تغییرات در بدن و هورمون ها در طول حاملگی عامل بسیاری از شرایط متفاوتی است که در این دوران به وجود می آید. دو مشکل شایع در بارداری، تنگی نفس و درد دنده ها است. در اینجا همه چیزهایی که باید درباره علل و درمان تنگی نفس و درد دنده دوره بارداری بدانید، به علاوه چگونگی غلبه بر آن و زمان مراجعه به پزشک گفته شده است.
علل، درمان تنگی نفس و درد دنده در بارداری و زمان مراجعه به پزشک
تنگی نفس
بارداری می تواند به معنای واقعی کلمه نفس شما را ببرد. تنگی نفس اصطلاحی پزشکی برای مشکل در تنفس یا کمبود نفس است، و یکی از نشانه های بسیار شایع در بارداری است. در حقیقت، در حدود 70-60% از زنان باردار می گویند که گاهی اوقات دچار تنگی نفس می شوند.
علائم تنگی نفس در مادران باردار
وقتی دچار نفس تنگی می شوید، ممکن است احساس کنید که نفس کشیدن سخت می شود یا تنفس شما سنگین است. در اینجا به شما می گوییم چه نشانه هایی از تنگی نفس در مادران باردار وجود دارد.
- نیاز به زحمت بیشتری برای بدست آوردن هوای کافی است. مانند این است که شما مجبورید به نفس کشیدن فکر کنید، یا باید تلاش بیشتری برای نفس عمیق داشته باشید به جای اینکه تنفس شما به شکل طبیعی باشد.
- در گلو یا قفسه سینه احساس تنگی وجود دارد. احساس می کنید راه هوایی یا ریه های شما تنگ تر شده است، و گرفتن هوا از طریق گلو و ریه ها سخت تر می شود.
- به این ترتیب شما اکسیژن کافی دریافت نمی کنید و ممکن است احساس کنید که نفس های شما به اندازه کافی قوی نیستند تا هوای مورد نیازتان را تامین کند.
علل تنگی نفس مربوط به بارداری
ممکن است هر زمانی از دوره بارداری احساس تنگی نفس داشته باشید، در سه ماهه آخر شایع تر است. شاید ندانید این حالت چرا اتفاق می افتد، اما اینجا برخی از علل تنگی نفس مربوط به بارداری بیان شده است.
- هورمون ها - هورمون های بارداری قلب و ریه های را تحت تاثیر قرار می دهد، که این می تواند منجر به تغییر در تنفس شود که ممکن متوجه آن بشوید یا نه.
- رشد رحم - رحم در طول رشد خود درون شکم، شروع به فشار بر دیافراگم می کند. این می تواند باعث فشار به ریه ها شود و به آنها فضای کمی برای گسترش بدهد، در نتیجه نفس عمیق دشوار خواهد شد.
- نحوه قرار گیری جنین - زنان به شکل های متفاوتی جنین خود را در شکم حمل می کنند. برخی بالا و نزدیک به دیافراگم و شش ها، که می تواند منجر به تنگی نفس بشود. قرارگیری جنین در قسمت پایین تر، به ریه فضای بیشتری می دهد و فرد کمتر مبتلا به تنگی نفس می شود.
- ورزش - ورزش در طول حاملگی برای شما خوب است. با این حال، ورزش زیاد می تواند منجر به درد، سرگیجه و تنگی نفس بشود. اطمینان یابید که با سرعت مناسبی ورزش می کنید و استراحت کافی بین آن دارید. همچنین باید آب بدن را تامین کنید و به سیگنال های بدن توجه کنید، به این ترتیب خواهید دانست چه زمانی باید تمرین را کند یا متوقف کنید.
- چند قلو باردار بودن - زمانی که بیش از یک جنین در بدن دارید، آنها فضای بیشتری از شکم شما را اشغال می کنند.
- وزن - چاقی و افزایش وزن در طول بارداری می تواند به ایجاد مشکلات زیادی برای سلامتی شود، از جمله تنگی نفس و دیگر اختلالات تنفسی.
در دوران بارداری باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشید
تنگی نفس دلایل زیادی دارد طوری که می تواند در هر مرحله از بارداری شروع شود.
