مسمومیت تصادفی با محصولات مواد شوینده هنگامی رخ می دهد که شخص با محصولات مواد شوینده حاوی مواد شیمیایی قوی در تماس باشد. تماس اغلب از طریق چشم یا دهان صورت می گیرد. محصولاتی که می توانند باعث مسمومیت با مواد شوینده شوند از مواد شوینده های ساده گرفته تا محصولات حاوی ماده شیمیایی بنام اکسید آمین است. اگر این محصولات استنشاق شده یا بلعیده شوند، می توانند بسیار سمی و حتی کشنده باشند. اگر کسی گمان کند که فرد در معرض مواد شیمیایی مضر بوده و مسموم شده است، باید فوراً با خدمات پزشکی فوری تماس بگیرد.
شناخت علائم مسمومیت کودک و بزرگسالان با مواد شوینده
نشانه ها یا علائم مسمومیت با مواد شوینده بستگی به موارد زیر دارد:
- محصول
- میزان محصولی که فرد بلعیده یا استنشاق کرده است
- چقدر در معرض تماس با محصول بوده است
علائم مسمومیت با مواد شوینده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در تنفس
- تورم گلو، لب و زبان
- سوختگی شیمیایی روی پوست
- از دست دادن بینایی در صورتی که محصول چشم را بسوزاند
- علائم دستگاه گوارش از جمله استفراغ مکرر یا همراه با خون
- احساس سوزش مری
- درد شدید معده
- فشار خون
در مواقع اضطراری مسمومیت با مواد شوینده باید چه کرد؟
- اگر فرد بالغ یا کودکی مواد شوینده را بلعیده است، اولین کاری که باید انجام دهید تماس با مرکز کنترل سموم کشور است. این سرویس رایگان و محرمانه است و مشاوره تخصصی و پشتیبانی فوری را ارائه می دهد. 24 ساعت شبانه روز، 7 روز هفته در دسترس است.
- هنگامی که شخصی با مرکز کنترل سموم کشور تماس می گیرد، متخصصین در مورد اینکه چه اقداماتی باید انجام دهید، صحبت خواهند کرد. متخصص ممکن است به شما مشاوره بدهد که به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کرده یا با 115 تماس بگیرید.
- مرکز کنترل سموم کشور و متخصصین پزشکی نیاز دارند تا بدانند که چه نوع و چه میزان محصولات مواد شویندهی که باعث مسمومیت شده را مصرف کرده اید.
- نباید شخص را تشویق به استفراغ کردن کنید، مگر اینکه توسط مرکز کنترل سم یا متخصص پزشکی تجویز شده باشد. مرکز کنترل سموم ممکن است نوشیدن آب یا شیر را پیشنهاد کند، اما این حالت برای کسی که استفراغ می کند، دچار تشنج شده یا علائمی را تجربه می کند که بلعیدن را دشوار می کند، پیشنهاد نمی شود.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم
اگر شخصی علائمی مانند موارد زیر را تجربه می کند، ایده خوبی است که در جست و جو کمک پزشکی باشیم:
- بیش از یک لقمه محصول مواد شویندهی را بلعیده باشد
- علائم مسمومیت دارد
- در مورد آنچه بلعیده، مطمئن نیستند
مواد شوینده های دست و بدن به مقدار کم سمی هستند اما ممکن است باعث علائمی از جمله: تهوع، استفراغ و مدفوع شل شوند. افرادی که علائم مداوم استفراغ و اسهال را تجربه می کنند باید به اورژانس مراجعه کنند. اگر کسی فقط مقدار کمی مواد شوینده مصرف کرده است، باید چند جرعه آب بنوشد و ببیند آیا علائمی ظاهر می شود یا خیر. هر نوع مواد شویندهی که برای تمیز کردن بدن انسان نباشد، در صورت مصرف، سمی است. اگر شخصی مواد شوینده تمیز کننده مصرف کرده است، لازم است که مراقبت فوری پزشکی برای او انجام شود. همین امر در مورد محصولاتی که روی پوست یا چشم اعمال شده اند، نیز صدق می کند.
درمان مسمومیت با مواد شوینده
درمان مسمومیت با مواد شوینده به مواد شیمیایی موجود در محصول بستگی دارد. درمان مسمومیت با مواد شوینده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اکسیژن یا لوله تنفسی
- داروهای مسکن
- دادن مایعات از طریق رگ ها (IV)
- درمان هر نوع سوختگی پوستی
- شست و شو ناحیه آسیب دیده
- بررسی ریه ها و مجاری هوایی با ابزاری به نام برونکوسکوپ
- بررسی مری و معده با ابزاری بنام آندوسکوپ
مسمومیت می تواند به شدت بر سلامت فرد تاثیر بگذارد. برای جلوگیری از عوارض شدید از جمله: آسیب مغزی، آسیب اندام ها یا مرگ قابل توجه بافت، درمان سریع آن بسیار مهم است.
نگرش کلی
در بیشتر موراد، نگرش کلی در مورد شخصی که توسط یک مواد شوینده مسموم شده، خوب است. بهبودی به محصول، میزان قرار گرفتن در معرض محصول و میزان دستیابی به کمک و درمان پزشکی بستگی دارد. هرچه سریعتر کسی برای مسمومیت با مواد شوینده درخواست کمک کند، شانس بیشتری برای بهبودی کامل پیدا می کند. مسمومیت با محصولات مواد شویندهی که با پوست تماس پیدا می کنند، در مقایسه با سایر اشکال مسمومیت، در مدت زمان کوتاه تری بهبود پیدا می کند. اگر کسی محصول مواد شوینده را بلعیده باشد، بهبودی بستگی به میزان آسیب داخلی دارد. بهبود صدمه به معده یا مری می تواند هفته ها یا ماه ها طول بکشد و احتمال بروز عوارض طولانی مدت را دارد.
