زرد شدن برگ گوجه فرنگی مشکلی رایج است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این عارضه معمولاً به علت عواملی مانند آبیاری بیش از حد، کمبود نور خورشید، کمبود مواد مغذی خاک یا ابتلا به بیماری هایی نظیر ویروس ها رخ می‌دهد. در بسیاری از موارد، زرد شدن برگ های قدیمی تر بخشی طبیعی از روند پیر شدن گیاه است و جای نگرانی ندارد. اما وقتی برگ های جدید شروع به زرد شدن می‌کنند، موضوع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و نیاز به بررسی دقیق دارد. در ادامه این مطلب از سلام دنیا، به مهم ترین علت و درمان 13 بیماری برگ گوجه فرنگی پرداخته شده است.
13 علت رایج زردی برگ گوجه فرنگی
1. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل کمبود نیتروژن
کمبود نیتروژن یکی دیگر از دلایل احتمالی زرد شدن برگ ها است. وقتی برگ های بزرگتر و مسن‌تر زرد می‌شوند یا می‌ریزند، می‌تواند نشانه‌ای باشد که برگ های جوان تر از تمام نیتروژن موجود استفاده می‌کنند.
حتما بخوانید: روش کاشت گوجه فرنگی زودرس و شرایط نگهداری
چگونه آن را برطرف کنیم:
گوجه فرنگی‌ها گیاهانی هستند که به کوددهی متعادل نیاز دارند. پس از کاشت در خاک غنی، گیاهان گوجه فرنگی را با کود گیاهی همه منظوره مانند 5-10-5 یا کود مخصوص گوجه فرنگی تغذیه کنید و دستورالعمل‌های روی برچسب را دنبال کنید.
2. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل مشکلات آبیاری
آب زیاد معمولاً باعث زرد شدن برگ های گیاهان گوجه فرنگی می‌شود، در حالی که آب خیلی کم معمولاً باعث خشک شدن یا ترد شدن برگ ها می‌شود.
چگونه آن را برطرف کنیم:
گیاهان گوجه فرنگی هر هفته حداقل به 1 اینچ آب از طریق بارندگی یا آبیاری نیاز دارند. آبیاری باید به آرامی و عمیق انجام شود تا ریشه‌های گیاهان عمیق شود. از آبیاری از بالا خودداری کنید و همیشه از پایه گیاه آبیاری کنید.
3. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل کمبود پتاسیم
کمبود پتاسیم موجب زرد شدن حاشیه برگ های جدید می‌شود. پس از آن، بافت میان رگبرگ ها از بین رفته و به حالت چرمی درمی‌آید، در حالی که رگبرگ ها همچنان سبز باقی می‌مانند. این کمبود معمولاً در خاک‌های اسیدی، خاک‌های شنی که مواد مغذی را از بین می‌برند، بارندگی‌های زیاد و خشکسالی تشدید می‌شود.
چگونه آن را برطرف کنیم:
گیاهان را با کود مخصوص گوجه فرنگی کوددهی کنید. نسبت NPK بین برندها و کودهای ارگانیک و غیرارگانیک متفاوت است، اما همه کودهای گوجه فرنگی معمولاً پتاسیم بالایی دارند (آخرین عدد). برای نتایج سریع‌تر، به جای کود دانه‌ای، از کود مایع گوجه فرنگی استفاده کنید.
4. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل نور خیلی کم
اگر نور خورشید به اندازه کافی به گوجه فرنگی نرسد، برگ های آن زرد می‌شوند. گیاهان گوجه فرنگی روزانه حداقل به شش تا هشت ساعت نور خورشید نیاز دارند.
حتما بخوانید: 13 دانستنی و حقایق جالب درباره گوجه فرنگی که نمی دانستید
چگونه آن را برطرف کنیم:
اگر گوجه فرنگی‌های خود را در گلدان پرورش می‌دهید، آنها را به مکانی آفتابی‌تر منتقل کنید. درختان و درختچه‌های اطراف باغچه را هرس کنید تا گیاهان بیشتر در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند.
5. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل کمبود آهن
رنگ سبز کم‌رنگ یا زرد در جوان‌ترین و بالاترین برگ ها ممکن است نشان‌دهنده کمبود آهن یا کلروز آهن باشد. رگبرگ های برگ ممکن است سبز تیره به نظر برسند، اما برگ باقیمانده رنگ‌پریده است.
چگونه آن را برطرف کنیم:
سطح pH ایده‌آل برای رشد گوجه فرنگی بین 6.2 تا 6.8 است. کمبود آهن بیشتر در خاک‌های شنی و خاک‌هایی با pH بالا رایج است. برای بررسی pH خاک ، آزمایش خاک انجام دهید . اگر معلوم شد که خاک بیش از حد قلیایی است، از کود اسیدی‌کننده مرغوب حاوی ریزمغذی‌ها برای کاهش pH استفاده کنید.
6. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل کمبود منیزیم
کمبود منیزیم در گیاه گوجه فرنگی باعث ایجاد زردی شبیه لکه یا خال روی برگ های قدیمی‌تر می‌شود. گیاهان برای تولید کلروفیل به منیزیم نیاز دارند؛ در غیر این صورت، برگ سبز و شاداب نخواهد شد.
چگونه آن را برطرف کنیم:
از کودی استفاده کنید که حاوی ریزمغذی‌هایی مانند آهن و منیزیم باشد. برخی از باغبان‌ها از نمک اپسوم برای اضافه کردن منیزیم به خاک گوجه فرنگی‌های خود استفاده می‌کنند، با این حال، شما همیشه باید ابتدا آزمایش خاک را انجام دهید تا میزان منیزیم را بررسی کنید، زیرا منیزیم اضافی به گیاهان گوجه فرنگی شما آسیب می‌رساند.
7. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل شوک پیوند
اگر اخیراً نشاءها را منتقل کرده‌اید یا گلدان گیاه گوجه فرنگی را عوض کرده‌اید و متوجه زرد شدن چند برگ شده‌اید، ممکن است گیاه شما دچار شوک ناشی از انتقال شده باشد.
حتما بخوانید: 6 علت شایع و اصلی زرد شدن و ریزش برگ گیاهان خانگی
چگونه آن را برطرف کنیم:
شوک ناشی از انتقال ممکن است تا دو هفته طول بکشد. گیاهان را در طول چهار هفته پس از انتقال به خوبی آبیاری کنید تا به ریشه‌ها کمک شود. از گیاهان در برابر دمای کمتر از 45 درجه فارنهایت محافظت کنید و در صورت نیاز، در شب‌های سرد روی آنها را بپوشانید.
8. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل سوزاندن کود
کود زیاد باعث سوختگی ناشی از کود می‌شود و وقتی نمک، نیتروژن یا آمونیاک در ریشه‌های گوجه فرنگی جمع می‌شوند، منجر به زرد شدن برگ ها می‌شود. گیاهان گوجه فرنگی که در گلدان پرورش می‌یابند، نسبت به گیاهانی که در زمین کاشته می‌شوند، بیشتر مستعد سوختگی با کود هستند.
چگونه آن را برطرف کنیم:
سوختگی ناشی از کود را با آب فراوان درمان کنید. این کار به ویژه برای گیاهانی که در گلدان پرورش داده می‌شوند، مؤثر است. گیاه را کاملاً آبیاری کنید تا آب از سوراخ‌های زهکشی خارج شود. برای جلوگیری از سوختگی ناشی از کود، به جای حدس زدن اینکه خاک باغچه شما فاقد مواد مغذی است، قبل از کوددهی، آزمایش خاک انجام دهید. برچسب کود را با دقت بخوانید. اگر در مورد مقدار و دفعات کوددهی مطمئن نیستید ، همیشه بهتر است کود کمتری بدهید.
9. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل ویروس
ویروس پژمردگی لکه‌ای گوجه فرنگی یکی از ویروس‌های متعددی است که باعث پیچیدگی برگ می‌شود. عفونت ویروسی یکی دیگر از دلایل زرد شدن برگ های گوجه فرنگی است. ویروس پیچیدگی برگ زرد در گوجه فرنگی رایج است و توسط مگس‌های سفید منتقل می‌شود . علائم آن شامل حاشیه‌های زرد برگ، پیچ خوردگی رو به بالا برگ ها و رشد کم برگ است. این بیماری همچنین می‌تواند باعث ریزش گل‌ها، رشد کم و عملکرد ضعیف میوه شود.
چگونه آن را برطرف کنیم:
با استفاده از مالچ‌های بازتابنده با روکش آلومینیومی یا نقره‌ای بین ردیف‌های کاشت، مگس‌های سفید را دور کنید. برای جلوگیری از ورود آنها، به صورت هفتگی از اسپری روغن باغبانی (0.25٪ تا 0.5٪) یا 2 تا 4 قاشق چایخوری روغن کانولا به همراه چند قطره مایع ظرفشویی به ازای هر گالن آب استفاده کنید. گیاهان را از خاک خارج کرده و در پایان فصل رشد، آنها را در کیسه‌ای قرار دهید تا دفع شوند.
10. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل بیماری‌های قارچی و باکتریایی قابل درمان
زرد شدن برگ ها همچنین ممکن است در مراحل اولیه نشانه‌ای از بیماری‌های قارچی یا باکتریایی مانند لکه برگی، کپک برگ، سوختگی زودرس یا سفیدک پودری باشد. همه آنها با زرد شدن برگ ها بروز می‌کنند. خوشبختانه، اکثر آنها با روش‌های یکسانی قابل درمان هستند.
- لکه برگی سپتوریا : یک عفونت قارچی است که به ندرت میوه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عفونت از برگ های پایینی شروع می‌شود و اگر به موقع درمان نشود، به سمت بالا گسترش می‌یابد. به دنبال لکه‌های گرد قهوه‌ای تا سیاه به اندازه نوک مداد (یا بزرگتر) باشید که منجر به زرد شدن می‌شوند.
- لکه باکتریایی: این بیماری به صورت لکه‌های کوچک و نامنظم با حلقه بیرونی زرد و مراکز خشک شده که روی برگ ها پاره می‌شوند، به نظر می‌رسد. گوجه فرنگی‌های سبز لکه‌های کمی برجسته ایجاد می‌کنند.
- کپک برگ: این رشد روی برگ های مسن‌تر نزدیک زمین که هوا به خوبی در آنها جریان ندارد و سطح رطوبت بالا است، تأثیر می‌گذارد. اولین علائم شامل لکه‌های زرد یا سبز کم‌رنگ روی برگ های بالایی است که زرد می‌شوند و در شرایط بسیار مرطوب، با رشد هاگ خاکستری و مخملی پوشانده می‌شوند.
حتما بخوانید: روش های نگهداری و احیای کاکتوس پژمرده و زرد شده
- پژمردگی زودرس: قارچ Alternaria linariae باعث پژمردگی زودرس می‌شود . اولین علامت، زخم‌های کوچک و قهوه‌ای روی شاخ و برگ های مسن است. در اطراف لکه‌ها، بافت ممکن است زرد شود. پژمردگی زودرس باعث می‌شود بخش زیادی از شاخ و برگ، اگر نگوییم همه، از بین برود که این امر میوه‌ها را در معرض آفتاب‌سوختگی قرار می‌دهد و منجر به کاهش تولید می‌شود.
- سفیدک پودری: این بیماری قارچی با لکه‌های نامنظم و زرد روشن شروع می‌شود. لکه‌هایی از بافت مرده، که گاهی اوقات توسط هاله زرد احاطه شده‌اند، در نهایت در لکه‌ها ظاهر می‌شوند. در نهایت، ممکن است متوجه هاگ‌های سفید و پودری شوید که برگ ها را از بین می‌برند و گیاه را ضعیف می‌کنند.
