ممکن است اولین بار که متوجه خون در شیر مادر می شوید، کمی ترسناک به نظر برسد. اما این شایع است، به خصوص برای کسانی که تازه مادر شده اند. در اکثر موارد، این یک مشکل جدی پزشکی را نشان نمی دهد. در حقیقت، خون در شیر مادران اغلب قابل تشخیص نیست، مگر اینکه شیر را دوشیده یا اینکه کودک کمی از شیر حاوی خون را تف کرده یا اینکه در مدفوع کودک خون دیده شود. بنابراین، وحشت نکنید، این مقاله را بخوانید تا مشخص شود که چرا اثر خون در شیر مادر وجود دارد و چه کاری می توان در مورد آن انجام داد.
آیا خون در شیر مادر بی خطر است؟
بر اساس La Leche League، «هنر زنانه تغذیه با شیر مادر»، شیر مادر حاوی خون اغلب بی خطر است! طبق اعلام انجمن تغذیه با شیر مادر در استرالیا، شیر مادر طیف گسترده ای از رنگ ها را دارد و به تغییرات خود ادامه می دهد. اگرچه کلستروم اغلب زرد است، اما شیر مادر بالغ، سفید مایل به آبی است. اثر خون می تواند رنگ شیر را تغییر داده یا در آن سایه هایی به رنگ قرمز، صورتی، قهوه ای قهوه یا شکلاتی، نارنجی یا سبز زیتونی ایجاد کند. معمولا برای کودک مضر نیست و نیازی به از شیر گرفتن کودک نیست. ممکن است کودک شیر حاوی خون را تف کند. یا خون از دستگاه گوارشی عبور کرده و وارد روده شود.
در زمان هایی که کودک میزان زیادی خون خورده باشد که یک توده بزرگ در شکمش تشکیل می شود، کودک ممکن است میزان زیادی خون را استفراغ کرده یا مدفوع تیره ای داشته باشد. به دنبال مشاوره پزشکی باشید. اطمینان حاصل کنید که خودتان یک مشکل پزشکی یا بیماری ندارید، که ممکن است از طریق شیر مادر به کودک منتقل شود. به عنوان مثال اگر بیماری HIV یا ایدز در شما تشخیص داده شد، یا به هر گونه عفونت سیستمیک مانند سپسیس مبتلا شده اید، شیردهی را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید. همچنین، تغییر رنگ شیر مادر همیشه به معنای وجود خون در آن نیست. غذاهای خاصی که توسط مادر مصرف می شوند نیز می توانند بر آن تاثیر داشته باشند!
علل وجود خون در شیر مادر
خون ممکن است به دلایل زیادی در شیر مادر وجود داشته باشد. در اکثر موارد، مشکل جدی نیست و به زودی برطرف می شود. شما برای بیشتر از یک ماه در شیر خون مشاهده نخواهید کرد، مگر اینکه آسیب در نوک پستان ادامه داشته باشد. اگر متوجه لکه های خون بعد از گذشت یک ماه شدید، با پزشک خود صحبت کنید.
دلایل مختلف وجود خون در شیر مادر
1. نوک سینه های ترک خورده
ترک یا آسیب در نوک سینه ها می تواند باعث وجود خون در شیر شود. این اختلال در چند هفته اول پس از زایمان شایع است، زمانی که نوزاد قادر به مکیدن به خوبی نیست، یا اینکه شما نوک پستان را به درستی در دهان کودک قرار نمی دهید. در خصوص نوک سینه هایی که دچار خراش شده است، یا تاول های باز مانند تاول شیر یا بریدگی دارد، بافت در اثر فشار خونریزی می کند. کمی خون حتی بعد از دوشیدن شیر مشاهده می شود. اگر مشکل مکیدن پستان توسط کودک است، از پزشک یا مشاور شیردهی درخواست کمک کنید.