شیوع
در سال 2014، مرکز کنترل سموم کشور امریکا گزارش داد که مراکز آنها نزدیک به 2.2 میلیون تماس دریافت کرده اند. از بین تمام گروه های سنی، 79.4 درصد از مسمومیت ها غیر عمدی، 16.8 درصد عمدی و 2.2 درصد از آنها عوارض جانبی مواد غذایی، داروها یا سایر مواد بوده است. برای کودکان زیر 6 سال، 99.3 درصد از موارد مواجهه با سموم تصادفی بوده است. تنها 36.9 درصد از مواجهه با نوجوانان و حدود 61 درصد از مواجهه با بزرگسالان غیر عمدی بودند.
براساس گزارش سال 2014 انجمن مراکز کنترل سموم آمریکا (AAPCC)، کودکان زیر 5 سال حدود 47 درصد از کل مواجهه با سموم را تشکیل می دهند. آنها همچنین گزارش كردند كه مواد شویندههای تمیزكننده خانگی، 5 مورد از شایع ترین موارد مسمومیت برای کودکان 5 ساله یا زیر 5 سال هستند، که حدود 11 درصد از مواجه ها را شامل می شود. خبر خوب این است که بیشتر مسمومیت با مواد شوینده ها، سمی نبوده اند، یا حداقل کمی سمی بوده یا اثرات جزئی داشته اند.
عوامل خطر مسمومیت تصادفی مواد شوینده
هنگامی که یک فرد بالغ در زمان تمیز کردن خانه یا محل کار، مسمومیت تصادفی را تجربه می کند، اغلب به دلیل این است که او دستورالعمل درست استفاده از محصول را دنبال نمی کند. با این وجود کودکان خطر مسمومیت ناشی از محصولات مواد شوینده را بسیار بیشتر تجربه می کنند، زیرا احتمال مسمومیت در اثر نوشیدن و خوردن محصولات سمی بیشتر است؛ زیرا آنها از این امر آگاه نیستند. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت مواد شوینده های تمیز کننده خانگی همچنین می تواند منجر به مسمومیت های تصادفی شود. مردم ممکن است قدرت محصولاتی که استفاده می کنند را جدی نگرفته، پنجره را به منظور تهویه هوا باز نکرده و در نهایت دودهای شیمیایی را تنفس کنند.
کودکان ممکن است مایعات رنگ روشن را با نوشیدنی ها و محصولات جامد را با آبنبات ها اشتباه بگیرند. محصولاتی که به صورت متداول می خورند، به صورت زیر است:
- مواد شوینده ظرف شویی
- ادکلن ها و عطرها
- پاک کننده های توالت
- نرم کننده های پارچه
- مواد شوینده های مایع ساده
مرکز کنترل سموم کشور سالانه صدها تماس در مورد کودکانی که پدهای شوینده لباس شویی را می خورند، دریافت می کند. این پدها، حاوی مقادیر بسیار زیاد تمیز کننده بوده و بسیار سمی هستند. مایع موجود در پدها می تواند باعث استفراغ، خس خس سینه، بریده بریده نفس کشیدن، جوش و خواب آلودگی شدید در کودکان شود. برخی از مشکلات تنفسی مرتبط با این پدها به اندازه کافی جدی هستند که نیاز به کمک گرفتن از یک دستگاه تهویه دارند. افراد همچنین از آسیب دیدگی چشم در هنگام ورود مواد شوینده به چشم کودک خبر داده اند. مطالعه ای نشان داده است که 76 درصد از کودکان پس از مصرف پدهای مایع علائم مسمومیت داشتند، در حالی که تنها 27 درصد با سایر فرمولاسیون های شوینده لباسشویی مسموم شده اند. مقامات کنترل مسمومیت، همیشه از والدین خواستند که مواد شوینده لباسشویی را بسته و در دسترس کودکان قرار ندهند.
روش های پیشگیری از مسمومیت با مواد شوینده
- لازم است که هنگام استفاده و ذخیره محصولات مواد شوینده، به ویژه مواردی که برای تمیز کردن استفاده می شود، مراقب باشید.
- هنگام تمیز کردن، پنجره ها باید باز باشند و مهم است که افراد استراحت کرده تا از صرف زمان طولانی مدت در مجاورت این محصولات خودداری کنند. مواد شوینده ها، مواد شوینده و مواد تمیز کننده باید دور از دسترس کودکان نگهداری شده و درب آنها بسته شود؛ زیرا بسیاری از این محصولات برای کودکان جذاب است. آنها همچنین بسیار خطرناک هستند.
- دور از دسترس قرار دادن مواد شوینده ها و پاک کننده ها پس از تمیز کردن ضروری است. حوادث زمانی اتفاق می افتد که بزرگسالان فراموش می کنند که وسایل تمیز کردنی را کنار بگذارند و کودکان به آنها دسترسی پیدا می کنند. همچنین ایده خوبی است که بطری ها و بسته ها را قبل از قرار دادن در سطل زباله خالی کنید.
منبع: medicalnewstoday