 2 لیوان آب ریخته و اجازه دهید تا دم بکشد. این دمنوش را نیم ساعت پیش از خواب بنوشید.
7. دمنوش یا چای ترخون
چای ترخون سبب تنظیم ریتم طبیعی خواب شده و افراد را در کوتاه ترین زمان به زود خوابیدن و زود بیدار شدن عادت می دهد. برای این کار کافی است مقداری از ترخون تازه را با یک تکه نبات درون آب جوش بریزید و اجازه دهید تا 15 دقیقه دم بکشد.
8. استفاده از روغن بنفشه
افرادی که بعد از مراجعه به پرشک متوجه شده اند که علت بی خوابی آنها خشکی مغز است می توانند چند قطره روغن بنفشه را درون بینی خود بچکانند. ولی پیش از استفاده حتما باید با پزشک متخصص مشورت نمایند.
9. عصارۀ کاوا
کاوا، یک گیاهی است که در جنوب اقیانوس آرام رشد می کند و جز گیاهانی است که می تواند باعث درمان بی خوابی شود و به داشتن یک خواب خوب و آرام کمک نماید. می توانید قبل از خواب یک عدد کپسول که دارای 200 میلی گرم عصاره ی کاوا می باشد، استفاده نمایید.
10. تخم کدو حلوایی
تخم کدو حلوایی، یکی از گیاهانی است که می تواند در درمان بی خوابی موثر باشد. تخم کدو حلوایی مخصوصا برای کسانی که دارای مزاج صفراوی هستند و دچار بی خوابی های شبانه می شوند، مفید می باشد. برای این کار کافی است به شیوه زیر عمل نمایید:
1. مقداری تخم کدو حلوایی را بکوبید و داخل توری بریزید.
2. این توری را درون آب در حال جوش قرار دهید و اجازه دهید چند دقیقه بماند.
3. بعد توری رو بیرون بیاورید و آن را بفشارید تا شیره ی تخم کدو حلوایی خارج شود.
4. این شیره را درون شیر و عسل بریزید و میل نمایید.
11. بهار نارنج
بهار نارنج دارای خاصیت آرام بخشی و خواب آوری می باشد. و یکی از گیاهان عالی برای درمان بی خوابی است. می توانید از بهار نارنج به صورت های مختلفی از جمله: دمنوش، شربت و یا عرق بهره ببرید.
بهار نارنج برای کسانی که هم به بی خوابی و هم به افسردگی دچار هستند، مناسب می باشد. از نظر مزاجی، بهار نارنج بیشتر برای افرادی که دارای مزاج سوداوی هستند مناسب می باشد. برای تهیه دمنوش بهار نارنج، 15 گرم از آن را درون یک قوری بریزید و اجازه دهید 10 تا 30 دقیقه دم بکشد، سپس آن را صاف کنید و میل نمایید.
12. چای خمسه یا خماس
چای خمسه یا خماس، از ترکیب 5 گیاه سنبل الطیب، گل گاو زبان، اسطوخودوس، بابونه، بادرنجبویه به همراه لیمو عمانی به دست می آید که یک جوشانده عالی برای درمان بی خوابی می باشد. استفاده منظم و مدام از این چای دست کم به مدت 2 هفته، یک ساعت پیش از خواب می تواند نتیجه مطلوبی برای افرادی که دچار بی خوابی و یا کم خوابی هستند، داشته باشد.
13. گیاه خرفه
طبق توصیه ی متخصصان طب سنتی، خوردن دمنوش خرفه می تواند علاوه بر درمان بی خوابی به تنظیم ساعت خواب نیز کمک نماید. برای این کار کافی است که 25 گرم از گیاه خرفه را در یک لیتر آب بریزید و اجازه دهید به مدت 20 دقیقه بجوشد، سپس بعد از سرد شدن میل نمایید.
14. آب
یکی از ساده ترین و در دسترس ترین ماده ای که به درمان بی خوابی کمک می کند، نوشیدن آب است. کسانی که دچار بی خوابی هستند می توانند با خوردن آب فراوان در طول روز، مشکل بی خوابی خود را حل نمایند. زیرا آب باعث بالا رفتن رطوبت بدن می شود و به همین دلیل به داشتن خواب خوب کمک می نماید. باید به این نکته توجه کنید که آب و یا سایر مایعات را در ساعت های پایان شب ننوشید زیرا با تکرر ادرار موجب بی خوابی می گردد.
15. کرفس
کرفس دارای مقدار زیادی فتالید است که این ماده می تواند موجب پایین آمدن ترشح هورمون هایی که به علت استرس، زیاد شده اند می شود. علاوه بر آن به استراحت دستگاه های عضلانی و عصبی کمک می کند. برای بهره مندی از خواص کرفس در درمان بی خوابی ، کافی است:
1. برگ های کرفس را به همراه ساقه آن خرد کنید تا عصاره آن بیرون آید.
2. به اندازه 1 قاشق غذاخوری عسل به آن اضافه نمایید.
3. عسل و کرفس باید به میزان مساوی استفاده شود.