- سه ماهه اول: در اوایل بارداری، تغییرات هورمونی می تواند بر نحوه تنفس شما تاثیر بگذارد. این مسئله می تواند الگوی تنفس را تغییر بدهد و باعث شود احساس تنگی نفس کنید. همچنین ممکن است احساس خستگی داشته باشید، مثل اینکه نیاز به اکسیژن بیشتری دارید.
- سه ماهه دوم: برخی از زنان در سه ماه دوم بارداری احساس تنگی نفس دارند. این احتمال وجود دارد که چنین حالتی ناشی از تغییر در سیستم های تنفسی (ریه و نفس کشیدن) و سیستم قلبی و عروقی (قلب و خون) به همراه بزرگ شدن رحم باشد.
- سه ماهه سوم: تنگی نفس معمولاً در سه ماهه سوم بدتر می شود. در هفته های 31 تا 34 بارداری، کودک و رحم در حال رشد، فضای بیشتری را در شکم اشغال می کنند. کودک و رحم به اندازه ای بزرگ می شوند که به دیافراگم فشار وارد کنند و ریه ها را فشرده کنند. دیافراگم عضله ای است که به تنفس کمک می کند. بنابراین ممکن است نفس عمیق کشیدن مشکل تر بشود.
- پایان بارداری: تنگی نفس در هفته های آخر بارداری ممکن است تسکین یابد. هنگامی که کودک به وضعیتی درمی آید که برای تولد آماده شود، می تواند کمی فضای اضافه درون بدن بوجود آورد. در اولین حاملگی، کودک معمولاً بین 36 تا 38 هفتگی در قسمت لگن فرو می رود. با این وجود، در حاملگی های بعدی، ممکن است کودک تا زمان زایمان تغییر موقعیت ندهد.
تشخیص تنگی نفس در بارداری
شما باید همیشه درباره علائم و ناراحتی های دوره بارداری خود با پزشکتان صحبت کنید. پزشک با پرسش سوالات و انجام معاینه، از طبیعی بودن یا نبودن وضعیت شما آگاه می شود. برای تشخیص تنگی نفس، پزشک شما موارد زیر را انجام می دهد:
- تنفس و ضربان قلب را بررسی می کند.
- از شما درباره عادات ورزشی و فعالیت های روزانه سوال می کند.
- ممکن است پزشک بخواهد دیگر شرایط سلامتی شما به جز بارداری را که می تواند باعث بروز علائم شود را نیز بررسی کند.
علت تنگی نفس می تواند چه چیز دیگری می باشد
هر کسی ممکن است دچار تنگی نفس شود و این می تواند دلایل زیادی داشته باشد. بیشتر اوقات، چیزی برای نگرانی وجود ندارد و همه چیز کاملا طبیعی است. با این حال، اگر کمی تنگی نفس تبدیل به مشکل جدی در تنفس شد که همراه با درد نیز باشد، می تواند نشانه ای از یک مسئله اساسی در زمینه سلامتی شود. سایر شرایطی که می تواند بر تنفس شما تاثیر بگذارد عبارتند از:
- کم خونی
- آسم
- واکنش آلرژیک
- اضطراب
- سرماخوردگی یا آنفولانزا
- ذات الریه
- مشکلات ریه
- مشکلات قلب
- پرکاری تیروئید
- مسدود شدن راه هوایی بوسیله چیزی
- آمبولی ریه (لخته شدن خون در ریه)
درمان تنگی نفس در بارداری
تنگی نفس ناشی از حاملگی معمولاً نیازی به درمان پزشکی ندارد. اما پزشک شما باید:
- تنفس و میزان ضربان قلب شما را در طول معاینات بارداری تحت نظر داشته باشید.
- با شما درباره تمرینات ورزشی و فعالیت های روزانه صحبت کند.
- اطلاعاتی در اختیار شما بگذارد و به سوالات شما پاسخ دهد.
- سایر بیماری هایی را که می تواند منجر به بروز مشکل شود را درمان کند.
- در صورت لزوم شما را به سایر پزشکان ارجاع دهد.
