در طول دوران بارداری، خانم ها ممکن است برای تنفس در حین انجام کارهای روزمره مثلا در هنگام بالا رفتن از پله ها دچار مشکل شوند. بر اساس مطالعه ای در سال 2015، حدود 60 تا 70 درصد از زنان در دوران بارداری دچار تنگی نفس می شوند. پزشکان غالبا این مساله را به رحم در حال رشدی نسبت می دهند که از قسمت بالا به شش ها فشار وارد می کند و نفس کشیدن را دشوار می کند. در این مقاله سلام دنیا به بررسی علت تنگی نفس در دوران بارداری، تنگی نفس در اوایل بارداری امری نشانه چیست؛ علت نفس تنگی بارداری و آیا تنگی نفس در هنگام بارداری فرزند پسر بیشتر است و درمان خانگی تنگی نفس پرداخته شده است. همچنین راهکارهای مقابله با این مساله و زمان مراجعه به پزشک را بررسی می کنیم.
بررسی علت تنگی نفس در دوران بارداری و راهکارهایی برای مقابله با آن
علت تنگی نفس در بارداری چیست؟
اگرچه تنگی نفس یکی از علائم شایع بارداری است، اما برای پزشک تعیین علت دقیق آن همیشه ممکن نیست. به نظر می رسد که تنگی نفس در دوران بارداری می تواند به دلایل مختلفی از جمله رشد رحم تا وارد شدن فشارهایی به قلب رخ دهد. برخی از خانم ها ممکن است فورا متوجه تغییر تنفس خود شوند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است بین سه ماهه دوم تا سوم بارداری تفاوت هایی مشاهده کنند.
تنگی نفس در اوایل بارداری نشانه چیست
علت تنگی نفس در سه ماه اول بارداری
تنگی تنفس در خانم های باردار بستگی به بزرگ بودن کودک ندارد. دیافراگم که یک نوار عضلانی از بافت است و قلب و ریه ها را از شکم جدا می کند، در طول سه ماهه اول بارداری به اندازه 4 سانتی متر بزرگ تر می شود. حرکت دیافراگم به ریه کمک می کند که از هوا پر شود. اگرچه ممکن است برخی از زنان متوجه این تغییر که چقدر عمیق نفس می کشند نشوند، اما برخی دیگر ممکن است احساس کنند که نمی توانند کامل و عمیق نفس بکشند و همچنین با تغییرات دیافراگم، زنان باردار به دلیل افزایش میزان هورمون پروژسترون سریعتر نفس می کشند.
پروژسترون نقش اساسی در رشد جنین ایفا می کند. همچنین یک ماده محرک تنفسی است، به این معنی که باعث می شود شخص سریع تر نفس بکشد. سطح هورمون پروژسترون در بدن زن در طول بارداری افزایش می یابد. اگرچه سریعتر نفس کشیدن لزوماً باعث تنگی نفس نمی شود، اما برخی از زنان ممکن است متوجه تغییر در الگوهای تنفس خود شوند.
حتما بخوانید: چه سطحی از پروژسترون قبل و در طول بارداری طبیعی است؟
علت تنگی نفس سه ماه دوم بارداری
ممکن است زنان باردار در دوران سه ماهه دوم بارداری میزان قابل توجه تنگی نفس را تجربه کنند. رشد رحم در سه ماهه دوم بارداری منجر به تنگی نفس می شود. با این وجود، برخی از تغییرات در عملکرد قلب نیز می تواند منجر به تنگی نفس شود. میزان خون در بدن زن باردار به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کند. قلب باید پمپاژ خون را به شکل شدیدتری انجام دهد تا خون را به سرتاسر بدن و جفت منتقل کند. این افزایش حجم کار قلب باعث ایجاد تنگی نفس در زن باردار می شود.
علت تنگی نفس سه ماه سوم بارداری
در طول سه ماهه سوم بارداری، تنفس بسته به موقعیت قرارگیری سر کودک در رحم مادر، می تواند راحت تر یا دشوارتر شود. قبل از شروع به چرخیدن و پایین تر آمدن کودک در رحم، سر کودک ممکن است در زیر دنده احساس شود که روی دیافراگم فشار ایجاد کرده و می تواند تنفس را دشوارتر کند. بر اساس گفته های «مرکز ملی منابع سلامت زنان»، این نوع تنگی نفس معمولاً بین هفته های 31 تا 34 رخ می دهد.
علت دیگر برای تنگی نفس در دوران بارداری
اگر زن باردار احساس تنگی نفس شدید می کند، صحبت با پزشک الزامی است. اگرچه تغییرات در دوران بارداری می تواند باعث کمی تنگی نفس شود، اما سایر بیماری ها نیز می توانند در این مساله دخیل باشند.
بیماری هایی که می تواند در ایجاد تنگی نفس نقش داشته باشد
- آسم: بارداری ممکن است علائم بیماری آسم را وخیم تر کند. هر کسی که مبتلا به آسم شدید است، باید در مورد درمان های بی خطر در دوران بارداری مانند اسپری تنفسی یا داروها با پزشک صحبت کند.