2. سندرم لوله زنگی
سندرم لوله زنگی یا انسداد عروقی یکی دیگر از دلایل شایع وجود خون در شیر مادر است، که معمولا در چند روز اول پس از زایمان رخ می دهد. نام این سندرم به این علت است که رنگ شیر شبیه به رنگ لوله زنگ زده است. انباشته شدن خون زمانی اتفاق می افتد که میزان بالایی از خون یا مایعات دیگر در سینه شما وجود داشته باشند. علاوه بر افزایش رشد سلول های مسئول تولید شیر در سینه، باعث بزرگ شدن مجرای شیر سینه می شود. کمی خون در مجاری باقی مانده و همراه با شیر به بیرون می آید. معمولا بدون درد است و در یک یا هر دو سینه رخ می دهد. در اکثر موارد، لکه های خون بدون هیچ گونه دخالت پزشکی برطرف می شوند. اگر متوجه کمی خون در شیر خود حتی بعد از یک هفته شده اید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
3. پاپیلومای داخل مجاری
پاپیلومای داخل مجاری یک دلیل غیر شایع برای وجود خون در شیر مادر است. این یک توده کوچک و خوش خیم است، که تقریبا شبیه به زگیل بوده و در داخل مجاری شیر ایجاد می شود. این مساله می تواند باعث خونریزی شود و در نهایت در شیر ظاهر می شود. چنین خونریزی به خودی خود برطرف شده و نیازی به درمان ندارد. در بعضی مواقع دردناک است، اما باعث ایجاد غده نمی شود. یکی دیگر از دلایلی که کمتر باعث بیماری می شود، فیبروکیستیک پستان است، نوعی اختلال خوش خیم که در سینه وجود توده احساس می شود.
4. پارگی مویرگ ها
صدمه یا آسیب در رگ های کوچک خونی یا مویرگ ها در سینه، چه در اثر استفاده نادرست از دستگاه دوشیدن شیر مادر یا تروما سینه ها باشد، باعث نشت خون در مجاری شیر و وارد شدن آن به شیر می شود. در هنگام ماساژ سینه ها برای دوشیدن شیر، آرام عمل کنید. گاهی اوقات، به تنهایی دوشیدن شیر ممکن است فشار زیادی به نوک سینه های آسیب دیده وارد کرده و منجر به آسیب شود.
5. ورم پستان
ورم پستان یک نوع عفونت پستان است که باعث خونریزی می شود. توده های نرم ممکن است نشان دهنده ورم پستان در مراحل اولیه باشد. در صورت ابتلا به ورم پستان، و همچنین در صورت وجود تورم و درد در ناحیه آسیب دیده، قرمزی و تیر کشیدگی و دمای بالا را نیز تجربه خواهید کرد. اگر متوجه این علائم شدید، با پزشک خود مشورت کنید.
6. سرطان سینه
سرطان سینه، نادرترین علت وجود خون در شیر مادر است. انواع خاصی از سرطان پستان، مانند کارسینوم داکتال و بیماری پاژه می توانند منجر به خونریزی نوک پستان شوند. پزشکتان بهترین تشخیص برای این اختلال را می دهد و درمان مناسبی را به شما پیشنهاد می دهد.
تذکر: برای رفع هر گونه مشکل جدی پزشکی، با پزشکتان مشورت کنید.
در صورت مشاهده خون در شیر مادر، چه اقدامی باید انجام داد؟
با توجه به اینکه اکثر شرایط ذکر شده در بالا خود به خود بهبود پیدا می کنند، هیچ نوع درمانی وجود ندارد. وحشت نکنید و به حس غریزی خود اعتماد کنید. حتی اگر میزان کمی خون در شیر وجود دارد، به شیردهی کودک یا دوشیدن شیر ادامه دهید.
- تا زمانی که کودک استفراغ نمی کند و به خوبی از شیر تغذیه می کند، به دادن شیر حاوی خون به کودک ادامه دهید.
- برای حل مشکل شیردهی، و پوزیشن نامناسب کودک در هنگام شیر خوردن کودک، با یک متخصص شیردهی مشورت کنید.
- مراقب علائم عفونت مانند تب بالا، تورم، حساسیت و قرمزی باشید.
- عفونت هایی مانند ورم پستان نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارد. در صورت عدم درمان مناسب، احتمال بسته شدن موقت مجاری شیر وجود دارد، که تغذیه با شیر مادر را تقریبا غیر ممکن می کند.
- برای حل مشکل خشکی و ترک خوردگی، لانولین یا شیر مادر را بر روی سینه ها اعمال کنید.
- اگر شیر دادن به کودک دردناک است، کمی صبر کنید تا نوک پستان ترمیم پیدا کند. از پدهای تسکین دهنده هیدروژل یا کرم های ایمن استفاده کنید. برای حفظ میزان شیر، به دوشیدن شیر ادامه دهید (این کار را 8 تا 10 مرتبه در روز انجام دهید) و به دنبال روش های جایگزین شیر مادر باشید.
- اگر نمی توانید علت دقیق خونریزی را تشخیص دهید و اگر در طی یک هفته فروکش نکرد، برای مراجعه به مطب پزشک خود درنگ نکنید.
- هنگام دوشیدن شیر به صورت دستی، آرام عمل کنید.
- اطمینان حاصل کنید که دوشیدن شیر را با یک سرعت و سطح مکش انجام می دهید.
بدیهی است که شیر حاوی خون مادر، آسیبی به کودک نمی رساند و بنابراین، شیردهی می تواند ادامه پیدا کند. اما برای اطمینان، با پزشک خود مشورت کنید تا علت دقیق آن و نحوه مقابله با آن را پیدا کنید.
سوالات متداول درباره وجود خون در شیر مادر
1. چه غذاهایی می تواند باعث تغییر رنگ شیر مادر شود؟
چند مثال در مورد چگونگی تغییر رنگدانه های موجود در غذاهای مختلف که می تواند رنگ شیر مادر را تغییر دهد، ارائه شده است:
- غذاهای پر رنگ مانند چغندر- شیر مادر صورتی
- غذاهای نارنجی مانند هویج، کدو تنبل یا کدو- شیر سینه به رنگ قهوه ای یا زرد
- سبزیجات سبز رنگ، کلپ، انواع جلبک دریایی به صورت قرص یا کنسانتره ویتامین های طبیعی - شیر مادر به رنگ سبز
- رنگ آبی موجود در مواد غذایی- زمینه سبز شیر مادر
- برخی داروها- شیر سینه سیاه رنگ
- اگر برای مدت طولانی شیر را در ظرف نگه دارید، خامه در بالای شیر ایجاد می شود- سفید روشن
به گفته لیندا پالمر نویسنده کتاب «مدفوع کودک»: آنچه پزشک معالجتان ممکن است به شما نگوید، این است که رنگدانه های غذاهای طبیعی معمولا از آنتی اکسیدان های سالم هستند و به دلیل تغییر رنگ شیر نباید از مصرف آن اجتناب کرد. پالمر می گوید، در صورت عدم هضم شدن رنگدانه ها از طریق بدن مادر، ممکن است همین اتفاق در بدن کودک نیز رخ دهد. نوعی باکتری به نام « سراشیا مارسسنس»، ممکن است باعث صورتی یا قرمز شدن شیر شود. این مساله به کودک آسیبی نمی رساند، اما می تواند باعث عفونت در نوزاد نارس شود. مراقبت نادرست از شیر مادر، ممکن است باعث تکثیر این باکتری شود. اگر کودک چنین شیری را مصرف کند، این احتمال وجود دارد که کودک دچار بیماری شود. شیر مادر و تجهیزات شیردهی را برای جلوگیری از تکثیر سراشیا مارسسنس، در یخچال نگهداری کنید.
2. اگر رنگ شیر غیر عادی است، چه اقدامی می توان انجام داد؟
اگر متوجه تغییر رنگ غیر عادی شیر شده اید، توصیه می شود که با پزشک مشورت کنید.
3. آیا می توان شیر مادر دوشیده شده حاوی خون را ذخیره کرد؟
وجود خون در شیر مادر، آن را برای کودک خطرناک نمی کند. اما به شیر یک طعم آهن قوی می دهد، که اکثر کودکان از خوردن آن امتناع می کنند. این طعم حتی در اثر ذخیره کردن و در یخچال گذاشتن قوی تر می شود. توصیه می شود که کودک فورا از شیر مادر تغذیه کند (شیر ذخیره نشده را مصرف کند).
4. آیا وجود خون در مدفوع کودک به معنی وجود خون در شیر مادر است؟
اگر مقدار کمی خون را در پوشک کودک یا در مدفوع او مشاهده کردید، بررسی کنید که آیا در شیر مادر خون وجود دارد، و در غیر این صورت، فورا با پزشک تماس بگیرید تا دلایل احتمالی دیگر آن مشخص شود.