4. از این ترکیب پیش از خواب، میل نمایید.
16. عسل
عسل دارای خواص خواب آوری و آرام بخشی می باشد، به همین دلیل می تواند یک ماده عالی برای درمان بی خوابی (به ویژه بی خوابی کودکان)، باشد. برای این کار کافی است که 2 قاشق غذاخوری عسل را درون یک فنجان آب بریزید و میل نمایید. همچنین می توانید تنها یک قاشق غذاخوری عسل را بخورید.
17. سرکه سیب و عسل
سرکه سیب دارای اسید آمینه ای می باشد که می تواند باعث رفع خستگی بدن شود. عسل نیز علاوه بر خواص خواب آوری، با افزایش سطح انسولین باعث بالا رفتن سروتونین خون شده در نتیجه به داشتن خواب راحت کمک می کند.
برای این کار می توانید به یکی از روش های زیر عمل نمایید:
1. دو قاشق چای خوری سرکه سیب و 2 قاشق چای خوری عسل را درون یک لیوان آب گرم بریزید و میل نمایید.
2. دو قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک فنجان عسل ترکیب کرده، سپس یک قاشق غذاخوری از آن را با آب یا بدون آب بخورید.
18. زعفران
زعفران دارای خاصیت آرام بخشی می باشد؛ به همین دلیل می تواند به درمان بی خوابی کمک نماید. برای این کار 3 یا 4 ریشه زعفران را درون یک فنجان شیر گرم ریخته و قبل از خواب میل نمایید.
19. چای زیره سبز
کافیست یک قاشق چای خوری زیره سبز را به مدت 5 ثانیه، حرارت داده و بعد یک فنجان آب به آن اضافه نمایید. وقتی به نقطه جوش رسید از روی حرارت برداشته و یک پوشش بر روی آن قرار دهید. به مدت 5 دقیقه این مخلوط را بفشارید تا خواص زیره به آب درآید و پیش از خواب میل نمایید.
20. روغن اسطوخودوس
رون اسطوخودوس، دارای خاصیت آرامش دهندگی می باشد و می تواند برای داشتن یک خواب خوب و عمیق به شما کمک نماید. کافی است که قبل از خوابیدن، چند قطره از این روغن را بر روی پیشانی و شقیقه های خود بمالید.
21. سورل هندی
یکی دیگر از داروهای گیاهی که برای درمان بی خوابی مناسب است، برگ سورل هندی می باشد. سورل هندی در ایران به نام چای ترش یا چای مکه معروف است. روش استفاده از آن به این شکل است:
1. اول آب و عصاره برگ سورل هندی را بگیرید.
2. سپس آن را با مقدار مساوی با روغن کرچک ترکیب نمایید.
3. این ترکیب را درون بطری ریخته و درون جای خنک نگه دارید.
4. شب ها، پیش از خواب پوست سر خودتان را با این روغن ماساژ دهید.
22. بادام
بادام به دلیل داشتن مواد مغذی مانند منیزیم و تریپتوفان، باعث آرامش بدن می شود. می توانید در طول روز چند عدد بادام میل نمایید، تا مشکل بی خوابی شما درمان شود.
23. کشک
کشک می تواند به بدن برای جذب مواد معدنی مورد نیاز خود کمک نماید و علاوه بر آن باعث تقویت دستگاه گوارش شود. برای درمان بی خوابی، افراد باید هر روز 3 فنجان کشک میل نمایند. حتی می توانند پوست سرشان را با کشک ماساژ دهند.
24. موز
موز سرشار از ملاتونین، تریپتوفان، منیزیم و سروتونین می باشد. این مواد مغذی می توانند باعث شل و آرام شدن بدن شوند، همچنین موز مقدار زیادی کربوهیدرات دارد، به هیمن دلیل می تواند در درمان بی خوابی موثر باشد. شما به چند روش می توانید از موز استفاده کنید:
1. یک عدد موز را قبل از خواب میل کنید.
2. موز را له کنید و آن را به دانه های زیره سبز که کمی تفت داده اید، مخلوط نمایید و بعد از شام میل کنید.
3. با موز یک اسموتی خوشمزه درست کنید و یک ساعت پیش از خواب میل نمایید.
4. و در نهایت موز را با نان و کره بادام زمینی، مصرف کنید.
25. جوز هندی
جوز هندی، یکی از بهترین گیاهان دارویی است که می تواند موجب درمان بی خوابی شود. جوز هندی سرشار از میریستیکین که یک آرام بخش است می باشد. به همین دلیل می تواند به داشتن خواب طبیعی کمک نماید. به چند روش می توان از جوز هندی برای درمان بی خوابی استفاده کرد:
1. یک هشتم قاشق چای خوری از پودر جوز هندی را داخل یک فنجان شیر ولرم ریخته، خوب هم بزنید و پیش از خواب میل نمایید.
2. یک چهارم قاشق چای خوری پودر جوز هندی را به یک فنجان آب ولرم یا آبمیوه بیفزایید و قبل از خواب میل نمایید.