راهکار مقابله با تنگی نفس در بارداری
وقتی به دلیل بارداری دچار کمبود نفس می شوید، این حالت می تواند برایتان آزار دهنده باشد اما به ندرت خطرناک است و بعید است که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند. حتی اگر به نظر برسد که به سختی نفس می کشید، شما و کودکی که حمل می کنید اکسیژن کافی را دریافت می کنید. نمی توانید کارهای زیادی برای جلوگیری از آن انجام دهید، به خصوص که شکمتان در سه ماهه سوم بزرگ می شود. اما در اینجا چند راهکار وجود دارد که می تواند به شما کمک کند.
- وضعیت خود را تغییر دهید. صاف بنشینید تا به ریه های خود فضای بیشتر بدهید و هوای بیشتری دریافت کنید.
- به حالت بدنی خود توجه کنید. حالت بدنی خوب در طول حاملگی می تواند به بهبود تنگی نفس و افزایش راحتی شما در طول و بعد از آن کمک کند.
- خوابیدن روی شیب. از بالش برای ایجاد شیب استفاده کنید تا قسمت بالایی بدن خود را به بالا بکشید و مقداری از فشار روی ریه ها در هنگام خواب را کم کنید.
- آرام باشید؛ عصبانیت یا تنش می تواند تنفس را دشوارتر کند.
- سرعت فعالیت هایتان را کم کنید؛ اگر ورزش می کنید یا سریع حرکت می کنید، به خودتان استراحت بدهید تا نفس بکشید.
- فضای بیشتری برای تنفس ایجاد کنید. با بالا بردن بازوها بر روی سر خود، فضای بیشتری برای وسیع کردن ریه های شما ایجاد می کند و می توانید نفس عمیق بکشید.
- تمرینات تنفس؛ تمرین ها و تکنیک های تنفس را یاد بگیرید و انجام دهید. این تمرینات به تنفس عمیق و همچنین آرامش در هنگام درد زایمان کمک خواهد کرد.
- وزن خود را تحت کنترل داشته باشید. برای افزایش وزن در طول بارداری، راهنمای پزشک را دنبال کنید. افزایش بیش از حد وزن می تواند منجر به تنگی نفس بیشتر شود، به ویژه در هنگام حرکت.
- صبر کنید. گاهی اوقات، کار زیادی برای انجام دادن وجود دارد اما برای انجام آن نیز صبر کنید. فقط باید تا قبل از تولد نوزاد با علائم ناراحت کننده مقابله کنید.
چه موقعی با پزشک تماس بگیریم
وقتی در طول بارداری احساس تنگی نفس می کنید، معمولاً با تغییر حالت و چند لحظه استراحت مشکل از بین می رود. اما باید به پزشک مراجعه کنید وقتی:
- نفس تنگی همراه با سرفه باشد.
- ·نفس تنگی بدتر شود.
- در تنفس و صحبت کردن مشکل دارید.
- ضربان قلب دارید.
- درد قفسه سینه دارید.
- احساس سرگیجه و ضعف می کنید.
- تب دارید.
- همراه با تنگی نفس تورم دارید.
- سینه شما خس خس می کند.
- انگشتان یا لب های شما آبی رنگ شده است.
درد دنده در بارداری
درد دنده یکی دیگر از گلایه های شایع بارداری است، به خصوص در سه ماهه آخر. درد دنده و تنگی نفس اغلب با هم تجربه می شوند زیرا درد در دنده ها می تواند نفس عمیق کشیدن را دچار چالش کند و باعث شود احساس نفس تنگی داشته باشید.
علل درد دنده در بارداری
بارداری و تغییرات در بدن شما می تواند می تواند بر سیستم اسکلتی عضلانی شما تاثیر بگذارد، به خصوص بر روی دنده های شما. درد دنده در طول بارداری معمولاً ناشی از موارد زیر است:
- هورمون ها؛ هورمون های حاملگی، به خصوص پروژسترون و ریلکسین، برای شل کردن و آرامش عضلات و رباط های بدن شما عمل می کند. این تغییرات به بارداری و زایمان شما کمک می کند، اما همچنین می تواند منجر به درد در دنده ها و سایر قسمت های بدن شود.