چگونه آن را برطرف کنیم:
بیشتر بیماری‌های برگ گوجه فرنگی زمستان را در خاک می‌گذرانند و هنگام آبیاری به برگ های پایینی گیاه سرایت می‌کنند. این بیماری‌ها در مناطقی با رطوبت بالای تابستان رشد می‌کنند. برای کمک به کنترل این مشکلات، برگ ها و شاخه‌های پایینی آلوده را هرس و از بین ببرید. برای بهبود گردش هوا، بوته‌های گوجه فرنگی را به تیرک چوبی ببندید و هرس کنید . اگر بیماری بدتر شد یا شدید بود، از قارچ‌کش مانکوزب، کلروتالونیل یا قارچ‌کش‌های مسی استفاده کنید. در پایان فصل، تمام مواد گیاهی را حذف کنید و در فصل رشد بعدی، محصولات را به صورت چرخشی بکارید.
11. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل بیماری‌های قارچی کشنده پژمردگی
برگ های زرد همراه با چروکیدگی بیش از حد و خشک شدن آنی ممکن است نشانه‌هایی از پژمردگی فوزاریومی و پژمردگی ورتیسیلیوم باشند.
چگونه آن را برطرف کنیم:
متأسفانه، کنترل شیمیایی بیماری‌های پژمردگی قارچی امکان‌پذیر نیست. گیاهان بیمار را حذف و دور بریزید. این گیاهان را کمپوست نکنید، زیرا عوامل بیماری‌زا از طریق کمپوست پخش می‌شوند. پژمردگی فوزاریومی یک بیماری مختص هوای گرم است که می‌تواند در نهال‌ها رخ دهد. پژمردگی ورتیسیلیوم که کمتر رایج است، نهال‌ها را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد و معمولاً در خاک‌های خنک‌تر در اواخر فصل ظاهر می‌شود. این بیماری‌های قارچی سال‌ها در خاک زنده می‌مانند، حتی اگر گوجه فرنگی‌ها سالانه در یک نقطه کاشته نشوند.
- نکته: ارقام گوجه فرنگی پرورش‌یافته در گلخانه و بسته‌های بذر ممکن است حروف مقاومت VF را روی برچسب گیاه داشته باشند. اکثر گونه‌های موروثی مقاومت کمی در برابر پژمردگی فوزاریومی یا پژمردگی ورتیسیلیوم دارند یا اصلاً مقاومت ندارند. به دنبال گونه‌های مقاومی مانند «سلبریتی»، «مانتین پراید» و «کوئیک پیک» باشید .
12. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل علف کش‌ها
گوجه فرنگی‌ها وقتی در معرض علف‌کش‌ها قرار می‌گیرند، دچار زردی برگ، توقف رشد یا پیچ خوردن برگ ها می‌شوند. برای تعیین اینکه آیا علف‌کش‌ها به گیاهان گوجه فرنگی شما رسیده‌اند یا خیر، که می‌تواند از طریق باد یا باران شدید اتفاق بیفتد، به گیاهان باغچه خود نگاه کنید تا ببینید آیا علائم مشابهی را نشان می‌دهند یا خیر.
حتما بخوانید: علت زرد شدن گل پوتوس
چگونه آن را برطرف کنیم:
از استفاده از علف‌کش‌ها در نزدیکی محصول گوجه فرنگی خودداری کنید و به جای آن به وجین دستی متوسل شوید. اگر از کود حیوانی به عنوان کود یا از یونجه به عنوان مالچ استفاده می‌کنید، ممکن است به علف‌کش‌های باقیمانده آلوده شوند.
13. زردی برگ گوجه فرنگی به دلیل آفتاب سوختگی
شاخ و برگ گیاهان گوجه فرنگی مانند چتری عمل می‌کند که میوه را از آفتاب سوختگی محافظت می‌کند. آفتاب سوختگی معمولاً در صورت کم پشت بودن شاخ و برگ یا پس از هرس بیش از حد، میوه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما گاهی اوقات، قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید نیز باعث تغییر رنگ برگ ها می‌شود.
چگونه آن را برطرف کنیم:
آفتاب سوختگی برگ ها موقتی است و نباید بر سلامت کلی گیاه تأثیر بگذارد. با این حال، از آنجایی که آفتاب سوختگی معمولاً در گرمای شدید رخ می‌دهد، در هوای گرم، گیاهان گوجه فرنگی خود را به خوبی آبیاری کنید.
