دلایل زیادی وجود دارد که یک زوج برای فرزند دار شدن دچار مشکل می شوند. بیماری ها، مواد مخدر، وراثت، سبک زندگی یا حتی قرار گرفتن در معرض سموم خاص می تواند روی باروری تاثیر بگذارد. دلایل کاهش میزان تولید مثل می تواند شامل موارد زیر باشد:
12 دلیل ناباروری و کاهش میزان تولید مثل زنان و مردان
1. آندومترویوز
این بیماری روی حفره لگن زنان اثر می گذارد، جایی که تکه های بافت از پوشش داخلی رحم (آندومتریوم) رشد می کنند و خارج از رحم عمل می کنند. این مشکل یکی از علل قاعدگی دردناک و ناباروری است. این تکه های جابجا شده از بافت رحم، از طریق واژن و با خونریزی ماهیانه خارج نمی شوند و در عوض درون حفره لگنی روی سطح اندام های لگن جمع می شوند. اگر منجر به آسیب بافت روی تخمدان ها یا در انتهای لوله فالوپ شوند، این آسیب بافت می تواند لوله ها را ببندد و از رسیدن اسپرم به تخمک در لوله ها برای لقاح جلوگیری کند. در بعضی موارد، آندومتریوز می تواند با جراحی برداشته شود. داروها می توانند ناراحتی های مرتبط با آندومتریوز را کاهش دهند، اما در بهبود باروری کمتر موفق است.
2. عفونت های دستگاه تولید مثل
یکی از دلایل اصلی ناباروری در زنان و مردان وجود بیماری های مقاربتی (STDs) بخصوص کلامیدیا و سوزاک است. در صورت عدم درمان (بسیاری از عفونت های زنان علائمی ندارد) زخم ها یا آسیب لوله فالوپ ممکن است باعث ناباروری شود. در مردان، بیماری های مقاربتی می تواند باعث زخم و انسداد مجاری انزال و سایر ساختارهای تولید مثل شود و از این طریق باعث ناباروری شود.
3. بیماری التهابی لگن (PID)
این عفونت مربوط دستگاه تناسلی فوقانی زن شامل لوله های فالوپی، رحم و تخمدان ها است. شایع ترین التهاب لگن، بیماری های مقاربتی است اما ممکن است ناشی از عوارض بعد از سقط جنین، دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C)، زایمان یا حتی استفاده از دستگاه های داخل رحمی (IUD) نیز باشد. یک اپیزود واحد از بیماری التهابی لگن با تقریباً 15% خطر ناباروری همراه است. اپیزود دوم، خطر ناباروری را دو برابر و در حدود 30% می کند. برای اپیزودهای سوم و یا بیشتر، خطر تا 50% افزایش می یابد.
4. عدم تعادل هورمون های زنانه
اگر هورمون های زنانه شما نتواند دقیقاً در زمان مناسب سیگنال های شیمیایی خود را منتقل کند، تخمک گذاری نامنظم، نادر یا با شکست مواجه می شود. پریودها احتمالاً نامنظم و غیر قابل پیش بینی خواهد بود. عدم تعادل هورمونی زنان اغلب با داروهای باروری قابل درمان است.
5. مصرف دی اتیل استیل بسترول
زنان و مردانی که در طول دوره جنینی در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES) قرار می گیرند ممکن است برای بارداری دچار مشکلاتی شوند، DES دارویی است که در گذشته برای جلوگیری از سقط جنین تجویز می شده است. DES روی دختران ممکن است موجب ناهنجاری های سیستم تولید مثلی از جمله در رحم، واژن یا لوله های فالوپی غیر طبیعی شود. این ناهنجاری ها می تواند باعث بروز مشکلات تخمک گذاری در برخی از خانم ها و همچنین افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس و حاملگی خارج رحمی شود. اطلاعات مرتبط با تاثیر DES قطعی نیست. برخی از مطالعات ارتباط آن را با کاهش تعداد اسپرم یا اسپرم های غیر طبیعی، بیضه هایی که کاملاً از حفره شکم خارج شده یا دهانه غیر طبیعی مجاری ادرار نشان می دهد.
6. واریکوسل
بیماری واریکوسل اتساع رگ های روی یک یا هر دو کیسه بیضه را تحت تاثیر قرار می دهد. این وریدهای گشاده شده در باروری و همچنین ناباروری مردان بسیار رایج است. این بیماری می تواند دما را در بیضه ها بالا ببرد و تولید اسپرم را تغییر دهد، باعث کاهش تعداد اسپرم شود. از آنجایی که واریکوسل همیشه علت ناباروری زوج را توضیح نمی دهد، اورولوژیست همه علل احتمالی ناباروری را در نظر می گیرد تا شانس موفقیت جراحی اصلاحی را ارزیابی کند.
7. پروستاتیت، دلایل اصلی ناباروری مردان
یکی دیگر از دلایل اصلی ناباروری مردان، پروستاتیت وجود عفونت در غده پروستات مردان است. طیف علائم آن از عدم وجود هیچ نشانه تا وضعیت اورژانسی، ادرار دردناک، درد در هنگام یا بعد از انزال، یا بدون درد در پروستات متغیر است. پروستاتیت معمولاً با وجود معاینه فیزیکی و آزمایشگاهی قابل تشخیص است و ممکن است نیاز به درمانی با آنتی بیوتیک داشته باشد.
8. کافئین
برخی از خانم هایی که مقدار زیادی کافئین مصرف می کنند (معادل پنج فنجان قهوه در روز) در طی مدت زمان طولانی تری باردار می شوند. در یک مطالعه مشخص شد، کسانی که کافئین زیادی مصرف می کنند، 45% احتمال دارد بیشتر از نه ماه برای باردار شدن منتظر بمانند.
9. الکل
از نظر مصرف مادر، الکل میزان بارداری را کاهش و خطر سقط جنین را افزایش می دهد.
10. استعمال سیگار
مواد شیمیایی موجود در دود سیگار ممکن است باعث کاهش توانایی مرد برای فرزند دار شدن شود. زنانی که سیگار می کشند نیز ممکن است مشکل باردار شدن داشته باشند و در مقایسه با زنانی که سیگار نمی کشد، نرخ بالاتری از سقط جنین را تجربه کنند.
11. مواد مخدر
ماری جوانا و کوکائین ممکن است تعداد اسپرم و میزان حرکت اسپرم را کاهش داده و درصد نقص اسپرم را افزایش دهد.
12. گرما
شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرما و وان های داغ، سونا یا اتاق های بخار باعث ایجاد درجه حرارت زیاد در کیسه بیضه می شود که موجب کاهش تعداد و میزان عملکرد اسپرم یک مرد شود.
عاداتی که باعث ناباروری می شود
بدیهی است که برخی از موارد ناباروری (مانند علل ارثی و مرتبط با بیماری ها) بدون کمک پزشک، در هر صورت قابل کنترل نیستند. اما در مواردی به جز اینها، اقدامات ویژه ای وجود دارد که می توان آن ها را امتحان کرد. علاوه بر توقف مصرف مواد مخدر، از جمله الکل و عدم مصرف دخانیات و تغییر سایر عادات منفی زندگی که ممکن است باعث ناباروری شود، برخی از متخصصان پیشنهاداتی ویژه برای شما یا همسرتان دارند تا مشکل ناباروری خود را حل کنید.