کم خونی (یا آنمی) زمانی اتفاق می افتد که تعداد گلبول های قرمز در حال گردش در بدن کاهش یابند. این شایع ترین اختلال خونی در عموم مردم است. از علائم آن میتواند سردرد، درد قفسه سینه و رنگ پریدگی باشد. معمولا مداخله بیماری های دیگر در بدن باعث اختلال در توانایی بدن برای ساخت گلبول قرمز یا افزایش غیرعادی گلبول های قرمز و از بین رفتن آنها میشود. شایع ترین علائم کم خونی و درمان انواع کم خونی را در این مقاله سلام دنیا بیان کردیم. با ما همراه باشید.
حقایق درباره کم خونی
در اینجا نکاتی کلیدی درباره کم خونی وجود دارد. جزئیات بیشتر در مقاله اصلی بیان شده است.
- کم خونی به طور تخمینی بر 24.8 درصد از جمعیت جهان تاثیر میگذارد.
- در سطح جهانی، با برآورد 47 درصدی از رشد کم خونی، کودکانی که هنوز به مدرسه نرفته اند در خطر بیشتری قرار دارند.
- بیش از 400 نوع کم خونی تا الان شناسایی شده است.
علائم کم خونی
معمول ترین علامت در هرنوع کم خونی، احساس خستگی و کمبود انرژی است.
دیگر علائم معمولی عبارتند از:
- رنگ پریدگی پوست
- ضربان قلب سریع یا غیرعادی
- کوتاهی نفس
- درد قفسه سینه
- سردرد
- احساس سبکی در سر
حتما بخوانید: فواید کپسول ایزی آیرون برای رفع کم خونی
در شرایط کم خونی خفیف ممکن است علائمی نداشته باشید یا خیلی کم باشد.
برخی از انواع کم خونی علائمی خاص دارند. همچون:
کم خونی آپلاستیک
تب، عفونت های مکرر و بثورات پوستی
کم خونی ناشی از فقر اسیدفولیک
کج خلقی، اسهال و تورم زبان
کم خونی همولیتیک
یرقان، ادرار تیره، تب و شکم درد
کم خونی داسی شکل
ورم دردناک دست و پا، احساس خستگی و یرقان
علت کم خونی
- بدن برای زنده ماندن به گلبول قرمز نیازدارد. این گلبول ها هموگلوبین و ترکیبی از پروتئین هایی که شامل مولکول های آهن هستند را حمل میکنند. این مولکول ها اکسیژن را از سمت ریه ها به دیگر نقاط بدن میبرند.
- برخی از بیماری ها و شرایط میتوانند در نتیجه ی پایین بودن سطح گلبول قرمز باشند.
- کم خونی انواع بسیار زیادی دارد و یک علتی تنها برایش وجود ندارد. بعضی اوقات اشاره کردن به یک علت کار سختی است.
در پایین نگاهی کلی به علل معمول درمبتلا شدن به سه گروه اصلی از کم خونی شده:
1) کم خونی به دلیل از دست دادن خون
- کم خونی فقر آهن که شایع ترین نوع کم خونی است معمولا در این طبقه قرار میگیرد. این نوع کم خونی به دلیل کمبود آهنی است که معمولا با از دست دادن خون اتفاق می افتد.
- وقتی بدن خون از دست میدهد، با کشیدن آب از بافت های خارجی به رگ های خونی میکوشد تا رگ ها را پر نگهدارد. این آب اضافی خون را رقیق میکند. در نتیجه سلول های خونی رقیق میشوند.
- از دست دادن خون میتواند حاد و سریع یا مزمن باشد.
- از دست دادن خون سریع ممکن است در جراحی، زایمان، جراحت یا پاره شدن عروق خونی اتفاق بیفتد.
- از دست دادن خون به صورت مزمن در مواردی از کم خونی معمول تر است. میتواند در نتیجه ی زخم معده، سرطان یا تومور اتفاق بیفتد.
علل کم خونی ناشی از، از دست دادن خون عبارتند از:
- شرایط گوارشی همچون زخم معده، هموروئید(بواسیر)، سرطان یا ورم معده.
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی همچون آسپرین و ایبوپروفن
- خونریزی قاعدگی
حتما بخوانید: بهترین درمان خانگی زخم معده با گیاهان دارویی
2) کم خونی ناشی از تولید گلبول قرمز کم یا ناقص
- مغز استخوان بافتی نرم و اسفنجی در مرکز استخوان هایمان است و برای تولید گلبول قرمز ضروری است. مغز استخوان سلول های ریشه را تولید میکند که به گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت تبدیل میشوند.
- وقتی که تعداد بسیار زیادی گلبول سفید غیرعادی تولید شود، بیماری هایی همچون لوکمیا (سرطان خون ) میتوانند بر مغز استخوان تاثیر بگذارند. این امر تولید طبیعی گلبول قرمز را به مختل میکند.
کم خونی های دیگر ناشی از تولید گلبول قرمز کم یا ناقص عبارتند از:
کم خونی داسی شکل:
گلبول های قرمز بدشکل میشوند و به طور غیرعادی ای سریعا میشکنند. سلول خونی هلالی شکل در عروق خونی گیر میکند و باعث درد می شود.