- رحم در حال رشد؛ هرچه کودک رشد می کند و رحم به بخش بالایی شکم کشیده می شود، می تواند به استخوان های دنده فشار وارد کند.
- موقعیت جنین؛ ممکن است کودک شما به گونه ای درون بدنتان قرار گرفته باشد که به دنده هایتان فشار وارد کند، به خصوص اگر ریز اندام باشید، کودک شما بزرگ باشد، وزن زیادی حمل کند یا کودک به قسمت بالاتر از شکم رفته باشد.
- لگد زدن؛ در طول سه ماهه آخر، پاهای کودک شما رشد کرده، قوی و آماده لگد زدن است. برخی اوقات این ضربات می تواند به دنده هایتان باشد.
- افزایش وزن؛ داشتن اضافه وزن، به خصوص در سینه ها می تواند منجر به احساس درد در کمر، شانه ها و قفسه سینه شود.
- سوزش سر دل؛ سوزش سر دل و سوء هاضمه ممکن است در پشت یا گلو و زیر قفسه سینه احساس شود. این سوزش می تواند مثل درد در سینه و دنده ها حس شود.
سایر علت ها
- کشیدگی عضلات
- دنده شکسته
- عفونت ادراری
- سنگ کیسه صفرا
- مشکل قلبی یا حمله قلبی
- مشکلات ریوی
- سرطان
روش های مقابله با درد دنده در طول بارداری
بدن برای کشش و رشد دوره بارداری ساخته شده است. اما این بدان معنا نیست که این دوران ناراحتی به همراه نداشته باشد. شاید نتوانید جلوی آن را بگیرید، اما می توانید برای آرام کردن آن تلاش کنید. برای مقابله با درد دنده در دوران بارداری می توانید:
- وزن متناسب را حفظ کنید.
- حفظ حالت بدنی درست را تمرین کنید.
- لباس های راحت و گشاد بپوشید.
- برای جلوگیری از افزایش وزن، گاز و نفخ، یبوست و سنگ کیسه صفرا که باعث درد می شود، غذای سالم بخورید.
- با انجام تمرینات ورزشی قبل از زایمان یا یوگای حاملگی، عضلات و مفاصل خود را تقویت کنید و کشش دهید.
- یک سینه بند حمایت کننده و مناسب بدن بپوشید.
- کمربند یا شکم بندهای بارداری استفاده کنید تا از برآمدگی های بدن شما حفاظت کند.
- اگر تمام روز باید پشت میز بنشینید، به خودتان استراحت بدهید، بایستید و مکرراً حرکت کنید.
- تمرینات نفس عمیق را انجام دهید.
- دوش یا حمام آب گرم (نه داغ) داشته باشید.
- کمپرس آب گرم یا بسته یخ را روی ناحیه دردناک استفاده کنید.
- از بالش های مخصوص یا بالش اضافی برای راحتی در رختخواب کمک بگیرید.
- بدون مشورت با پزشک از هیچ داروی ضد درد استفاده نکنید. ممکن است پزشک برای رفع درد، استامینوفن توصیه کند.
- از پزشک خود برای مراجعه به یک پزشک متخصص جایگزین مانند طب سوزنی برای تسکین درد سوال کنید.
چه موقع باید نگران شد
شما باید درباره هر دردی در طول بارداری با پزشک صحبت کنید، حتی اگر فکر می کنید طبیعی است. در موارد زیر فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
- دچار درد مداوم هستید.
- درد ناگهان زیاد می شود.
- مشکل شما بدتر می شود.
- احساس می کنید که این درد طبیعی نیست.
در طول بارداری، توقف برای تنفس راحت تر یا احساس درد در دنده ها غیر معمول نیست. این علائم می تواند آزار دهنده و شدید باشد یا فقط کمی آزار دهنده بشود. اغلب اوقات، این مشکلات طبیعی است و به ندرت موجب نگرانی می شود. با این حال؛ شما باید همیشه همه نشانه ها را با پزشک خود در جریان بگذارید، حتی اگر فکر می کنید فقط قسمتی از بارداری است. همیشه بهتر است محتاط باشید و با پزشک مشورت کنید.
منبع: verywellfamily