- کاردیومیوپاتی حاملگی: این اختلال، نوعی نارسایی قلبی است که می تواند در دوران بارداری یا بلافاصله بعد از زایمان رخ دهد. علائم این بیماری شامل تورم مچ پا، فشار خون پایین، خستگی و تپش قلب است. بسیاری از خانم ها ممکن است این علائم را در ابتدا به بارداری نسبت دهند، اما این بیماری می تواند به طور جدی بر سلامت زنان تاثیر گذاشته و در اکثر موارد نیاز به درمان دارد.
- آمبولی ریه: آمبولی ریه هنگامی رخ می دهد که لخته خون در یک شریان در ریه ها گیر می کند. این اختلال می تواند به طرز چشمگیری بر تنفس شخص تاثیر بگذارد و باعث سرفه، تنگی نفس و درد قفسه سینه شود.
آیا تنگی نفس در هنگام بارداری فرزند پسر بیشتر است؟
برخی از عموم مردم بارداری فرزند پسر را علت تنگی نفس مادران در این دوران می دانند، اما این باور کاملا اشتباه است. تنگی نفس در دوران بارداری هیچ ارتباطی به جنسیت جنین ندارد، چه فرزند دختر باشد و چه پسر، به دلیل تغییراتی که در بالا توضیح داده شد، مادران در این دوران تنگی نفس را تجربه خواهند کرد. همچنین هیچ منبع علمی و معتبری این فرضیه را تایید نکرده است که بارداری فرزند پسر باعث بروز تنگی نفس در مادران می شود.
حتما بخوانید: علت پایین بودن شکم و جنین در بارداری چیست
تنگی نفس و سرفه در بارداری
تنگی نفس و سرفه در بارداری یک مشکل شایع در دوران بارداری است، اما اگر همراه با تنگی نفس و سرفه در بارداری مشکلات دیگری را تجربه می کنید، بهتر است برای بررسی وضعیت خود به مطب پزشک مراجه کنید. اگر هر کدام از علائم زیر را تجربه می کنید، توصیه می شود هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید:
- تنگی نفس همراه با سریع نفس کشیدن و درد در قفسه سینه یا تپش قلب
- کبودی لب ها و نوک انگشتان
- درد شدید قفسه سینه در هنگام تنفس عمیق
- سرگیجه بعد از انجام فعالیت ها
- احساس خستگی مداوم
- در صورتیکه سابقه بیماری هایی مثل آسم یا ذات الریه دارید
- احساس کمبود اکسیژن
راه درمان تنگی نفس در بارداری
درمان خاصی برای تنگی نفس در بارداری وجود ندارد، اما با استفاده از تکنیک های خاصی می توان تا حدودی به رفع تنگی نفس و سرفه در بارداری کمک کرد. در ادامه چندین تکنیک را به شما معرفی می کنیم که در راحت تر نفس کشیدن به شما کمک خواهد کرد.
1. برای درمان تنگی نفس در بارداری: اندام های خود را در وضعیت سالمی نگه دارید
سعی کنید تا در هنگام نشستن قفسه سینه را در بالا نگه داشته و شانه هایتان را به عقب ببرید. با این کار ریه ها فضای کافی برای منبسط شدن خواهند داشت. در هنگام خوابیدن با استفاده از بالش بدنتان را کمی بالاتر نگه دارید تا حفره شکمی منبسط شده و بتوانید راحت تر نفس بکشید. همچنین اگر می خواهید به پهلو بخوابید، یک بالش بیشتر در زیر سر خود قرار دهید تا سرتان بالاتر قرار بگیرد.
2. برای درمان تنگی نفس در بارداری: غذاهای سالم مصرف کنید
باید سعی کنید تا همیشه غذاهای سالم مصرف کرده و وزنتان را در حالت ایده آل نگه دارید. گاهی اوقات تنگی نفس و سرفه در بارداری در اثر کم خونی رخ می دهد. با داشتن یک رژیم غذایی سالم می توانید این مشکل کم خونی ناشی از فقر آهن را برطرف کرده و مشکل تنگی نفس تان را برطرف کنید.
حتما بخوانید: درمان سرفه در بارداری در طب سنتی
اگر تنگی نفس و سرفه در بارداری ناشی از کمبود آهن است، گوشت قرمز و توت های تیره و سبزیجاتی با برگ سبز مصرف کنید. مصرف ویتامین C خود را افزایش دهید؛ زیرا مصرف این ویتامین می تواند به جذب آهن کمک کند. بهتر است تا خوراکی های حاوی میزان زیادی چربی و قند و نمک مصرف نکنید.
