به بیان ساده، بی اختیاری ادرار به صورت از دست دادن کامل کنترل ادرار یا غیر ارادی بودن تخلیه مثانه تعریف شده است. به آن بی اختیاری روانی ادرار نیز گفته می شود. این مسئله می تواند علل مختلفی داشته باشد و در نوزادان و کودکان معمولاً کامل طبیعی است
حقایق درباره بی اختیاری ادرار در کودکان
- بی اختیاری ادرار در کودکان بسیار شایع است.
- شب ادراری بسیار متداول تر از بی اختیاری ادرار کودکان در روز است.
- اغلب بی اختیاری های ادراری به مشکلات بنیادی مربوط نیست و می تواند به راحتی درمان شود.
- بی اختیاری ادرار اولیه و بی اختیاری ادرار ثانویه ممکن است به ارزیابی پزشکی بیشتری نیاز داشته باشد.
- درمان برای اغلب موارد بی اختیاری ادرار شامل اصلاح رفتاری است.
- دستگاه های هشدار دهنده شب ادراری می توانند بسیار موثر باشد.
- برای برخی از کودکان باید داروها در نظر گرفته شوند.
- کمتر از 1% از کودکان دچار به بی اختیاری ادرار، در بزرگسالی نیز دچار این مشکل می شوند.
بی اختیاری ادرار چیست؟
به بیان ساده، بی اختیاری ادرار به صورت از دست دادن کامل کنترل ادرار یا غیر ارادی بودن تخلیه مثانه تعریف شده است. به آن بی اختیاری روانی ادرار نیز گفته می شود. این مسئله می تواند علل مختلفی داشته باشد و در نوزادان و کودکان معمولاً کامل طبیعی است. برای درک بهتر علل مختلف آن، باید درک اساسی از فرآیندهای مرتبط با ادرار کردن داشته باشید.
سیستم ادراری چطور کار می کند؟
دستگاه ادراری از کلیه ها، میزنای، مثانه و مجرای ادرار تشکیل شده است. ادرار به وسیله کلیه ها تولید شده و از طریق میزنای به مثانه وارد می شود. مثانه مانند یک مخزن عمل می کند و ادرار را تا زمان تخلیه در خود نگه می دارد. عمل تخلیه مثانه نیاز به هماهنگی قابل توجهی بین مغز، اعصاب و عضله ها دارد. دو عضله اصلی در ادرار کردن نقش دارند، عضله دترسور و عضله اسفنکتر. دترسور یک عضله بزرگ که منقبض می شود تا ادرار را به بیرون مثانه هدایت کند و اسفکتر گروهی از عضلات هستند که منقبض می مانند تا ادرار را در مثانه نگه دارند. این دو عضله باید به صورت هماهنگ با هم کار کند، یکی منقبض می ماند در حالی که دیگری سست می شود. اختلال در عملکرد هر یک ممکن است باعث از بین رفتن کنترل ادرار بشود. مجرای ادرار به عنوان کانالی است که در طول تخلیه کردن ادرار را از مثانه حمل می کند. دستیابی به کنترل مثانه باید آموزش داده شود، و برخی کودکان آن را زودتر از سایرین یاد می گیرند، پس بی اختیاری ادرار در بیشتر نوزادان و کودکان طبیعی است، اما در کودکان بزرگتر و نوجوانان، عادی در نظر گرفته نمی شود.
انواع مختلف بی اختیاری ادرار در کودکان چیست؟
می توان بی اختیاری ادرار را به دو گروه ساده تقسیم کرد. شب ادراری که در طول خواب اتفاق می افتد و بی اختیاری ادرار در روز که در طول ساعت های بیداری رخ می دهد. شب ادراری اغلب شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار در کودکان بالای 5 سال است. بی اختیاری ادرار روزانه اغلب در کودکان کم سن تر اتفاق می افتد و در نتیجه رفتارهای خاص رخ می دهد، اگرچه به ندرت نیز می تواند نشانه ای از بیماری های جدی تر باشد. روش های دیگر طبقه بندی بی اختیاری ادرار به وسیله زمان بندی علائم است. اگر کودکی در طول روز کنترل خوبی روی مثانه داشته باشد اما همه شب ها جای خود را خیس کند، به عنوان بی اختیاری ادراری اولیه شناخته می شود. بی اختیاری ادراری ثانویه در فردی است که به مدت حداقل شش ماه بی اختیاری ندارد اما بعد از این دوره نشانه های آن ایجاد می شود.