چگونه از زرد شدن برگ های گیاهان گوجه فرنگی جلوگیری کنیم؟
به طور کلی، اگر از گیاه به خوبی مراقبت کنید، گیاه شما باید قوی بماند و در برابر اختلالات جزئی مقاومت کند. برخی از مراقبت‌های آسان، مانند وجین منظم علف های هرز و آبیاری نکردن شاخ و برگ از بالای سر، نقطه شروع خوبی است. در اینجا چند نکته مفید دیگر برای جلوگیری از زرد شدن برگ ها آورده شده است.
- گیاهان سالم را انتخاب کنید: نهال‌های گوجه فرنگی سبز، سالم یا مقاوم در برابر بیماری را در بهار پس از آخرین تاریخ یخبندان خریداری کنید. از خرید گیاهان پژمرده یا گیاهانی که برگ هایشان زرد شده یا لکه‌های قهوه‌ای دارند، خودداری کنید.
- بذرهای سالم را انتخاب کنید: اگر از بذر شروع می‌کنید، از بذرهای عاری از عوامل بیماری‌زا استفاده کنید.
حتما بخوانید: شرایط نگهداری گیاه برگ انجیری زانادو
- خوب محکم کنید: یک سیستم محکم کردن عالی نصب کنید و گیاهان را با فاصله 2 و نیم تا 3 فوت از هم قرار دهید تا گردش هوا بهبود یابد.
- تغذیه منظم: گیاهان را مرتباً کود دهید.
- pH خاک را بررسی کنید: گوجه فرنگی را در خاک کمی اسیدی با pH بین 6.2 تا 6.8 بکارید.
- تناوب کشت: برای مختل کردن چرخه زندگی عوامل بیماری‌زا، حشرات و نماتدها، تناوب کشت سه ساله را رعایت کنید.
سوالات متداول
1. بوته گوجه فرنگی که بیش از حد آبیاری شده باشد، چه شکلی است؟
آبیاری بیش از حد باعث افتادگی یا پژمردگی برگ ها و ساقه‌ها می‌شود. برگ ها پژمرده می‌شوند زیرا خاک رطوبت بیشتری نسبت به جذب ریشه‌ها دارد.
2. آیا باید برگ های زرد را از گیاه گوجه فرنگی جدا یا بچینید؟
برگ های زرد گوجه فرنگی را جدا کنید. علت زرد شدن برگ ها هرچه که باشد، باید برای بهبود گردش هوا و جلوگیری از شیوع بیماری احتمالی، آنها را جدا کنید. برگ های زرد به ندرت دوباره سبز می‌شوند.
3. نمک اپسوم چه فوایدی برای گیاهان گوجه فرنگی دارد؟
نمک اپسوم می‌تواند برای کمک به گیاه گوجه فرنگی که کمبود منیزیم دارد، استفاده شود. این نمک می‌تواند به گیاهان شما کمک کند تا مواد مغذی را بهتر جذب کنند، قوی‌تر رشد کنند و به کنترل هرگونه کپک و مشکلات قارچی کمک کند.
سخن آخر
زرد شدن برگ های گوجه فرنگی می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که در این مقاله به 13 علت رایج آن اشاره شد. کمبود مواد مغذی، مشکلات آبیاری، کمبود نور، بیماری‌های قارچی و ویروسی، شوک ناشی از انتقال نشاء و حتی عوامل محیطی مانند آفتاب سوختگی، از جمله مهم‌ترین دلایل این مشکل هستند. با شناخت دقیق هر یک از این عوامل و اجرای راهکارهای مناسب، می‌توان سلامت گیاهان گوجه فرنگی را حفظ کرد و از کاهش عملکرد آنها جلوگیری نمود. مراقبت منظم، کوددهی اصولی، کنترل بیماری‌ها و شرایط مناسب رشد، کلید جلوگیری از زرد شدن برگ ها و افزایش کیفیت محصول خواهد بود.
مطالب مرتبط:
6 دلیل سوختن نوک برگ گیاهان آپارتمانی
دیدگاه ها