کنسرو مواد غذایی با پیشرفت زندگی ماشینی و افزایش مشغولیت های بیرون از خانه بیشتر و بیشتر در زندگی شهری جا باز کرده است. این روزها بسیاری از مردم زمان کافی برای پخت و پز و صرف وقت زیاد برای تهیه یک وعده غذایی ندارند. در همین راستا انواع غذاهای کنسروی در کارخانجات مواد غذایی تهیه و آماده قرار گرفتن روی میز ناهار و شام می شوند. علاوه بر غذاهای معمول کنسروی مانند ماهی های کنسرو شده، این روزها کنسروهای غذای سنتی را نیز در فروشگاه های مواد غذایی پیدا می کنیم.
اما این سهولت و سرعت استفاده از مواد غذایی کنسرو شده می تواند در کنار مزایای آن، معایبی را هم به دنبال داشته باشد. پس باید توجه جدی به سلامت این کنسروها داشته باشیم. ما در این سایت سلام دنیا، به علل جوشاندن مواد غذایی کنسرو شده و سم بوتولیسم ناشی از غذاهای کنسروی و زمان لازم برای جوشاندن کنسرو پرداخته ایم. با ما همراه باشید
آیا کنسروها دارای مواد نگهدارنده هستند؟
بر خلاف تصور عموم مردم، مواد غذایی کنسرو شده مانند ماهی، خورش ها و خوراک ها بدون مواد نگه دارنده بسته بندی می شوند. در واقع، مواد غذایی به صورت نیم پز و به شکل داغ در قوطی ها فلزی یا آلومینیومی ریخته شده و فوراً درپوش آنها بسته می شود. سپس قوطی ها تحت دمای بخار آب به مرحله پخت کامل می رسند. در این مرحله میکروب های موجود در مواد غذایی بخاطر فشار و حرارت وارده از بین می روند. با این فرآیند، احتمال زنده ماندن میکروب ها غیر ممکن است و می توان آن ماده غذایی را برای مدت زمان طولانی نگه داری کرد.
بوتولیسم چیست؟
در فرآیند تهیه کنسرو در کارخانجات مواد غذایی، چنانچه قوطی کنسرو حاوی مواد غذایی تحت دمای بالای کافی قرار نگیرد، باکتری کلستریدیوم بوتولینوم موجود در ماده غذایی در شرایط بی هوازی سمی کشنده به نام بوتولیسم تولید می کند که مقادیر بسیار جزئی از آن می تواند یک انسان بالغ را به مرگ بکشاند. از آنجایی که در غذاهای کنسرو شده مانند کنسرو تن ماهی، خورش ها و سبزیجات هوا وجود ندارد، این میکروب قادر به فعالیت خواهد بود.
حتما بخوانید: علل بوتولیسم چیست
سم تولید شده توسط این میکروب در ابتدای ورود به بدن علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال و مشکلات تنفسی را برای فرد دارد. علائم معمولاً تا هشت ساعت بعد از مصرف غذای کنسروی بروز می کنند. تاری دید، دو بینی، خشکی زبان، سستی، خستگی، مشکل در تکلم و یبوست و نهایتاً مرگ بخاطر فلج شدن عضلات سیستم تنفسی و مرگ جزء سایر علائم مسمومیت با بوتولیسم است. دقت داشته باشید که میکروب کلستریدیوم در طعم و بو و شکل مواد غذایی کنسرو شده تغییری ایجاد نمی کند، در نتیجه شما از روی ظاهر غذا نمی تواند متوجه آلوده بودن آن شوید.
چرا توصیه به جوشاندن کنسرو مواد غذایی قبل از مصرف می شود؟
با مطالعه مطالب گفته شده احتمالاً علت توصیه به جوشاندن مواد غذایی کنسرو شده را پیدا کرده اید. مواد غذایی کنسرو باید تحت حرارت مناسب جوشانده شوند تا از بی خطر بودن آن برای سلامتی مطمئن شوید. برای اینکه این باکتری مضر از بین برود لازم است قوطی کنسرو را قبل از باز کردن به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید. برای این کار باید کنسرو را در قابلمه ای بیندازید و به اندازه ای آب در آن بریزید که قوطی ماده غذایی کنسرو شده کاملاً زیر آب قرار بگیرد. ظروف انتخاب شده برای کنسرو مواد غذایی به صورت کامل آب بندی شده است و می توان با خیال راحت آن را در آب انداخت.