بی اختیاری ادرار در کودکان چه اندازه شایع است؟
بررسی های نشان می دهد که 20% از همه کودکان 5 ساله، 10% از کودکان 7 ساله رختخواب خود را طول شب خیس می کنند و بیش از 20% از آنها تا حدی بی اختیاری ادرار در طول روز را نیز دارند. به علاوه شب ادراری بیشتر در پسرها رایج است و بی اختیاری ادراری در طول روز در دختران شایع تر است. بی اختیاری ادراری ثانویه تقریباً یک چهارم کل موارد را شامل می شود و بیشتر اوقات با برخی از عوامل استرس زا یا اضطراب مرتبط است.
چه عواملی باعث بی اختیاری ادرار در کودکان در شب (شب ادراری) می شود؟
برخی از مسائل طبیعی و غیر طبیعی می تواند باعث شب ادراری در کودکان شود. پسران بیشتر از دختران درگیر این مسئله اند. اغلب کودکانی که از شب ادراری رنج می برند از لحاظ جسمی و عاطفی طبیعی هستند. اگرچه علت دقیق آن ناشناخته است، به نظر می رسد شب ادراری ناشی از تعدادی از عوامل غیر بنیانی، از جمله مشکلات تکاملی، تولید بیش از حد ادرار و عدم توانایی برای پاسخ علائم فیزیولوژیکی طبیعی به تحریک مثانه در هنگام خواب مرتبط است. از آنجایی که شب ادراری در برخی اعضای یک خانواده دیده می شود، کارشناسان معتقدند که یک مسئله ژنتیکی وجود دارد و همینطور اگر والدین در کودکی تجربه شب ادراری داشته اند، 45% بیشتر احتمال بروز شب ادراری در فرزندان آنها وجود دارد. علاوه بر علل غیر بنیانی، برخی از علل بنیانی مانند: عفونت، ناهنجاری های آناتومیک، ناهنجاری های عصبی و ناهنجاری غدد درون ریز مانند دیابت نیز می تواند باعث این مسئله شود.
چه عواملی باعث بی اختیاری ادرار در کودکان در روز می شود؟
علل متداول که کودک در طول روز خودش را خیس می کند می تواند شامل ادرار کردن عمدی، عفونت ادراری، یبوست و ادرار ناشی از خندیدن باشد که در دختران شایع تر از پسران است. علل کمتر رایج، شامل مشکلات جدی تر مانند: دلایل عصبی (مثانه نوروژنیک)، ناهنجاری های آناتومیک دستگاه ادراری و دیابت است. ادرار کردن عمدی و اختیاری متداول ترین علت خیس کردن کودکان در طول روز است. این حالت بیشتر در کودکان 3 تا 5 ساله دیده می شود، آنهایی که نمی خواهند وقتشان را صرف توالت رفتن کنند. این کودکان اغلب بسیار بازیگوش هستند به طوری که وقت استراحت ندارند و در هنگام احساس ادرار به نواحی پرینه خود می چسبند. معمولاً این مشکل با بزرگ شدن کودک به طور خود به خود از بین می رود.
