ماکروسیتیک اصطلاحی است که برای توصیف سلول های قرمز خون که بزرگ تر از حد نرمال باشند، استفاده می شود. کم خونی وقتی روی می دهد که شما تعداد سلول های قرمز خون کمی با عملکرد مناسب در بدن داشته باشید. در این مطلب سلام دنیا، درباره اینکه کم خونی ماکروسیتیک چیست و چه علائمی دارد، و همچنین علت و درمان درمان کم خونی ماکروسیتیک پرداختیم. با ما همراه باشید.
کم خونی ماکروسیتیک چیست
کم خونی ماکروسیتیک وضعیتی است که در آن بدن شما دارای سلول های قرمز خون با اندازه بیش از حد بزرگ بوده و تعداد آن ها نیز برای بدن کافی نمی باشد. انواع مختلفی از کم خونی ماکروسیتیک را می توان بر اساس عامل ایجاد کننده آن دسته بندی کرد. معمولا کم خونی ماکروسیتیک به دلیل کمبود ویتامین B12 و فولات روی می دهد. این بیماری همچنین می تواند نشان دهنده یک وضعیت بیماری دیگر باشد.
علائم کم خونی ماکروسیتیک
شما ممکن است تا مدت ها پس از ابتلا به کم خونی ماکروسیتیک متوجه علائم آن نشوید. علائم این بیماری عبارتند از:
- از دست دادن وزن و اشتها
- ناخن های شکننده
- تپش قلب
- اسهال
- خستگی
- رنگ پریدگی در ناحیه لب ها و پلک ها
- تنگی نفس
حتما بخوانید: 9 درمان خانگی برای تنگی نفس
- کاهش تمرکز و گیجی
- از دست دادن حافظه
اگر یک یا تعدادی از این علائم را دارا می باشید، آن را با پزشک خود درمیان بگذارید. همچنین در صورت داشتن علائم زیر نیز هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید:
- افزایش ضربان قلب
- گیجی
- مشکلات حافظه
انواع و عوامل کم خونی ماکروسیتیک
کم خونی ماکروسیتیک می تواند به طور کلی به دو دسته تقسیم شود: مگالوبلاستیک و غیر مگالوبلاستیک
کم خونی ماکروسیتیک مگالوبلاستیک
بسیاری از کم خونی های ماکروسیتیک در این دسته قرار می گیرند. کم خونی مگالوبلاستیک یا کمک خونی شدید، در نتیجه بروز خطا تولید DNA سلول های قرمز خون ایجاد می شود. این امر باعث می شود تا بدن سلول های قرمز خونی را به صورت نادرست تولید کند. عوامل احتمالی عبارتند از:
- کمبود ویتامین B12
- کمبود فولات
- بعضی داروها مانند داروهای شیمی درمانی (هیدروکسی اوره)، داروهای ضد صرع و داروهای ضد ویروس که برای افراد مبتلا به HIV استفاده می شوند.
- کم خونی ماکروسیتیک غیر مگالوبلاستیک
اشکال غیرمگالوبلاستیک کم خونی ممکن است به دلایل مختلف ایجاد شوند. بعضی از این عوامل عبارتند از:
- سوء مصرف مزمن الکل (الکلیسم)
- بیماری کبدی
- کم کاری تیروئید
نحوه تشخیص کم خونی ماکروسیتیک
پزشک درباره سابقه پزشکی و سبک زندگی شما سوالاتی خواهد پرسید. وی همچنین ممکن است سوالاتی درباره عادات تغذیه ای شما در صورت مشکوک شدن به وجود کم خونی بپرسد. با دانستن رژیم غذایی شما او می تواند متوجه کمبود احتمالی آهن، فولات و یا هر کدام از ویتامین های خانواده B در شما شود.
آزمایشات خون برای تشخیص کم خونی ماکروسیتیک
- پزشک درخواست آزمایشات خون را ارائه خواهد کرد تا بررسی کند که آیا شما به کم خونی یا بزرگی بیش از حد سلول های قرمز خون مبتلا هستید یا خیر. اگر شمارش کامل خون شما نشان دهنده وجود کم خونی باشد، پزشک اقدام به انجام آزمایش دیگری به نام لام خون محیطی یا PBS خواهد کرد. این آزمایش به وی کمک می کند تا تغییرات ماکروستیک یا میکروستیک (بزرگ یا کوچک شدن بیش از حد سلول) را در سلول های قرمز خون شما تشخیص دهد.
- برخی از آزمایشات دیگر خون نیز می توانند به یافتن عامل بزرگ شدن سلول ها یا کم خونی شما کمک کنند. این مساله بسیار مهم است زیرا درمان این مشکلات بستگی به عامل ایجاد کننده آن ها دارد.
- در حالی که کمبود مواد مغذی باعث ایجاد بسیاری از موارد کم خونی ماکروسیتیک می باشد، سایر عوامل زیر بنایی نیز می توانند باعث این کمبودها شوند. پزشک آزمایشاتی را برای بررسی سطح مواد مغذی بدن شما تجویز خواهد کرد. وی همچنین ممکن است به شما انجام آزمایش خون را برای بررسی سوء مصرف الکل، بیماری کبدی یا کم کاری تیروئید تجویز نماید.
- پزشک همچنین ممکن است شما را به یک متخصص خون شناسی ارجاع دهد. این افراد در زمینه نارسایی های خونی تخصص داشته و می توانند عوامل و نوع خاص کم خونی شما را تشخیص دهند.
درمان کم خونی ماکروسیتیک
درمان کم خونی روی ماکروسیتیک بر درمان عامل ایجاد کننده این وضعیت تمرکز دارد. اولین مرحله درمان برای بسیاری از افراد، رفع کمبود مواد مغذی می باشد. این کار را می توان از طریق مصرف مکمل ها یا غذاهایی مانند اسفناج و گوشت قرمز انجام داد. شما همچنین ممکن است لازم باشد مکمل هایی که دارای فولات و سایر ویتامین های B می باشند را نیز مصرف کنید. ممکن است در صورتی که شما قادر به جذب موثر ویتامین B12 خوراکی نباشید، آن را به صورت تزریقی دریافت نمایید. غذاهای سرشار از ویتامین B12 عبارتند از:
- مرغ
- دانه ها و غلات غنی شده
- تخم مرغ
- گوشت قرمز
- صدف
- ماهی
غذاهای سرشار از فولات عبارتند از:
- سبزیجات برگی تیره مانند کلم پیچ و اسفناج
- عدس
- غلات غنی شده
- مرکبات
مشکلات ناشی از کم خونی ماکروسیتیک
بسیاری از موارد کم خونی ماکروسیتیک که به دلیل کمبود ویتامین B12 و فولات ایجاد می شوند، با استفاده از تغییر در رژیم غذایی و مصرف مکمل ها، قابل درمان هستند. با این وجود کم خونی ماکروسیتیک می تواند در صورت عدم درمان، در بلند مدت مشکلاتی را به همراه داشته باشد. این مشکلات ممکن است شامل آسیب دائمی به سیستم عصبی باشند. کمبود شدید ویتامین B12 ممکن است باعث بروز مشکلات عصبی بلند مدت مانند نوروپاتی محیطی و زوال عقلی شود.
چگونه از بروز کم خونی ماکروسیتیک جلوگیری نماییم؟
شما همیشه نمی توانید جلوی بروز این مشکل را بگیرید به ویژه وقتی که این مشکل به دلیل وجود یک مشکل اساسی دیگر که خارج از کنترل شماست، ایجاد شده باشد. با این وجود، می توانید از تشدید این وضعیت در بسیاری از موارد جلوگیری کنید. برای داشتن سلول های قرمز خون سالم تر، این نکات را مد نظر داشته باشید
- گوشت قرمز و مرغ بیش تری به رژیم غذایی تان بیفزایید تا از این طریق ویتامین B12 بیش تری دریافت کنید.
- اگر گیاه خوار هستید، می توانید حبوبات و سبزیجات برگی تیره را به رژیم غذایی تان اضافه کنید. از غلات غنی شده صبحانه برای دریافت ویتامین B12 استفاده نمایید.
- مقدار مصرف الکل را کاهش دهید.
- اگر از داروهای ضدویروس برای HIV، داروهای ضد صرع (تشنج) یا داروهای شیمی درمانی استفاده می کنید، این موضوع را به اطلاع پزشک تان برسانید. این داروها می توانند خطر بروز کم خونی ماکروسیتیک را افزایش دهند.
منبع: healthline