- برخی افراد جوشاندن کنسرو را تنها مربوط به کنسرو ماهی می دانند، اما این سم می تواند در تمام کنسروها از جمله سبزیجات، خورش ها، خاویار و غیره وجود داشته باشد. اما میوه ها که به صورت کنسرو و اصطلاحاً کمپوت آماده می شود نیاز به جوشاندن ندارند.
- علاوه بر میکروب کلستریدیوم، گاهی ماده مضر دیگری به نام هاگ در مواد غذایی کنسرو شده رشد می کند. گفته می شود کنسرو باید به مدت 30 دقیقه در دمای 120 درجه جوشانده شود تا هاگ از بین برود.
- لازم است کنسرو جوشانده شده را بلافاصله مصرف کنید. چنانچه کنسرو را قبلا جوشانیده اید و مدتی زمانی از آن گذشته است، بهتر است دوباره قبل از باز کردن اقدام به جوشاندن آن کنید. در مواردی که کنسرو به طور کامل مصرف نشد، می توانید آن را در محیط بیرون از یخچال تنها به مدت دو ساعت نگه دارید. در صورتی که به یخچال دسترسی دارید نیز می توانید بین 24 تا 48 ساعت کنسرو باز شده را در یخچال نگه دارید.
حتما بخوانید: 20 ماده غذایی که برای نگهداری نیاز به یخچال ندارند
- برخی افراد نگران متورم شدم قوطی بعد از جوشانده شدن هستند، در واقع متورم شدن قوطی بعد از قرار گرفتن در حرارت طبیعی است و مشکلی برای مصرف آن وجود ندارد. اما وقتی کنسرو قبل از جوشیده شدن هم متورم باشد، نشان دهنده فعالیت میکروبی درون آن است و قطعاً خوردن آن ماده غذایی مضر است.
آیا باید همیشه کنسرو را برای 20 دقیقه جوشاند؟ (زمان جوشاندن تن ماهی)
در مواردی که فرصت کافی برای 20 دقیقه جوشاندن غذای کنسرو شده وجود ندارد، می توانید کنسرو را باز کرده و آن در ظرفی بریزید و اجازه بدهید تا برای 2 دقیقه تحت حرارت 100 درجه قرار بگیرید. این حرارت می تواند باعث از بین رفتن میکروب های احتمالی شود. جوشاندن 20 دقیقه ای به این علت است که زمان کافی برای رسیدن حرارت به بخش مرکزی مواد غذایی وجود داشته باشد.
- هرگز قوطی کنسرو را به صورت مستقیم روی آتش قرار ندهید، این کار به بافت و مواد مغذی غذای کنسرو شده آسیب می زند، حتی می تواند باعث ترکیدن آن و آسیب بدنی شود.
- روش دیگری که به جای جوشاندن کنسرو مواد غذایی، برای گرم کردن غذای کنسرو شده توصیه می شود، گرم کردن آن در مایکروویو است. برای این کار لازم است مواد غذایی را از قوطی کنسرو به درون ظرف مناسب ریخته و سپس ظرف را درون مایکروویو بگذارید.
سخن آخر
بر خلاف تصور عموم مردم، مواد غذایی کنسرو شده مانند ماهی، خورش ها و خوراک ها بدون مواد نگه دارنده بسته بندی می شوند. در فرآیند تهیه کنسرو در کارخانجات مواد غذایی، چنانچه قوطی کنسرو حاوی مواد غذایی تحت دمای بالای کافی قرار نگیرد، باکتری کلستریدیوم بوتولینوم موجود در ماده غذایی در شرایط بی هوازی سمی کشنده به نام بوتولیسم تولید می کند که مقادیر بسیار جزئی از آن می تواند یک انسان بالغ را به مرگ بکشاند. به همین علت توصیه به جوشاندن کنسرو مواد غذایی و تن ماهی قبل از مصرف می شود. امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. می توانید این پست را در شبکه های اجتماعی با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا آنها هم از این مسائل آگاهی پیدا کنند.