کم خونی فقر آهن:
به دلیل کمبود آهن در بدن، گلبول های قرمز بسیار کمی تولید میشوند. این امر میتواند به دلیل داشتن رژیم غذایی ضعیف، قاعدگی، اهدای خون مکرر، تمرینات استقامتی، شرایط خاص گوارشی مثل بیماری کرون، جراحی برداشتن بخشی از روده و برخی غذاها باشد.
مغز استخوان و مشکلات سلول ریشه:
برای مثال کم خونی آپلاستیک زمانی رخ میدهد که سلول های ریشه ای وجود نداشتند باشند یا کم باشند. تالاسمی زمانی رخ میدهد که گلبول های قرمز نتوانند به درستی رشد کنند و بالغ شوند.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین:
ویتامین ب 12 و فولات هر دو برای تولید گلبول قرمز ضروری هستند. اگر یکی از آنها کم باشد، تولید گلبول قرمز بسیار کاهش می یابد. به عنوان مثال کم خونی مگالوبلاستیک و پرنیشوز(پرنیسیوز).
3) کم خونی ناشی از تخریب گلبول قرمز
گلبول های قرمز معمولا 120 روز در رگهای خونی عمر میکنند اما ممکن است قبل از این مدت تخریب شوند یا از بین بروند.
یک نوع کم خونی که در این طبقه قرار میگیرد، کم خونی همولیتیک خودایمنی است که در این شرایط سیستم ایمنی بدن اشتباها گلبول های قرمز خود را به عنوان مایعی خارجی شناسایی میکند و به آنها حمله میکند.
همولیز اضافه(فروپاشی گلبول قرمز) ممکن است به دلایل متعددی اتفاق بیفتد همچون:
- عفونت ها
- داروهای خاص همچون آنتی بیوتیک
- نیش مار یا عنکبوت
- زهرابه ای که دراثر مبتلا بودن به بیماری کلیه پیشرفته یا بیماری کبد تولید میشود
- حمله خودایمنی در اثر بیماری همولیتیک
- فشارخون شدید
- پیوند عروقی و پروتز دریچه های قلب
- اختلالات لخته شدن خون
- بزرگ شدن طحال
درمان کم خونی
روش های درمانی زیادی برای کم خونی وجود دارد. هدف تمام آنها افزایش تعداد گلبول های قرمز است. این امر در مقابل باعث افزایش اکسیژن خون میشود. درمان به نوع و علت کم خونی بستگی دارد.
درمان کم خونی فقر آهن
مکمل های آهن (که میتوانید به صورت آنلاین تهیه کنید) یا تغییر رژیم غذایی. اگر کم خونی به دلیل از دست دادن خون است، باید منشا خونریزی را پیدا و آن را متوقف کنید.
حتما بخوانید: بهترین مواد غذایی برای کم خونی فقر آهن
درمان کم خونی ناشی از فقر ویتامین
درمان آن شامل مکمل های غذایی و قرص های ب 12 است.
درمان تالاسمی
شیوه درمان ان مشمول مکمل های فولیک اسید، برداشتن طحال و گاهی اوقات تزریق خون و پیوند مغز استخوان است.
درمان بیماری کم خونی مزمن
این کم خونی با شرایطی جدی و اساسی روبرو است. هیچ درمان خاصی برای ان وجود ندارد و تمرکز بر روی شرایط اساسی ان است.
درمان کم خونی آپلاستیک
برای بیمار تزریق خون یا پیوند مغز استخوان صورت خواهد گرفت.
درمان کم خونی داسی شکل
درمان این بیماری شامل اکسیژن درمانی، داروهای تسکین دهنده درد و تزریق درون رگی میشود. همچنین مصرف آنتی بیوتیک ها، مکمل های فولیک اسید و تزریق خون هم میتوانند از روش های درمان باشند. از داروی شیمی درمانی برای سرطان به نام هیدروکسی هم ممکن است در این مورد استفاده شود.
کم خونی همولیتیک: بیماران باید از مصرف داروهایی که ممکن است بیماری را بدتر کند اجتناب کنند و ممکن است برایشان داروهای سرکوب کننده ایمنی و درمان عفونت تجویز شود. انجام روش درمان پلاسمافرزیس یا فیلترخون ممکن است در بعضی شرایط لازم باشد.
انواع کم خونی کدام است
درحال حاضر بیش از 400 نوع کم خونی وجود دارد که باتوجه به علت آنها به سه گروه اصلی تقسیم میشوند:
1. کم خونی ناشی از فقر آهن
2. کم خونی ناشی از تولید گلبول قرمز کم یا ناقص
3. کم خونی ناشی از تخریب گلبول های قرمز
انواع کم خونی مربوط به این گروه ها عبارتند از:
- کم خونی داسی شکل
- کم خونی ناشی از فقر ویتامین
- کم خونی فقرآهن
- کم خونی به دلیل از دست دادن خون
- تالاسمی
- کم خونی پرنیشوز(پرنیسیوز)
سخن آخر
ما در این مطلب سلام دنیا، به بررسی انواع کم خونی و علائم و درمان های آنها پرداختیم. امیدوارم برایتان مفید و لذت بخش بوده باشد.