3. برای درمان تنگی نفس در بارداری: ورزش کنید
عدم تحرک و ورزش نکردن می تواند مشکل تنگی نفس در بارداری را افزایش دهد. لزومی ندارد تا ورزش های سخت و دشوار انجام دهید. پیاده روی یک ورزش مفید برای زنان باردار است. به خاطر داشته باشید که جنین در حین ورزش کردن نیز باید اکسیژن کافی از مادر دریافت نماید. ورزش کردن در همان هفته اول بارداری نیز می تواند تنفس را بهبود ببخشد و ضربان قلب را کنترل کند. به خاطر داشته باشید که قبل از شروع هر گونه برنامه ورزشی حتما با پزشک خود مشورت کنید. ورزش هایی مثل یوگا، پیاده روی و شنا می تواند تنفس عمیق را افزایش داده و مشکل تنگی نفس و سرفه در بارداری تان را برطرف نماید.
4. برای درمان تنگی نفس در بارداری تمرینات تنفسی انجام دهید
این گونه تمرینات می توانند ظرفیت ریه ها را افزایش دهند. این کار به خانم ها کمک می کند تا تنفس سینه ای را جایگزین تنفس شکمی کنند. این کار می تواند تنگی نفس و سرفه در بارداری را بهبود ببخشد، زیرا به دلیل بزرگ شدن رحم تنفس شکمی برای زن باردار دشوار خواهد بود.
راهکارهایی برای مقابله با تنگی نفس
احساس تنگی نفس می تواند ناراحت کننده باشد و باعث محدودیت فعالیت های روزانه شخص شود. خوشبختانه چندین مرحله وجود دارد که زنان می توانند به منظور تنفس راحت تر انجام دهند. این موارد شامل:
- تمرین جهت های قرارگیری مناسب کودک، برای رحم این امکان را فراهم می کند که تا حد ممکن از دیافراگم فاصله بگیرد. کمربندهای بارداری می توانند تمرین قرارگیری صحیح کودک را آسان تر کنند. این کمربندها جهت خرید هم در فروشگاه های ویژه و هم به صورت آنلاین موجود هستند.
- خوابیدن بر روی بالش هایی که از قسمت فوقانی کمر پشتیبانی می کنند می تواند باعث شود نیروی جاذبه رحم را به سمت پایین تر آورده و به شش ها فضای بیشتری بدهد. در این وضیعت قرار گیری و کج کردن بدن اندکی به سمت چپ می تواند رحم را از آئورت دور نگه داشته که شریان اصلی است و اکسیژن را در سرتاسر بدن پخش کند.
- تمرین تکنیک های تنفس که معمولا در زایمان مورد استفاده قرارمی گیرد، مانند تکنیک تنفس لاماز. تمرین تکنیک های تنفسی در هنگام بارداری می تواند به خانم های باردار کمک کند که در زمان زایمان نیز از آنها استفاده کنند.
حتما بخوانید: 7 حرکت ورزش ساده برای بارداری و زایمان راحت و آسان
- استعماع حرکات بدن و در صورت لزوم کاهش سرعت. اگر تنفس بیش از حد دشوار شد، استراحت و تجدید قوا ضروری است. در مراحل بعدی بارداری، خانم ها ممکن است آن سطح فعالیت بدنی که در دوران گذشته داشتند را نداشته باشند.
- اگر زن باردار دچار بیماری دیگری است که منجر به تنگی نفس می شود، پیروی از توصیه های پزشک در مورد درمان ضروری است.
چه زمانی باید برای تنگی نفس در بارداری به پزشک مراجعه کرد
اگرچه بسیاری از خانم ها در دوران بارداری کمی تنگی نفس را تجربه می کنند، اما برخی از علائم نیاز به درمان دارد. در صورت بروز علائم زیر، خانم های باردار باید به دنبال کمک های فوری پزشکی باشند:
- آبی شدن لب ها، دست ها یا انگشت ها
- تپش قلب یا ضربان قلب بسیار بالا
- درد هنگام تنفس
- تنگی نفس شدید که به نظر می رسد رو به وخامت است
- خس خس کردن
اگر تنگی نفس شما آزار دهنده است و یا برای اولین بار آن را تجربه می کنید، باید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است بخواهد آزمایش های تصویر برداری مانند سونوگرافی روی پاها را انجام دهد تا وجود لخته خون را به عنوان یک دلیل احتمالی رد کند.
سخن آخر
تنگی نفس در بارداری از مشکلات شایع در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه سوم است. اگر سابقه بیماری های تنفسی مثل اسم و آمبولی ریوی و ... را ندارید و همراه با تنگی نفس علائم دیگری را تجربه نمی کنید، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و جنین می تواند از طریق جفت اکسیژن کافی از مادر را دریافت کند. با استفاده از تکنیک هایی که در این مقاله توضیح داده شد، می توانید مشکل تنگی نفس و سرفه در بارداری خود را حل کنید. اگر هر گونه سوالی در خصوص تنگی نفس در دوران بارداری دارید، لطفا در بخش نظرات زیر با ما به اشتراک بگذارید.
منبع: medicalnewstoday
مقالات مرتبط:
ورم صورت در بارداری نشانه چیست