3. یک قاشق پودر جوز هندی و یک قاشق چایخوری آب انگور فرنگی هندی را با هم ترکیب کرده و در روز سه بار میل نمایید.
4. نصف قاشق چای خوری پودر جوز هندی را به همراه 1 قاشق چای خوری عسل، کمی پودر دارچین و مقداری آب مخلوط کنید تا یک خمیر بدست آید. این ترکیب بدست آمده را در یک فنجان شیر داغ بریزید و میل نمایید. این ترکسب علاوه بر درمان بی خوابی می تواند سوء هاضمه و افسردگی را نیز برطرف نماید.
26. زنیان
برای درمان بی خوابی خود با گیاه زنیان به این شیوه عمل نمایید: 1 قاشق چای خوری تخم زنیان را به 375 میلی لیتر آب جوش بیفزایید و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه بجوشد، بعد آن را از صافی عبور دهید و مقداری شیر و عسل به آن اضافه نموده و هر شب پیش از خواب میل نمایید.
حتما بخوانید: خواص زنیان در لاغری و روش مصرف آن
27. بلغور جو دوسر
استفاده از بلغور جو دو سر، به دلیل اینکه سرشار از ملاتونین است می تواند با مشکل بی خوابی مقابله کند. علاوه بر آن با ترکیب کردن 2 قاشق غذاخوری تخم کتان با 2 قاشق بلغور جو دوسر، و مصرف آن قبل از خواب، بی خوابی خود را درمان نمایید.
28.چای سبز
اسید آمینه و تینین موجود در چای سبز می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک نماید، به همین دلیل می تواند بی خوابی ناشی از استرس را درمان کند. برای این کار 1 یا 2 ساعت قبل از خواب، یک فنجان چای سبز میل نمایید.
29. روغن کنجد
از آنجایی که، دانه های کنجد سرشار از چربی های غیر اشباع است می تواند علاوه بر کاهش تنش های عصبی و عضلانی به درمان بی خوابی نیز کمک نماید. استفاده از روغن کنجد به طور مرتب می تواند، با بالا بردن جریان خون، مانع از اختلالات گوارشی شده و اضطراب را کم کند. کافی است پیش از خواب مقداری روغن کنجد به پاهای خود بمالید و چند دقیقه ماساژ دهید.
30. ریحان
قرار دادن برگ های ریحان در زیر بالش یا اطراف تخت می تواند به درمان بی خوابی کمک نماید. عطر برگ های ریحان خاصیت خواب آوری دارند.
ممنوعیت مصرف گیاه بابونه
طبق گفته کارشناسان طب سنتی، کسانی که به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستند، و همچنین خانم های باردار و شیرده، نباید از گیاه بابونه استفاده نمایند. زیرا بابونه علاوه بر افزایش فشار خون می تواند باعث دردهای شکمی و یا حتی سقط جنین شود. و کسانی که رانندگی می کنند نیز باید از نوشیدن چای بابونه به دلیل اینکه باعث افزایش حس خواب آلودگی می شود، پرهیز نمایند.
نکاتی درباره خواب از نظر طب سنتی
1. خواب مناسب نباید بیش از 10 ساعت باشد.
2. مناسب ترین زمان خوابیدن، قبل از نیمه شب است و همچنین بهترین زمان برای بیدار شدن زمان طلوع آفتاب می باشد.
3. کم خوابی علاوه بر اینکه باعث تیره شدن رنگ پوست می شود می تواند موجب کاهش رطوبت بدن، اختلال در هضم و خشکی مغز شود.
4. محیط خواب باید دارای دما و نور مناسب و همچنن آرام باشد.
5. به خواب کوتاهی که پیش از اذان ظهر باشد، قیلوله گفته می شود که برای بدن مفید می باشد ولی در مقابل خوابی که در بعد از ظهر باشد باعث افزایش بلغم و خستگی می شود.
6. افرادی که دارای مزاج سرد هستند بهتر از در طول روز نخوابند، زیرا خواب روز دارای بیشترین ضرر برای این افراد می باشد.
7. از خوابیدن بر روی زمین سرد و مرطوب خودداری کنید؛ زیرا علاوه بر اینکه باعث پشت درد و احساس سستی می کند، مانع از خواب عمیق می شود.
8. برای داشتن خواب عمیق بهتر است از روانداز استفاده نمایید حتی اگر هوا گرم باشد، زیرا این کار به داشتن خواب خوب و عمیق کمک می کند.
9. کسانی که دارای مزاج گرم بوده و جوان نیز هستند هوای اتاق خوابشان باید کمی خنک باشد، و افرادی که مسن هستند یا مزاج سرد دارند، دمای اتاقشان باید کمی گرم باشد.
سخن آخر
بی خوابی یا کم خوابی می تواند باعث تغییر متابولیسم بدن شود و روی عملکرد فردی و اجتماعی افراد تاثیر گذارد. پس برای بی رفع بی خوابی چه بخوریم و روش درمان بیخوابی با طب سنتی و گیاهی چیست را در این مطلب از سلام دنیا، بیان کردیم. امیدوارم این پست را دوست داشته باشید و آن را با دوستان خود در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید.