علت واریکوسل چیست؛ علائم، عوارض و درمان واریکوسل (واریس بیضه)

واریکوسل مشابه واریکوز سیاهرگ ها (واریس) می باشد اما به جای پاها در اطراف بیضه ها روی می دهد. این مساله معمولاً مشکلات حادی ایجاد نمی کند اما می تواند بر توان باروری مردان تاثیر گذارد. این مساله وقتی روی می دهد که سیاهرگ های خاصی در کیسه بیضه به دلیل نقص در بعضی دریچه هایی که در پمپ کردن خون دخیل می باشند، متورم می شوند. این امر حدود 15 درصد از مردان بین 15 تا 25 سال را درگیر می نماید. واریکوسل به طور عادی یک سمت (طرف چپ) را درگیر می نماید. این مقاله سلام دنیا به بررسی علت واریکوسل بیضه چیست، علائم و عوارض، چه کسانی واریکوس میگیرند، درمان واریکوسل یا وریس بیضه با انواع جراحی واریکوسل و روش های طبیعی می پردازد. با ما همراه باشید.

اصول کلی درباره واریکوسل

• واریکوسل مشابه واریکوز سیاهرگ ها (واریس) می باشد اما به جای پاها در اطراف بیضه ها روی می دهد.
• این امر حدود 15 درصد از مردان بین 15 تا 25 سال را درگیر می نماید.
• دلیل اصلی این مشکل مشخص نمی باشد اما ممکن است دلیل آن مشابه دلایل بروز واریکوز در سیاهرگ ها باشد.
• این مشکل معمولاً دردناک نمی باشد.
• واریکوسل معمولاً مشکلات حادی ایجاد نمی کند اما می تواند بر توان باروری مردان تاثیر گذارد.
• در صورت بروز مشکلات جدی، نیاز به عمل جراحی معمولاً ضروری است.

واریکوسل چیست؟

واریکوسل به معنی بزرگ شدن سیاهرگ ها در کیسه بیضه (کیسه ای که حاوی بیضه ها می باشد) است. این مشکل مشابه واریکوز سیاهرگ ها در پاها می باشد. این وضعیت سیاهرگ هایی با نام پامپینیفرم پلکسوس را درگیر می نماید. پامپینیفرم پلکسوس در طناب اسپرمی یافت می شود. این طناب همچنین حاوی واز دفرن ها (لوله ای که اسپرم ها و سرخرگ بیضه ای را که خون را به بیضه ها می رساند، حمل می کند) می باشد.

تولید اسپرم ها در دمای 34.5 درجه سانتی گراد یا 94.1 فارنهایت بهترین کیفیت را نسبت به دمای طبیعی بدن که 37 درجه سانتی گراد می باشد، دارا می باشد. این یکی از دلایلی است که بیضه ها به صورت طبیعی از بدن، فاصله کمی دارند. نقش اصلی پامپینیفرم پلکسوس، خنک کردن خون سرخرگی قبل از رسیدن آن به اسپرم ها می باشد. این کار از طریق مکانیسم تبادل حرارت صورت می پذیرد. واریکوسل می تواند این سیستم خنک کننده را دچار مشکل نموده و مانع از تولید اسپرم های با کیفیت شود.

علائم واریکوسل

واریکوسل به ندرت باعث بروز درد می شود اما در صورت وجود، این درد ممکن است:

• در حالت ایستاده یا در زمان فعالیت بدنی افزایش یابد
• از درد تیز و گزنده تا دردهای مبهم متغیر باشد
• با دراز کشیدن بر روی پشت کاهش یابد
• هر چه از زمان روز می گذرد شدیدتر شود

واریکوسل معمولاً علائم خاصی ندارد اما پزشک می تواند با انجام معاینه پزشکی متوجه وجود آن شود. اگر فرد متوجه هر کدام از موارد زیر شود، باید به پزشک مراجعه نماید:

• هر گونه تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر بیضه ها
• وجود یک توده در ناحیه بیضه ها
• مشکلات ناباروری

حتما بخوانید: خواص گرده نخل برای سلامت جنسی و درمان ناباروری مردان

• تورم کیسه بیضه
• سیاهرگ هایی که به صورت غیر عادی در ناحیه بیضه ها متورم یا پیچ خورده هستند

عوارض واریکوسل چیست

در بعضی موارد، واریکوسل می تواند منجر به بروز یک سری مشکلات شود.

1. واریکوسل و ناباروری

ناباروری اصلی ترین مشکلی است که ممکن است روی دهد. دلیل این امر احتمالاً افزایش میزان خون در ناحیه بیضه ها و افزایش دمای آنها می باشد. بین 35 تا 44 درصد از مردان مبتلا به ناباروری اساسی از واریکوسل رنج می برند. ناباروری اساسی وقتی روی می دهد که زوجین پس از 12 ماه تلاش برای بارداری، موفق به این کار نشده باشند. واریکوسل 45 تا 81 درصد از مردان مبتلا به ناباروری ثانویه را درگیر می نماید.

ناباروری ثانویه وقتی روی می دهد که زوجین حداقل یک بار موفق به باروری شده اما پس از آن دیگر قادر به تکرار این وضعیت نشده باشند. تحقیقی که در سال 2016 منتشر شده بود دریافته است که از بین 7035 مرد سالم که در بین سالهای 1996 تا 2010 مورد بررسی قرار گرفته بودند، 15.7 درصد مبتلا به واریکوسل بوده اند. افراد مبتلا به واریکوسل همچنین کیفیت مایع منی پایین تری داشته اند. تولید اسپرم در دمایی کمی کمتر از دمای عمومی بدن، بهترین بهره وری را دارد.

2. کوچک شدن بیضه ها

واریکوسل می تواند منجر به آتروفی یا کوچک شدن بیضه ها شود. لوله‌ های تولید اسپرم بخش اعظم بیضه را تشکیل می‌دهند. اگر این لوله ها آسیب ببینند، بیضه ها ممکن است نرم تر و کوچک تر شوند.

حتما بخوانید: علت آتروفی بیضه (کوچک شدن بیضه) چیست و درمان آن

3. عدم تعادل هورمونی

بدلیل این که سلول ها به افزایش فشار واکنش نشان می دهند، تغییر در میزان هورمون ممکن است روی دهد. ممکن است سطوح هورمون لوتنایزینگ (LH) افزایش یابد. این هورمون در بدن مردان و زنان وجود داشته اما در بدن زنان مقدار آن بیشتر است. ممکن است سطوح هورمون تستوسترون نیز تغییر داشته باشد.

علت واریکوسل چیست

یک توضیح برای بروز واریکوسل این است که دریچه های موجود در طناب اسپرمی که خون را به بیضه ها می رساند، ممکن است دچار مشکل شوند. دلیل بروز این مشکل در دریچه ها کماکان مشخص نیست اما ممکن است دلایل آن مشابه بروز وضعیت واریکوز (واریس) در پاها باشد. دریچه های یک جهته در سیاهرگ ها بایستی همواره اجازه دهند که خون به سمت قلب در حرکت باشد. دریچه های معیوب می توانند در جریان خون اختلال ایجاد کنند و خون به جای حرکت روان، در سیاهرگ ها انباشته شود. این انباشت خون باعث گشاد شدن سیاهرگ ها می شود. همانند هر ارگان دیگری در بدن، اختلال در جریان خون می تواند نهایتاً منجر به بروز نقص در عملکرد شود.

واریکوسل می تواند در این موارد دسته بندی شود

• نوع فشاری: سیاهرگ اسپرمی از خون پر شده و باعث بروز واریکوسل درجه I می شود.
• نوع مقاومت موازی: انباشت شدید باعث آسیب به سیاهرگ اسپرمی شده و منجر به واریکوسل بزرگتر یا درجه II و III می شود.

بیضه سمت چپ بیشتر تحت تاثیر این وضعیت قرار می گیرد. با این وجود اگر حتی تنها یکی از بیضه ها درگیر شده باشد، این امر می تواند بر روند تولید اسپرم در هر دو بیضه تاثیر گذارد.

عوامل ریسک واریکوسل

عوامل ریسک خاصی برای بروز واریکوسل شناخته نشده اند اما این وضعیت معمولاً در دوران بلوغ ظهور می نماید. اضافه وزن می تواند ریسک این مشکل را کاهش داده و برعکس بلندی قد، به نظر می رسد این وضعیت را تشدید کند. زمانی باور بر این بود که وقتی مردی بتواند صاحب فرزند شود، پس از آن دیگر دچار ناباروری نخواهد شد اما در سال 1993، محققین نتیجه گرفتند که این مطلب نادرست است. در عوض آنها پیشنهاد نمودند که ریسک ناباروری ممکن است با گذشت زمان افزایش یابد. اگر واریکوسل در مردان بالای 40 سال بروز کند، معمولاً دلیل آن انسداد در یک سیاهرگ بزرگتر در ناحیه شکمی (احتمالاً به دلیل یک تومور کلیوی) می باشد.

تشخیص درجه واریکوسل

سه درجه برای واریکوسل وجود دارد:

• درجه 1: کوچکترین نوع که قابل مشاهده نبوده اما پزشک می تواند آن را با استفاده از یک سری ابزار معاینه حس کند.
• درجه 2: این نوع نیز قابل مشاهده نمی باشد اما پزشک می تواند آن را بدون استفاده از ابزار معاینه تشخیص دهد.
• درجه 3: این نوع واریکوسل قابل مشاهده می باشد.

اگر رشد واریکوسل به اندازه کافی باشد، می توان آن را به صورت "یک کیسه حاوی کرم" در قسمت بیضه ها احساس نمود. واریکوسل بالینی نوعی واریکوسل است که تنها می تواند از طریق انجام آزمایشات عکسبرداری تشخیص داده شود. این امر می تواند با استفاده از ترموگرافی اسکروتوم یا آزمایش رفلاکس داپلر (نوعی آزمایش مافوق صوت) صورت پذیرد.

آزمایش مافوق صوت همچنین می تواند کمک کند تا سایر عوامل احتمالی برای بروز واریکوسل مانند وجود تومور بر روی یا در نزدیکی سیاهرگ اسپرمی نیز بررسی و یا نفی شوند. سایر آزمایشات احتمالی عبارتند از تحلیل مایع منی و تست های هورمونی برای تشخیص وجود میزان بالای هورمون محرک فولیکول (FSH) و سطوح پایین تستوسترون. این آزمایشات در صورتی که پزشک به نارسایی بیضه ای مشکوک باشد، انجام می شوند. واریکوسل معمولاً چندان خطرآفرین نمی باشد اما اگر هر گونه تغییری در اندازه، شکل و یا حالت ناحیه تناسلی مشاهده گردید، بایستی به پزشک مراجعه نمایید.

درمان طبیعی واریکوسل

اگر واریکوسل در حد انجام جراحی جدی نباشد، استفاده از شورت های محافظ می تواند به کاهش هر گونه دردی کمک کند. درمان های جایگزین مختلفی نیز برای درمان تعداد کم اسپرم های تولید شده وجود دارند اما بهتر است ابتدا با پزشک در این مورد مشورت نمایید.

درمان واریکوسل

درمان معمولاً ضروری نمی باشد مگر در مواردی که:

• درد یا ناراحتی وجود داشته باشد
• تعداد اسپرم ها کم باشد

حتما بخوانید: بهترین راه های افزایش تعداد اسپرم چیست؟ 

• ناباروری برای مدت بیش از دو سال ادامه داشته و دلیل دیگری نداشته باشد

در این موارد، عمل جراحی ممکن است توصیه شود.

انواع جراحی واریکوسل

سه گزینه جراحی وجود دارد:

1. واریکوسلکتومی

جراحی باز تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی انجام می شود. جراح از طریق کشاله های ران (در مواردی نادر از طریق شکم یا بالای ران) به ناحیه مذکور دسترسی یافته و از طریق امواج مافوق صوت و میکروسکوپ های جراحی، سیاهرگ های درگیر را مسدود می کند تا خون از طریق سیاهرگ های سالم تر جریان یابد. درد پس از جراحی در این روش کم بوده و فرد می تواند به سرعت به روال عادی زندگی بازگردد.

2. جراحی لاپاروسکوپی

جراح روزنه کوچکی در شکم فرد ایجاد کرده و یک ابزار جراحی کوچک را از طریق این روزنه وارد بدن می نماید.

3. آمبولاسیون زیرپوستی

رادیولوژیست لوله یا کاتاتری را از طریق گردن یا کشاله ران وارد بدن می نماید. ابزارها از این لوله عبور داده شده و جراح با استفاده از سیم پیچ ها یا مواد شیمیایی سیاهرگ های معیوب را مسدود می نماید. این روش کمترین میزان مداخله تهاجمی را داشته، می تواند حتی به صورت سرپایی انجام شده و زمان بازتوانی در آن نسبتاً کوتاه می باشد.

ریسک های جراحی واریکوسل

این رواله ای جراحی معمولاً ایمن هستند اما همانند هر جراحی، ریسک هایی نیز دارند. این ریسک ها عبارتند از:

• آسیب به سرخرگ ها
• آتروفی و ضعف بیشتر بیضه ها
• عفونت
• کبودی، تورم یا انباشت مایعات در ناحیه جراحی شده
• درد شکمی

بندرت ممکن است ترومبوز ورید کلیوی روی دهد. این امر می تواند بر کلیه ها تاثیر گذاشته و نیاز به انجام جراحی بیشتر باشد. گاهی اوقات، سیاهرگ هایی که خون از طریق آنها عبور می کند، پس از جراحی دچار تورم و بزرگ شدگی می شوند. در این صورت ممکن است به درمان اضافی نیاز باشد.

سخن آخر

واریکوسل مشابه واریکوز سیاهرگ ها (واریس) می باشد اما به جای پاها در اطراف بیضه ها روی می دهد. واریکوسل معمولاً مشکلات حادی ایجاد نمی کند اما می تواند بر توان باروری مردان تاثیر گذارد.

منبع: medicalnewstoday

مقالات مرتبط:

تاثیر قهوه در افزایش سرعت حرکت اسپرم و درمان ناباروری مردان

درمان واریکوسل (واریس بیضه) بدون جراحی با روش های خانگی و سنتی