چگونه می توان بین علل بنیانی یا غیر بنیانی بی اختیاری ادرار تفاوت قائل شد؟
مهم است بدانید که اغلب علل بی اختیاری ادرار مربوط به مشکلات غیر بنیانی است، اما از آنجایی که برخی از علل بنیانی نیز وجود دارد، پزشکان ممکن است کودک مبتلا را با برخی مطالعات اساسی مورد سنجش قرار دهند. سنجش همیشه با یک سابقه کامل و معاینه بدنی شروع می شود. این بررسی بین کودکان سالم و کودکان دچار به بیماری تمایز می گذارد. پزشک احتمالاً درباره استرس های روانی مانند رفتن به یک مدرسه جدید، متولد شدن خواهر یا برادر جدید، یا مشکلات والدین سوال می کند. به علاوه، به منظور ارزیابی شدت علائم، والدین تشویق به ثبت تعداد دفعات ادرار کردن کودک در دفترچه یادداشت می شوند. این دفترچه ها اسنادی هستند که تعداد دفعات ادرار کودک، میزان، زمان و ارتباط آن با خوردن و آشامیدن را نشان می دهند. علاوه بر این، این دفترچه باید تعداد دفعات شب ادراری یا خیس کردن روزانه را ثبت کند. در کنار ثبت این سوابق، آنالیز ادرار می تواند برای نظارت بر علل بنیانی مانند دیابت یا عفونت ادراری نیز مفید باشد. برای کودکان دارای علائم بی اختیاری ادرار روزانه ممکن است بررسی ناهنجاری های آناتومیک، تصویر برداری سونوگرافی دستگاه ادراری از جمله مثانه و کلیه ها انجام شود. در آخر و به ندرت، اگر به مشکلات عصبی مشکوک باشند، ممکن است یک MRI از ستون فقرات برای بررسی ناهنجاری نخاع انجام بگیرد.
درمان بی اختیاری ادرار چگونه است؟
درمان بی اختیاری ادرار بستگی به علت اصلی آن دارد. درمان اصلی شب ادراری بیشتر شامل تغییرات رفتاری است. این شامل تشویق کودک به توالت رفتن مکرر و بیدار کردن مرتب کودک برای توالت رفتن در طول شب، محدود کردن مصرف مایعات قبل از خواب و استفاده از دستگاه های هشدار دهنده شب ادراری است که دستگاه با خیس شدن لباس یا رختخواب کودک شروع به هشدار دادن می کند. در همه موارد، کودک از اینکه رختخواب خود را خیس کرده است خجالت می کشد و مهم است که سعی کنید تاثیر روحی و روانی این بیماری را برای او کاهش دهید. دستگاه های هشدار دهنده میزان موفقیت بالایی دارند و برای کودکان و والدین با انگیزه، بهتر عمل می کند. فرآیند اصلی کار دستگاه شامل قرار دادن یک حسگر در لباس یا رختخواب کودک است که هنگام رطوبت زنگ می زند. بیشتر کودکان در طول زنگ هشدار می خوابند، با این حال برخی پس از علائم هشدار دستگاه ادرار کردن در خواب را متوقف می کنند. والدین باید کودک را از خواب بیدار کنند و به او کمک کنند تا حمام کند و لباس خود را عوض کند و پس از تشویق به توالت رفتن، مجدداً زنگ هشدار را فعال کنند. دستگاه های هشدار دهنده به طور کلی بین دو هفته تا 3 ماه مورد استفاده قرار می گیرند و در صورت ادامه مشکلات کودک پس از سه ماه، باید دیگر استفاده نشوند.
علاوه بر اصلاح رفتاری، برخی کودکان برای درمان نیاز به دارو دارند. داروهای متداول استفاده شده برای این منظور عبارتند از: دسموپرسین استات (DDAVP)، اکسی بوتینین کلراید (Ditropan)، هیوسیامین سولفات (Levsin) و ایمی پرامین (Tofranil). همه این داروها احتمال بالایی برای بروز عوارض جانبی دارند و باید روی جمعیت انتخابی استفاده شوند و بدانید که این داروها برای درمان علائم بیماری به کار می روند نه درمان بیماری، در عین حال باید منتظر بهبود طبیعی مسئله بود. داروها می توانند برای کودکانی که در خوابگاه های دانش آموزی حضور دارند استفاده شود زیرا تا 70% در پیشگیری از علائم موثرند و خیس کردن رختخواب در این محیط ها می تواند برای کودک استرس زا و تحقیر آمیز باشد.
پیش آگاهی از بی اختیاری ادرار در کودکان چیست؟
پیش آگاهی از بی اختیاری ادرار به علت اصلی بیماری بستگی دارد، با این حال، بیشتر کودکانی که از علت های غیر بنیانی شب ادراری رنج می برند به سادگی به این علائم غلبه می کنند و کمتر از 1% از همه کودکان دچار به شب ادراری، آن را در بزرگسالی نیز تجربه می کنند.
منبع: medicinenet