بیماری دو قطبی نوعی اختلالی روان پزشکی است که شیوع آن در خانم ها و آقایان یکسان است. بیماری دو قطبی به دلیل اختلال در تنظیم وضعیت هیجانی فرد، که به آن خلق گفته می شود، ایجاد می شود.
اختلال دو قطبی چیست؟
اختلال دو قطبی یک اختلال ذهنی است که باعث نوسانات روحی در فرد از مانیک (بالا) تا افسرده (پایین) می شود. دو نوع اختلال دو قطبی مختلف وجود دارد که عبارتند از اختلال دو قطبی نوع I و اختلال دو قطبی نوع II. اختلال دو قطبی نوع I حالت شدیدتر این اختلال با دوره های بدتر شونده مانیا (شیدایی) و افسردگی می باشد. اختلال دو قطبی نوع II از شدت کم تری برخوردار بوده و دوره های مانیا و افسردگی در آن کوتاه تر است. این اختلال نادر نبوده و شانس تقریبا یکسانی برای بارداری با وجود ابتلا به این اختلال در صورت داشتن مراقبت های پزشکی مناسب وجود دارد.
با وجود اختلال دو قطبی چگونه باید برای بارداری برنامه ریزی کرد؟
احتمال بازگشت اختلال دو قطبی در دوران بارداری به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این مساله بایستی قبل از برنامه ریزی برای بارداری در نظر گرفته شود. اگر این برنامه ریزی به موقع صورت پذیرد، روان پزشک می تواند به مادر داروهایی را توصیه کند که تاثیر کم تری بر نوزاد داشته و همچنین به مادر کمک کنند که برای تغییرات روحی که در دوران بارداری روی می دهند، آماده شود.
آیا در این شرایط (اختلال دو قطبی در بارداری ) بایستی به روان پزشک مراجعه کنید؟
وقتی تست بارداری مثبت اعلام شد، اولین پزشکی که بایستی به آن مراجعه نمایید، روان پزشک است تا مطمئن شوید داروهایی که مصرف می کنید برای کودک بی خطر می باشند. بایستی در یک جلسه ملاقات اضطراری نسبت به تعیین بهترین داروها و برنامه درمانی که از مادر و جنین مراقبت نمایند، اقدام نمایید.
آیا بایستی این موضوع را به پزشک یا ماما نیز در میان بگذارید؟
پس از ملاقات با روان پزشک، بایستی به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. وی بایستی اطلاعات تماس با روان پزشک شما را در اختیار داشته باشد تا درباره بارداری و برنامه ریزی های صورت گرفته، هماهنگی های مربوطه را انجام دهد.
چه خطراتی در رابطه با بارداری و اختلال دوقطبی وجود دارد؟
خطرات زیادی در زمان بارداری وجود دارند. این خطرات گاهی ممکن است وقتی زن باردار مبتلا به اختلال دوقطبی باشد، تشدید شوند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تحت درمان با چندین دارو برای تنظیم وضعیت روحی و احساسی شان قرار دارند. یک زن باردار با اختلال دوقطبی نوع II که بدون درمان دارویی خاصی مشغول زندگی می باشد، ممکن است احتمال بالایی برای بروز حملات مانیک (شیدایی) یا افسردگی داشته باشد. حدود 12 هفته پس از بارداری، احتمال زیادی برای وقوع یک رویداد دوقطبی وجود دارد. مادران بایستی به دقت مراقب علائم خود بوده و هرگونه احساسی را که در خود مشاهده می کند از زمان آگاهی از بارداری یادداشت نمایند. این کار به آن ها کمک کند تا دلایل احتمالی بروز حملات مانیک یا افسردگی را کشف نمایند.
آیا بایستی برای درمان اختلال دو قطبی در دوران بارداری به یک روان شناس مراجعه کرد؟
روان شناس ممکن است بتواند درباره مسائل مربوط به اختلال دوقطبی که ممکن است در دوران بارداری روی داده و بر سلامت ذهنی مادر تاثیر گذارند، به شما کمک کند. هرچند روان شناسان مجاز به تجویز دارو نمی باشند، درمان کلامی می تواند به شما کمک کند تا نوسانات احساسی مرتبط با این اختلال را بهتر مدیریت نمایید.
چه داروهایی برای درمان اختلال دوقطبی در دوران بارداری استفاده می شوند؟
تمامی داروهایی که برای اختلال دو قطبی تجویز می شوند در دوران بارداری بی خطر نیستند. شما بایستی درباره تاثیرات این داروها با متخصص زنان و زایمان و روان پزشک مشورت نمایید. این مساله به ویژه برای درمان با داروی اختلال دو قطبی نوع I مهم می باشد. علائم مربوط به اختلال دو قطبی نوع I بسیار بیش تر از مواردی هستند که در اختلال دو قطبی نوع II بروز می نمایند. این علائم در بسیاری از موارد شامل اقدام به خودکشی نیز می باشند. بعضی از داروهای استفاده شده برای درمان اختلال دو قطبی عبارتند از:
لیتیوم: لیتیوم دارویی رایج است که برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود. وقتی سطوح این دارو به دقت کنترل و بررسی شوند خطر بسیار کمی برای جنین ایجاد می نماید. مادرانی که از داروهای دیگری برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می کنند ممکن است مصرف لیتیوم در دوران بارداری به آن ها توصیه شود. مصرف مقدار کافی آب در هنگام مصرف این دارو در دوران بارداری بسیار مهم می باشد تا مانع از وارد شدن آسیبی به مادر و جنین با کنترل سطح مسمومیت این دارو شود.
دپاکوت: دپاکوت یک داروی ضد تشنج است که به عنوان یک تثبیت کننده خلق و خوی افراد برای افراد مبتلا به اختلال دو قطبی تجویز می شود. دپاکوت در دوران بارداری بی خطر نیست. این دارو می تواند بر میزان رشد سر و صورت جنین تاثیر گذارد. بسیاری از روان پزشکان این دارو را برای مادران باردار تغییر می دهند. اگر دپاکوت بایستی در این دوران مصرف شود، متخصص زنان و زایمان می تواند با تجویز مکمل ویتامین K به کاهش احتمال بروز تغییر شکل در سر و صورت جنین و همچنین تحت نظر داشتن رشد وی با استفاده از سیستم های فراصوت، کمک نماید.
داروهای ضد روان پریشی: به طور کلی هر دو نسل اول و دوم داروهای ضد روان پریشی به عنوان داروهای نسبتا بی خطر در دوران بارداری در نظر گرفته می شوند. آن ها حتی از بسیاری از داروهای تثبیت کننده خلق و خو ایمن تر هستند. با این وجود بعضی داروهای ضد روان پریشی می توانند خطر بروز فشار خون بالا و دیابت بارداری را در این دوران افزایش دهند.
آرام بخش ها: یکی از بدترین فعال کننده ها برای فرد مبتلا به اختلال دو قطبی، اضطراب و کمبود خواب می باشد. آرام بخش ها برای مدت زمان نسبتا کوتاهی در بدن باقی می مانند و می توانند به خواب بهتر مادران و کاهش استرس آنان در دوران بارداری کمک نمایند.
منبع: babymed